3'
4
5
5
Landbouwschuren prooi der vlammen
MAAR OOK DE VERGELDING
&S9 EG .SETTEN
Winkel vernieuwing
en
uitbreiding bij Ter Horst
In de tweede wereldoorlog
Welke rente geeft de
Coöp. Raiffeisenbank Soest
Krabbels van Knel is
Hitiers „geheime wapen" kwam te laat
Duitse geheimen
2
o DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
ZILVERVLOOT EN GEPREMIEERD SPAREN
/c
o OPZEGTERMIJN 6 MAANDEN
2
OPZEGTERMIJN 12 MAANDEN
Provinciale U.V.V.-dag
Soest
KOM WASSEN BIJ DE
Openbare Bibliotheeek
Steenhoffstraat
DINSDAG 3 OKTOBER 1967
Vandaag is het vijfentwintig jaar geleden, dat het Duitse geleerden lukte om op
het proefstation Peenemünde aan de oostkust een raket te lanceren, die het proto
type werd voor de gehele ontwikkeling van dc ruimtevaart en helaas ook voor
de bewapening van vele landen.
Deze raket stond geboekt onder het type A-4, wat weinig mensen iets zegt. Veel
bekender of beruchter werd dc benaming V-l en V-2, dc V voor vergelding!
Duitse geheimen
De ouderen zullen zich herinneren hoe
Hitier meermalen pochte op het bezit
van een geheim wapen. Het zou jaren
duren voor de Duitsers er mee voor de
dag konden komen. Toch hielden zij
zich in 1933 toen Hitier aan de macht
kwam. al bezig met de ontwikkeling
van raketten. De werkzaamheden op
dat gebied waren nog in een begin
stadium toen Hitier zeer in het ge
heim een proefstation in Peenemünde
vestigde.
VEPLOVINGS JUWELIER HORLOGER
RINGEN
REMBRANDTLAAN 18 - TEL. 02155-4785
Pas in 1943 kregen de geallieerden
lucht van deze geheimzinnige activi
teiten en in de nacht van 17 augustus
van dat jaar werd Peenemünde gebom
bardeerd, hetgeen van grote invloed
zou blijken te zijn op de verdere acti
viteiten op dit gebied.
Niet alleen werd er door de vernie
lingen een vertraging in de produktie
van deze vergeldingswapens bereikt,
maar tevens besloot men, nu het ge
heim van Peenemünde uitgelekt was,
het gehele project te verplaatsen naar
ondergrondse werkplaatsen in het Harz
gebergte en daar Hitiers geheime wa
pen te vervolmaken.
In Nederland
De zo ontstane vertraging in de pro
duktie was de oorzaak dat pas in juni
1944 de vergeldingswapens in actie
kwamen. Van startplaatsen in noord-
Frankrijk begon men Londen te besto
ken. Toen in september de bombarde
menten op grote schaal zouden kunnen
beginnen werden de startplaatsen in
noord-Frankrijk al bezet door de op
rukkende geallieerde legers. Men koos
toen nieuwe opstellingen in Nederland,
maar de geïmproviseerde startplaatsen
en de bijna tweemaal zo grote afstand
naar Londen waren de oorzaak dat de
trefzekerheid van de V-wapens veel
geringer werd.
Toch eisten ze bij elkaar 6.000 doden
en 18.000 zwaar gewonden, een aantal
dat veel groter had kunnen zijn indien
de geheimen van Peenemünde niet wa
ren ontdekt. De Duitse bewering dat de
geheimzinnige wapens de krijgskansen
zouden doen keren, waren niet uitge
komen. Het stervende Duitsland van
Adolf Hitier bracht alleen de geboorte
van het tijdperk der raketten met zich
mee.
Naar Amerika
Er is veel gediscussieerd over de vraag
wat er gebeurd zou zijn wanneer Pee
nemünde aan de aandacht van de ge
allieerden was ontsnapt. Velen menen
dat dan ook de vertraging uitgebleven
zou zijn waardoor de Duitsers rustig
hun nieuwe wapens verder had kunnen
ontwikkelen, met alle gevolgen van
doen.
