Toto komt tekort
Slag in de Javazee
Is huwelijksbemiddeling
betrouwbaar?
Telefoonnummer
5580
Noorderweg 23
Onduidelijke
loongrenzen
Commerciële bureaus voldoen niet aan de
hoge eisen
D00RSMEREN
GARAGE BOSBOOM
MET RAAD EN DAAD
27 FEBRUARI 1942
Titanenstrijd van Karei Doorman
en zijn mannen
Politiek is business
FRANCO'S
VRUHEÏD(JE)
aarom geen ongelimiteerde hoofdprijs?
Weggelden stromen de grens over
Groeiende buitenlandse
concurrentie
uizelaa)
Dr Trimbos
commerciële bureaus
missen deskundigheid
Klaar terwijl u wacht
BEVEROL
SM B'EK STATION
Eiermarkt
..Ik val aan, volg mij"
In onze collectie
BRILMONTUREN
Fa. SI. F. V ABGT
(van onze speciale verslaggever)
Hoewel de waarde van het geld de afgelopen jaren danig is gedaald, zal iedereen
het er over eens zijn dat 41 miljoen gulden nog altijd een formidabel bedrag is.
Dit bedrag vormde in 1966 de inleg in onze naionale voctbaltoto, maar nochtans
is de heer J. Muilenburg, direeteur van de Stichting Nationale Sporttotalisator,
met deze omzet niet tevreden. „De verhoging van de eerste prijs tot ƒ100.000,—
Is onvoldoende gebleken om de concurrentie van buitenlandse loterijen te weer-
staan" zo meent hy.
Terwijl de Nederlandse overheid de voetbaltoto een aantal beperkingen oplegt
om de goklust te beteugelen, waagt een groeiend aantal Nederlanders een gokje
in de Duitse lotto of de hoog genoteerde Engele pool. Op deze manier gaan mil
joenen guldens per jaar de grens over. De heer Muilenburg zou dit geld graag in
Nederland willen houden.
Ofschoon de omzet van de voetbaltoto
in 1966 ongeveer 1.300.000.— gulden
hoger lag dan in 1965. was er volgens
de directeur van de Nationale Sportto
talisator feitelijk sprake van een terug
gang. „In 1966 zijn er namelijk vier
prijsvragen méér uitgeschreven dan in
het jaar er voor. dus is er een daling
van de gemiddelde omzet per prijsvraag
met ruim ƒ35.000,—. We kwamen dus
eigenlijk niet uit boven het niveau van
1962( toen het publiek overigens nog
geen dertig cent, maar een kwartje voor
één kolommetje moest betalen.
In het begin van het voetbalseizoen
1965-1966 hebben wij enige tijd de hoop
gekoesterd dat onze omze flink zou toe
nemen. Toen was voor het eerst de
hoofdprijs op 100.000,— gesteld en ken
nelijk heeft dit vele mensen geprikkeld
nu eens een gokje te wagen. Maar toen
kregen we te kampen met een „natte"
winter en dus afgekeurde velden. We
moesten noodgedwongen overschakelen
op buitenlandse pools en de animo daal
de."
Wat moet er gebeuren om de voetbal
toto weer attractief te maken voor de
grote massa? De heer Muilenburg: „Om
de concurrentie met de buitenlandse lo
terijen aan te kunnen zullen we aan
trekkelijker voorwaarden voor de deel
nemers aan onze toto moeten scheppen.
Ik denk hier aan het vervallen van de
grens van ƒ100.000,terwijl de inzet
ook niet lange aan een miximum (zoveel
kolommen en niet meer) moet worden
gebonden. Maar een dergelijke beslissing
is niet aan ons, maar aan de wetgever."
De realiteit
Blijkbaar meent de overheid nog steeds,
da de zonde boven de 100.000,be
gint In de Tweede Kamer roept elk
wetsontwerp, dat maar op enigerlei wij
ze verband houdt met de loterij, scherp
verdeelde reacties op. Er is fel gedebat
teerd in 's lands vergaderzaal over de
grootte van-de hoofdprijs,-die dus sinds
-4 <?l
STEENH0FF5TR 53 TEL2842 SOEST
De loongrenzen zijn nog eens een
punt van discussie geweest in de Eerste
Kamer. Hier heeft de heer Kloos, voor
zitter van het N.V.V., de regering ver
weten een krap en dirigistisch beleid
te voeren. Dan wenst dus de heer Kloos
blijkbaar een ruim en vrij loonbeleid.
