WxÊm
Waar blijven we
met ons afval
|baarn
OP VAKANTIE??
100% HELANCA TRAININGSPAKKEN
WIM JAQUET N.V.
SPREIDING
GEVRAAGD
't Mooiste bruin
Dan eerst even naar
FOTO VAN ESSEN
HIAAT
RIVIEREN ZIJN LEVENSGEVAARLIJK
ZWITSERLAND
VAKANTIELAND BIJ UITSTEK
Speciaalzaak
dameskonfektie.
voor
Camera-controle
Films
Flitslampjes
Zonnekap
Of een betere, veiliger Camera.
ENORME KEUZE
Soest-Znid (t.o. Gar. Van Koolj)
Telef. Brandweer 3-3-3-3
Politiebureau 4-4-4-4
De ideale vakantiedracht, ook voor uw kinderen
Maat 116 24r95
SPORTCENTRUM
„Rustige plekjes" zijn gezichtsbedrog voor
ongeoefenden
Onzichtbare stroomgeulen en grindputten
Het gevaar zien
Uw RECORDER staat klaar
bij „DE GOUDEN SNAAR"
VRIJDAG S JULI 1968
is de laatste jaren tamelijk veel
aandacht besteed aan de toenemende
lucht- en wa terveron trein inging in ons
land. Feiten bijvoorbeeld als het aantal
bacteriën per vierkante centimeter rijn
water. Daar waar de Rijn ontspringt is
dat dertig bacteriën, aan het eind van
haar reis naar zee heeft de Rijn, in
ons land dus, 200.000 bacteriën in die
zelfde vierkante cm.
Dat komt door de industrieën die hun
water in de rivier lozen, het Roerge
bied bijvoorbeeld. De zee drukt met el
ke vloed nog eens honderden tonnen
zout en afgewerkte olie in de rivieren.
Zo is het met Rijn, Waal, Maas en
Schelde. In de lucht komen giftige gas
sen en dampen treecht, veel afkomstig
van petrochemische industrieën, uitlaat
gassen van het verkeer doen even hard
mee. In sommige Amerikaanse steden
is het zicht enkele kilometers minder
geworden in een tijdsverloop van tien
jaar. Maar dat is niet alles, er komt
nog het een en ander bij aan afval dat
wij zelf produceren!"
Toekomst
Deze bepaald niet opwekkende woorden
zijn afkomstig van ir. P. v. d. Locht,
nauw betrokken bij het probleem van
de verontreiniging van onze samenle
ving nu en vooral ook in de toekomst.
Buiten de enorme hoeveelheden afval
die door de industrie in het water en
in de lucht worden gebracht blijken
ook andere oorzaken mee te spelen.
De vuilnisbakken die wij buiten de deur
zetten op bepaalde tijden vormen een
ongelooflijke hoeveelheid afval. Niet
minder dan 370 kilo per hoofd der be-
De vrijwillige vakantiespreiding, vele
jaren lang gepropageerd, is grandioos
mislukt. In het begin van de vijftiger
jaren weigerden tal van schoolbesturen
hun medewerking, waardoor de ouders
van de schoolkinderen werden gedwon
gen tegen hun eigen zin in de drukste
zomertijd op vakantiereis te gaan. La
ter raakten ook de eerst wel vrijwillig
verschoven totale sluitingen van be
paalde bedrijfstakken weer in het ge
drang.
En na jaren lang vergeefs experimente
ren en vruchteloos verschuiven, valt nu
alles samen in drie weken topseizoen,
nog verergerd door gelijktijdige vakan-
tiepieken in de buurlanden.
Onze regering zal nu moeten kiezen of
delen. De beste oplossing is dan toch
maar een wettelijk voorgeschreven
spreiding met zone-stelsel. Om te be
ginnen kunnen noord en zuid andere
vakantieperioden voor de scholen vast
stellen, met een overlaptijd voor de
ouders die kinderen in beide zones heb
ben. Vervolgens kunnen bouwnijverheid
en bepaalde takken van industrie ver
schillende perioden krijgen aangewezen.