Anderen menen daarentegen dat de
ontwikkeling van werkelijk doeltreffen
de raketten veel langer geduurd zou
hebben dan Duitsland de oorlog zou
hebben kunnen volhouden, en inderdaad
was alleen de V-2 een werkelijke raket.
De V-l was niet veel meer dan een
vliegende bom met vleugels, die echter
door een straalmotor in staat werd ge
steld de afstand tussen lanceerplaats
en doel te overbruggen.
De V-l startte op een 40 meter lange
ijzeren startbaan onder een helling van
18 graden. In tegenstelling met de V-2
kon men haar horen aankomen als ze
het doel bijna bereikt had. De V-2 was
praktisch geluidloos, startte vrijwel ver
ticaal en werd gestookt met alkohol en
vloeibare zuurstof.
Met de ondergang van Peenemünde en
Hitiers Duitsland stierf de ontwikkeling
van raketten echter geenszins, integen
deel, vooraanstaande geleerden uit
Peenemünde, waaronder de bekende
Wernher von Braun, werden overge
bracht naar Amerika. Een aantal an
dere werd door de Russen weggevoerd
achter het ijzeren gordijn.
Ruimtevaart
Met de overkomst van de Duitse ra
ketgeleerden begint de ontwikkeling in
de V.S. en Rusland op gang te komen.
Beslist dinsdag plaatsen.
De V-2 wordt in Amerika verder ont
wikkeld en wordt een gevaarte dat leeg
drie ton weegt en een ton aan instru
menten kan meevoeren. De grootste
hoogte die ooit door een V-2 werd be
reikt, is 184 kilometer. Dat gebeurde
op 17 december 1946 boven de White
Sands woestijn.
In 1949 bereikt een Wac Corporal-raket
boven op een V-2 gemonteerd een hoog
te van 402,3 km. Eigenlijk is dat al een
voorloper van de bekende meertraps-
raketten zoals die nu in de ruimte
vaart worden gebruikt. De V-2 wordt
opgevolgd door de Martin Viking en in
de loop der jaren komen steeds grote
re en betere constructies uit de bus.
Een hoogtepunt in de geschiedenis van
de raketten vormt de datum 4 oktober
1957, als door middel van een raket
de eerste kunstmaan door de Russen
in een baan om de aarde wordt ge
bracht, waarmee ze bewijzen dat ook
zij niet stilgezeten hebben en zelfs een
voorsprong op de Amerikanen hebben.
Ook zorgden de Russen voor een twee
de hoogtepunt als op 12 april 1961 het
leven van Juri Alexejewitsch Gagarin
aan een raket wordt toevertrouwd. De
ruimtevaart krijgt daardoor een enor
me stimulans, wat zich uit in ruimte-
vluchten en enkele dagen waarbij be
langrijke onderzoekingen worden ge
daan en mensen zelfs uit hun capsule
kruipen om buiten een kijkje te nemen.
De aanvakelijke achterstand van Ame
rika wordt praktisch ingelopen en de
successen en daarnaast ook een enkele
mislukking volgen elkaar snel op.
Geleide projectielen
De proeven die ooit in Peenemünde
werden genomen zullen er mede aan
geholpen hebben dat de mens binnen
kort op de maan zal landen. Prachtige
wetenschappelijke successen dus die de
mens misschien eens in staat zullen
stellen op andere planeten van ons zon
nestelsel te landen. Het is echter niet
de volledige geschiedenis van de raket.
Het oorspronkelijke doel van de V-l
en V-2 was niets meer dan vernietiging
en het belang voor de moderne oor
logvoering met behulp van geleide ra
ketten werd ook door niemand over het
hoofd gezien of ontkend.
De twee V-wapens van de Duitsers wa-
O
Onder zeer grote belangstelling is vrij
dagmiddag de gemoderniseerde en be
langrijk uitgebreide zaak van de heer
J. ter Horst (elektrische huishoudelijke
apparaten) aan de Nieuweweg 99 her
opend.
De winkelruimte is ruim tweemaal zo
groot geworden tot in totaal nu 80 m2.
