Soest toen - Soest nu
Nieuwe recreatiezaal
van Zonnegloren geopend
In 1966 stierven nog maar
188 mensen aan t.b.c.
Het oog gericht op
geluidshinder
VERDEELDHEID IN
KHARTOEM
Dinsdag 5 september 1967
Uitgave Drukkerij Smit - Soest
inber 1967 46
46e jaargang no. 66
Bureau voor redactie en administratie Van Weedestraat 29a, Soest
Tel. 2566 - Postgiro 126156
Onverzekerd kippehok
in vlammen opgegaan
Brandje bij autosloperij
Verkeerde manoeuvre
Diploma-uitreiking E.H.B.0.
Provinciale subsidie voor
Peter's Baan aangevraagd
Gezochte man aangehouden
Prins Claus, die morgen zijn 41ste verjaardag
viert
Abonn. p. kwart, 3.—, per post 4,25.
SOESTERftfOURANT
ost ƒ4,25. verscl
Verschijnt iedere dinsdag en vrijdag
In het gedenkwaardige jaar, dat het
sanatorium Zonnegloren veertig jaar
bestaat, is (vrijdagmorgen) een nieuwe
recreatiezaal in gebruik genomen. De
kosten van verbouwing en inrichting,
zijnde ongeveer ƒ51.000,zijn geheel
door de Vereniging van Oud-patiënten
(ƒ21.000,en particulieren (ƒ30.000,
opgebracht. De vereniging schonk de
nieuwe recreatieruimte, die de naam
Rhijnauwen heeft gekregen, bovendien
een televisie- en radiotoestel, alsmede
een grammofoon. De afdeling Amster
dam van de Koninklijke Nederlandse
Biljart Bond, waarvan vertegenwoor
digers bij de opening aanwezig, schonk
Zonnegloren bovendien een biljart met
toebehoren voor de recreatiezaal.
genomen. Thans is echter van die ruim
te voor vrij kuren niet veel meer over,
omdat de eetzaal als aanvullende poli
kliniek van het ziekenhuis is ingericht.
Mede door toedoen van de heer Schuur
man zijn de laatste jaren regelmatig
besprekingen gevoerd tussen directie en
bestuur van Zonnegloren enerzijds en
de vereniging van oud-patiënten ander
zijds, die uiteindelijk tot een concreet
plan hebben geleid. De verwezenlijking
ervan liet echter om financiële redenen
nog even op zich wachten. Door de ver
eniging van oud-patiënten was wel een
speciaal fonds „recreatie" gevormd,
maar met de inhoud daarvan (ƒ21.000,-)
kon aan de wensen nog niet worden
voldaan. Giften van meer dan 2000 par-
H eerste initiatief om te komen tot
een vertrek, waar de patiënten vrij zou
den kunnen kuren, dateert uit 1939,
kort na de aanstelling van dr. J. A. W.
Berghauser Pont als geneesheer-direc
teur van Zonnegloren. Hij werd door
tw ;-e patiënten benaderd, die hem ver
zochten, de stichting van een ruimte
voor vrij kuren te willen bevorderen.
Er was op dat moment wel enige plaats
in de eetzalen, die dan ook dankbaar
voor recreatiedoeleinden in gebruik werd
Vrijdagmorgen, tijdens het afdrukken
van ons blad. ontstond brand in een
kippenhok achter het als pension voor
Turken in gebruik zijnde perceel Bur
gemeester Grothestraat 53. Het Kip
penhok, dat uit baksteen was opge
trokken, lag vol met oude rommel, die
in brand is geraakt toen er een bran
dende sigaret in werd gegooid. De
inhoud van het hok ging geheel ver
loren, terwijl de brandweer zich ge
noodzaakt zag om het kippenhok om
te halen. Een bromfiets van één van de
Turken, die tegen een muurtje stond,
ging eveneens verloren. De schade be
draagt ongeveer tweeduizend gulden.
De eigenaar, de Baarnse pensionhou
der M. A. R. was niet verzekerd.
Op de autosloperij van de heer Luyben
aan de Eigendomweg is in de nacht van
donderdag op vrijdag brand uitgebro
ken, waardoor enkele oude auto's ge
heel in vlammen opgingen. De brand is
vermoedelijk ontstaan door vonken, die
zijn achtergebleven, nadat men er 's
middags met snijbranders aan het werk
was geweest.
De brandweer heeft het vuur met één
nevelspuit gedoofd.