Het klinkt onvrij, maar we willen toch
met onze vakantie vrij ademhalen en
rust genieten? Dan moeten we ook zor
gen, dat we wat ruimte krijgen om te
reizen en wat rust om ons heen hebben
om te rusten. Pas dan kan er van ont
spanning worden gesproken.
volking. „En we verwachten dat tegen
het jaar 200 die hoeveelheid verdrie
voudigd zal zijn of nog meer.
In totaal zal er dan omstreeks 15 mil
joen ton afval zijn, tien miljoen ton
afkomstig uit de gemeenten en de rest
uit de industrieën, waarvan een ge
deelte gevaarlijke chemicaliën. Dat is
dan de afvalproduktie van alleen Ne
derland, waarbij de autowrakken niet
zijn meegerekend!" Het is dus duidelijk
dat niet de industrie de hoofdschuldige
is aan vervuiling, maar wijzelf!
Niet te verbranden?
Men kan 't afval toch verbranden of er
compost van maken, zoals dat al ge
beurt? „Dat is geen volledige oplossing.
Aan compost is bepaald minder be
hoefte sinds de komst van de kunst
mest, al zal het een klein gedeelte van
het afval wegnemen. Verbranding zal
de voornaamste factor worden.
Momenteel kan men 100.000 ton afval
verbranden, maar in de toekomst zal
het aantal verbrandingsinstallaties veel
en veel groter moeten worden. Boven-
mige afvalprodukten kunnen weer ge
bruikt worden als grondstof voor een
ander produkt. Andere, vaak gevaarlij
ke stoffen die werkelijk nergens meer
voor gebruikt kunnen worden zijn mis
schien te verkleinen, wat hun volume
aangaat. Er zal misschien een heel pro
bleem ontstaan om afval klein te krij
gen, de stoffen die in de rivieren te
recht komen althans te ontgiften, te
neutraliseren, evenals de dampen die
in de atmosfeer terechtkomen. Bij de
verbranding van afval kan men mis
schien de vernietiging combineren met
het opwekken van elektrische stroom.
Gelukkig beseft men tegenwoordig de
omvang van het afvalprobleem. En dat
is maar goed ook, want alleen met alle
mogelijke samenwerking zal men het in
de hand kunnen houden. Wanneer dat
niet gebeurt, zal het probleem ons bo
ven het hoofd groeien en kunnen er in
de toekomst zeer gevaarlijke situaties
ontstaan. We zullen dan verloren raken
in onze eigen rommel!"
Reeds nu beginnen zich de gevolgen
van de toenemende afvalproduktie af te
tekenen.
beschermt P
tegen
zonnebrand
dien kan lang niet alles worden ver
brand. Men verwacht voor de naaste
toekomst een hoeveelheid van 5 miljoen
ton afval dat niet anders dan door stor
ten zal kunnen worden weggewerkt.
Dat vergt weer ruimte. Soms kan die
worden gevonden in plassen die moeten
gedicht, of ontgrondingen die kunnen
worden opgevuld, maar dat is toch on
voldoende.
Voor een miljoen ton afval heb je een
vierkante kilometer oppervlakte nodig.
En we kunnen onze ruimte wel beter
gebruiken dan om er afval weg te ver
ken. In de kern is het probleem gemak
kelijk genoeg samen te vatten. We zijn
wel eens geneigd te denken dat afval
„vanzelf"' verdwijnt, maar in wezen is
de stof onvernietigbaar, zoals men al
eeuwen lang weet. Ook afval verdwijnt
niet, maar moet ergens blijven. Het is
de wet van het behoud van de stof en
daar doe je niets aan."