Dat heeft tot gevolg gehad, dat de heer
Ter Horst zijn cliënten nu een veel gro
ter assortiment van zijn huishoudelijke
apparaten kan tonen, waaronder ook
diepvrieskoelkasten en vaatwasmachines.
In het aangebouwde gedeelte kunnen
vele vormen van ingebouwde plafond
verlichting worden gedemonstreerd. De
verlichting werkt onafhankelijk van el
kaar.
De verbouwing en uitbreiding is naar
een ontwerp van de architect ir. Van
Wijk uit Soest, uitgevoerd door aanne
mer W. Kamper. De winkelbetimmering
is van de heer Van Ginkel uit Benne-
kom.
De heer Ter Horst begon zijn winkel en
installatiebedrijf nog maar pas zeven
jaar geleden in een klein werkplaatsje
achter het toen nog alleen als woonhuis
in gebruik zijnde pand Nieuweweg 99.
Kort daarop is de voorkamer van het
huis als winkel ingericht om daarna
steeds uitgebreid te worden. Nu is aan
het huis een stuk bijgebouwd, dat even
eens als winkel- en verkoopruimte dienst
doet. In de zaak werken thans zeven
personen.
*4.
„Och ik red het wel" zei de flegma
tieke landbouwer Birkhof, wonende aan
de Koningsweg no 17, toen gistermid
dag een begin van brand ontstond in
de houten landbouwschuren, doordat
kinderen met vuur hadden gespeeld.
Hij probeerde echter te lang met em
mers water het om zich heen grijpende
vuur te blussen.
Dit zullen de kostbaarste ogenblikken
van zijn leven geweest zijn, want hier
door kwam niet alleen de brandmelding
veel te laat, maar ging ook de niet-
verzekerde inhoud verloren.
Toen de eerste nevelspuit in record
tijd bij de ver van de Koningsweg in
het Veen gelegen boerderij arriveerde,
stond het gehele complex van gedeel
telijk stenen en houten opstallen over
de gehele oppervlakte in lichterlaaie en
sloegen de vlammen aan alle kanten
hemelwaarts, aangewakkerd door een
vrij sterke wind.
Door het feit, dat het oude woonhuis
aan de gunstige kant van de wind lag,
smaakte de brandweer de voldoening
het woonhuis op het allerlaatste nipper
tje te redden.
In een baaierd van vuur gingen de vee
stallen, waaruit men nog twee paar
den en varkens kon redden, in rook op,
tesamen met de houten opslagplaatsen
van hooi en stro.
Voor de brandweer was het een on
dankbare taak te trachten het vuur te
blussen, want kort na haar aankomst
stortten de zolderverdiepingen reeds
naar beneden. Het grootste deel van de
gebouwen was gedekt met ijzeren golf
platen. Een luxe auto werd zwaar ge
blakerd doordat deze niet kon worden
weggereden, daar de achterwielen niet
gemonteerd waren in verband met een
reparatie. Een landbouwtrekker over
leefde het avontuur en kon door de
brandweerlieden nog tijdig worden weg
gesleept. Een bromfiets ging in het
vuur verloren.
Het woonhuis alsmede de houten lood
sen enz. waren verzekerd en eigendom
van de gemeente Soest. Zij zouden in
de toekomst plaats moeten maken voor
de verdere groei van het industrieter
rein. Tot laat in de avond zijn de Soes-
ter brandweerlieden in de weer ge
weest met de verdere nablussing en
afbraak van de smeulende resten.
KANTOREN KERKPLEIN 9 - SOESTERBERGSESTRAAT 14 - KONINGINNELAAN (naast nummer 38).
ren nog niet radiografisch bestuurbaar,
daarvoor had de tijd ontbroken. Ove
rigens werden ook door Hitler's vijan
den aan het eind van de oorlog in gro
te getale korte-afstandsraketten ge
bruikt, waarbij de nauwkeurigheids-
factor van minder belang was. Tech
nisch lag men echter bij de Duitsers
ver ten achter, reden waarom men de
Duitse geleerden trachtte in handen te
krijgen.
