Koffers vol
vakantievoordeel
bij de
CHOCOLADE
HAGEL
■na
ss«m"p
ss Kk"""'
pak
$Osé
Super Spar Markt
BOEREN
METWORST
,nü
Kopen bij de
is sparen bij de koop!
Een pannetje kookte over
RUBBER WERD DE DOOD
woni m
BLANKE MAGERE KARBONADE,
HEERLIJK BIJ JONGE GROENTE!!
500 gram SCHÖUDERKARBO.NADE
258
EXTRA RECLAME EXTRA RECLAME
J. Christiaanse,
AFWEZIG
tussen 13 juli en
6 augustus.
Donderdag 13 juli
de gehele dag
AFWEZIG.
Dr. J. Borst,
Handelaars zaaiden dood
en verderf
nette
arbeiderswoning.
Te koop te Soest
Smit en Siefkes,
PUUR NÖ MELK NÜ
ROODMERK
VAN
NÜ
■10%
Qrof©,
SPAR SINAS £0
met 13 ct sparzegels
ZOUTE PINPA'S 10A
met27ct sparzegels
PINDAKAAS
met 25ct sparzegels
SLASAUS </,fles 1 AA
met20ct sparzegels
'10%
MM
100 gfarn
li 1
gram Palingworst
Afdeling Slagerij
44 500 gram Gehakt, half om
178
500 gram Ribkarbonade 298
150 gram Comedbeef 98 10
500 gram Haaskarbonade
100 gr. gekookte Worst 44
328
10%
3 BIEFSTUK TARTAAR
Ook bij vlees gratis spaarzegels
Afdeling Groenten en Fruit
159
1 kilo Andijvie 29
1 kilo Ghiquita Bananen98
1 kilo Exporttomaten89
1 kilo Spitskool25
1 kilo Rode Kool25
1 kilo Pruimen 139
500 gram geschraapte Wortelen en Peterselie29
2 kilo prima Eigenheimers 69
10 grote Sunkist Sinaasappelen189
Ook bij groente en fruit gratis spaarzegels
Afdeling Brood en Gebak
1 stuk Bernergebak van 185 voor 159
Brood afgehaald, 5 cent goedkoper dan bij bezorging
2 grote flessen SINAS LIMONADE99
3 grote flessen LIMONADE GAZEUSE 99
2 grote flessen UP-DRANK 99
Met nog gratis spaarzegels.
Boodschappen worden thuisbezorgd en woensdagsmiddags zijn wij geopend
VAN WEEDESTRAAT TELEFOON 6886
DINSDAG 11 JULI 1967
Tot onze diepe droefheid ging heden van ons
heen, onze lieve vader, behuwd-, groot- en
overgrootvader,
JOHANNES NICOLAAS BIEGER,
emeritus-predikant van de Ev.-Lutherse Kerk,
in de ouderdom van 90 jaar.
Ede, H. BERGHEGE-BIEGER
J. BERGHEGE
Serawak, (Br. Borneo), E. SLAGER-BIEGER
H. SLAGER
's-Gravenhage, I. BARKMAN-BIEGER
C. D. BARKMAN
Kleinkinderen en
achterkleinkind
Utrecht, 8 juli 1967.
Huize „Henriëtte Swellengrebel".
Corr.-adres: Wilterdinkstraat 19, Ede.
De rouwdienst zal worden gehouden woensdag
12 juli, om 10.30 uur, in de Fliednerzaal van
Huize „Henriëtte Swellengrebel", waarna de ter
aardebestelling zal plaatsvinden omstreeks 11.45
uur, op de Ned. Herv. begraafplaats te Soest.
Rom. 8 18.
Het heeft de Heere he
den behaagd, voor ons
nog onverwacht, tot
Zich te nemen in Zijn
Heerlijkheid, onze innig
geliefde zuster en tante,
CELIA GEERTRUIDA
VONK,
in de ouderdom van
65 jaar.
Uit aller naam:
M. VONK
Soest, 8 juli 1967.
Kerkdwarsstraat 17.
De overledene is opge
baard in het Mortua
rium van het ziekenhuis
„Zonnegloren" aan de
Soesterbergsestraat te
Soest. Bezoek aldaar,
dagelijks van 2 tot 3 en
van 7 tot 7.30 uur nam.
De rouwdienst zal wor
den gehouden op woens
dag 12 juli a.s.,om 12.30
uur, in het Mortuarium,
waarna om 1.30 uur de
teraardebestelling zal
plaats hebben op de
Hervormde begraaf
plaats aan de Veldweg
te Soest.
Representatieve betrouw
bare ex-zakenman (goede
VERKOPER) b.z.a. voor
direkt of later. Onverschil
lig welke branche. Br.
onder letter D.G. 58 bur.
