CIRCUS TONI BOLTINI
De trekvogels van
zijn weer terug in Soesterberg
Na succesvol seizoen
neergestreken op het veilige nest
Boordevol
enthousiasme
Antoinette Boltini
.Allereerst
Soesterberger
Over «Ie grenzen
Blij nppr thuis
Ie zijn
Josette Boltini
Weemoed, vreugde
en trots
Gerecht vaardigde
trots
Toni Boltini, boordevol enthousiasme
Misplaatste acties
Doodvonnis
Drie-landen-tournee
Enorme medewerking
VRIJDAG 27 OKTOBER 1967
Het levensverhaal van deze man, op
getekend in zijn boek „Ik ben Toni Bol
tini", is nog lang niet uit. Hij zit nog
boordevol enthousiasme. De trekvogels
mogen dan zijn teruggekeerd op hun
veilige nest, ze gaan niet in winter
slaap, integendeel.
Na een korte rustperiode gaan Toni en
Dicky Boltini op reis om hun program
ma voor het volgend seizoen samen te
stellen. De directeur van een groot cir
cus stelt zich niet tevreden met mon
delinge overleveringen, hij wil zelf zien
wat er in de internationale circuswe
reld aan de top staat.
Hij vliegt naar Zuid-Amerika, naar
Afrika, naar Spanje, om uit het puikje
van de circuselite een programma sa
men te stellen dat volgend jaar de toets
der hooggespannen kritiek glansrijk kan
doorstaan.
Circuskoning noemt men Toni Boltini
en adeldom verplicht. Circusmensen
zijn wereldburgers, die over de gren
zen heen moeten kunnen zien. In Bar-
celona is een groot circusfestival: Toni
Boltini is er. In Rio de Janeiro treedt
een fameuze draadartiest op: Toni Bol
tini gaat kijken.
„Kosten noch moeite worden gespaard",
zo luidt de cliché-uitdrukking, maar
deze woorden kunnen het privé-eigen-
dom worden verklaard voor de Soes-
terbergse circusdirecteur. Maar ook juist
daardoor heeft Toni Boltini zich aan
het hoofd kunnen plaatsen van de in
ternationale circuswereld. Niet gebon
den door verjaarde tradities, maar wel
daarop aansluitend, heeft hij steeds
weer opnieuw de circusprogramma's
nieuwe impulsen gegeven. De bewijzen
voor deze stelling zijn niet moeilijk te
zoeken.
Ondanks de moordende concurrentie
van televisie en andere vermaaksvor-
men heeft hij zijn bedrijf kunnen uit
bouwen. Artiesten, die in Circus Toni
Boltini hun eerste grote engagement
vonden, zijn altijd waardig bevonden
op te treden in de grootste circussen
ter wereld. Dit jaar zijn de zeven Fa-
ludi's er een voorbeeld van.
jongste telg
Het lijkt dualistisch ,maar het is niet
zo: In de eerste plaats voelt Toni Bol
tini zich toch Soester, of concreter aan
geduid. „Soesterberger". Zijn beide za
ken de circusresidentie en de circus-
academie, gaan hem nauw aan het hart.
Zijn eerste zorgen richten zich nu dan
ook op deze twee horecabedrijven. De
laatste voorstellingen van dit seizoen
in Amersfoort hebben hem nog weer
eens bevestigd hoe populair Circus Toni
Boltini ook in eigen omgeving is. Hij
wil dit ook waar maken in Soesterberg
zelf. In het verleden liet hij reeds gro
te sterren komen: Dave Berry, Johnny
Halldiay, The Fortunes, The Kinks,
Johnny Ldon, Rob de Nijs, Willy en
Willeke Alberti, Vera Lynn en noem
maar op.
Ook dit winterseizoen zal er in de cir
cusresidentie. zowel als in de circus-
academie, weer volop activiteit zijn.
Doelbewust streeft Toni Boltini er hier
bij naar om in de circusresidentie een
ontmoetingsgelegenheid te bieden voor
de teeners en de twens, terwijl in de
circusacademie de wat oudere gene
ratie een trefpunt zal vinden, om een
ontmoeting te hebben met hun zaken
relaties of om zo maar eens gezellig
uit te gaan naar een zaak, die cachet
geeft in de kom van Soesterberg.