Er ontbrandde een wedloop tussen de
Sovjet-Unie en Amerika om raketten
voor oorlogsdoeleinden te ontwikkelen,
waar men inderdaad in geslaagd is.
Vliegtuigen worden uitgerust met klei
ne geleide raketten, onderzeeërs kun
nen van onder water uit raketten lan
ceren, beide blokken en waarschijn
lijk ook China, beschikken over ballis
tische raketten met grote actieradius,
er zijn onderaardse bases waarvandaan
op elk moment geleide projectielen
kunnen worden afgevuurd.
Atoombom
De versnelling van de menselijke ken
nis waar de tweede wereldoorlog een
steentje toe bijdroeg, liet ons kennisma
ken met de nucleaire wapens. Het lo
gische gevolg was dat er raketten met
atoomladingen werden gemaakt.
De waarde van deze wapens werd ech
ter twijfelachtig toen bleek dat een ra-
ketaanval van een der machten on
herroepelijk door een even erge tegen
aanval gevolgd kon worden. Er werden
anti-raketten ontwikkeld, gevolgd door
anti-anti-raketten. Daardoor is in onze
dagen de situatie ontstaan dat een wan
kel evenwicht in stand wordt gehou
den en door alle partijen enorme som
men worden besteed aan de verder
gaande ontwikkeling en vervolmaking
van het eens geheime wapen van Adolf
Hitier.
in
Afgelopen donderdag trad de afdeling
Soest van de Unie van Vrouwelijke
Vrijwilligers als gastvrouw op voor de
jaarlijkse provinciale dag. Meer dan
honderd leden uit de provincie Utrecht,
afkomstig uit Baarn, Soest, Amersfoort,
Bilthoven, Breukelen, Utrecht en Zeist
waren in het wijkgebouw van de Em-
makerk aanwezig, toen de presidente
van de afdeling Soest, mevr. J. M. van
Ginkel-Mohrmann het welkomstwoord
sprak.
De leiding van de dag was in handen
van mevr. Wijnbeek-Van Buuren, ge
westelijk presidente. Zij verleende het
eerst het woord aan de heer v. d. Kley,
adjunct directeur van het Blindeninsti
tuut te Bussum. Hij sprak over het on
derwerp „Opvoeding en onderwijs van
blinden", d.w.z. de weg van een blind
kind naar de volwssenheid via dat in
stituut. Dank bracht de heer v. d. Kley
aan verschillende leden van het U.V.V.,
die op vele manieren de blinden be
hulpzaam zijn geweest, hetzij bij brail-
leren van studieboeken, hetzij door als
leidster op te treden of anderzijds.
De heer v. d. Kley zei, dat het een
schok is voor de ouders, te ontdekken,
dat hun kind blind is. „Het is een aan
tasting van het zelfvertrouwen, ze heb
ben er niet op gerekend". Spreker zou
willen, dat het instituut zo spoedig
mogelijk van de geboorte van een blind
kindje op de hoogte werd gesteld. „Niet
om het direct op te nemen, maar wel
om hulp te kunnen bieden aan de
ouders bij de opvoeding." Als navrant
voorbeeld noemde de heer v. d. Kley
een voorbeeld van een blind meisje, dat
pas op 20-jarige leeftijd bij het insti
tuut aanklopte, zonder ooit enig onder
wijs te hebben genoten. Het moest toen
samen met zes-jarige leren lezen en
schrijven.
Overigens worden kleuters zelden op
genomen. Wel wordt desgewenst hulp
geboden bij het zoeken naar een kleu
terschool, waar de leidster niet tegen
de aanwezigheid van een wat meer
aandacht vragend en zorgeisend kind
opziet. Van de kleuterschool kan het
blinde kindje naar de lagere school van
het instituut. Hier wordt het braille
schrift geleerd en via alle mogelijke
voelbare hulpmiddelen onderwijs gege
ven.
