Noodlottige keerpunten
in 17 jaar interventie
ji Opmerkelijk
boek
Hoe raakten
ivij er toch
bij betrokken
Luchtaanvallen als straf
De vallende domino-stenen
Grote uitbreiding
5
9
Noodlottige beslissing
v
5, I
Amerikanen in
Vietnam veer
hopeloze taak
Begin augustus werden in de golf
van Tonkin twee Amerikaanse torpe-
dobootjagers, de Maddux en C. Turner
Joy door drie Noordvietnarnese torpe-
doboten bestookt met torpedo's en ma
chinegeweren. Hoewel de Amerikanen
geen verliezen aan mensenlevens le
den, verkoos president Johnson toen
midden in zijn verkiezingscampagne
de incidenten te beschouwen, als
bewijs van „openlijke agressie op volle
zee tegen de Verenigde Staten van A-
merika".
Op 4 augustus beval hij ter vergel
ding luchtaanvallen op de Noordviet
narnese torpedoboot-bases en hun olie
depots. Dit waren de eerste Ameri
kaanse luchtaanvallen op Noordvietna
rnese bodem. De president vroeg ook
om een besluit van het Congres hem
de bevoegdheid te geven iedere gewa
pende macht te gebruiken die hij in
Vietnam nodig achtte. Op 7 augustus
machtigde de Senaat de president „al
le noodzakelijke maatregelen te nemen
om iedere gewapende aanval op de
str.j -achten van de Verenigde Sta
ten af te slaan en om verdere agressie
te voorkomen".
In februari 1965 deed zich het vijfde
keerpunt in de oorlog voor. Volgens
Richard Goodman, een van de assis
tenten van president Johnson adviseer
de men de president vroeg in 1965
dat men het moreel in Zuid-Vietnam
Een gewonde Amerikaanse marinier
krijgt eerste hulp.
Op 8 mei 1950 zetten de Verenigde
Staten de eerste stap die, zeventien
jaar later, zou leiden tot de aanwezig
heid öOO.oOo .Amerikaanse gevechts
troepen in Vietnam. Minister van bui
tenlandse zaken Dean Achcson kondig
de aan, dat de Verenigde Staten beslo
ten hadden om „economische steun en
militaire uitrustingen" te sturen naar
de Fransen in Indochina ..ten einde hen
behulpzaam te zijn by het herstellen
van de orde" en om een „vreedzame
en democratische ontwikkeling" te be
vorderen. Op 27 juni van datzelfde
jaar maakte president Truman „de
zending van een (Amerikaanse) mili
taire missie om nauw samen te kun
nen werken" met de Franse strijd
krachten, bekend. In augustus 1930
werd een vijfendertig man sterke Ame
rikaanse hulpgroep naar Indochina ge
zonden als „adviseurs" b\j het gebruik
van Amerikaanse wapens.
Van juni 1950 tot mei 1954, toen de
Fransen werden verslagen by Dien
Bien Phu. verschaften de Verenigde
Staten voor 2,6 miljard aan militaire
en economische steun aan de Fransen
in Vietnam, niet minder dan 80 pro
cent van de totale kosten van de Fran
se oorlogsinspanningen. Nadat deze in
vesteringen in een Franse overwinning
waren gedaan begonnen Amerikaanse
militaire en diplomatieke leiders te ge
loven in de waarschyniykheid van een
Franse overwinning althans dat is,
wat zjj In het openbaar zeiden.
Toen Frankrijk echter eenmaal ver
slagen was, gaven de Amerikaanse lei
ders voor niet verbaasd te zjjn en zelfs
de reden voor dit resultaat te weten.
In zijn memoires verklaarde president
Dwight D. Eisenhower het Franse fias
co als volgt: „Ik ben er van overtuigd
dat de Fransen de oorlog niet konden
winnen omdat de wankele en verwar
de politieke situatie In Vietnam hun
militaire positie ernstig verzwakte".
Generaal Walter Bedell Smith, leider
van de Amerikaanse delegatie naar de
Conferentie van Geneve in 1954, die
een einde maakte aan de oorlog in In
dochina, vertelde de Franse minister
van buitenlandse zaken Georges BI-
dault dat „elke tweederangs generaal
in staat moest worden geacht om In
Indochina te winnen, als daar een ge
schikt politiek klimaat had geheerst".