S. Crt.
Aangeboden ZIT-SLAAP-
KAMER met volledig pen
sion. Br. onder no. 618
bur. S. Crt.
Gevraagd BEZORGER voor
dinsdags t.e.m. vrijdags
van 9-12 uur. Hoog loon.
Kwaliteitsslagerij Laseur,
Steenhoffstraat 81, Soest,
telefoon 2517. Aanmelden
na 6 uur.
Kleuterleidster zoekt per
1 september of eerder
WOONRUIMTE met kook
gelegenheid. J. Vermeulen,
Fred. Hendrikstraat 43,
Utrecht, tel. 030-27683.
Tot onze grote droefheid is, na een langdurig
geduldig gedragen lijden van ons heengegaan
mijn innig geliefde vrouw, onze lieve moeder,
behuwd-, groot- en overgrootmoeder,
HENDRIKA JOHANNA TIJLEMAN,
echtgenote van
Pleter Jacob Rab,
in de ouderdom van 88 jaar.
P. J. RAB
Aerdenhout, S. TEUBEN-RAB
B. J. TEUBEN
Baarn, J. M. H. GÖTZ-RAB
A. J. W. GÖTZ
Haarlem, K. RAB
P. C. RAB-JONGERIUS
Heemstede, J. C. E. RYPKEMA-RAB
S. Sj. RYPKEMA
klein- en
achterkleinkinderen
Soestdijk, 10 juli 1967
Sophialaan 13.
De overledene is opgebaard in het algemeen uit
vaartcentrum Huize „Den Huil", Utrechtseweg
11 te Hilversum.
Bezoek aldaar van 10-12 en van 16-20 uur.
Thuis geen bezoek.
De crematie zal plaatshebben te Velsen op don
derdag 13 juli, na aankomst van trein 11.28 uur
halte Driehuis-Westerveld.
Aangeboden RENAULT 4L
1962, prima wagen, zeer
zuinig. Bilderdijklaan 43.
Te koop FIAT 850 bwjr.
1966, t.e.a.b. Prins Hen
driklaan 60, Soest, tel. 6336.
ROGGE te koop .Te bevr.
Molenstraat 157, Soest.
Te koop Franse WIEG,
z.g.a.n. Telefoon 5211.
Te koop KINDERFIETS,
6 tot 10 jaar. 22,50.
H. Klok, Betje Wolfflaan 32.
Te koop z.g.a.n. Etna
KOLENFORNUIS, voet
balschoenen maat 38, kin
derwagen met wandelwa
gentje, kinderstoel en box.
Beetzlaan 40.
Gevraagd beschaafde
VERKOOPSTER. 5-daagse
werkweek. Vrije bedrijfs
kleding. Hoog loon in
prettig bedrijf. Kwaliteits
slagerij Laseur, Steenhoff-
straat 81, Soest, telefoon
2517. Aanmelden na 6 uur.
SCHOORSTEENVEGEN?
Bel naar Tak.
Elektrisch door de man
van het vak.
TAK S Brandstoffenhandel,
Van Weedestraat 41, tclef.
2676.
KOLEN - OLIE - BUTA-
GAS.
Nieuw BANKSTEL nodig?
Rechtstreeks van fabri
kant, goedkoper dan de
uitverkoop. Schrijf op
briefkaart: „Stuur mU
gratis meubelkrant no. 1
met foto's en staal van de
stof". Aan meubelfabriek
SCHRIJVER, Schiedam.
Zonder verplichtingen.
INTERNIST
ARTS,
Paulus Potterlaan 30.
Plaatselijke artsen
nemen waar.
Gevraagd LEERLING
VERKOOPSTER voor
huishoudelijk winkel werk.
Van Dam's schoenen. To
renstraat 5, Soest. Telef.
3473, b.g. 5889.
Een eenvoudig pannetje stond er op de potkachel van Charles Goodyear, een
Amerikaan, die voor zichzelf wat experimenteerde met het vreemde goedje dat
Braziliaanse inboorlingen uit bomen tapten. Hy had wat zwavelpoeder in het
latexsap gedaan, maar hy vergat het mengelseltje.
Toen zyn brouwsel overkookte en in aanraking kwam met de gloeiende kachel,
ontdekte de chemicus plotseling hoe uit die onhandelbare kleverige massa een
bruikbaar produkt gefabriceerd kon worden. Goodyear werd de uitvinder van de
gevulcaniseerde rubber. Zyn naam is onverbrekelijk verbonden aan de autoband.
Maar Goodyear heeft niet veel plezier van zyn uitvinding beleefd. En duizenden
stierven er om die rubber.