Oplossing
Dat er reeds nu ingegrepen zal moeten
worden is iedereen wel duidelijk. Wie
de grachten en watertjes van onze ste
den eens bekijkt ziet nogal het een en
ander in het water wrijven. Evenals de
steeds groeiende hoeveelheden rommel
die op veel plaatsen even buiten de
bebouwde kom het landschap ontsie
ren, naast vele wrakken van auto's en
bromfietsen. In de toekomst dreigt dit
alleen maar erger te worden.
Wat doet men eraan?
„Men onderzoekt dit zorgvuldig. Som-
LAANSTRAAT 71 - 81A
De splitsing in de tweede-kamerfractie
van de Boerenpartij heeft duidelijk ge
maakt, dat er totaal geen rekening wordt
gehouden met de wensen van de kie
zers. De Boerenpartij kent geen orga
nisatie, geen congressen, geen werk-
commissies, geen studiekringen, geen
discussiegroepen, zelfs geen goede pro
pagandisten. Het partijblad werd ge
redigeerd door de heer Koekoek, de po
litiek werd bepaald door de heer Koe
koek, de bestuursbeslissingen werden
genomen door de heer Koekoek, de te
gensprekers werden verwijderd door de
heer Koekoek.
Het verwonderlijke is, dat ook nu nog
zoveel denkende mensen zich scharen
achter de heer Koekoek. Dat wil zeg
gen, dat zij nog altijd geen beter poli
tiek onderdak hebben kunnen vinden.
Dat betekent, dat er een hiaat is in ons
politiek bestel.
Kleine stijging per maat.
LANGESTRAAT 111 - AMERSFOORT - TELEFOON 03490-18996
Op één warme dag deze zomer werden acht verdrinkingsgevallen gemeld. De
meeste slachtoffers verdronken niet in zee, maar in onze rivieren. Een aantal van
hen meende volkomen veilig te zijn, omda zij juist een „ondiep plekje" met
„rustig water" hadden uitgezocht.
Het zyn juist de slechte zwemmers en zelfs de mensen die nooit zwemmen ge
leerd hebben, die bjj voorkeur „rustige" plaatsen opzoeken om te baden. Zjj be
seffen niet dat dergelijke plekken door de zwemmers en de andere ingewijden
juist gemeden worden, omdat er direct levensgevaar bestaat voor ieder die daar
te water gaat.
Langs de Nederlandse rivieren staan, op
een enkele uitzondering na, geen waar
schuwingsborden voor gevaarlijke stro
ming of „verboden te zwemmen". Het is
ook ondoenlijk de politie langs alle dij
ken en kaden te laten controleren, daar
voor ontbreken de benodigde mensen.
Daarom is het nodig, dat alle liefhebbers
van een verfrissende duik tijdig worden
gewaarschuwd.
Iedereen moet weten, dat de stroming
van een rivier het sterkst is juist onder
de wal van een buitenbocht, dat er ge
vaarlijke draaiingen optreden tussen
kribben en andere uitstekende walge-
deelten en dat de hekgolf van een voor
bijvarende boot zelfs baders in ondiepe
gedeelten onverwachts beentje kan lich
ten.
Om het gedrag van de stroming te on
derkennen moet een potentiële bader
eerst de situatie ter plaatse goed ver
kennen.
De stroomgeul
Omdat de sterkste stroming traag rea
geert op bochten in de bedding zal de
grote watermassa rechtuit willen en door
een enkele dijk zal hij met moeite kun
nen worden gekeerd. Ter beveiliging van
zo'n dijk worden daarom kribben ge
bouwd. die de kracht van de stroom ter
plaatse breken en de diepste stroomgeul
op enige afstand van de zomerdijk, hou
den.
Uit de aardrijkskundelessen zal men wel
hebben onthouden, dat havenplaatsen in
vroeger tijden altijd aan de buitenbocht
van een rivier werden gebouwd, omdat
juist daar de rivier het diepste was en
de schepen dan gemakkelijker aan een
loswal konden meren. Aan een binnen-
bocht zouden ze immers gevaar lopen te
stranden.
Maar zo'n loswal vinden we niet alleen
in het groot langs de (thans ook gegra
ven) havens van de grote steden. Kleine
loswallen liggen er hier en daar in de
buitenbochten van grote en kleine rivie
ren. Soms ten dienste van een kleine
industrie, in andere gevallen ten behoeve
van een gemeente die geen eigen haven
bezit.
Kolken
Stuit de hoofdstroom op zo'n krib of op
een inspringende loswal, dan buigt zich
een stroomtak af, die terugbuigt langs de
zomerdijk en het begin vormt van een
onzichtbare watercirculatie.
Staan de kribben dicht bijeen, dan kan
een draaikolk ontstaan. Liggen zij verder
van elkaar, dan ziet de leek op het eerste
gezicht slechts een rustige inham. Door
dat er een tegenstroom staat vlak voor
zijn voeten, meent hij dat het open wa-
Bij alle reizen die de verwende toerist
tegenwoordig in zijn vakantie maakt,
worden weliswaar tal van eerder onbe
treden vakantie gronden bezocht, maar
een van ouds bij uitstek vakantieland
Spiez aan het Thunermeer. Een fraai
beeld dat men feitelijk in kleuren moet
zien om de schoonheid van het geheel
naar juiste waarde te kunnen waar
deren.
als Zwitserland wordt, gelukkig, nog
niet vergeten. Zeer in het bijzonder
zijn het vooral de sportieve mensen die
dit land, naast Oostenrijk, opzoeken om
aan wintersport te doen. Maar ook
wanneer dit niet mogelijk is biedt het
imponerende bergland nog zóveel
schoons, dat men er nauwelijks op uit
gekeken raakt. Vooral voor de bewo
ners van een vlak land als het onze is
de ruige natuur van de bergen bijzon
der boeiend. Waar men in het land ook
komt, steeds zal men gefascineerd wor
den door een natuur, die het land be
paald niet heeft misdeeld. De bevolking
is vriendelijk en voorkomend, ook al
ligt vooral in Zwitserland het accent op
het toerisme, hetgeen onder meer in de
prijzen van diensten en goederen tot
uitdrukking komt.
ter in het midden van de rivier sneller
stroomt, doch dat het vlak bij hem stil
staat. Een gevaarlijk gezichtsbedrog
De onervaren zwemmer beseft ook niet,
dat de smalle tegenstroom een diepe geul
heeft uitgesleten pal langs de plaats waar
hij voetje voor voetje in het water denkt
te kunnen stappen.
De mensen die helemaal niet kunnen
zwemmen, lopen enorme risico's wanneer
zij zich van een krib of loswal af in het
water begeven om te gaan pootje-baden.
Niet alleen stappen zij in veel dieper wa
ter dan zij kunnen vermoeden, maar bo
vendien sleurt de stroom hen daar on
middellijk mee naar de hoofdstroom, zo
dra zij het evenwicht verliezen.
Grotere diepten
En dan komen er nog diepe putten voor
in de rivierbodem. Op verschillende
eigenaardige plaatsen heeft de stroom in
vroeger dagen een geul uitgeslepen, die
nog steeds bestaat ook al is de stroom
richting in de bedding nu iets gewijzigd.
Daarnaast is er de fatale invloed van de
mens zelf. De aannemer die zand nodig
had, of grind voor zijn cement. De ge
meente, die daar in de rivier zand liet
opzuigen om een bouwterrein op te ho
gen. De mens aarzelt niet als ergens iets
voor niets te halen is. En deze mens
maakt daarna geen kosten om de ge
maakte gaten met ander materiaal te
dichten.
De plaatsen van zo'n zandwinning liggen
vaak naast een krib of bij een loswal en
ze zijn tien, vijftien meter diepover
een grote en onregelmatig gevormde op
pervlakte.
En de binnenbocht
Pas in een geheel uitgedroogde rivier kan
men het grillige verloop van de stroom-
bedding precies onderscheiden en zien,
hoe het verloop van de diepe geul naar
de oevers onverwachte hoogteverschillen
oplevert. Dan blijkt ook, dat alleen een
binnenbocht een veilige plaats zou kun
nen zijn voor zwemmers.
Bevindt zich echter bij die binnenbocht
ook een uitbouw of bijvoorbeeld een eer
ste krib voor een direct volgende bui
tenbocht, begeeft u dan ook daar niet
voetstoots te water. Er zal wellicht ook
een kleine tegenstroomgeul voorkomen,
al is die dan niet zo verraderlijk diep
als die tussen de kribben van de buiten-
bocht.
Daarom is het zaak, dat alleen de zeer
goed geoefende zwemmers zich in een
rivier wagen. Voor de minder gerouti
neerde blijft het zwemmen in een rivier
een hachelijke zaak. Zij kunnen, als de
stroom hen te pakken heeft, vermoeid
raken of in paniek verkeerde bewegingen
gaan maken. Als zij dan niet tijdig wor
den opgemerkt, worden zij het slachtof
fer van hun gebrek aan ervaring.
Wie niet, of niet voldoende kan zwem
men moet daarom in het belang van
zichzelf maar ook in het belang van an
deren uit de grote rivieren blijven.
Zuigkracht
Al vaak is bewezen dat iemand die niet
kan zwemmen zelfs een redder afslaat
die hem nog juist weet te grijpen. Het
gevolg laat zich raden.
Geen leek kan zich een juiste voorstel
ling maken van de ongekende kracht van
een rivier. Ze kan iemand ver onder de
waterspiegel zuigen en zelfs iemand die
op vaste grond meent te staan, onderste
boven gooien en meesleuren.
Slechts de ervaren zwemmer weet in
zo'n geval de juiste oplossing in praktijk
te brengen: watertrappend naar de op
pervlakte en dan rustig op de rug blij
ven drijven met de stroom mee. Zich
vooral niet vermoeien, tot er een moge
lijkheid is schuin met de stroom mee
naar de wal te zwemmen op een plaats,
waar de wal ook werkelijk bereikbaar is!
In het gebied van het Gasterndal by
Kandersteg in het Berner-Oberland
iets van de sfeer daar te hebben ge
proefd. Des temeer zal men genieten
van plaats als St. Gallen, Chur, Ander-
ma tt, Interlaken (aan het meer) en, bij
voorbeeld Andelboden.
Zwitserland is in al zijn geledingen on
vergelijkelijk mooi en, eenmaal bezocht,
komt men er ongetwijfeld terug. De
zuigkracht van bergen en landschap is
onweerstaanbaar.
Vliegtuig, trein en auto brengen U er
in korte tijd, en waar men ter plaatse
niet over eigen vervoer beschikt, staan
de Zwitserse spoorwegen (en vooral niet
te vergeten de Postbussen) ter beschik
king.
Het is heerlyk toeven in Locarno, aan
de oevers aan het Lago Maggiore.
Het is een heerlijke belevenis dit land
te doortrekken per auto, omdat men
zich snel en comfortabel kan verplaat
sen naar die streken die men gezien
wil hebben. Natuurlijk zullen veel Ne
derlanders daarbij de bergen willen
betrekken en goede automobilisten biedt
zulks geen bezwaar, mits men op de
hoogte is van de voorschriften. Maar
ook buiten de Grosz Giockner en de
Gotthard zijn er zoveel pittoreske plaat
sen te bezoeken dat men aan veertien
dagen altijd tekort komt, zelfs aan veel
langere tijd. De verschillende meren
zijn bijzonder bekoorlijk en het is een
aparte belevenis aan de boorden daar
van een heerlijke maaltijd te nuttigen.
Grote steden brengen uiteraard ook veel
al grote drukte met zich mee en daar
om geven wij de voorkeur aan de klei
nere plaatsen. Toch moet men steden
als Genève, Luzern, Bern, Lausanne en
bijvoorbeeld Locarno gezien hebben om
