is valt van de ene
verbazing in de andere
,op onze paas-expositie
"zo woont is met
Top-Form,f
Expositie 2e Paasdag geopend van 11-5 uur
Werktijdverkorting
IS ER NOG KANS OP
VOORSPOED IN 1967?
De meisjes-
verschrikker
PASEN IN DE GEVANCENIS
Den Haag beoordeelt aanvragen kritisch
m w
li
m
interieurverzorging
Wannéér
werktijdverkorting
Huis van bewaring het ergst
F fl
i
HILVERSUM, KERKSTRAAT 26, TEL. 16255
BUSSUM, NASSAULAAN 23, TEL. 13255
Uit alle delen van het land zijn de laatste maanden aanvragen voor werktijdver
korting binnengestroomd by het directoraat van de arbeid van het ministerie van
Sociale Zaken. In de jaren 1958-1964 verwekte een aanvraag voor werktijdver
korting min of meer opzien. In 1964 waren er slechts 53 bedrijven, die genood
zaakt waren hun personeel korter te laten werken, maar in 1965 overschreed dit
aantal reeds de honderd en nu de werkloosheid de laatste maanden snel om zich
heengrjjpt, als gevolg van de conjuncturele kentering, hebben de ambtenaren van
de betrokken afdeling van het departement de handen meer dan vol om alle aan
vragen voor werktijdverkorting te behandelen. „Bij deze aanvragen en de reeds
goedgekeurde zjjn zeker 25.000 werknemers betrokken," zo vertelt een functionaris
van het directoraat van de arbeid ons.
In 1964 werd in totaal nog geen 60.000
uur minder gewerkt dan volgens de
c.a.o. is toegestaan. In 1965 was deze
hoeveelheid verloren uren reeds vertien
voudigd. In 1966 is de „verborgen werk
loosheid" nog meer toegenomen en in
Prof. Zijlstra heeft van onze toekomst
gezegd dat wij goede kansen hebben om
de groei van de welvaart voort te zet
ten maar dat wij dan bij de bestedingen
in 1967 de pas zullen moeten inhouden.
De lonen niet meer dan enkele pro
centen omhoog kunnen. Men heeft daar
bij gemikt op 3 In feite wordt
de loonsverhoging nu minimaal 4
terwijl de verhoging bij de minimum-
loontrekkers meer dan 6 bedraagt.
Vervolgens zijn er bedrijfstakken met
lange contracten die ook boven de ge
wenste stijging uitgaan. En dan zijn er
nog de onzekere factoren, die in de
loop van 1967 prijsstijgingen kunnen
veroorzaken, die door looneisen zullen
worden gevolgd.
Zo zag het loonschema er theoretisch
uit. Rondom deze algemene lijn schom
melen de werkelijk uitbetaalde lonen,
die per saldo wel iets hoger zullen lig
gen vooral in die bedrijfstakken waar
nog volop werk is en waar goed vak
manschap terecht een uitstekende beta
ling vindt. Voor 's land economie bete
kent dit dat het prijspeil in feite meer
zal stijgen dan de overheid kan ver
moeden. Dat betekent evenzeer meer
bestedingsmogelijkheid dan de regering
wenselijk acht om de betalingsbalans
in evenwicht te brengen of te houden.
Zou deze visie werkelijkheid worden
dan blijft de inflatie ook dit jaar voort
woeden en dan zullen de huismoeders
ontdekken dat ook zij in hun gezins
financiering tekort komen. Het gevolg
is ontevredenheid, een te hoog prijspeil
voor onze goederen in het buitenland
en een toeneming van de werkloosheid.
Op de wip
In voorgaande uiteenzetting zijn nog
twee factoren van grote betekenis. In
de eerste plaats de economische gang
van zaken in het buitenland.
Wij zijn vastgesnoerd in E.E.G.-ver-
band en als klein land in hoge mate
afhankelijk van de gang van zaken in
de grote buurlanden als West-Duits-
land, Frankrijk en Engeland. Wij weten
dat daar op zijn minst sprake is van
een aarzeling in de economische acti
viteit. Of dit in feite een grote terug
gang wordt, is nog onzeker. Vakbonden
stellen dit in verband met de looneisen
altijd zo gunstig mogelijk voor en werk
gevers verdoezelen een juist beeld ach
ter een gordijn van zwartgalligheid.
De waarheid ligt daar ergens tussen in
maar niemand weet precies waar.