Als alle uitvinders
In 1844 nam Goodyear patent op zijn
uitvinding. Helaas bleek hij zelf niet
meer in staat zijn kans te grijpen. Hij
had reeds te veel besteed aan zijn ex
perimenten. Hij raakte in de schulden,
werd gegijzeld en week uit naar Euro
pa. Daar ging hij opnieuw failliet, kwam
in de gevangenis en keerde gebroken
naar zijn geboorteland terug. Hij stierf
in 1860 als een arm man in een uithoek
van Amerika.
Toch staat op miljoenen autobanden zijn
naam. De rubber was bruikbaar dank
zij hem. Maar veel rubber bestond er
toen nog niet.
Drie drama's
De tam-tam klonk nog in de oerwouden
van midden-Afrika. Blanke mannen
kwamen naar de Congo en vroegen naar
het materiaal voor de trommelstokken.
Zij gaven kralen en waardeloze dingen
in ruil. En de negers tapten.
Steeds meer blanke mannen kwamen
naar de donkere bossen der Congo.
Steeds meer tapten de negers. Steeds
meer bomen sneden zij aan. De hande
laars dreven de inboorlingen verder en
verder de oerwouden in, om nog meer
rubber te tappen. Zij gaven dan niet
eens kralen meer in ruil. Zij namen de
negers hun koopwaar af zonder beta
ling.
Er kwam een leveringsplicht en wee de
dorpeling, die het waagde zich te ver
tonen zonder rubber.
De tam-tam klaagde door de Congo: bo-
tofè bo le iwa. De trommel verbreidde
de roep door de bossen: rubber is de
dood! Want vredige dorpen werden uit
gemoord of verbrand.
Botofè bo le iwa - rubber is de dood!
De roofbouw putte de bomen uit; dui
zenden inboorlingen vonden de dood
omdat mensen van een andere kleur
handelden in rubber; twintig jaren lang
richtten onverantwoordelijke blanken een
ravage aan onder mens en plan.
Rubber is de dood! Want de rubber
bleek bruikbaar.
De „groene Hel"
Wat een halve eeuw geleden in Afrika
gebeurde, herhaalde zich tijdens de eers
te én de tweede wereldoorlog in Brazi
lië. Och, de mens is zo goed. De Chris
ten predikt naastenliefde en zendt mis
sionarissen naar de negers. Maar als die
zelfde neger in het bezit is van rubber
of goud, dan vlucht de inboorling weg
van de beschaving, die hem vervolgt en
doodt.
Britten en Amerikanen zonden tegen ho
ge beloningen duizenden en duizenden
kleurlingen naar de oerwouden van
Zuid-Amarika. Zij gingen er heen om
rubber te planten en rubber te tappen.
Zij kregen 25 dollar handgeld, maar
wat koopt men voor dollars in de
Groene Hel" van Brazilië, waar men
hem alleen vergiftig eslangen, wilde
dieren, giftige pijlen, malaria, honger,
onlesbare dorst en koortsen omringen?
Rubber is de door. Rubber werd de
dood. Van duizenden en duizenden,
die de „Groene Hel" binnentrokken om
„plantages" te stichten en door hun op
drachtgevers vergeten werden. Vergeten
in 1918. Vergeten in 1945.
Want het ging niet om hen, maar om
de rubber.
De tam-tam klonk in die dagen in de
dichte oerwouden van midden-Afrika.
De inboorlingen roerden hun trommels
met stokken van geheimzinnige samen
stelling. Belgen, die voor hun maat
schappijen in Congo kwamen, kochten
dat materiaal van die stokken op in
ruil voor glazen kralen en oude kope
ren munten. De negers tapten deze stof
uit de bomen, de blanken waren er blij
mee en vroegen steeds meer.
Maar gebruiken kon men het goedje
eigenlijk niet.
Columbus bracht destijds van zijn ont
dekkingsreizen al veerkrachtige ballen
mee uit Amerika, dat hij toen nog voor
India aanzag. Hij schonk enkele van
die „toverballen" aan koningin Isabella,
die ze als curiositeit beschouwde. Meer
niet.
In 1770 ontdekte Joseph Priestly, een
Engelse dominee die meer voor schei
kunde voelde, dat deze stof potlood
strepen kon wegvegen. Hij noemde het
„India-rubber" - „Indische wrijver".
Sindsdien spreekt de gehele wereld van
„rubber".
Maar gebruiken deed men het toen nog
niet.
Van regenjas tot autoband
U vindt het misschien heel gewoon, dat
tegenwoordig algemeen rubber gebruikt
wordt voor regenkleding. In vroeger ja
ren bleek het materiaal vrijwel on
bruikbaar voor dat doel. Mac Intosh,
een Schot, probeerde om in terpentijn
opgeloste rubber te gebruiken als dren-
kingsmiddel voor allerlei weefsels. De
Engelsen kennen nu nog het woord
„Macintosh" voor regenjas, maar de
eerste mantels volgens dat procédé wer
den kleverig in de zomer en hard als
hout in de winter.