Als het ware in de zelfde adem be
toogde de senator dat „de werkelijke
loonontwikkeling zijn eigen ongecontro
leerde weg gaat en dat weet de minis
ter ook wel," zo betoogde de heer
Kloos.
Hoe hebben wij het nu? De vakbewe
ging meet hier blijkbaar duidelijk met
twee maten. Als de werkelijke loon
ontwikkeling zijn eigen ongecontroleer
de weg gaat, dan bestaat er blijkbaar
voor de werknemers geen grens als het
gaat om het onderste uit de loonkan te
vragen. Dan is er toch vrijheid naar
boven. Die moet dan zeker gesanctio
neerd worden.
Naar onderen wordt er gevochten voor
een vastgesteld minimumloon en dan
spijt het de heren Kloos c.s. wanneer
er geen verplicht spaarloon is inge
voerd. Gedwongen spaarloon, of het
gunstig of ongunstig is, betekent zon
der meer een vorm van dirigisme. Dat
Wil dan de heer Kloos wel weer zien
ingevoerd. Of een massa ongeorgani
seerden daar niets voor voelt interes
seert de vakbeweging blijkbaar maar
weinig.
Wil men een uitgebalanceerd loonsys
teem, waar ook het spaarloon deel van
uitmaakt, dan moet toch de vakbewe
ging alles doen om de werkelijke loon
ontwikkeling van de ongecontroleerde
weg af te voeren. Het geheel maakt
nogal een onduidelijke indruk. Men is
er blijkbaar op uit rond de werkgevers
een hoog hek van loonregels op te bou
wen. Binnen dat hek staan dan de on
dernemingen te wankelen '.issen prijs-
risico's en hoge loonplichten. Buiten dat
hek moeten de werknemers vrijheid
hebben om via ongecontroleerde eisen
de continuïteit van de ondernemingen
steeds meer aan te tasten.
De resultaten zijn reeds zichtbaar in
«en toenemend aantal bedrijfssluitingen.
Heeft de vakbeweging behoefte aan nog
meer ruimte op de arbeidsmarkt?
1965 op één ton is gesteld. Een groot
deel van de Kamer is zelfs principieel
tegenstander van elke vorm van gokkerij.
De wet op de Staatsloterij van 1905
heeft heel wat voeten in de aarde ge
had en de voetbaltoto roept met name
in de protestants-christelijke hoek ook
heel wat verzet op.
Maar zelfs de meest principiële tegen
standers van de goklust kunnen moei
lijk ontkennen, dat zedelijke idealen niet
altijd zijn afgestemd op de realiteit. Die
realiteit is dat allerlei beperkingen de
mensen alleen maar inspireren om op
illegale wijze datgene te doen, wat in
eigen land verboden is. Dat heeft de
drooglegging in Amerika al bewezen. En
nu trekken bussen vol Nederlanders tij
dens de weekends naar België en west-
Duitsland om hun geluk op de roulette
te beproeven en een veel groter aantal
vaderlanders waagt een gokje bij de
met superprijzen uitgeruste Duitse lotto
organisaties.
Rijtjes van dertien
De 59-jarige heer Muilenburg (grootste
hobby niet voetballen maar postzegels
verzamelen) heeft maar één wens: een
ongelimiteerde hoofdprijs voor de voet
baltoto. Hij is evenwel geen voorstan
der van een ongelimiteerde inleg. „Wij
moeten ons wel van onze verantwoorde
lijkheid bewust zijn. Zou er een ongeli
miteerde inleg zijn, dan is er kans dat
sommige mensen vijftig of meer formu
lieren gaan invullen. Dat zou onvoor
stelbare schade in menig gezin kunnen
aanrichten."
Het uitkeringspercentage van de Neder
landse pool aan de deelnemers is ook
beslist te laag, zo meent de heer Mui
lenburg. Sslechts 33 °/o van de inleg
gaat naar de winnaars. „De resterende
67 wordt natuurlijk wel voor heel
nuttige doeleinden gebruikt. Vijftig pro
cent gaat naar de sport, vijftien procent
wordt gebruikt voor maatschappelijk
werk, gezondheidszorg en culturele doel
einden en twee procent wordt als on
kostenvergoeding uitgekeerd aan de
clubs. Het geld wordt dus besteed voor
zeer nobele zaken, maar zakelijke over
wegingen geven ons aanleiding de me
ning uit te spreken, dat in de naaste
toekomst een groter percentage beschik
baar moet komen voor de deelnemers.