Beide Boltini-bedrijven, hoe verschil
lend van opzet ook, zullen echter de
zelfde geest ademen, die van gezellig
heid, van ongedwongen samenzijn 11»
een vleugje circussfeer.
In het ene bedrijf zal de jeugd het
hoogste woord hebben, in het andere
is de niet zo piepjonge generatie ge
zaghebbend. Maar in beide gevallen ij
uiteindelijk de sfeer doorslaggevend:
Die van beland te zijn in een inter
nationale gemeenschap, difc van het gro
te Circus Toni Boltini!
I Toni Boltini weet waarover hij spreekt,
hij kan er over oordelen. In zijn lange
loopbaan heeft hij veel meegemaakt:
Hoogtepunten maar ook ogenblikken
van de diepste verslagenheid. Hij staat
nu eenmaal aan het hoofd van een be
drijf vol riskante mogelijkheden. HIJ
denkt terug aan een vakbekwaam domp
teur, die zich in een moment van on
bedachtzaamheid te veel tot het pu
bliek richtte en te weinig aandacht
had voor de leeuwen. De gevolgen wa
ren noodlottig.
Hij denkt echter ook terug aan hoogte
punten in zijn circuscarrière: Het op
treden van Circus Boltini in de paleis
tuin, aan zijn onderhoud met het vor
stelijk paar, wie hij grote genegenheid
toedraagt. Aan zijn optreden in Gro
ningen voor prinses Margriet, die in de
pauze de directiewagen bezocht en die
de verdere avond getooid ging met een
hoofddoek van Circus Toni Boltini
circus geheel hydraulisch op te zetten
en af te breken.
Misschien spreekt dit niet zo tot dc
leek, maar in de circuswereld ging het
gerucht van mond tot mond. Iedere dag
een andere plaats, met middagvoorstel
ling, geheel mechanisch opbouwen en
afbreken. Dat kan niet, zeiden vele col
lega-directeuren. Ze kwamen kijken en
ervoeren dat het wel kon. Zelfs vanuit
Amerika kwam een gezelschap over
vliegen om dit wonder te aanschouwen.
Het is maar goed dat Toni Boltini pa
tent heeft op deze vinding, waarmee
hij een Circus-Oskar heeft verdiend.
Circus Toni Boltini in volle gloria btf de feestelijke première van het zo
succesvolle seizoen 1967
Met zijn hypermoderne materiaal was
het Toni Boltini mogelijk om voorstel
lingen te geven op plaatsen, waar an
dere circussen - met een nu verouderd
systeem - onmogelijk konden komen.
Hij bracht het circus als het ware bij
de mensen thuis.
Nadat de kinderziekten, die nu eenmaal
aan elke noviteit kleven, waren over
wonnen, werd het seizoen dan ook één
doorlopend succes.
„In mijn ogen is het een stelletje imbe
cielen", zo luidt zijn meedogenloos oor
deel.
„Die komen soms met een flesje water
aandragen en vragen mij dan of de
kamelen wel drinken hebben gehad. Als
ik dan een beetje sarcastisch antwoord
„Welnee, bij ons krijgen de dieren nooit
drinken", gaan ze met hun flesje naar
de dieren en die likken dan wel een
beetje water, terwijl de helft op de
grond valt.
Dierenbescherming moet er zijn, na
tuurlijk, daar ben ik voor, zonder meer,
maar ik hou niet van dat kwijlerige,
dat zo onnatuurlijk aandoet".
Toni Boltini vergelijkt de dierenbe
scherming met de politie. Die moet er
zijn om het gezag te handhaven, maar
excessen - van welke kant ook - zijn
uit den boze. Hij heef er reden toe om
tot zulke lijnrechte uitspraken te ko
men.
Soesterberg. - De dagen worden korter,
de atmosfeer verkilt, bomen hebben
hun weelderige zomerdos verloren, het
koude jaargetijde staat voor de deur.
Juist in deze periode klapwieken re
gelmatig grote zwermen trekvogels
over, de winter ontvluchtend, op weg
naar de warmte en gezelligheid. Met
ondefinieerbare zekerheid keren ze te
rug naar die plaats, waar ze een vorig
jaar veilig en behaaglijk hebben over
winterd.
den waren gekomen. Er zijn hechte
vriendschapsbanden ontstaan.