Vanzelfsprekend heeft ook de situatie
in de V.S. voor ons grote betekenis. Uit
berichten van het bedrijfsleven mogen
wij concluderen dat ook aan de over
kant van de Atlantische Oceaan de
wipplank van de voorspoed snel op en
neer gaat. Er is geen sprake van sta
biliteit.
Sparen?
De tweede factor van betekenis is de na-
tinale bereidheid tot sparen. Er zijn
flinke besparingen nodig om de pro-
duktiecapaciteit van ons bedrijfsleven
niet alleen op peil te houden maar die
ook uit te breiden. Wij willen immers
meer dan wij nu hebben. Volgens des
kundigen besparen wij nu ca 19 van
het nationaal inkomen. Dit zou 23
moeten worden. Bij een voortdurende
inflatie zal de spaarlust echter eerder
afnemen dan toenemen. Ook voor dit
doel is het dus nodig de weg te vinden
naar een stabiel prijspeil.
Intussen behoeven wij ook in de be
schouwing van de investeringsactiviteit
niet al te pessimistisch te zijn. In de
eerste 9 maanden van 1966 zijn onze
investeringen in vaste activa nog 13,7 °/o
hoger geweest dan in 1965. Dat is een
toeneming van 5 vergeleken bij het
jaar daarvoor. Voordat wij daar over
juichen, moet er aan worden toegevoegd
dat dit een vermeerdering in geld is
en niet in goederen.
Wie van de drie?
De besparingen kunnen worden gedaan
door het rijk, door het bedrijfsleven en
door particulieren. Als de overheid het
niveau van de te heffen belastingen
bijzonder hoog houdt, dan zal zij de
neiging hebben om zelf uit de lopende
middelen investeringen te doen. Het is
dan de vraag of die investeringen de
hoogste opbrengst zullen hebben.
Laten wij het initiatief aan het bedrijfs
leven, dan lopen wij evenzeer het risi
co van een scheef getrokken beeld. De
middelen die immers binnen een be
paalde bedrijfstak van de winst voor
zelffinanciering worden ingehouden zul
len ook meestal binnen die bedrijfstak
worden aangewend. Is daar het hoog
ste rendement van de te verwachten.
Dat is een open vraag.
Zelfs bij de beslissing van de particu
lier over de aanwending van de bespa
ringen lopen wij het risico van fouten
maken. De spreiding van de beslissings
macht is dan echter zo groot dat zij als
het ware door een grote hersenzeef
gaat. Van deze beslissing lijkt het ren
dement dan ook het hoogst. Andermaal
moet de situatie dan zo zijn dat de bur
gers voldoende verantwoordelijkheidsbe
sef tonen ten aanzien van de inkomens-
besteding.
het begin van dit jaar stonden vele be
drijven als het ware te dringen om een
werktijdverkorting in te voeren.
In de eerste helft van januari werd er
bij ongeveer 150 bedrijven korter ge
werkt, per 1 februari was dit gegroeid
tot 235 en dit cijfer werd vervolgens
binnen één week nog eens verdubbeld!
Het aantal half-werklozen wordt op het
ogenblik op 25.000 geraamd maar vooral
in de textielsector neemt het aantal aan
vragen voor werktijdverkorting zo zorg
wekkend toe, dat met een verdere stij
ging van het aantal semi-werklozen re
kening moet worden gehouden.
Wanneer vraagt een bedrijf werktijdver
korting aan? Men zegt op het minis
terie: „Bij vele ondernemingen werd de
laatste tijd meer geproduceerd dan er
afgeleverd kon worden. Men zat met
grote voorraden. De financiering hier
van stuitte op ernstige moeilijkheden.
Voor de balie:
We zouden de keurig geklede en „al
gemeen beschaafd" sprekende heer in
de verdachtenbank er niet op aange
keken hebben, maar toen de officier
van justitie zijn aanklacht afraffelde,
begrepen we toch wel uit de veelheid
van woorden, dat deze als heer ver
momde persoon een vermetele aanran
der moest zijn, die op een donkere en
winderige avond als een struikrover uit
het eikehakhout tevoorschijn was ge
sprongen om met duistere bedoelingen
een tweetal schone maagden te doen
schrikken en één van hen een eind-
weegs mee te sleuren; de andere grie
zelend achterlatend.
Toevallig echter naderden op dat ogen
blik twee potige boerenzoons, die een
deuntje hadden meegeblazen in de fan
fare, de plek des onheils. Zij vonden
de overgebleven maagd, die op luide
toon haar beklag over de onverlaat, en
konden de kerel ondanks de duisternis
nog tijdig te pakken krijgen.