Anders wordt het nog moeilijker de con
currentie met de buitenlandse kansspe
len vol te houden.
Bovendien zouden de instellingen, die nu
een zo groot percentage van de inleg
ontvangen, er waarschijnlijk helemaal
niet op achteruit gaan, wanneer hun uit
keringspercentage zou worden vermin
derd. Een hoger uitkeringspercentage
voor de winnaars trekt meer deelnemers
aan, zodat de sportverenigingen en
maatschappelijke instellingen hiervan ook
weer kunnen profiteren.
De toto heeft ook wel eens extra-prijs
vragen georganiseerd, maar het resul
taat was niet om er over naar huis te
schrijven. De heer Muilenburg: „Verre
weg de meeste deelnemers vinden alleen
die rijtjes van dertien maar belangrijk.
Zij mikken op de eerste prijs en de rest
geloven ze wel."
De huwelijksbemiddeling in ons land staat momenteel in het centrum van de be
langstelling. De commerciële huwelijksbureaus, die verenigd zyn in de N.V.H.B.
(Nederlands Verbond van Huwelijks Bemiddelaars) willen zich met het opstellen
van verschillende gedragsregels schrap zetten tegen de z.g. niet-bonafide bureaus,
die niet by de N.V.H.B. zijn aangesloten. De heer Bouwman uit Hoogeveen, de
woordvoerder van dit Verbond, wandelt op dit ogenblik door de kolommen van
talrijke dagbladen, waar hjj zichzelf etaleert als een engel van reinheid, voor wie
iedere trouwlustige wel moet zwichten.
Helaas dreigt het grote publiek op deze wijze een scheve kijk op de (huwelyks-
bemiddelings)zaken te krijgen. Want de bureaus, wiens pleitvoerder de heer
Bouwman is, zijn dan misschien wel van goeden wille, maar missen net als de
andere bureaus elke deskundigheid om zich met een zo verantwoordelijke zaak
als de huwelijksbemiddeling bezig te houden.
Bijna 75 van de commerciële huwe
lijksbureaus, die de laatste jaren als
paddestoelen uit de grond zijn gescho
ten, zijn niet aangesloten bij de N.V.B.H.
Of al deze bureaus niet bonafilde zijn,
mag niet met zoveel woorden worden ge
zegd. De heer Bouwman en de zijnen
suggereren dit wel, maar in hoeverre
hier concurrentienijd meespreekt, valt
niet na te gaan. Er zijn ook voldoende
geruchten over de wél aangesloten bu
reaus in omloop die de niet aangesloten
bureaus alle reden geven te beweren dat
de volgelingen van de heer Bouwman
evenmin aan de eisen voldoen.
Wij willen ons in dit absurde twistge
sprek niet mengen, en slechts nuchter
vaststellen, dat noch de bureaus die
aangesloten zijn bij de N.V.B.H. noch de
bureaus, die niet bij dit verbond zijn
aangesloten, de deskundigheid bezitten
om een verantwoordelijke taak als de
huwelijksbemiddeling op bekwame wijze
te vervullen.
Misleidende slogans
Wie de reclameleuzen bestudeert, waar
mee zowel de aangesloten als niet-aan-
gesloten bureaus in de landelijke dag
bladen lopen te venten, voelt reeds aan
uit welke hoek de wind waait. Leuzen
als „Succes gegarandeerd" en „Bij ons
slaagt u altijd" wijzen er voldoende op,
dat hier mensen aan het werk zijn, die
zich niet bewust zijn van de verant
woordelij kheid die zij zouden moeten
dragen.
De activiteiten van de commerciële bu
reaus geven zelfs zoveel te denken, dat
op het ogenblik de Gezinsraad (een se-
mi-overheidsorgaan) een onderzoek in
stelt naar de werkzaamheden van de
bureaus. En dit onderzoek beperkt zich
beslist niet tot de niet-aangesloten bu
reaus maar strekt zich evenzeer uit tot
de bureaus die door de heer Bouwman
als het summum van betrouwbaarheid
en deskundigheid worden afgeschilderd.
Luisteren naar Trimbos
Wie is die heer Bouwman?
De 42-jarige H. Bouwman heeft eens
een functie in een meubelfabriek ver
vuld. Vanzelf rijst de vraag of iemand
die een commerciële positie in het be
drijfsleven heeft vervuld, de aangewe
zen man is om zich bezig te houden
met een „vak" als huwelijksbemidde
ling, waarvoor een kennis der mense
lijke verhoudingen is vereist die men
toch eerder bij psychologen, sociologen
of maatschappelijk werkenden dan bij
een voormalig adjunt-directeur van een
meubelfabriek zal aantreffen. Een sla
ger kan prima rundvlees leveren, maar
je wordt toch wel huiverig als de man
hersenoperaties gaat verrichten, ook al
heeft hij de nobele bedoeling om mensen
te helpen.
Wij zouden alle trouwlustigen, die tot
dusver hun partner niet hebben ont
moet, dringend willen waarschuwen voor
de huwelijksbureaus. Laat men toch be
denken, dat het er niet om gaat of deze
bureaus betrouwbaar of niet betrouw
baar zijn, maar of ze deskundig zijn, of
ze verantwoorde adviezen kunnen ge
ven die stoelen op mensenkennis.
Wie deze maatstaf aanlegt, moet tot de
conclusie komen dat deze bureaus niet
aan dergelijke, inderdaad zeer hoge
eisen voldoen. Hun medewerkers heb
ben geen scholing gehad, die in dit op
zicht een deugdelijke garantie biedt.
Niemand minder dan de psychiater dr.
Trimbos heeft dit feit in een van zijn
boeken nog eens duidelijk onderstreept.
Wij dachten dat trouwlustigen beter
naar deze integere, gezaghebbende arts
kunnen luisteren dan naar de eerste de
beste dilettant.
De enige vier
Een mens kan, wanneer hij zich een
zaam voelt, soms rare bokkensprongen
maken. Men kan zich voorstellen,, dat
mannen en vrouwen die verlangen naar
een gelukkig huwelijk, alle middelen
aangrijpen om dit ideaal te verwezen
lijken.
Daarom willen wij hen nog eens wijzen
op het feit, dat er in ons land een vier
tal contactbureaus bestaan, dat wel aan
de hoge eisen voldoet. Deze bureaus, de
enige in ons land, bedrijven hun activi
teiten niet om winsten te maken. Wij
doelen hier op het rooms-katholieke-,
het hervormd- en het gereformeerd hu
welijkscontactbureau, alsook op de cor
respondentieclub van het Humanistisch
Verbond.
De staf van deze bureaus bestaat ge
heel uit deskundigen, onder meer wer
ken er artsen, psychologen, maatschap
pelijk werkenden en geestelijken aan
mee. Figuren met louche bedoelingen
worden bij deze bureaus niet ingeschre
ven.
Weliswaar verklaren de eigenaren van
de commerciële bureaus ook, dat zij
geen onbetrouwbare lieden inschrijven
maar dat is een loze bewering. In te
genstelling met de voornoemde vier bu
reaus missen zij de deskundigen om vast
te kunnen stellen of bijvoorbeeld een
gegadigde psychisch gestoord zou kun
nen zijn etc. Wel gaat het praatje dat
de commerciële bureaus voordien in
lichtingen aan artsen en geestelijken
vragen, maar het ligt voor de hand dat
dat niet waar is. Een huisarts, een pre
dikant is gebonden aan zijn beroepsge
heim en zal aan een huwelijksbemidde
laar, die tenslotte een dilettant is, geen
informaties verstrekken.
Subtiel
De werkwijze van de vier levensbe
schouwelijke bureaus is heel anders als
die van de huwelijksbemiddelingsbe
drijfjes. Zij doen niet aan koppelen
maar leggen initiatief en verantwoorde
lijkheid geheel bij de betrokken man of
vrouw zelf.
De heer v. d. Linden, directeur van het
r.k. Contactbureau, heeft voor de com
merciële bureaus geen goed woord over.