Nu spatte het kleine circuswereldje
plotseling uiteen: De zeven Faludi-
springplankgroep ging naar Engeland
om daar voor de Eurovisie en bij het
circus Billy Smart op te treden en om
vervolgens voor vier jaar naar de Ver
enigde Staten te gaan. De andere Hon
garen gingen terug naar eigen land.
Er waren de kleine persoonlijke emo
ties, zoals van die artieste, die ge
trouwd is met een arts en die nu af
scheid moest nemen van de piste, waar
in ze zo veel lauweren had geoogst. Zij
kreeg in Amersfoort haar laatste ap
plaus.
Was het een wonder dat na de laatste
tune van het circusorkest vele artiesten
hun tranen niet konden verbergen? Het
was fini, passé, een levensperiode werd
afgesloten, onherroepelijk. Er zal een
nieuw seizoen komen, maar dit komt
nooit meer.
Er was ook vreugde. Van de Hongaren,
die nu weer naar hun land konden te
rugkeren. naar familie en kennissen.
Van de Boltini's, die gehecht zijn ge
raakt aan Soesterberg, aan hun prach
tig gelegen Circusresidentie aan de
Amersfoortsestraatweg, aan hun Circus-
Academie in het hartje van de plaats.
Te lang hadden zij moeten teren op de
verhalen van de thuisblijvers, dat het
zaterdag weer zo'n gezellige drukte was
geweest in de residentie, dat er nu zo'n
leuk orkest was in de academie enzo
voort.
sJ»
veelzijdig artieste
De streekgenoten hebben er de afge
lopen zomer van kunnen genieten, de
Boltini's zelf niet. Zeker, zij hadden
thuis kunnen blijven. Strikt genomen
is er met twee goed renderende Hore-
ca-bedrijven geen absolute noodzaak
om het veilige nest te verlaten. Het wa
re circusbloed verloochent zich echter
niet, in het voorjaar moeten zij er op
uit.
Nu al weer een lange reeks van jaren
kent ook Soesterberg een groot aantal
„trekvogels", die daar hun comfortabel
nest hebben. Het zijn de trekvogels van
Circus Boltini, die ieder voorjaar uit
zwermen om in binnen- en buitenland
het „hooggeëerd publiek" vermaak te
brengen, maar die niet minder trefze
ker elk najaar de weg weten terug te
vinden naar Soesterberg.
Hier immers bevindt zich hun residen
tie, hier is de academie, waar zij niet
alleen uitrusten van de vermoeiende
toernee, maar waar zij ook nijver voor
bereidingen treffen voor het komende
jaar.
Deze week was het weer zover. Na de
laatste succesvolle voorstelling in
Amersfoort boorden vele koplampen
gaten in de nacht en de ene grote cir
cuswagen na de andere sloeg de weg
„naar huis" in. Circus Toni Boltini is
teruggekeerd op het veilige nest in
Soesterberg.
De laatste dagen van de tournee 1967
werden gekenmerkt door een mengsel
van weemoed, vreugde en trots, emoties
die stuk voor stuk een nadere beschou
wing waard zijn.
Er was weemoed, dat het seizoen nu
al weer voorbij was, dat de tijd zo snel
was gegaan. Zeven maanden lang had
den de Boltinianen lief en leed gedeeld
met de leden van het Hongaars Staats
circus uit Boedapest, die onder auspi
ciën van Toni Boltini naar de lage lan-^
Bovendien rust er op Toni Boltini ook
nog een morele plicht om als eigenaar
van het enige Nederlandse circus de
eeuwenoude traditie van deze volks
kunst bij uitstek voort te zetten.
Nu is echter de tijd voor de Boltini's
gekomen, nu zijn ze weer thuis in hun
beide zaken en zinnen ze er op de ko
mende maanden in vreugde en gezellig
heid door te brengen met hur. vele
vrienden.
Gepaste trots neemt echter ook een be
langrijke plaats in. Immers, er is in
de afgelopen zomer weer heel wat ge
presteerd, meer nog dan anders. Het
seizoen 1967 zal met Gouden letters in
de annalen van de circushistorie wor
den vermeld. Terecht, want op zijn ter
rein mag Toni Boltini zich wereldkam
pioen noemen.