Een verkeerde manoeuvre op de Soes-
terbergsestraat had vier beschadigde
auto's tot- gevolg. De 23-jarige N. J. S.
uit Soest wilde op de Soesterbergse-
straat keren. Hij deed dat echter op
het moment, dat de 22-jarige vertegen
woordiger B. van R. uit Amsterdam
kwam aanrijden. Een botsing was het
gevolg. De auto van de vertegenwoor
diger werd tegen een geparkeerd staan
de auto gedrukt, die op zijn beurt weer
tegen een andere aan de kant staande
auto botste. Hoewel alle voertuigen
min of meer ernstig werden bescha
digd, deden zich geen persoonlijke on
gelukken voor.
In een van de hoeken van de ruime
recreatiezaal vond het biljart een goede
plaats, (inz Midden tussen de diver
se gebouwen, omzoomd door een vrien
delijke beplanting, staat het recreatie-
gebouw, waar een grote hal, met o.m.
een koffieautomaat, toegang geeft tot
de zaal.
ticulieren hebben de rest gedaan. „Rhij
nauwen zal als recreatieruimte een op
zichzelf staand geheel vormen, een
kostbaar bezit ten behoeve van allen,
die daar gebruik van zullen maken, en
een symbool van wat samenwerking
vermag", zei de voorzitter van het be
stuur van Zonnegloren, dr. C. Lion Ca
chet bij de opening van de recreatie
zaal. Een bord met handtekeningen van
de gevers is het sprekend bewijs van
waartoe deze samenwerking heeft ge
leid.
Eerder is zijn betoog was dr. Lion Ca
chet ingegaan op de veertig-jarige his
torie van Zonnegloren, die in feite
eigenlijk al in het jaar 1923 begint. Op
4 september van dat jaar werd name
lijk het buiten Tjemara in Soestduinen
aangekocht. Na langdurige onderhan
delingen met het gemeentebestuur van
Soest konden in de loop van 1925 de
schaarse bezittingen worden uitgebreid
met enige percelen bos en heide, die
onmiddellijk aan het buiten grensden.
Het totale grondgebied was toen on
geveer 25 hectare. Aan de eisen voor
de stichting van een senatorium was
daarmede voldaan: een centraal gelegen
terrein, dat van alle kanten gemakke
lijk was te bereiken. Bovendien dicht
bij Utrecht, als universiteitsstad een
medisch centrum van grote betekenis.
Het terrein was door zijn natuurlijke
gesteldheid en beplanting tegen noor
den- en oostenwind beschut en lag te
gen het zuiden open met een mooi
vergezicht op de verwijderde heuvel
rug tussen Amersfoort en Soesterberg.
De ligging achtte men met het oog op
het bezoeken van patiënten gunstig en
bovendien vond men de goede verbin
dingen en ligging van groot belang voor
het aantrekken van geschikt personeel.
Op 14 mei 1925 kreeg het dagelijks
bestuur volledig mandaat om met de
bouwplannen voort te gaan. Jhr. P. J.
H. Roëll, toen arts te Utrecht, werd
benoemd tot geneesheer-directeur van
het te bouwen sanatorium. In datzelf
de jaar werd het ontwerp van ir. Mer-
tens bestekklaar gemaakt en op 31 ok
tober aanbesteed. De eerste steen werd
op 28 juni 1926 gelegd, waarin de woor
den van psalm 90, vs 17 gebeiteld staan:
„En de liefelijkheid des Heren Onzes
Gods zij over ons; en bevestig gij het
werk onzer handen over ons, ja het
werk onder handen, bevestig dat".
In aanwezigheid van Koningin-moeder
De regering gaat zich beraden over
maatregelen, die genomen moeten wor
den in de omgeving van het vliegveld
Schiphol ter bestrijding van de geluids
hinder, die overvliegende straaljagers en
andere vliegtuigen veroorzaken. De be
woners van de huizen rondom het vlieg
veld Schiphol klagen steen en been over
het lawaai.
De basis van het deze maand te voeren
overleg in deze kwestie is het eindrap
port, dat een ministeriële adviescommis
sie heeft uitgebracht. Insiders beweren,
dat in dit rapport niet meer de hoogver-
ontrustende conclusies worden getrok
ken, die in een vorig rapport werden
vermeld. Volgens dat rapport zou het
gebied van Nieuwer-Amstel door de ge
luidshinder van de luchthaven onge
schikt zijn voor verdere stedelijke bebou
wing. Bovendien zou de recreatieve
waarde van het Amsterdamse Bos aan
zienlijk dalen. Ook de Bijlmermeer zou
sterk door de geluidshinder te lijden krij
gen.