Voor degenen, die geen voortgezet of
middelbaar onderwijs kunnen volgen,
is een beroepsopleiding mogelijk. Bij
wijze van proef heeft men ook meisjes
aan een draaibank gezet, die daar won
derwel bleken te voldoen. In tegen
stelling tot andere landen is het in
Nederland echter alleen niet erg ge
bruikelijk. dat vrouwen dit werk ver
richten. De doelstelling van het insti
tuut is, blinden als volwaardige men
sen in de ziende maatschappij te bren
gen. De heer v. d. Kley hield een plei
dooi voor het tegemoettreden van blin
den op voet van gelijkwaardigheid.
Na het beantwoorden van vele vragen
kreeg de landelijke secretaresse van het
ziekenhuiswedk, mevr. Meyeraan het
woord. Aan de hand van een flanel-
bord gaf zij een duidelijk overzicht
van hetgeen gedaan wordt door vrij
willige krachten in ziekenhuizen, psy
chiatrische inrichtingen, tehuizen voor
chronische patiënten e.d. Er zijn reeds
verschillende ziekenhuizen, waarin
U.V.V.-sters sedert tien jaar onafgebro
ken hebben gewerkt: bloemen verzor
gen, fruit schoonmaken, het brengen
van de patiënten naar de kerk, voor
lezen als gastvrouw optreden in de po
likliniek e.d.
Na de lunch vertrok het gezelschap naar
het Cantonspark in Baarn, waar de
hortulanus, de heer H. Muyser, met
gepaste trots de verschillende prach
tige kassen toonde.
Tot slot van deze provinciale dag werd
in „Christelijke Belangen" te Baarn
thee gedronken, waarbij de afdeling
Baarn van de U.V.V. als gastvrouw op
trad.
Ajje ut ming vraogt
dan mok zeige dak
bar eschrokke bin
toengk vriedaag ef-
fe bin binnelopebie
de verduudelings-
avongd ovur de
niewbou plaane van
die witte roomse kar-
ruk an ut karruk-
plien.
Zo meraokuls wie-
nig minse belaangstelling hadde veur
die niewe plaane. Ik begriep ter nik*
van.
Nada un jaor of tien eleeje de binne-
Kaant gevarrufd was begong de tram-
mulaant. Al heul vruug nao ut var
ven bladderde de muure.
In heul korte tied was ut un bar lil-
lukke boel van binne. Toeng zeeje de
minse al datter wat most ebeure.
Ik mot wel zeige da die minse wel effe
hebbe motte waachte veur dur wat
gong ebeure. Maor „wat an doen" kost
vaok een heule kwak cente, en die
ware dur niet.
Ik wis wel da die karruk un bar oud
ding was, maor da die op de liest van
monemente zorrug sting hak nie edocht.
Noeng hebbe ze ut al zoveer veur me-
kaor, da alleen de toore nog op die
'iest staot. Dus wattur ok ebeurt, de
toore mot blieve staon.
Die muneer de arsietekt hebbe ze wel
an haande en voete ebongde. Ak zie hoe
ut grootste deel van de karrukgangers,
de, veural op zongdag, bar drukke
rieksweg ovur steeke om naor huus te
gaon, begriep ik nie daat ze die kar
ruk nie bove op de Eng hebbe neerezet.
Ut zou wel kenne, maor op hiestoriese
grongde en meer van die zaoke gong
da niet. Eerst doch ik da ze ut nie dee-
je veur de ouwe minse, die hoeve dan
nie teuge de Eng op te lope, waant das
veur die minse bar meujeluk. Maor dur
staot al een bujaordetehuus bove op de
Eng en dur komp er nog een bie, dus
das, doch ik zo, teugewoordug nie meer
van belaang. Maar eerluk minse da
hek nooit heulegaor kenne begriepe.
Maor noeng binne dur dan vaaslomlien-
de plaane.
Die muneer van de plaane haad heule
mooie akwerellen emaokt van hoe ut
zou worre. Ajje die heul good bekiekt
liek ut net of an de buutekaant niks is
verandurd, maor de binnekaant, en daor
gaot ut toch iegeluk om, liekt ut geen
snars meer op ut plaotje, dak veurige
week in de kraant zag.
Al de groote pelaore birrne vurdwene
en de laange rieje mit baanke ok.