In 1956 haalde Henry Cabot Lodge, In
de periode tussen z\jn twee ambassa-
deursposten in Vietnam in, de opmer
king van generaal Smith aan, als „een
van de beste dingen die een Ameri
kaan ooit over Indochina heeft gezegd'.
Uit dit alles Is duidelijk dat de Ver
enigde Staten er In de laatste jaren van
dit decennium veel beter aan toe wa
ren geweest, als haar leiders met be
trekking tot hun eigen problemen in
Vietnam net zo helderziend waren ge
weest als met hun betrekking tot de
Fransen, zo zegt Draper.
De Franse nederlaag bij Dien Bien
Phu stelde de regering van Eisenhower.
voor een moeilijke en pijnlijke beslis
sing: moesten de Verenigde Staten de
plaats van Frankrijk in de oorlog in In-
do-Chlna overnemen?
Theoretisch beschouwd gaven Eisen
hower en Dulles zichzelf nauwelijks
een keuzemogelijkheid. Zij waren de
eersten, die met. betrekking tot Zuid-
oost-Azië en zelfs daarbuiten de „do
mino theorie" toepasten. Op 7 april
1954 gaf president Eisenhower een of
ficiële status aan wat hij toen noemde
„het principe van de vallende domino
stenen". Dit hield in dat het verlies
van Indo-China onvermijdelijk het te
loorgaan van het overige Zuidoost-
Azië zou veroorzaken net als bij een
„rij dominostenen". De minister van
buitenlandse zaken. Dulles. probeerde
zijn Britse ambtgenoot Anthony Eden
ervan te overtuigen dat het verlies van
Indo-China eventueel zou leiden tot 't
verlies van Thailand, Maleisië, Bur-
ma en Indonesië.
Dit vooruitzicht scheen zo verontrus
tend dat vooraanstaande personen in
de regering van Eisenhower Ameri
kaanse mjlitaire interventie ln Viet
nam bepleitten om dat te voorkomen.
De meest op de voorgrond tredende
„haviken" in 1953 en 1954 waren vice-
president Nixon, de minister van bui
tenlandse zaken, Dulles, en admiraal
Radford. Nixon vertelde de „Ameri
can Society of Newspaper Editors" op
16 april 1954 dat het nodig was „het
risico te nemen en onze jongens in te
zetten" om verdere expansie van het
communisme in Azië en Indo-China te
voorkomen.
Ook Dulles stond in het openbaar
het nemen van ernstige risico's voor.
Dulles vertelde Eden dat in maart het
opperbevel van het Amerikaanse leger
interventie in Vietnam met Amerikaan
se vloot- en luchtmachteenheden had
voorgesteld. Men zegt dat zelfs het mo
gelijk gebruik van atoomwapens op
enigerlei wijze te berde werd gebracht.
In december 1961, toen de regering-
Diem in Zuid Vietnam op* instorten
stond besloot presidnt Kennedy 't aan
tal Amerikaanse .adviseurs' te verho
gen van ongeveer 800 tot ongev. 17.000.
De ironie van het geval is dat er in
1961 nog tijd genoeg was om een poli
tieke hervorming de voorrang te geven
boven een militaire overwinning in
Zuid Vietnam, maar president Kenne
dy heeft dat niet gedaan en hij heeft
er, in 1963, zwaar voor moeten boeten.
Na het debacle van Diem werd het
steeds moeilijker een politieke hervor
ming door te voeren, en aan Nlxons
voorkeur voor een „militaire overwin
ning" boven een „politieke hervor
ming" werd later voldaan doordat er
tevoren een fout gemaakt was.
De meest vernietigende aanklacht
tegen de politieke mislukking in de
Verenigde Staten in Vietnam werd
waarschijnlijk uitgesproken door de er
varen Australische correspondent De-
nis Warner, die schreef, dat de tiran
nie waarmee het westen zich in Sai
gon verbonden had, in vele opzichten
slechter waren dan de tirannie waarte
gen het vocht".
Wat veroorzaakte de plotselinge en
schijnbaar onverwachte ommekeer van
de Amerikaanse politiek in het begin
van 1965, ten gunste van het zenden
van aanzienlijke Amerikaanse gevechts
eenheden en het beginnen van een
oorlog, die steeds meer „een oorlog
van de blanke" werd?