Aangezien de techniek in de laatste ja
ren niet heeft stilgezeten, komt de com
missie in haar jongste rapport op deze
sombere conclusies terug. Dankzij de in
voering van een nieuwe straalmotor, die
veel minder geluid produceert dan z'n
voorganger, meent de commissie, dat de
situatie niet meer hopeloos is.
De geluidshinder rondom de hoofdstad
kan volgens de commissie sterk worden
teruggedrongen als de regering bepaalde
maatregelen neemt. Aangeraden wordt
een beperkt gebruik te maken van de
startbaan in oostwestelijke richting, die
dit najaar gereed komt, en om de
noordzuidbaan, die nog in aanbouw is,
te gebruiken voor het hoofdverkeer. Om
dat het gewicht van de straalvliegtuigen
van grote invloed is op het motorvermo
gen en daardoor ook op het geluid, be
veelt de commissie voorts aan om ook
op dit punt bepalingen uit te vaardigen.
De kwestie van de geluidshinder is ac
tueel in elk gebied, waar vliegvelden
liggen. Het is te hopen, dat men zich
steeds blijft bezinnen over de geluidshin
der en dat men nu niet een streep onder
de onderzoekingen naar verbetering zet.
Wellicht dat de maatregelen voor Schip
hol de bewoners rondom de luchthaven
zeer welkom zijn, maar ook in andere
gebieden moet wat gebeuren. Liefst op
korte termijn. Want herrie is er altijd
genoeg en daar houdt nu juist niemand
van. KANTMAN
Niet zoals j.1. vrijdag in onze courant
stond vermeld zal de geneesheer-direc
teur van Zonnegloren, maar dokter
Buss a.s. woensdagavond, wanneer de
diploma's uitgereikt worden, een le
zing houden over een actueel onder
werp.
Deze avond, die gehouden wordt in
zaal-zuid van het Verenigingsgebouw,
is voor alle leden toegankelijk.
President Tito heeft een tijdje nage
dacht na zijn reis langs Arabische staats
hoofden. Nu komt de Joegoslaaf met de
idee dat president De Gaulle moet
trachten te bemiddelen. Een vreemd
voorstel, want van de bemiddelaar zou
in de eerste plaats verwacht moeten
worden dat hij een door beide partijen
erkende neutrale figuur is. Dat Israël
hem als zodanig beschouwt, is uiterst
onwaarschijnlijk. Tenslotte was de
Franse president een ijverig helper van
de Russische pogingen om Israël als
agressor veroordeeld te krijgen.
Vermoedelijk is Tito's plan ook onge
veer dat waarmee Jordaniës koning
Hoessein de laatste tijd heeft rondge
reisd in de Arabische wereld. En al zou
hij ook niet voor erkenning van Is
raël zijn, toch ziet hij kennelijk alleen
baat bij enige concessies. Zoals het de
militariseren van de westelijke jordaan-
oever en een corridor in Jeruzalem zo
dat de Joden niet langer de toegang
tot hun heilige plaatsen versperd blijft.
Volgens geruchten in Khartoem zou
ook president Nasser enigszins gepor
teerd zijn voor een dergelijk compro
mis, dat overigens moeilijk zal zijn uit
te voeren, want wie moet de controle
uitoefenen? De V.N. weer, die prompt
vertrokken op het eerste Egyptische
commando? Het ligt voor de hand dat
Israël wel iets steviger garanties zal
eisen.
Hoe dan ook, dat dergelijke ideeën -
hoe wenig levensvatbaar ook - opgeld
doen bij de gematigder Arabische
staatshoofden, is voor de fellere al een
reden geweest niet zelf naar Khar
toem te komen. Daar ontbreken Bou-
medienne van Algerije en Atassi van
Syrië. Maar ook de kampioenen van
een realistischer opvattingen dat Is
raël nu eenmaal bestaat en dat men
dat moet aanvaarden, zijn er niet: Tu-
nesiës Bourguiba en Marokko's koning
Hassan.
Ook zij verwachten blijkbaar niet dat
hun opinies in Khartoem eensgezind
aanvaard zullen worden.