Nee, praktisch gebruiken kon men de
rubber nietNog niet.
Allerlei uitvinders probeerden hun geluk
met dat vreemde goedje. Zij mengden
het, kneedden het, kookten het. Niets
lukte. Tot Goodyear per ogneluk zijn
pannetje op de kachel liet staan en het
vergat.
De overgekookte latexmelk met zwavel
vulcaniseerde op de goeiende plaat. Als
in 'n vulkaan gemengd met zwavel en
blootgesteld aan vuur. De onhandelbare
stof kreeg andere eigenschappen. De
caoutchouc van toen werd echte rubber.
Taai en hard. Men kon er autobanden
van maken. Bruikbare regenkleding, die
niet kleefde en niet stijf werd. Lucht
ballonnen. Isolatie-materiaal in allerlei
vormen. Brandslangen en stoomleidin-
gen. Koppelingen voor machines en trei
nen. Sluitringen op plaatsen, die lucht
dicht moeten worden afgesloten.
Zonder de uitvinding van Goodyear zou
de auto een onbruikbaar monster geble
ven zijn. Zonder de machtige rubberban
den zou geen behoorlijk vliegtuig meer
kunnen landen. Zonder gummi-isolatie
had de elektrotechniek niet zo'n enorme
vlucht kunnen nemen. Zonder rubber
waren b.v. de luchtdurkrem, de stoom
machine, de stratosfeerballon en de lo
pende band onbekend gebleven.
Te huur
VORKHEFTRUCK.
G. van Buuren, Laan
straat 20, tel. 4685.
Te koop met 1000 eigen
geld. MERCEDES 220 1963,
100 pet. auto 4850.
Met 450 eigen geld:
V.W. de Luxe 1962, open
dak enz. 2450. Met 300
eigen geld: Daffodil de
Luxe 750, 1962 55.000 km.
1750. 3 mnd. volledige
garantie. Inruilen mogelijk.
Amersfoortsestraatweg 66,
Soesterbcrg, telef. 03463-
1938.
SCHRIJFMACHINES
ADLER
EVEREST
TELMACHINES
RADEMAKER
Laanstraat 44 - Soest
Telefoon 2957
Voor
ONDERHOUDSWERK,
o.a. timmer- en metsel
werk, reparaties en nieuw
bouw. Telefoon 5073.
TUINGEREEDSCHAPPEN
(onze specialiteit!), gras-
maaimachines In tiental
len maten en soorten.
Tulntoko Van Drie, Am-
sterdamseweg 139, Amers
foort. tel 03490-17031
Voor onderhoud van
GRAFMONUMENTEN en
bijplaatsen van bronzen
en gegraveerde inscripties.
A. KUPPEN. Leliestraat 77,
Amersfoort.
KAMERPLANTEN In een
grote sortering - snijbloe
men - kamerplantenmest
gieters - spuiten enz.
Tulntoko Van Drie, Am-
sterdamseweg 139. Amers
foort. telefoon (03490)-
17031
10 lesuren 65,
met de nieuwe V.W. 1300.
Autorryschool
VAN BUUREN.
Laanstraat 20. tel. 4685.
TEGELS in vele maten en
kleuren. Lavasteen. gToi^
voorraad. Tuintoko Van
Drie. Amsterdamsew 139
Amersfoort, tel. (03490)-
17031
Voor WITWERK en
REPARATIE. Telefoon
4068.
Door particulier te koop
gevraagd
Br. onder no. 65
Drukkerij E.S.E.D.,
Van Weedestraat 7,
Soestdijk.
le etage met garage voor
2 auto's aan de Rubenslaan
60. bouwjaar 1964, vrije
vestiging, 1 dec. a.s. leeg
te aanvaarden.
Bev.: woonkamer, 3 slaap
kamers, keuken, hal, dou
che, w.c. en C.V.
Koopprijs ƒ46.000,k.k.
Te bevragen:
MAKELAARSKANTOOR
Bantuinweg 35, Rhenen (U.),
telef. 08376-2310 en 2269.
koffie
-10°/
-10°/
f
i
L
GROTE FLES U tj)
JUMBO PAK
PER POT 2
(25% of 50% olie) jjy
voor
i
.-10%
7V:
■10?/
Prijswijzigingen voorbehouden.
Deze aanbiedingen gelden
uitsluitend SPAR-kwalIteitsproduktem
WOENSDAG
DONDERDAG, VRIJDAG EN ZATERDAG:
MAANDAG EN DINSDAG
WOENSDAG:
DONDERDAG:
VRIJDAG EN ZATERDAG:
VRIJDAG EN ZATERDAG:
