JUx/. At vtV4 And*.
FUGERS FIETS
Richard Nixon
KAPITEIN WACHT
OP BERICHT VAN HET L00
VOORRANG VOOR
JONGE WERKLOZEN
Kans op presidentschap
NIEUWE
WELVAARTSDUW
MOET UIT
EUROPA KOMEN
VERJONGEN
PEUGE0T-SP0RTFIETS
19 MAART
HOE ONTSTOND HET NEDERLANDS
Onze taal is meer dan 29 eeuwen oud
SCHADE WORDT
VERHAALD
OVER DE STREEP
GESPROKEN...
Getuige bij het huwelijk
van prinses
Meer uiterlijk dan innerlijk
Zoon van kruidenier
10 versn. f 219,50 - 5 versn. f 199,75
compleet.
Van rauwe kreet tot
literatuur
ichthart I
VRIJDAG 22 MAART 1968
Met meer dan gewone belangstelling volgt kapitein Mörzer Bruins deze weken in
de aeheepsbnlletlna de berichten over de gezondheidstoestand van prinses Mar
griet, het petekind der koopvaardij- In spanning wacht h(J op een tijding over de
verwachte gezinsuitbreiding, want dan zal h(j direct naar een radiohut of de
telefoon snellen.
De oudste gezagvoerder van de Stoomvaart MU Nederland, kapitein VV. F. J.
Mörzer Bruins, was getuige bjj het huwelijk van prinses Margriet en de heer
Plet van Vollenhoven.
•'wTgfcf-r?*; t wie"
VAN WEEDESTRAAT 52
SOESTERBERGÏE- 'RAAT 3C
In zijn smaakvol ingerichte huis te Bus-
sum vertelde de laatste gezagvoerder
van de Oranje daar zelf over: „De prin
ses had de Koninklijke Nederlandse
Reedersvereniging gevraagd een kapi
tein als vertegenwoordiger van al haar
peetvaders bij de koopvaardij aan te
wijzen. Deze moest de hele oorlog bui
tengaats zijn geweest en thans nog va
ren. Dat verzoek werd doorgegeven aan
de Kapiteinsvereniging, de V.N.K.O. en
de CK.O. De gezamenlijke keus is toen
op mij gevallen. Ik was daar erg blij
mee en vond het een grote eer."
Ook mevrouw Ehtel M. Mörzer Bruijns-
Corner (klein, blond en charmant) die
haar man vergezelde, was erg in haar
schik met de uitnodiging. „It was very
nice", zei ze in haar moedertaal en
schonk de thee naar Britse trant. On
derwijl hield ze een half oogje op twee
fraaie spaniels, die door de huiskamer
dartelden.
Van 1870 af
De kapitein vaart al zesendertig jaar
bij de Nederland. De familienaam komt
zelfs voor in de eerste annalen der
maatschappij. Want bij de oprichting in
1870 werd zijn grootvader een zeil
vaartkapitein reeds aangezocht om
als gezagvoerder op de eerste stoom
schepen te gaan varen. Ook zoon Wim
vaart. Hij is vierde stuurman bij de
maatschappij. Dochter Rose Mary zocht
het niet op maar over zee. Ze is in En
geland op school.
Mörzer Bruijns vertrok ongeveer een
jaar voor het uitbreken van de tweede
wereldoorlog met de Bintang uit Neder
land. In 1941 werd hij opgeroepen door
de Koninklijke Marine.
Hoewel de koopvaardij zat te springen
om mensen, gaf het feit dat hij was
afgeoefend bij de Onderzeedienst de
doorslag. Als luitenant ter zee der 2e
klasse ging hij vanuit Dundee patrouille
varen. Na een bevordering werd hij in
augustus 1946 eervol uit de zeedienst
ontslagen. Maar de koopvaardijkapitein
is nog steeds reserve-officieer. Tegen
woordig in de rang van overste.
Vogeljournaal
Behalve in de „high society" beweegt
de kapitein zich ook op het gebied der
wetenschap. En wel als vogelwaarnemer.
..Als jongen reeds had ik daar belang
stelling voor. Toen ik ging varen scha
kelde ik over van land- op zeevogels",
vertelt hij onder het stoppen van zijn
Pijp-
Tijdens de oorlogsjaren kwam er niet
veel van zijn liefhebberij. Men lette toen
alleen maar op de Duitse adelaar, die
door de nazi's werd misbruikt. Ih het
survivers-manual aanwezig in elke
sloep en op ieder vlot ontdekte hij
in de gegevens over vogels, die aan
wijzing zouden kunnen geven over de
vermoedelijke nabijheid van land. enige
onjuistheden. Hij schreef dat aan zijn
tweelingbroer, een ornitholoog. Deze
bracht hem in contact met collega K.
A. Voous, thans professor aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam.
Sindsdien houdt Willem Mörzer Bruijns
op de brug van elk schip, waarover hij
het commando voert, een vogeljournaal
bij. Vaak met enthousiaste medewerking
van zijn ondergeschikten. Over de ge
dane waarnemingen bericht hij aan het
Zoölogisch Museum in de hoofdstad, de
Royal Naval Birdwatching Society in
Engeland („daar ben ik zelf lid van")
en dr. R. C. Murphy. De laatste is de
beroemdste vogelkenner ter wereld. On
danks dien pensionering als curator van
het American Museum of National His-
torv te New York en zijn gevorderde
leeftijd, schrijft hij nog steeds boeken
over onze geverderde vrienden.
Herontdekking
Veel plezier beleefde de kapitein aan
zijn liefhebberij toen hij tot twee keer
toe ontdekte dat bepaalde soorten
stormvogels niet waren uitgestorven -
ten prooi aan de rooflust van ratten
en monggoose - zoals werd aangeno
men. Springlevend scheerden deze fan
tastische goede vliegers over het oce
aanoppervlak nabij het eiland Niihau
(Hawali) en in de Zuid-Atlantic. Bij het
passeren van Tahiti zag hij aan boord
van de Zuiderkruis, terugkerend van
een troepentransport naar Nieuw Gui-
nea, die stormvogels zelfs urenlang
voorbij vliegen.
Niet alleen vogels hebben de belangstel
ling van de S.M.N. gezagvoerder. Met
jeugdig enthousiasme - de volle baard
doet hem er beslist niet ouder dan 55
uitzien - heeft hij een gids over wal
vissen en dolfijnen geschreven. Er zijn
maar liefst 104 soorten van deze mari
tieme zoogdieren. Van de laatsten weet
men nog maar heel weinig volgens de
amateur bioloog.
Schilder
Terra incognito, ook nog in deze tak
van de wetenschap. Daarom illustreer
de hij het manuscript persoonlijk met
waterverfportretten van elke dolfijnen-
soort die door hem werd waargenomen
Ook schilderde hij een kaart met de
woongebieden der dieren.
Helaas kon nog geen uitgever bereid
gevonden worden om de gids in druk
te laten verschijnen. Het werk is name
lijk te technisch om door een groot
publiek te worden gelezen. Commercieel
zit er niet veel in. Toch ontstond het
naar aanleiding van vele vragen van
pasagiers over walvissen.
„Ik doe het echt niet om het gewin",
aldus de auteur, die slechts de weten
schap wil dienen.
partij achter zich te krijgen, die anders
Rockefeller zouden steunen wat zij ove
rigens misschien toch wel doen. Hier
door verliest Nixon echter zijn werf
kracht bij de ultra-rechtse republikei
nen, die liever ex-gouverneur Wallace
dan Nixon als kandidaat zouden zien,
met weinig kans van slagen overigens.
De advocaat meent een einde aan de
oorlog in Vietnam te kunnen maken en
maakt deze tot inzet van de komende
verkiezingsstrijd. Het is echter zeer de
vraag of hem dit zal lukken, zo hij ge
kozen zou worden. De gladde prater-
staat in het communistische kamp r.lc».
hoog aangeschreven en het is niet waar
schijnlijk dat Hanoi graag met hem zou
willen overleggen. Nixon heeft wat dit
betreft zijn reputatie tegen. Eerder ver
wacht men van hem een harde lijn,
d.w.z. een krachtiger militair ingrijpen
in Vietnam teneinde de Vietcong zo
snel mogelijk op de knieën te krijgen.
Het moet gezegd worden, dat Nixon dit
in al zijn redevoeringen categorisch ont
kent, maar hij zegt ook niet hoe hij de
kwestie Vietnam dan wèl wil aanpak
ken.
Ondanks zijn vaak apodictische uitspra
ken is en blijft hij daarom een vrij
schimmige figuur, die meer uiterlijke
dan innerlijke kracht uitstraalt.
Voor ieder die het treft is werkloosheid
een demoraliserende en energieslopende
zaak. Geldt dit voor de ouderen, die een
gezin moeten onderhouden en spoedig
met een minderwaardigheidscomplex
worden bedreigd, voor de jongeren kan
werkloosheid er toe leiden dat zij ver
pauperen en een uitzichtloos bestaan
voor ogen krijgen.
Moeten wij dus alle aandacht geven aan
werkloosheidsbestrijding in het alge
meen. de jeugdwerkloosheid vormt een
hoofdstuk apart. De regering heeft dit
ingezien en voor dit soort ledigheid spe
ciale maatregelen getroffen. Deze maat
regelen zijn tot heden mislukt, omdat
met hulp daarvan slechts 300 van de
31.000 weer de weg naar een werkkring
vonden.
Wij zijn van mening dat voor de jeugd
van 21-25 jaar bij voorrang werk moet
worden gevonden. Daar kan de nationale
produktiviteit alleen maar baat bij vin
den. Als een goed deel van ruim 30.000
werkloze jongeren door onvoldoende
vakbekwaamheid geen werk kan vinden,
dan kunnen wij deze groep gaan hij-
scholen, totdat zij de nodige vakbe
kwaamheid wel hebben. Voor de goede
vakmensen moeten arbeidsplaatsen wor
den gezocht.
Desnoods moeten kleine groepen uit de
oude garde dan maar vroeger met pen
sioen gaan. Men zou aan degenen die de
pensioengerechtigde leeftijd naderen,
kunnen vragen wie voortijdig vrijwillig
het werk willen beëindigen en hun
plaats willen afstaan aan de jeugd. Wij
weten dat het de meesten moeilijk valt
afscheid van hun werk te nemen. Niette
min zijn er ook altijd die hijgend naar
het einde verlangen om welke reden dan
ook. Waarom zou de overheid niet aan
dat verlangen tegemoet komen en een
financiële overbrugging toekennen voor
de tijd tot de 65e verjaardag? Dan helpt
men verschillende partijen. De uitke
ringskosten zullen lager zijn dan die van
een langdurige jeugdwerkloosheid en de
maatschappij is ermee gediend dat de
afzwaaiers verdwijnen op een door hen
zelf gewenst tijdstip.
Is uw interieur Oud-Hollands en
wilt u het geheel „in stijl", beoor
deelt u dan eens onze unieke koliektic
Smeedijzeren verlichting voor waad,
tafel en plafond.
ACHTERBERGH
MEUBILERING
YetnptiO IS HtUartmat 9-17
TtUfmm (0S49OJ-HO4T
Richard Nixon heeft z(jn supporters beloofd dat hf| een einde aan de oorlog In
Vietnam zal maken, wanneer hij in november tot president van de Verenigde
Staten zou worden gekozen. Hfj heeft er alleen niet btyverteld hoe.
Deze discussietechniek Is min of meer karakteristiek voor deze republikeinse poli
ticus, die b(j de voorverkiezingen in New Hampshire onlangs zo'n opvallend
succes behaalde. ZRn uitspraken, die zelden vrR z(jn van demagogie. Rjken heel
duidelijk, maar helaas blijft de kritische toehoorder met vele vragen zitten.
Als middelbare scholier en als student in de rechten heeft Nixon steeds een goed
figuur In de debatingclub geslagen. De komende maanden zal h\j ongetwijfeld alle
registers van zijn oratorisch talent opentrekken om als dè kandidaat van de
republikeinen te worden gekozen en vervolgens de democratische kandidaat (ver
moedelijk Johnson) tc verslaan.
Wie is deze Richard Nixon, eens vice-president onder Eisenhower en sinds zijn
nederlaag tegen John Kennedv een bijna vergeten man?
Door zijn afkomst, carrière en optreden
Richard Nixon het ideaal van de
Amerikaanse middenstand. Zijn vader
was een eenvoudig man. die achtereen
volgens als chauffeur, boer, garagehou
der en kruidenier aan de kost trachtte
te komen. In zijn jonge jaren ging Ri
chard met de kruidenierswaren van zijn
vader op pad om deze aan de klanten
te bezorgen.
Het spreekt natuurlijk tot de verbeel
ding van tienduizenden „kleine luyden".
dat een knaap uit zo'n eenvoudig mi
lieu het eerst tot advocaat, later tot
parlementslid en tenslotte zelfs tot vice-
Gezien de grote betalingsbalanstekorten
van Engeland en de Ver. Staten is er
uit de hoek van de angelsaksische lan
den voorlopig weinig stimulans te ver
wachten waardoor de gestagneerde eco
nomische conjunctuur weer op gang zou
zijn te helpen. Het duwen aan de acti-
viteitskar zal in de eerste plaats vanuit
Europa moeten geschieden. Tot die con
clusie is de Europese commissie van de
E.E.G. gekomen. De grootste stimulansen
zullen moeten komen van de landen met
een sterke monetaire positie. Dat zijn
West-Duitsland. Frankrijk en België.
In West-Duitsland meende men in het
begin van het jaar zover te zijn dat de
sterke economische groei zou worden
hervat. Die gedachte is een misvatting
gebleken.
In Frankrijk heeft men intussen ook ge
merkt dat er iels misgaat. Daar is rr.en
er al toe gekomen om de inkomstenbe
lasting te verlagen en andere stimuleren
de maatregelen te treffen. De Neder
landse economie is in hoge mate afhan
kelijk van de Duitse, die een sterk be
talingsbalansoverschot kent. Door rente
verlaging en vermindering van inkom-
president wist te brengen Op deze ma
nier belichaamde hij als het ware een
Amerikaans ideaal en tevens een typisch
middenstandsideaal om vanuit een on
belangrijke, „kansloze" positie omhoog te
komen en tenslotte de top te bereiken.
De in 1913 in Yorba (Californië) gebo
ren Richard Nixon vestigde zich in 1937
als advocaat in Whittier. In 1942 werd
hij benoemd tot juridisch adviseur van
dc regering. Nog het zelfde jaar moest
hij de wapenrok aantrekken. Hij werd
luitenant bij de marine en maakte vele
gevechten in de Stille Oceaan mee. In
1946 keerde hij in zijn vaderland terug.
Het eentonige werk op de regerings
bureaus stond hem echter niet aan
Woorden
Nixon verzeilde in de politiek en be
landde in het congres. In 1947 werd hij
lid van de commissie, die een onderzoek
moest instellen tegen on-Amerikaanse
(lees communistische) activiteiten. Dit
onderzoek stond in verband met de hek
senjacht. die de beruchte communisten-
jager Mc Carthy had ontwikkeld en die
leidde tot onredelijke beschuldigingen
aan het adres van allerlei oprechte, po
litiek betrouwbare Amerikanen.
Het pleit voor Nixon, die men in de
westerse pers vaak als een fervente
anti-communist afschildert, dat hij zich
distancieerde van de praktijken van
Mc Carthy.
In 1950 werd hij lid van de Senaat,
waarin hij zich meer onderscheidde als
een goed spreker dan als een helder
denker. Dit typeert de mens en politicus
Nixon. Hij is een man van veel woorden
en weet die woorden ook in een mee
slepende vorm te gieten, maar hij mist
de originaliteit van een Truman en de
ideeënrijkdom en durf van een Kennedy.
Hcrenconfectie
In 1952 stelden de republikeinen Eisen
hower kandidaat voor het president
schap. De jeugdige Nixon (hij was nog
geen veertig jaar) zou vice-president
worden. Hij was toendertijd het jongste
lid van de Senaat en dat markeert nog
eens ten overvloede de greep, die hij op
de massa had.
Ook zijn particulier leven stempelt hem
tot een man, die in de eerste plaats zijn
sympathisanten bij de middenstand zou
verwerven. Zijn uiterlijk vertoont meer
gelijkenis met dat van een voetbalcoach
dan met dat van een politicus. Hij lijkt
meer „heer" dan Johnson maar mist ten
enenmale de manieren van een typische
intellectueel, zoals men die bij de Ken
stenbelasting kunnen ook de overige lan
den een bijdrage leveren. Engeland en J nedy's vindt. Zijn verschijning zou het
de V.S. mogen van de Westouropese lan- j goed doen op het filmdoek en zou ook
den verwachten dat zij hun aandeel le- zeer wel passen bij een advertentie voor
veren om het evenwicht in de balans der levensverzekeringen of herenconfectie
wereldeconomie te herstellen. TenslotteNixon rookt en drinkt niet. Hij gaat
hebben de Amerikanen dat ook gedaan
met hun Marshall-plan in de jaren na
de tweede wereldoorlog.
Intussen zijn ook Europeanen bezig met
allerlei manipulaties de wereldeconomie
te verstoren. Wij moeten goed bedenken
dat dit proces uitloopt op een politiek
van nationale isolatie en van welvaarts
verstarring, die tenslotte zeer nadelige
konsekwenties zal hebben met name
voor de ontwikkelingslanden.
Het komt ons voor dat in Nederland de
investeringen in de industrie en de bouw
een extra stimulans behoeven. Wanneer
West-Duitsland de consumptieve beste
dingen wat zal kunnen opvoeren dan
zouden wij het jaar 1968 nog in een golf
van opgang kunnen besluiten. Het lijkt
er nu nog niet op.
zelden uit. Van cultuur weet hij weinig
of niets. Als hij inplaats van Kennedy
in 1960 tot president van de V.S. zou
zijn gekozen, zouden er op het Witte
Huis heel wat minder vooraanstaande
kunstenaars zijn ontvangen dan onder
de Kennedy's gebeurde.
Vietnam ais inzet
In 1962 werd Nixon In zijn geboorteland
Californië door de ervaren Brown ver
slagen en sindsdien hoorde men nauwe
lijks meer iets van hem. Maar nu ziet
men hem als een van de meest serieuze
kandidaten voor het presidentschap. Ni
xon vertegenwoordigt de rechtervleugel
van de republikeinse partij, alleen laat
hij dat niet te hard merken. In zijn re
devoeringen keert hij zich bijvoorbeeld
tegen de rassendiscriminatie om hiermee
ook de progressieve krachten in zijn
Het wordt in verenigingskringen steeds
moeilijker de leden naar vergaderingen
te trekken. Vooral als de zakelijke pun
ten vlot marcheren, denken vele leden
„het gaat goed" en komen ze niet naar
de besprekingen waarin over de be
staande problemen moet worden gedis
cussieerd.
Toch zijn er organisaties die er telkens
weer in slagen, grote aantallen leden
bijeen te krijgen. En het is opmerkelijk,
dat het juist de actiefste zijn, die het
meest aan de weg timmeren. Het ligt
dus ook voor een belangrijk deel aan
het bestuur. Wordt er in bestuurskrin-
gen geredeneerd, dat alles goed gaat en
dat het altijd zo geweest is, dan zullen
er weinig nieuwe initiatieven worden
ontplooid. Dan glijdt de club langzaam
af naar het gezapig bestaan, dat voor
afgaat aan de tijd, dat ze komt stil te
liggen wegens gebrek aan belangstelling.
In zo'n toestand is er maar één oplos
sing: het bestuur en bloc te laten af
treden en de leden met veel tam-tam
bijeenroepen om een geheel nieuwe
ploeg te kiezen met mensen die blaken
van enthousiasme onder alle leden.
KERKSTRAAT 3
SOEST
TELEFOON 02155-2030
Ook in zijn vriendenkring zijn nogal wat
wenkbrauwen gefronst toen senator Ro-
bert Kennedy te kennen gaf dat hij toch
maar wilde streven naar de democra
tische kandidatuur voor het president
schap. Eigenlijk had hij nog een periode
vtin vier jaar willen wachten dat hij
uiteindelijk naar het Witte Huis wenste
daarvan heeft hij nooit eën geheim ge
maakt. Het was en is misschien nog
wel verstandig Johnson de tweede en
grondwettelijk laatste ambtstermijn te
gunnen: het is enorm moeilijk een zit
tende president van zijn kandidatuur te
beroven, al is dat wel enkele malen ge
beurd.
Johnson heeft nu de touwtjes in de par
tij strak in de hand, vooral in de staten
waar de partij-caucus zoals die ro
kerige vergaderingen van de partijba
zen heten uitmaakt welke kandidaat
de afgevaardigden naar de democrati
sche partijconventie zullen steunen. Zelfs
al zou Eugene McCarthy alle voorver
kiezingen winnen in de tien staten die
zo hun afgevaardigden ter conventie in
strueren, dan had hij nog geen kwart
van de stemmen.
En het zit er wel in dat ook Kennedy
nog wel een primary wint. Robert Ken
nedy had zich dus ditmaal kalm moeten
houden, temeer omdat iemand die een
maal op een conventie verliest niet
gauw een tweede kans krijgt: de harde
Amerikaanse politieke wereld is niet
gesteld op verliezers.
Oud zeer
Hij heeft zijn plan veranderd op het
nippertje: anders was zijn vriend en
vermoedelijke campagneleider bij uit
stek, zoals die het ook was van John
Kennedy. Shriver, niet als ambassadeur
naar Parijs gegaan En dat gebeurde
pal nadat Eugene McCarthy bij de pri
mary van New Hampshire zo onver
wacht sterk uit de bus kwam Daarmee
heeft Kennedy onmiddellijk de beschul
diging naar zijn hoofd gekregen dat hij
zelf te laf was om, zoals McCarthy, al
vroeg fel tegen Johnson te ageren, maar
nu wel de vrucht van diens werk wil
oogsten nu die het spits heeft afgebeten.
En in de McCarthy-aanhang zit zeker
een groot percentage jongeren die zich
bedrogen voelen in hun hoop dat Robert
Kennedy als intelligente voorman hun
campagne tegen Johnsons Vietnambeleid
zou willen leiden. Hier zit enig onaan
genaam oud zeer, dat niet een twee drie
uit de weg is geruimd.
Handiger misschien niet nobeler of
eerlijker, maar politiek handiger was
het geweest als Kennedy zich achter
McCarthy had geschaard en eventueel
deze had proberen te overvleugelen,
waarop hij alle kans heeft als getrainder
politiek manipulator, als veel charman
ter mens ook en vooral als man met
financiële mogelijkheden.
Johnson beste papieren
Zoals de zaak nu staat kan Johnson hem
wellicht dankbaar zijn zijn oppositie
in de eigen partij is gespleten en dat
verhoogt zijn kansen. Tenzij Kennedy
terecht aanvoelt dat Johnson zo zwaar
aan het verliezen is op alle terreinen
de negergetto's, Vietnam, het goud en
de dollar dat hij gewoon naar het ge
voel der democratische partijmannen
ondanks alle loyaliteit geen man meer
is om mee aan te komen bij de kiezer.
En dan staan de kansen niet zo gering
dat men politiek is in de V.S. kei
hard f—» Johnson toch maar laat vallen
en hoopt met de magische klank van de
Kennedvnaam liever dan met prof.
McCarthy en zijn studenten nog het
beste te maken van de verkiezingen.
Voorlopig is het echter zeker nog niet
zover: Johnson heeft nog steeds de beste
papieren. Maar als nu temidden van de
democratische conventie eens een goede
rassenrel losbarst
Ons Nederlands Is een nationaal bezit. „Die geen taal heeft Is geen naam weerd,
waar geen taal leeft is geen volk!" dichtte Guido Gezelle. De taal is de ziel der
natie. Doordat w(j één taal spreken, voelen w(J ons verbonden tot één volk. De
roemruchte geschiedenis van het Nederlands bewijst wel, hoe door de algemene
verbreiding van eenzelfde taal in deze gewesten de samenhang en daaruit weer
de samenwerking is ontstaan.
vestigden zich de Saksen; in het westen
van ons land tot in noord-Frankrijk
huisden de Franken, terwijl aan de kust
kleine Ingwaeoonse stammen nederzet
tingen vestigden. Al deze mensen spra
ken een zelfde Germaans, maar ieder op
zijn manier. Men heeft drie dialecten
kunnen vaststellen, doch het waren
uitingen van één taal.
Van die drie dialecten bezat het Fran
kisch de sterkste invloed. Dit volk on
derwierp de kustvolkjes en breidde zich
sterk uit naar alle zijden. Beïnvloed
door het opgeslorpte Ingwaeoons en de
taal der oude Batavieren met de vele
Romeinse ontleningen, vermengde dit
Frankisch zich met het Nedersaksisch
tot ons Oudnederlands.
Die Saksen gaven aan dit Oudnederlands
de verwantschap met het oudste Duitse
dat van de meer oostwaarts gevestig
de Saksen mede afkomstig is. Maar on
miskenbaar is toch de eigen vorming
met het oorspronkelijk karakter binnen
de grenzen van het toekomstige Rijk der
Nederlanden: het Oudnederlands is een
frankische taal
Nieuwvormingen zijn door alle eeuwen
heen ontstaan. Het zijn van die plotse
ling opkomende en soms even snel weer
verdwijnende vondsten. Zo groeit een
taal voortdurend verder. Het Nederlands
worstelt in een vruchtbare bodem, ont
wikkelde zich voorspoedig en bloeide
schoon.
Eerlijk gezegd hebben de vele insluipsels
en verscheidene vereenvoudigingen
vooral in de laatste jaren onze taal er
niet fraaier op gemaakt, doch los van
deze dikwijls modefranje, is ons Neder
lands een mooie, zuivere en oorspron
kelijke taal, een nationale schat waar
we niet trots genoeg op kunnen zijn.
Hoe komen wij aan het huidige Neder
lands? Dat is gegroeid, langzaamaan ge
groeid sinds onheuglijke tijden, dat wil
de volksstammen zich vestigden aan de
Rijndelta en zich met rauwe kreten ver
staanbaar maakten. Ook die eerste ko
lonisten hadden van hun voorouders een
(zij het beperkt) aantal woorden en be
grippen geleerd, dat ze zelf wel eens
met nieuwe vondsten uitbreidden. Ver
der had men alles „van horen zeggen",
want schrijven kon er niet één.
Later, veel later werd de woordenschat
vastgelegd. Nog veel later verbreidde
de boekdrukkunst het Nederlands op
ruime schaal. En ondertussen deden
buitenlandse inmengingen hun invloed
in ons taalgebied terdege gelden.
Vreemd genoeg doen verscheidene rau
we kreten nu weer opgeld in onze mo
derne literatuur.
Om iets van de oudste Nederlandse taal
vormen terug te vinden, moeten we iets
zien terug te vinden van de op schrift
gestelde uitingen, want de mondeling
overgeleverde woorden zijn door de
eeuwen heen zo drastisch gewijzigd, dat
de spelling een totaal ander beeld ver
toont. Wanneer zijn nu de oudste Ne
derlandse woorden opgetekend
Niet klassiek
De kunst van het schrijven is hier ge
bracht door de Romeinen. Maar de le
gioenen. die tot ver in deze streken
doordrongen, gebruikten niet het klas
sieke Latijn van Cicero en Vergilius
maar een ruw soldatentaaltje met ter
men als „testa" (potscherf) voor caput
(hoofd), „gamba" (paardepoot) voor crus
(been) en „spatha(lat) voor gladius
(zwaard). Precies zoals onze soldaten on
der elkaar van hun kop, hun poot en
hun spuit spreken.
Veel woorden, afkomstig van de binnen
gedrongen legers, kooplieden en kolonis
ten, zijn omstreeks 50 jaar voor Chris
tus reeds in ons oudste taalgebied op
genomen. Een taalgebied, gevormd door
de gewesten waar voornamelijk Bata
vieren. die een bondgenootschap met de
Romeinen sloten, woonden. In deze
„Germania Romana" het Romeinse Ger-
manenrijk ontstonden bijvoorbeeld
woorden als zaterdag (naar Saturni dies)
en offeren (uit offerre) rechtstreeks uit
het hier gesproken vulgair Latijn.
De Duitsers, die wel eens beweerden
dat wij onze gehele beschaving aan hun
invloed uit het oosten te danken zouden
hebben, vinden hier de weerlegging van
hun theorie. Men vergelijke slechts ons
„oogst" met het heel anders gevormde
Duitse woord „Ernte"; ons „lint" met
hun „Band"; ons „lemmet" met hun
„Kiinge"; ons „mus" met hun „Sper-
ling" enz. Zelfs hebben de Batavieren
wel nieuwe ontleningen doorgegeven
aan hun buren; uit „aequari" bijv.
maakten zij ijken en doorgegeven naar
het oosten werd dat in het Duits eichen.
Volksverhuizingen
De volksverhuizingen van de eerste eeu
wen na Christus hebben evenwel ons
eerste taalgebied niet ontzien. Toen de
toestand zich later consolideerde, bleken
grote groepen Friezen en Angelsaksen
overgestoken te zijn naar Engeland,
waar zij de Kelten verdrongen. Daarom
klinken ons Fries en het hedendaagse
Engels vrijwel gelijk (bread, cheese,
butter 0 en kan een Engelsman de af
stammelingen der Kelten in Wales niet
verstaan. Daardoor komt het ook. dat
het Engels en het Nederlands nauw
verwante talen zijn.
In West-Duitsland en oost-Nederland
ANTAARNS - HEKWERK
ETTERS - OPENHAARDEN
ÜIFELS - DEURSIERHEKKEN
AMPEN - ZONNEWIJZERS
1937
le Hezerlaantje 46 - Tel. 2231
KUNSTSMEEDWERK IN STIJL
In een enkel week-end hebben kinderen
van omstreeks 8 tot 14 jaar op vier ver
schillende plaatsen brand gesticht, waar
door o.a. een boerderij, een winkelmaga
zijn, een gemeentelijke opslagplaats en
een gebouw van sociale zaken werden
vernield. Dat zijn niet altijd schadepos
ten voor de brandverzekering. De maat
schappijen kunnen dergelijke brandstich
ters namelijk met de politie wel achter
halen en dan worden de ouders aan
sprakelijk gesteld en dienen deze de
aangerichte schade te vergoeden.