Dit nieuw vertoon van de traditionele
Arabische verdeeldheid moet wel alle
verwachtingen temperen dat er in
Khartoem veel vooruitgang gemaakt zal
worden. Noch in de richting van vrede,
noch in de richting van een gezamen
lijke aefcie tegen het „vijandige" westen.
Dat laatste kan dan wellicht het -westen
verheugen, maar het is toch wel een
droevig teken dat zelfs na een zware
nederlaag de Arabieren onderling niet
tot de minste overeenstemming bereid
blijken. Het cultiveren van tegenstel
lingen is een soort nationale karakter
trek die onuitroeibaar blijkt. En als dat
al onderling zo is, wat hoeft Israël
dan nog te hopen op een wat redelij
ker relatie met zijn buren?
Emma werd het sanatorium op 13 juli
1927 officieel geopend. Ook de toenma
lige minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid, prof. Slotemaker de Bruine
was daarbij aanwezig, zij het meer
in zijn funktie als voorzitter van het
bestuur van Zonnegloren. Het sana
torium startte met 140 bedden. Het had
een miljoen gulden gekost. Het was
voor die tijd een gedurfde onderneming
om zonder stamkapitaal en zonder over-
heidsgarantie een sanatorium voor
t.b.c.-patiënten te bouwen, al wist men
zich wel verzekerd van de steun der
Federatie van Diaconieën.
„De stichting van het sanatorium", zo
zei vrijdagmorgen dr. C. Lion Cachet,
„werd door de beantwoording van twee
vragen beheerst. De vraag van de me
dische noodzakelijkheid en de vraag,
of een specifiek Hervormd sanatorium
in de toenmalige omstandigheden naast
de bestaande neutrale en confessionele
sanatoria recht van bestaan zou heb
ben". De vragen werden blijkbaar be
vestigend beantwoord.
De \nvag van de medische noodzake
lijkheid was voor verschillende beant
woording vabtaar. Er stonden in de
Nederlandse sanatoria toen 2168 bed
den ter beschikking. In dit tijd was
het echter bijzonder moeilijk, de ver-
pleegkosten voor de uitzending van de
patiënten bijeen te brengen. Uit allerlei
fondsen en fondsjes moest het geld
bij elkaar worden gebracht, de familie
moest bijspringen, terwijl tevens een
beroep noodzakelijk was op het Bur
gerlijk Armenbestuur, de verschillende
diaconieën en de kruisverenigingen. Toch
moest vaak de kuur worden afgebro
ken, omdat verdere gelden ontbraken
en het ziekteverloop niet voldoende
gunstig was om de behandeling gedu
rende zes tot acht maanden voor reke
ning van het zgn. Invaliditeitsfonds te
doen overnemen.
Vele patiënten kuurden daarom in die
tijd thuis, dikwijls in een tent, ter be
schikking gesteld door een kruisver
eniging.
Bij bestuur en directie heeft van het
begin de wens geleefd om (in een tijd,
dat de financiële regeling voor de be
taling der verpleeggelden nog zoveel te
wensen overliet), ook diegenen voor wie
de kosten van de kuur niet op andere
wijze geheel geregeld kon worden,
daarin tegemoet te komen door de vor
ming van een suppletiekas. Tevens is
het ook steeds de bedoeling geweest om
t.b.c.-patiënten, die ongeneeslijk ble
ken te zijn, en eenmaal in het sana
torium waren opgenomen, de gelegen
heid te geven in het sanatorium te
kunnen blijven.
De vraag, of een specifiek Hervormd
sanatorium in de toenmalige omstandig
heden recht van bestaan zou hebben,
hing samen met de vraag, of bij de di
verse mogelijkheden van opname in
andere sanatoria elk datgene kon vin
den, waaraan hij behoefte gevoelde.
Vele patiënten waren toen gedwongen,
te toeven in een sfeer, die hen in gees
telijk opzicht niet sympathiek was.
Men baseerde zich bij de beoordeling
hiervan op de verhoudingscijfers van
het aantal sanatoriumbedden: 46 °'o
Rooms Katholiek, 45 neutraal en 9
Protestants Christelijk. Men ging ervan
uit, dat de zieken niet alleen lichamelij
ke, maar ook geestleijke verzorging be
hoeven. Evenwel stond voorop, dat het
sanatorium doelbewust gericht zou zijn
op de verzorging en behandeling van
alle t.b.c. patiënten, die daar hulp zou
den zoeken, zonder scheiding in „scha
pen" en „bokken".