Op de teekening staon de baanke in de
breedte, en al zitjie op de leste rie dan
zit je haost nog veuran.
Ik vong ut wel un aorig plaan.
En die vieftug minse ok wel schaat ik
zo, waant ze zeige geen van alle veul.
Noeng binne vieftug minse ok geen
juuste vurtegewoorduging van de heule
kark, ak bedenk dattur viefduuzend
groot en klien binne, zo aster ezeit
wier.
Maor dur komme nog twee van die
avongde, dan komme meschien de min
se die ut noeng vergeete binne.
Waant ut is hun karruk, en daor ken
jië wel waat veur ovur hebbe, veural
as ut je cente gaot-koste.
Ast ming kark was zouk ut wel wete.
Van Goyenlaan 156, teL 5897. Op de Eng.
Studieboeken. Rost, Tegenover de an
deren. Bouwman, Mies en scène. 3
De Vos, Inleiding tot de wijsbegeerte.
Buber, Ik en gij. Thurian, Huwelijk
en celibaat. Fletcher, Het lichtende
kruis. Behrendt, Empire of visie.
Zaal, De Herstellers. Bosscher, Neder
landse mariniers. Hooftman, De groot
ste luchtmacht ter wereld. Ieshoff.
Oorlog, dienstplicht, dienstweigering.
Diekerhof, Een vuile verrader. Wigh-
ten. De grootste spionnen ter wereld.
Carp, Angst en vrees. Sparla, Thomas
wil het weten. De Vries-Kruyt, Jan
Maarten. Friend, Newton, Rekenkron-
kels. Friend, Zin en onzin met getal
len. Huff, Berken uw kansen.
Gardner, Relativiteitstheorie voor ieder
een. Menkhorst en Sluyters, Begin
selen der mechanica. Smulders en
Morisson, Contactlenzen. Boekstra,
Wegwijs in de scheikunde. De Vries,
Het heelal. Tolaan, Je raakt nooit uit
gekeken. King, Oceanografie. Ur-
sing, Plantengids. Carrighar, Erflaters
der wildernis. De oermens. Kluck-
hohn, Antropologie en moderne samen
leving. Wittop Koning, De oude apo
theek. Broen-Engelen, Het meisje
zusen de jonge mevrouw zo en zo.
De Kat-Presser, Jonge mensen en de
liefde. Lakens Douwes, Waterskieën.
Jesse, Ajax. Langemeijer, Klein
houtwerk om zelf te maken. Kalle,
Met naald, draad en schaar. Jelles,
Het grote handwerkboek. Zeldenrust-
De Jongh, 1000 recepten voor iedereen.
Kalverhout, Het koelkastboekje.
Moret-Boogaart, Het mixerboekje Ba
ker, Vegetarisch kookboek. Steffol-
Denskoy, De Russische keuken. Kuy-
per, 30 fonduerecepten. Van Rheenen,
De opvoeding van onze hond. Van der
Mark, De Nederlandse sierduivenrassen.
Grote insekten- en vruchtenetende
tropische vogels. Parkieten uit Aus
tralië. Vriend, Tropenweelde in de
volière. Jocher, Voedsel voor aqua
rium- en terrariumdieren. Paul. Or
chideeën. Verhoog, Korte geschiedenis
van de scheepvaart. De Hartog. Het
zeilschip. Burgunder, Wonderwereld
van het vliegen. Smith, Ballonvaart
over Afrika. Thöne, Elektriciteit zijn
hobby! Simon, De edele wingerd en
de grote wijnen van Frankrijk.
Schouten en Van der Vegt, Plastics.
Blok, Beeldspraak. Strong, De klas
sieke wereld. Read, Moderne beeld
houwkunst. Janssens, Ikonen. Boer,
Het tweede smalfilmboek. Kleyn,
Beeld en geluid. Willemze, Muziek
instrumenten. Hunt, De blokfluit en
zijn muziek. De Vries, Otymologisch
woordenboek. Fens, Loodlijnen.
Vandaag 12; nieuw werk van Neder
landse en Vlaamse schrijvers. Vest
dijk, Door de bril-van het heden.