„Dat was maar gelukkig, hè?" zei de
politierechter.
„Heel ongelukkig," beaamde de heer.
Die jongens kwamen bijtijds voordat
er iets gebeurd was."
„Ja, die kwamen te vroeg. Heel jam
mer".
Nu trokken de magistraten achter de
groene tafel de wenkbrauwen toch wel
op. Maar de verdachte raakte niet van
zijn stuk. „Als die ander niet zo gegild
had
Welja," barstte de officier los, dat
maakt iemand nog een verwijt, dat hij
zijn snode daad niet heeft kunnen vol
voeren. Ziet u deze ongerepte meisjes
toch eens aan, had u die dan onge
stoord
Maar de politierechter hamerde. Hii had
in de stukken gebladerd en stelde de
vraag die hij al eerder had moeten stel
len: „Vertelt u dan eens, wat u van
plan was?"
,Nou ja, dat hadden ze allemaal al kun
nen horen als dat kind niet zo gegild
had.' antwoordde de heer in kwestie.
„Daarom zei ik al, jammer, die knapen
kwamen te vroeg en niemand luisterde
naar me. Alleen de eerste, die ik mee-
vroeg."
„Meevroeg?"
„Ja. ik vroeg haar mee te komen en ze
deed het direct. Maar die vriendin van
haar
Grote verbazing in de rechtszaal. Ge
fluister op de publieke tribune. Voeten
geschuifel. Een kloppende hamer.
..Zoals ik al bij de politie verklaard
heb, was mijn vrouw in het donker mis
gestapt, de sloot in en toen heb ik rr.e
zo gehaast om hulp te halen, dat deze
lieden geschrokken moeten zijn van
mijn verschijnen. Maar hier, de juf
frouw heeft me gevolgd en weet dat
het waar is
De meegetroonde jongedame bevestigde
onder ede, dat zij op de bewuste dag en
plaats de verdachte op zijn eerste ver
zoek onmiddellijk had gevolgd naar de
waterkant om aldaar een haar onbekend
vrouwspersoon aan te treffen, die zich
gedeeltelijk onder slik en kroos be
vond, doch zich - na uit de sloot te
zijn getrokken - kenbaar maakte als
wettige echtgenote van de hier versche
nen heer.
„Maar ja, toen hadden ze mij al mee
getrokken en -geduwd naar de politie
post en de wachtmeester daar wilde me
niet geloven, omdat mijn vrouw er niet
bij was," klonk het verder uit de mond
van de kennelijk ten onrechte verdach
te. „Ze is later wel naar de politie ge
gaan om het uit te leggen, maar toen
had ze al schone kleren aan en ge
loofd :n ze haar niet. Ze dachten zeker,
dat ze het voor me opnam".
De officier van justitie trachtte aan de
getuigenverklaringen nog wat af te
doen. door enkele strikvragen te stellen
en bezwarende omstandigheden naar
voren te brengen, zoals het doen schrik
ken van twee argeloze meisjes en het
meesleuren aan de arm, de struiken in.
Maar de geschrokken vriendin moest
achteraf bekenen. dat zij wel een paar
woorden als „help me" had opgevan
gen en dat meneer-hier beslist beleefd
de takken opzij had gdeaan voor haar
vriendin, zodat er van onvrijwillig mee
sleuren ook niet meer kon worden ge-
gesproken.
„Dus uw vrouw is in elk geval gered,"
concludeerde de rechter.
„O, als die ondertussen verdronken was,
dan had ik die vlerken hier aange
klaagd. Dan stonden die hier op mijn
plaats!" dreigde meneer, „Wegens
moord!"
Het werd ontslag van rechtsvervolging.
Op verschillende gezichten tekende zich
de teleurstelling af.
Soms zijn seizoeninvloeden de oorzaak
van uitblijven van orders, in vele ge
vallen is de conjunctuurkentering de
grote boosdoener. Stapelen de voorra
den zich in steeds gotere hoeveelheid
op, dan wordt het op een gegeven mo
ment noodzakelijk de produktie af te
remmen. Vooral bij seizoenbedrijven laat
men het personeel dan allerlei karwei
tjes opknappen zoals schoonmaken, het
verrichten van reparaties etc. Maar
wanneer de orders te lang uitblijven,
kan men op deze wijze niet doorgaan.
Procedure
Hoe verloopt de procedure bij het aan
vragen om werktijdverkorting?