Zonnegloren heeft in de afgelopen
veertig jaar een zeer belangrijke taak
kunnen vervullen op het terrein van
de gezondheidszorg, aanvankelijk alleen
als santorium, sinds 1 september 1963
tevens als ziekenhuis voor Soest en
naaste omgeving.
Voor het komende jaar is op de be
groting van de provincie Utrecht een
bedrag van 450.000,uitgetrokken
voor bijdragen in de kosten van de tot
standkoming van accommodaties voor
de lichamelijke opvoeding en sport.
Voor Soest zijn provinciale bijdragen
gevraagd voor de bouw van twee club
huizen, waarvan één van de IJsvereni
ging Peter's Baan.
In 1966 stierven nog maar 188 mensen
in ons land aan een of andere vorm
van tuberculose. Hoezeer deze ziekte
de laatste decennia is teruggedrongen,
blijkt wel uit het feit dat in 1920 nog
10.000 mensen aan t.b.c. stierven. 6000
in 1930, 4000 in 1940, 2000 in 1950 en
33 in 1960. Bovendien is de opname
duur van patiënten in de laatste acht
jaar teruggebracht van 22 maanden tot
zeven maanden. De genezingsresultaten
zijn thans bijzonder hoog. De oorzaak
van deze gunstige ontwikkeling moet
worden gezocht in ds ontdekking van
nieuwe geneesmiddelen.
Dit zei vrijdagmorgen dr. J. A. W. Berg-
hauser Pont, geneesheer-directeur van
Zonnegloren bij de opening van de
nieuwe recreatiezaal. Momenteel vinden
in Zonnegloren nog 142 t.b.c.-patiënten
genezing. Sinds een sterk afnemende
behoefte aan sanatoria kon worden ge
constateerd (kort na 1950, terwijl wei
nige jaren tevoren nog een groot ge
brek aan sanatoria bestond), heeft Zon
negloren ook de funktie van gewoon
ziekenhuis gekregen, met een capaciteit
van 135 bedden, berekend naar de
grootte van Soest.
Dr. Berghauser Pont zei, dat in 1930
nog 75 mensen op de rOO.OOO aan t.b.c.
stierven. In dat zelfde jaar bedroeg het
aantal verkeersdoden 8,8 per 100.000 in
woners. In 1966 waren de rollen omge
keerd; toen 1 xiz t.b.c.-slachtoffers en
44 verkeersdoden per 100.000 inwoners.
De drukste santoriumjaren waren voor
Zonnegloren die tussen 1952 en 1957,
toen men rgeelmatig 400 patiënten had.
De behoefte aan sanatoria deed zich
na de oorlog nog zeer sterk gevoelen.
In 1946 werd bij 19.000 mensen t.b.c.
geconstateerd, in 1949 nog bij 16.500.
Eerst na 1950 begon de situatie zich
merkbaar in gunstige zin te wijzigen.
De wachtlijsten werden geleidelijk aan
kleiner, zij het niet voor alle santoria
in gelijke mate. Particulieren en uitzen
dende instellingen en verenigingen bleven
een bepaalde voorkeur behouden, ken
nelijk ook voor Zonnegloren, dat, zo
als gezegd, in de vijftiger jaren volle
dig was bezet. Er deed zich dus een
natuurlijke selectie voor. In 1966 wer
den nog bij 3500 patiënten verschijnse
len van t.b.c. geconstateerd. Hiervan
werdep er 2000 opgenomen. In vroegere
jaren is dat wel eens anders geweest.
Deels zag men de noodzaak van opne
ming niet in, omdat men toch aan een
ongeneeslijke ziekte leed, deels kon men
de kosten niet opbrengen.
O
De man, die op de Duinweg en de Prins
Hendrikstraat een paar meisjes van ne
gen en zeven jaar had lastig gevallen
en naaktfoto's had laten zien, iS aan
gehouden. Dankzij een door een voor
bijganger opgegeven signalement kon
de man, de 24-jarige schilder .T. B. uit
Nijkerkerveen worden gearresteerd. Hij
bleek zich met soortgelijke praktijken
al eerder in Soest te hebben opgehou
den. Zijn straflijst vermeldt nog meer
van dergelijke delicten.
Op aanwijzing van een getuige zijn tien
naaktfoto's in een sloot bij Hoevelaken
teruggevonden.