Nog niet eerder in de toch zeer rijke
historie heeft een circus het gepresteerd
om in één seizoen 180 plaatsen te be
zoeken en daar welgeteld 460 voorstel
lingen te geven. Dit betekent dat - af
gezien van de grote steden, waar langer
wordt gespeeld - iedere dag moest wor
den opgebouwd, gespeeld en worden af
gebroken, om nog maar niet te spre
ken van het transport van al die 300
circusmensen en het vele materiaal in
de kilometers-lange karavaan naar de
volgende plaats.
Dit kon dankzij de perfecte organisatie
en niet minder dankzij de fabelachtige
uitvinding van Toni Boltini om zijn
Toni Boltini ging op reis met de groot
ste circustent, die ooit is gemaakt. Ruim
zevenduizend mensen vonden er gemak
kelijk een plaats in, maar dit - gekop
peld aan het snelle reizen, de zware
lasten en de drukkende belastingen -
maakte dat het in Nederland te eng
voor hem werd. Dus zocht het circus
zich dit jaar ook een uitweg over de
landsgrenzen.
Toni Boltini heeft daarvan geen spijt
gekregen, integendeel. In België wacht
te hem een ontvangst, die hij zich niet
had gedroomd. Dagbladen, radio en te-
-visie spraken vol lof over de voor
stellingen en besteedden bijna buiten
sporige aandacht aan de Nederlandse
circuskoning. Het publiek stroomde toe
en was enthousiast.
Aangetrokken door deze grote publici
teit kwamen filmmagnaten kijken en
die werden op slag bekoord door de
toch nog steeds romantische sfeer van
het circus. Zij ontwierpen een scenario
en nog tijdens dit seizoen werd begon
nen met de opnamen van een circus
film - Johan Kaart in de hoofdrol - en
uiteraard met Circus Toni Boltini als
achtergrond. Het werd zelfs zo bar dat,
nadat het circus al weer was terugge
keerd naar Nederland, Toni Boltini
werd verzocht om nog een aantal plaat
sen in België aan te doen. Het circus
keerde terug naar onze zuiderburen.
nog van het feit dat men eigen plaats
genoten met interesse volgt en ze het
beste gunt is hier ook een zakelijk be
lang mee gemoeid. Immers, ook voor
het volgend seizoen zullen weer grote
investeringen moeten worden gedaan
en een groot deel van de in de circus-
kassa's binnengevloeide middelen zal nu
weer uitgegeven worden aan plaat
selijke bedrijven die voor de toelevering
moeten zorgen.
Toni Boltini is wel zo'n Soester gewor
den, dat hij de voorkeur geeft aan
eigen plaats en omgeving. En dit geldt
niet alleen voor zijn circusonderneming,
maar ook voor zijn beide Horeca-be-
drijven, die mede dankzij zijn circus-
faam een florerend bestaan leiden.
Vreugde en trots overheersen dus bij 't
thuiskomen van deze trekvogels en een
dankbaar gestemde Toni Boltini vertelt
graag over het afgelopen seizoen. In
het bijzonder steekt hij daarbij de lof
trompet over de enorme medewerking,
die hij van de Belgische overheid heeft
ondervonden.
ook op mij kan rekenen. Zo heb ik
bijvoorbeeld het hele plakken op mu
ren enz. afgeschaft. Ik heb nu alleen
nog maar borden, die om lantaarnpalen
en bomen worden geplaatst. Dat heeft
een geweldige investering gevraagd,
want tijdens een toernee zijn er dui
zenden borden nodig, maar ik heb er
begrip voor dat de gemeenten niet na
afloop met de schillen, de dozen en de
volgeplakte muren willen zitten. We
halen alles keurig netjes weer op en
daarvoor heb ik een speciale reinigings
dienst ingesteld."
Was in België Toni Boltini een geëerd
gast, in eigen land wordt een profeet
niet zo gauw geëerd. Er is bij velen nog
te weinig begrip dat de oeroude volks
kunst, die het circus brengt, gestoeld is
op een rijke traditie en dat deze prak
tisch niet te vervangen is. Het is dan
ook met enige bitterheid dat Toni Bol
tini gewaagt van de acties van het
Jack London-Verbond.
In het begin van het seizoen maakte
het Jack London-Verbond een actie
aanhangig tegen de behandeling van de
olifanten bij Circus Boltini. Er werden
vragen gesteld in de Tweede Kamer.