Hij is ten zeerste verontrust over de
wijze, waarop de commerciële bureaus
werken. „Terwijl vrijwel iedereen, die
een bedrijfje wil beginnen, vakdiploma's
moet tonen, kan iedereen die dat wil
een huwelijksbureau beginnen. Dat is
een zorgwekkende toestand, waaraan de
Geen langdurige wachttijd daar er 2
smeerbruggen ten dienste staan.
Vakkundig personeel.
Eerste klas smeermiddelen.
Birkstraat 105 - Soest - Telef. 3256
overheid eigenlijk paal en perk moet
stellen." Hij refereert zich aan de woor
den van dr. Trimbos dat huwelijksbe
middeling een subtiele zaak is, die een
grote mate van deskundigheid vereist.
Wij hopen dat alle trouwlustigen zich
dit goed realiseren. Wil men toch hu
welijksbemiddeling, laat men zich dan
eens wenden tot zijn predikant of pries
ter, of desgewenst tot het Humanistisch
Verbond om inlichtingen over een van
de vier levensbeschouwelijke (niet-com-
merciële!) bureaus. Gaat men op de bon
nefooi naar een ander bureau, dan loopt
men grote kans van een koude kermis
thuis te komen.
Op de Amersfoortse eiermarkt werden
aangevoerd: 45.000 stuks in prijzen van
12,00 tot 13,00. Middenprijs 13,50.
Prijs per kg 2,02.
JACHTOPZIENER - Mijn 16-jarige
zoon wil jachtopziener worden. Hij s
momenteel op de technische school. Be
staat er een school voor jachtopziener.'
Antwoord: Voor zover ons bekend *s
bestaat er in Nederland geen speciale
opleiding voor jachtopziener oi bos
wachter. Over het algemeen neemt men
hiervoor mensen aan van het platteland,
die dus met de flora en fauna liefst ook
van de betrokken streek vertrouwd zijn.
Wanneer uw zoon echter een natuur
liefhebber is en veel voor dit werk
voelt, kan hij een aantrekkelijker posi
tie verwerven door een opleiding voor
bosbouwkundig ambtenaar te volgen bij
de Koninklijke Nederlandse Heidemaat
schappij te Arnhem. Er zijn daar twee
mogelijkheden, te weten: een middel
bare opleiding tot bosbouwkundig amu-
tenaar, waarvoor een vooropleiding met
Mulo-B vereist is, en een hogere op
leiding tot bosbouwkundige, waarvoor
5-jarige H.B.S.-B verlangd wordt.
Na een dergelijke opleiding kan men
goede betrekkingen krijgen in het vlak
dat hij zoekt.
27 februari vond de slag in de Javazee plaats, een der droevigste gebeurtenissen
uit onze maritieme geschiedenis. Het is de vraag of schout-by-nacht Karei Door
man en de zynen prijs zouden hebben gesteld op de hulde, die men hun een
kwart eeuw later zou brengen. Zij waren in de hitte van het ongelyke gevecht
volkomen gelukkig en niemand dacht aan zijn dood of aan een aftocht.
Toch wisten deze dappere mannen, dat zy onder de Japanse oppermacht zouden
bezwyken. Onze vloot kreeg te weinig bescherming uit de lucht en was ook in
andere opzichten onvoldoende uitgerust. Vóór de invasie van Nederland had men
gedreigd, geroepen, gesmeekt om verbetering van de marine in Indië. Maar er
was weinig of niets gebeurd.
Iedere matroos in Indië voelde zich be
voorrecht boven zijn landgenoten in het
vaderland. Hij keek om zich heen in een
der schoonste streken van de wereld.
Hij zag de eigen vlag in de top van zijn
schip, dat de Indonesische wateren door
kliefde alsof er een afscheidsparade
plaats vond. Men convooieerde en boorde
zo nu en dan een Japans schip in de
grond. Een beslissend treffen met de
Jappen had nog niet plaatsgevonden.
Een gedeelte van Indië was al veroverd.
Tarakan en Palembang bijvoorbeeld wa
ren verloren posten. Ons handjevol
schepen zou bij een echt treffen volko
men kansloos zijn. Maar ondanks de
oververmoeidheid aan boord van alle
schepen na drie maanden onafgebroken
oorlogsdienst was iedereen opgewekt,
toen eind februari de grote dag was
aangebroken. Het werd een dag van
tragiek en ondergang.