„Een onderneming moet werktijdverkor
ting aanvragen bij de arbeidsinspectie
in haar district. De bedrijfsraad onder
zoekt vervolgens de toestand in het
bedrijf. Hierbij wordt vooral gelet of
de betrokken onderneming voldoende
eigen risico heeft gelopen. Dat moet
inderdaad vast komen te staan. Werk
tijdverkorting mag nooit gebruikt wor
den als een weg van de minste weer
stand.
Vindt de bedrijfsraad het verzoek om
werktijdverkorting gegrond, dan stelt ze
een advies op. Op het departement kan
men dan ja of nee zeggen. Als we hier
de indruk hebben, dat het bedrijf door
de werktijdverkorting over een diepte
punt heen geholpen kan worden, dan
verlenen we de vergunning. Na zes we
ken kan eventueel door de onderneming
verlenging worden aangevraagd. Het
staat ons dan vrij dit toe te staan of af
te wijzen."
Scherpe controle
Den Haag geeft een vergunning voor
werktijdverkorting dus niet gemakkelijk
a^- ..Wij moeten uiteraard waken tegen
allerlei vormen van uitbuiting," zo ver
telt onze departementale zegsman. „Voor
menig ondernemer kan het soms attrac
tief zijn een werktijdverkorting aan te
vragen, wanneer het bedrijf kampt met
een zeer tijdelijke teruggang in zijn or
derbestand. De niet-gewerkte uren ko
men dan niet voor zijn rekening, maar
voor die van de werkloosheidswet.
Bovendien staan wij er op, dan wanneer
een vergunning om werktijdverkorting
wordt gegeven, er toch elke dag in het
bedrijf gewerkt wordt, wanneer dat
maar enigszins mogelijk is. Wij zien
liever dat de werknemers twee uur per
dag minder werken, dan dat zij één of
twee hele dagen werkloos zijn. Niets
werkt demoraliserender dan het niets
doen, dat willen wij dan ook zoveel mo
gelijk voorkomen.
Soms wijzen wij een verzoek om werk
tijdverkorting af nadat ons is gebleken
dat in de omgeving van het betrokken
bedrijf vraag is naar werkkrachten in
de zelfde bedrijfstak. Dan adviseren wij
het bedrijf de overtollige werknemers
te ontslaan, die dan immers direct bij
een andere werkgever kunnen begin
nen. In elk geval kunt u er van ver
zekerd zijn dat wij de beschikking heb
ben over een voortreffelijk controle-ap
paraat, die er voor zorgt dat werkge
vers niet lichtvaardig werktijdverkorting
kunnen aanvragen.
Tegen dergelijke praktijken zijn de
werknemers en de werkloosheidsfondsen
afdoende beschermd. Alle aanvragen
voor een vergunning, die op het ogen
blik bij ons binnenkomen, worden dan
ook heel kritisch bekeken."
Hoewel er in onze samenleving heel wat vereenzaamde mensen rondlopen, mag
men toch stellen dat het grootste deel van de mensheid altyd verlangend uitziet
naar de feestdagen. Voor de een betekent Pasen niet meer dan een extra vrtfe
dag, voor de ander hebben de paasdagen een diepe religieuze betekenis. Maar
hoe ook, men beleeft Pasen als iets plezierigs. Doch er zyn ook lieden, die tegen
de feestdagen opzien, voor wie Kerstmis, Pasen en Pinksteren een ware bezoeking
is.
Het zijn de mensen, die in een huis van bewaring of gevangenis zitten. Behalve
hun naaste familie en een enkele goede vriend zal niemand deze dagen aan hen
denken Maar Pasen is een christelijk feest en daarom is het niet onredelijk om
enige aandacht te schenken aan de vele honderden mannen en vrouwen, die op
die dagen hun Pasen „vieren" achter tralies en dikke muren.
„Voor degenen die in voorarrest zitten,
zijn de feestdagen het ergst", meent de
directeur van een huis van bewaring.
„Een groot deel van de in bewaring ge
stelden brengt Pasen door in de cel. Dat
geldt zeker voor degenen, die hun mis
drijf in vereniging hebben gepleegd of
die blijven ontkennen. Zij mogen op last
van de officier van Justitie niet met de
andere bewoners van het strafgesticht
in contact komen. Wel mogen zij de
kerkdiensten bijwonen en natuurlijk
schaft de pot deze dagen wat extra's.
Maar dat is dan ook vrijwel alles, wat
deze mensen nu hebben."
Het is duidelijk, dat de gedachten van
de gemiddelde gevangene op deze dagen
uitgaan naar degenen, die zij lief heb
ben en die zij niet kunnen bereiken.