De minister stelde een nauwgezet on
derzoek in en wat bleek: Toni Boltini
werd van iedere blaam gezuiverd, er
was niets op de behandeling aan te
merken.
„Ik heb het zwart op wit, van de hoog
ste instantie. Om te kunnen oordelen
laat staan veroordelen - moet men al
lereerst kennis bezitten van het on
derwerp en daaraan ontbreekt het veel
al. En toch is dat niet nodig, want bij
't dresseren van de dieren laat ik ieder
een toe, tijdens het seizoen, maar nu
ook in de circusresidentie.
Zo probeer ik de lastertaal van het
Jack London-Verbond te ontzenuwen.
We zijn nu weer terug in de circus
residentie te Soesterberg. De deur staat
de hele dag open. Laten de mensen
maar komen kijken naar het dresseren
van de dieren. Ze zullen constateren
dat die beesten er zelf plezier in heb
ben, dat ze worden beloond na een
goede prestatie, dat het een voorbeeld
is van goede verstandhouding tussen
mens en dier."
„Laten we eerlijk zijn: Met zachtheid
bereik je met ieder wezen meer dan
met hard zijn. Dat is niet alleen bij
de mensen zo, maar ook bij dieren.
Dacht U dat een leeuwentemmer ooit
een stuk vlees op zijn keel zou leggen
als het dier, dat dit stuk vlees er af
moet pikken, tevoren geslagen was? Het
zou zijn doodvonnis betekenen. Goed,
we knallen wel eens met de zweep,
maar dan in het luchtledige, om te im
poneren, maar niet om te kwetsen.
Elk nummer moet gebracht worden. Als
het er al te tam aan toe gaat geloven
de mensen niet meer dat het wilde die
ren zijn. Ze zien dan het gevaar niet
meer, dat toch in elke voorstelling
reëel aanwezig is".
Veel wereldbekende artiesten waren al te gast bjj Boltini.
Naast het echtpaar Boltini het tieneridool Dave Berry.
Na dit alles spreekt het welhaast van
zelf dat Circus Toni Boltini ook vol
gend jaar het land van die zuiderburen
niet zal vergeten. Het wordt dan zelfs
een drie-landen-toernee, want ook voor
Duitsland werden nu reeds contracten
afgesloten. Hieruit blijkt niet alleen de
geweldige populariteit van het enige
Nederlandse circus, maar ook dat het
internationaal gezien aan de top staat!
De toernee 1967 werd dus een groot
succes en daar kan eigenlijk heel Soes-
*r*-herg verheugd over zijn. Afgezien
„In ons land is het vaak zo dat men bij
stadsuitbreidingen geen rekening houdt
met grote evenementen, als bijvoorbeeld
het optreden van een circus. Maar neem
nu bijvoorbeeld Brussel, de hoofdstad
van België. Daar konden wij op zes
plaatsen spelen, waaronder pleinen in
het midden van de stad. Ja, het was
zelfs zo dat het verkeer soms werd om
gelegd om het circus maar een goede
standplaats te kunnen bezorgen. Er
werden in veel Belgische plaatsen geen
staangelden geheven, er was geen ver-
makelijkhedenbelasting en aan de nood
zaak om reclame te maken voor het
circus werd volledig medewerking ver
leend".
Toni Boltini spreekt geen holle frasen,
hij kan met bewijsmateriaal aantonen
dat hij de waarheid zegt. Trouwens,
ook in eigen land is er waardering uit
gesproken voor de follow up na zijn
voorstellingen. Zo kreeg hij na zijn
laatste optreden nog een compliment
van onverdachten huize.
De flatbewoners aan de Hooglandseweg
in Amersfoort hadden zich geërgerd
aan de smeerboel, die was achtergelaten
door de kermis. Zij dachten dat dit nu,
bij een circus, wel weer zo zou zijn.
De volgende morgen, na het optreden,
wreven zij zich eens extra goed de ogen
uit. Niet alleen was er geen enkele
circuswagen meer op het trerein te be
kennen, er was praktisch ook geen pa
piertje op het veld achtergelaten,
's Morgens zeven uur liep er nog een
eenzame circusgast de laatste restjes
op te ruimen en was het veld weer
maagdelijk schoon.
„Ik zorg er voor dat een gemeentebe-
te-tuur, dat mij medewerking verleent,