Ongelyke strijd
Het verloop van de ongelijke strijd is
bekend. Om vier uur kreeg ons vlagge-
schip „De Ruyter" vele schepen aan
stuurboord in zicht. Onze befaamde krui
ser was in gezelschap van de „Java" en
de Britse „Exeter", de Amerikaanse
„Houston" en de Australische „Perth".
Bovendien hadden de geallieerden nog
een negental jagers. De vijand was sterk
in de meerderheid en beschikte o.m.
over zware kruisers en een groot aantal
onderzeeërs, die als een beschermend
gordijn om de vloot opereerden en kwis
tig hun torpedo's afvuurden.
Boven en onder de zee was de gecom
bineerde vloot praktisch onbeschermd en
op het water voer een aantal bodems
die grotendeels waren verouderd.
De geallieerde vloot lag meteen al on
der zwaar vuur van het Japanse ge
schut. Schout-bij-nacht Karei Doorman
kon niets anders doen dan doorvaren
om de tegenstanders binnen bereik van
eigen kanonnen te brengen. Toch vloog
eerst een Japanse kruiser in brand,
maar kort daarna kreeg de „Exeter"
twee treffers, zodat er vaart moest wor
den verminderd. Even later werd de
„Kortenaer" in de grond geboord door
een torpedo.
Om ongeveer 6 uur 's avonds gaf Door
man als opperbevelhebber van de ge
allieerden vloten zijn beroemde bevel:
„Ik val aan, volg mij!"
De gehele avond duurde het felle ge
vecht met tussenpozen voort. Omstreeks
middernacht voltrok zich het onvermij
delijke lot over onze beide kruisers „De
Ruyter" en „Java". Zij werden door een
aantal torpedo's getroffen en braken
middendoor.
In de golven
Admiraal Helfrich heeft later beschreven
hoe onze jongens van de „Java" daar
midden in de nacht spartelend in de
oceaan, toch luidkeels een driewerf hoe
ra op onze koningin uitbrachten. Zij
waren niet teleurgesteld. Hun onder
gang was tragisch maar gezien de om
standigheden zeer eervol.
De brug en de commandotoren van „De
Ruyter" bleven het langst boven water.
Een geweldige explosie deed schout-bij
nacht Doorman met zijn schip in de
golven verdwijnen. Het was metterdaad
middernacht geworden voor Indië, voor
de geallieerden in het Verre Oosten
maar vooral voor Nederland.
Luitenant ter zee jhr. van Heurne heeft
onder meer deze strijd in de Javazee
meegemaakt. Hij werd bij de ondergang
van de „Kortenaer" in zee geslingerd.
In zijn boek vertelt hij op treffende
wijze hoe trots hij nog op onze schepen
was, toen zij in het donker voorbij sto
ven terwijl hij zelf voor zijn leven vocht.
Dat is de ware geest die alle mannen op
de vloot op deze dramatische dag heeft
bezield.
Capitulatie
Slechts de „Perth" en de „Houston"
slaagden er in zich van de vijand los te
maken en zetten koers naar Batavia,
waar zij de volgende ochtend binnenlie
pen. Na brandstof te hebben ingenomen
verlieten de Australische en Amerikaan
se kruiser Batavia om te proberen door
Straat Soenda te ontsnappen.
Toevallig kwamen zij midden in de Ja
panse invasievloot terecht die troepen
aan land zette in de Baai van Bantam
aan de uiterste westpunt van Java. Zij
wreekten zich voordat zij ten onder gin
gen door twee transportschepen die troe
pen debarkeerden in de grond te boren.
Onze marinestrijdkrachten waren dus
vernietigd en Java was van drie kanten
doo^ de Jappen ingesloten.
Ondoenlijk
Nadat het geallieerde opperbevel was
ontbonden, stonden alle geallieerde
strijdkrachten onder Nederlands bevel.
Generaal Ter Poorten voerde het bevel
over 25.000 beroepssoldaten van het Ne
derlandse garnizoen. Hier werden aan
toegevoegd het Britse contingent onder
generaal-majoor Sitwell en een aantal
Amerikaanse artilleristen.
Aan deze kleine strijdmacht was de
taak toebedeeld een eiland te verdedi
gen waarvan de noordkust 800 mijl lang
was, met ontelbare stranden waar de
vijand kon landen. De Japanse convooien
die uit het oosten en het westen kwa
men, brachten vijf divisies aan land.