Bezoek op feestdagen is niet toegestaan.
Het is overigens de vraag, of bezoek op
deze dagen de gevangenen wèl zou op
kikkeren. De bezoekuren duren slechts
kort (15 30 minuten) en hebben altijd
in tegenwoordigheid van een bewaarder
plaats. Meestal komen tijdens dit bezoek
de tranen los en na het bezoek gaan de
meeste gevangenen weer gedeprimeerd
naar hun cel terug, vol schuldgevoelens
over wat zij hun vrouw, ouders of kin
deren hebben aangedaan.
„Ik kan mij geen mistroostiger taak in
denken dan het ambtshalve aanwezig
zijn bij dergelijke bezoeken" zo vertelt
een brigadier van een huis van bewaring
ons.
Hard?
Dominee en pater zullen straks in het
strafgesticht weer komen met hun jaar
lijkse boodschap: „Christus is herrezen
uit de doden". Zij vertellen het aan
mannen van wie men veronderstelt dat
hun gemoederen zijn verhard. Aan reci
divisten, die keer op keer inbraken en
oplichtingen hebben gepleegd, aan lieden
die zedendelicten hebben begaan. Men
sen die in vrijheid steeds weer worden
gedreven naar de overtreding alsof die
zelfde vrijheid hen niet eens zo bijster
interesseerde.
„Dat laatste is dikwijls zo," meent een
gestichtspredikant. „Ik kom al jaren ln
gevangenissen, heb veel met deze men
sen gesproken, en wat mij altijd trof is
dat zij innerlijk zo onvrij zijn. Ook bui
ten het gesticht hadden deze mensen
vaak geen plezierige feestdagen. Overi
gens vind ik niet, dat de gemiddelde
delinkwent zo'n harde kerel is. Velen
zijn juist overgevoelig en weten zich
daar geen raad mee. Juist doordat zij
met hun gevoelens overhoop lagen, kwa
men zij tot misdrijf. Het type dat wij
een „harde kerel" noemen, komt men
meer in de zakenwereld dan in het
strafgesticht tegen."
En de gevangenis
Anders dan in de huizen van bewaring
gaat het toe in de gevangenissen. Daar
wordt, vooral tijdens de feestdagen,
meer voor de gevangenen georganiseerd.
Deze delinkwenten zijn allemaal reeds
veroordeeld, en dus is er geen bezwaar
dat zij met de andere gevangenen con
tacten onderhouden.
De directie van de Leeuwarder strafge
vangenis, waar vele beroeps- en ge
woontemisdadigers hun dagen, maanden
en soms jaren slijten, vertelt dat de
meeste bewoners van dit gesticht niet
meer in snikken uitbarsten als zij de
paasklokken horen luiden. De vrije we
reld heeft voor hen iets vijandigs, iets
beangstigends ook. Toch wordt er tijdens
de feestdagen voor deze mensen iets
gedaan. Natuurlijk zijn de maaltijden
beter. Op tweede paasdag krijgen ze
geen snert of bonensoep, zoals anders al
tijd 's maandags het geval is ('s zomers
en 's winters en 's zomers). Er worden
kaartwedstrijden georganiseerd, onge
twijfeld zullen de gevangenen ook een
avond naar de televisie kunnen kijken.
Maar verder verloopt Pasen als vrijwel
alle andere dagen in de gevangenis. De
gevangenen zijn al blij, als er een gezel
schap komt van buiten, dat hen wat op
vrolijkt met zang, dans en muziek.
Maar gelukkig zullen zij zich pas dins
dag na Pasen voelen. Dan zijn de feest
dagen weer voorbij.
T*
Dacht U dat er op meubelgebied niets nieuws te beleven was? Dat dacht
U maar! Onze Paas-expositie bewijst het tegendeel: al onze étages en
étalages zijn nu omgetoverd tot een eldorado vol woonideeën. De ene
verrassing na de andere staat U te wachten. Allemaal Top-Form meu
belen - van gezellig modern tot chic klassiek, van uiterst voordelig tot
tamelijk pryzig, maar nóóit te duur! U kunt er kijken zonder te moeten
'kopen - en U kunt er kopen zonder U "bekocht" te voelen achteraf.
Want alle Top-Form meubelen zijn stuk-voor-stuk gegarandeerd. Het
blauwe Top-Form keurmerk is er het bewijs van.
Tot ziens op onze expositie - voor de woonstijl die U mooi vindt tegen
de prijs die U gedacht had