Daarom zullen alle oudérs er goed van
doordrongen moeten zijn, dat zij altijd
verantwoordelijk blijven voor hun min
derjarige kinderen. Ook als die gemaks
halve de straat worden opgestuurd om
daar maar te gaan spelen. Ook als zij
de straat als speelterrein verkiezen, om
dat het thuis niet zo bar gezellig is
Ouders die nog geen particuliere verze
kering tegen wettelijke aansprakelijkheid
afsloten, mogen daar toch wel eens over
nadenken.
De verwarrende strepensituatie die er
tot voor kort heerste is er in niet ge
ringe mate oorzaak van geweest, dat de
weggebruiker zich over die strepen to
taal geen zorgen maakte, ze zelfs vol
maakt veronachtzaamde.
Met name het negeren van de midden-
streep leidde veelvuldig tot zeer ernstige
ongevallen. Hoewel sinds 1 juli van het
vorig jaar voorlichting is gegeven over
de wettelijke consequenties van het
overschrijden van de doorgetrokken
streep kan een korte samenvatting van
belang zijn, temeer daar thans aangeno
men wordt dat de weggebruiker zich
voldoende vertrouwd heeft kunnen ma
ken met de strepensituatie en er vanaf
heden door de politie strenger dan voor
heen zal worden opgetreden tegen over
treders.
Sinds 1 juli 1967 geldt het verbod om
een doorgetrokken streep te overschrij
den. Dit geldt zowel binnen- als buiten
de bebouwde kom. De weggebruiker mag
een dergelijke streep onder geen voor
waarde overschrijden: zelfs, zo heeft de
officier van justitie mr. S. J. van der
Hoeven bepaald, als er in het betrokken
vak een wegopbreking is dan is de weg
gebruiker nog strafbaar als hij de streep
overschrijdt. Niet alleen betekent de
doorgetrokken streep een verbod tot
overschrijden, maar ook indien deze over
een kruising is doorgetrokken een ver
bod tot linksafslaan.
Ook is, indien voor een uitrit de streep
is doorgetrokken, het linksafslaan voor
de uit een uitrit komende bestuurder
niet meer mogelijk.
Tenslotte heeft de doorgetrokken streep
nog consequenties ten aanzien van het
parkeren, dat ter hoogte van een door
getrokken streep verboden is. indien de
vrije ruimte tussen het geparkeerde
voertuig en de streep minder bedraagt
dan 3 meter.
Indien de rijstrookverdeling geschiedt
door twee naast elkaar liggende strepen,
dan mogen deze slechts worden over
schreden indien de streep onmiddellijk
links van de bestuurder een onderbroken
streep is.
Waar van politiezijde ook nauwlettend
op zal worden toegezien is het juiste
gebruik van de opstelvakken voor een
stoplicht of wegkruising. Indien in deze
vakken pijlen zijn aangebracht mogen
bestuurders op de kruising of splitsing
geen andere richting volgen dan die wel
ke door de pijlen is aangeduid, ook al
bemerkt men dat verkeerd is voorge
sorteerd.
Verwisselen van opstelvak is dus niet
toegestaan. In een dergelijk geval is
„een blokje om" de enige juiste oplos
sing.
Is er door middel van strepen op het
wegdek een aparte rijstrook voor de bus
aangebracht, dan mag die rijstrook al
leen door zgn. lijndienstbussen (eventueel
politie-, brandweer- en ziekenwagen)
worden gebruikt.
Tenslotte dient men bedacht te zijn op
de belijning waarmee kunstmatige fiets
paden (herkenbaar aan een wit geschil
derd fietsje op het wegdek) zijn aange
geven. Fietsers en bromfietsers zijn ver
plicht dit afgescheiden gedeelte te vol
gen. De overige weggebruikers mogen
deze baan beslist niet gebruiken indien
de afscheiding bestaat uit een doorge
trokken streep. Is de streep onderbroken
dan mag wel van het „fietspad" gebruik
worden gemaakt, mits men daar geen
fietsers en bromfietsers hindert