Het einde bleek nabij. De achtste maart
moest ons bewind capituleren. De Ja
panse verovering van Nederlands Oost-
Indië was een feit.
De merkwaardige vermenging van za
ken en politiek, zoals die in Amerika
blijkbaar de gewoonste zaak van de
wereld is, is weer eens duidelijk aan
het licht gekomen in het proces tegen
Bobby Baker, eens de rechterhand van
Lyndon B.Johnson (toen die nog geen
president was), nu in de beklaagden
bank voor frauduleuze handelingen.
Bobby Baker kwam als „page" terecht
in het Kapitool. Hij was een van die
jongens, die daar gewoon loopjongens
diensten verrichten voor de vele senato
ren, en die als ze in hun ransel een
maarschalksstaf hebben, het ver kun
nen brengen doordat ze al van jongsaf
thuis zijn geraakt in het rijk der poli
tiek. Bobby Baker was zo'n briljant
ventje. Hij kwam onder de vleugels van
Senator Johnson en die merkte al gauw,
dat hij aan Bobby veel werk kon over
laten. Deze rees tenslotte tot de functie
van secretaris van de Democratische
fractie in de Senaat.
Hij verdiende daarmee nog geen twin
tigduizend dollar per jaar, maar zag
kans een vermogen van 2 miljoen dol
lar te vergaren!
„Bewezen diensten".
Veel interessanter dan de manier waar
op Bobby dit fortuin bijeengaarde, is de
kijk, die men krijgt op de verhouding
tussen zakenbelangen en politiek.
Het blijkt de gewoonste zaak van de
wereld, dat grote zakenlieden aan de
partij flinke bijdragen geven. Soms ge
beurt dat vooruit, in blijde verwach
ting van de voordelen, die het zal op
brengen; soms gebeurt het achteraf, als
dank voor „bewezen die..sten".
De fout van Bobby Baker was, dat hij
een groot deel van de aldus zo blij
moedig geschonken bijdragen in eigen
zak stak, dat hij er zelfs op uit ging om
bijdragen in te zamelen en zichzelf
daarvan een niet onaanzienlijke provi
sie toekende, in één geval zelfs van
80 °/nEn aangezien dit ging over een
bedrag van honderdduizend dollar was
het geen wonder, dat Bobby zich kon
veroorloven een knappe secretaresse te
laten wonen in een mooi huis dat als
„liefdesnestje" werd benut.
Gaven en giften.
Goed, Bobby Baker had te lange vin
gers. Maar wat moet men zeggen van
de praktijken, die bij dit alles aar het
licht kwamen en waarover niemand een
mond opendoet omdat ze blijkbaar heel
normaal gevonden worden?
een grote bank, die volgens Bobby niet
Die honderdduizend dollars kwamen van
genoeg bijdroeg tot de vorming van het
partijfonds. Dat de bank dit bedrag af
gaf uit pure liefde voor de beginselen
der partij kan maar moeilijk worden
aangenomen. Banken gooien geen spie
ringen uit, dan tenzij om kabeljauwen
te vangen.
Bobby ging er ook op uit om gelden in
te zamelen teneinde candidaten te steu
nen in de verkiezingsstrijd, die in Ame
rika veel geld kost. Het bleek, dat hij
dit zelfs had gedaan ten behoe- van
candidaten, die zonder oppositie werden
herkozen en dus helemaal niet op pad
behoefden te gaan. Het geld was voor
Bobby.
De directeur van een andere grote bank
had drie dagen in een hotelkamer zit
ten wachten tot de heer Baker de 50.000
dollars kwam halen, die hij had meege
bracht. Ook deze zakenman had dit al
les over voor de idealen der partij!
Dure Whisky.
Nog duidelijker was het geval van een
zakenman, die door bemiddeling van
Bobby een contract had afgesloten met
een bedrijf, dat deelnam aan de ruim
tevaartprojecten van de regering. Hij
ging naar Bobby om hem te bedanken
en vroeg, welk merk Whisky de heer
Baker dronk. Mijn merk, zei Bobby, kost
duizend dollar per maand. De zaken
man begreep de wenk en betaalde
tweeduizend dollar
Het proces tegen Bobby Baker verwekt
veel opzien. Men had er op gerekend,
dat het wel enige maanden kon duren,
maar men hoopt nu, dat het met drie
weken afgelopen is. De juryleden moe
ten die drie weken in volstrekte afzon
dering leven, slapen, eten en mogen
geen bezoek ontvangen dan onder toe
zicht. Dit alles om een onbevooroordeel
de uitspraak te waarborgen.
Kleintjes hangen.
Het opvallende van dit alles is, dat
iedereen verontwaardigd is over de ma
nier, waarop Bobby met de hem toever
trouwde gelden omsprong.
De banken, bedrijven, zakenmensen, die
zulke grote bedragen gaven aan „de
partij", daarover wordt met geen woord
gerept. Maar als men hieraan begon,
dan was het einde ook niet te overzien!
Politiek en business gaan hand in hand.
Dat is inhaerent aan een systeem, dat
ook vele overheidsfuncties in de politiek
betrekt omdat ze afhankelijk zijn van
een groep, die op dat ogenblik aan het
bewind is. Men belooft baantjes, men
belooft steun, opdrachten, contracten en
dat kan allemaal maar.
En nu Bobby Baker, die van dit sys
teem te eigen bate profiteerde, gesnapt
is, blijkt meer dan ooit het rijmpje
waar te zijn:
„de spin, zij spant haar web
om vliegen in te vangen.
De grote vliegen er doorheen,
de kleintjes blijven hangen."
ts er zeker een naar uw keus
Burgem Grothestraat 30
Erkend ziekenfondsleverancier
Stakingen en demonstraties hebben in
Spanje een omvang aangenomen als nog
nooit, sinds Franco bijna dertig jaar ge
leden als overwinnaar uit de burgeroor
log kwam. En dat gebeurt dan een goe
de maand nadat de Spanjaarden bij re
ferendum met ver in de negentig pro
cent achter de bejaarde staatschef gin
gen staan. Zo althans werd dat uitge
legd door de regering. Vermoedelijk
hebben ze daarmee dat massale „si" iets
overschat (of overdreven).
Zonder meer zijn er velen die respect
hebben voor Franco als persoon: ten
slotte heeft hij dertig jaar rust gehand
haafd in een verscheurd land. Anderen
zullen ja gezegd hebben voor wat ze
krijgen konden, al was het hun niet ge
noeg. Maar uit wat nu gebeurt, dat valt
niet te camoufleren, blijkt ook dat er
een grote ontevredenheid bestaat.
Oude makkers van Franco, zoals ex-
minister Suner, billijken die ook: die
zegt dat het de bedoeling was het land
weer gezond en sterk te maken en nu
dit geschied is, moet men de Spanjaar
den ook de gelegenheid geven op eigen
benen te staan. Maar dat is nu juist wat
niet gebeurt.
Te weinig
Er is weliswaar in het arbeidsrecht wat
meer ruimte gekomen, zelfs om te sta
ken. Maar de vakbeweging is nog steeds
een door de regering opgelegd instituut,
dat door de leden niet voor vol wordt
aangezien als hun vertegenwoordigers.
Ook niet nu het niet vlot met een nieu
we collectieve arbeidsovereenkomst voor
de metaalindustrie.
Om de arbeidsvoorwaarden is het ook in
de mijnen tot ongeregeldheden en sta
kingen gekomen. Bij het zuivere aspect
van de c.a.o.'s voegt zich hier dat van
ontevredenheid over de toch nog be
perkte vrijheid tot organisatie. Franco
heeft de pers meer vrijheid toegestaan,
maar niet de volle. Resultaat is overi
gens wel, dat nu bladen allerlei onge
zouten kritiek uiten op de ruwe manier
waarop de guardia civil tekeer is ge
gaan tegen demonstranten, maar ook te
gen mensen die alleen maar op straat
waren. En het hardst ergeren zich aan
hun halve vrijheid de studenten.
Op het soort protesten als waarmee
Franco nu zo fel wordt bestookt, strandt
zijn poging om als de vader die weet
wat goed is voor zijn kinderen, lang
zaam en druppel voor druppel een over
gang mogelijk te maken naar wat nor
maal als democratische vrijheid wordt
verstaan. De Spanjaarden tonen dat zij
er genoeg van hebben als kinderen be
handeld te worden, nu ze al lang vol
wassen op hun eigen benen kunnen
staan.