De officiële Amerikaanse verklaring
luidt, dat er op het einde van 1964
„agressie van het buitenland uit" plaats
had, en wel van de kant van Noord-
Vietnam. De buitenlandse agressor
was Noord-Vietnam. Het slachtoffer
daarvan was Zuid-Vietnam. Dit bete
kende niet dat Noord-Vietnam daar
voor tijdens de strijd in het zuiden met
de armen over elkaar had toegezien:
het zuidelijk communistisch kader was
voor 1964 zonder enige twijfel in het
noorden opgeleid en uitgerust.
Maar op dat moment had er, vol
gens het officiële Amerikaanse stand
punt. e©D kwalitatieve verandering
plaats in de oorlog. Dit kwam omdat
het noorden, zo beweert men, zijn re
serve van Zuiderlingen, die bij het uit
wisselen van bevolkingsgroepen tien
jaar eerder naar het noorden waren
verhuisd, uitgeput had. en daardoor
genoodzaakt was zijn eigen geregelde
troepen in te zetten om de oorlog in
het zuiden voort te zetten. Toen de
Verenigde Staten in het beging van
1965 eenmaal begonnen waren om
Noord-Vietnam regelmatig te bombar
deren, werd als voornaamste reden
daarvoor het verschijnen van een gere
gelde N'.ordVietnamese divisie op het
strijdtoneel opgegeven.
Boven: Een neergeschoten Amerikaan
se bommenwerper in een. rijstveld in
Noord-Vietnam.
Links: Kinderen op weg naar school
in N oord-V iet nam. Een lief propagan-
da-plaatje van het Russische Persbu
reau Tass.
O
langen en hun behoefte om hun ge
zicht tc redden badden de binnenland
se moeilijkheden oneindig vergroot. De
beste kansen op vrede lagen waar-
scbljnlijk bij de Vietnamezen zelf. De
meer vaderlandslievende en nationa
listische personen onder hen aan bei
de zijden zouden deze zinloze verwoes
tingen, die begonnen waren om hen
te redden en die ben tenslotte met
weinig of niets om te redden achter
zouden laten, niet eeuwig laten voort
duren. Het was nu nog niet merk
baar, maar de beslissende stoot tot
vrede zou waarschijnlijk van de Viet
namezen zelf moeten komen.
De Amerikaanse crisis is al erg ge
noeg als wij bedenken hoe moeilijk
het is om van deze onwelkome en
ondankbare oorlog af te komen. Maar
hoe men ook mag denken over het
probleem om er ai te komen, er be
staat nog steeds de grotere en diepere
crisis van hoe wij er bij betrokken
raakten en hoe wij betrokken raakten
bij de militaire interventies in Cuba
en de Dominicaanse Republiek. Het is
aanlokkelijk om zich af te wenden van
de geschiedenis van deze afgelopen
twintig jaar die ons in deze netelige
situatie heeft gebracht, maar dan zul
len wij er niets van leren en op nood
lottige wijze doorgaan met het begaan
van dezelfde fouten en misstappen. Wij
kunnen niet geheel van moment tot
moment blijven leven, ons vastklam
pend aan iedere status quo, hoe rot
en onbestendig ook, om ons tot elke
prijs tegen het communisme te ver
zetten. In onze nieuwe machtsaanbid
ding verspillen wij onze macht door
deze te vaak en te onhandig te ge
bruiken. Alle grote machten die hun
macht overschatten, er te veel aan
toegeven en deze te veel uitgebreid
hebben, zijn daar aan ten onder ge
gaan.
Welke opvatting men ook moge heb
ben over de huidige militaire noodza
ken. w-y kunnen niet op politiek ge
bied blijven falen cn op militair ter
rein blqven „slagen" zonder dat w\j
uiteindelijk rampen over ons zelf zul
len oproepen, die alles wat de mens
heid lot nu heeft gekend, te boven
zullen gaan. President Johnson en zyn
naaste medewerkers zouden er goed
aan doen zich voor ogen te houden
wat men gezegd heeft over een an
dere militaire overwinning, die van
Phyrrhus, koning van Epirus, in 279
voor Christus.
Cl Eén van de best gedocumen-
(f teerde boeken over de oorlog in
'j' Vietnam is wellicht het in 1967
verschenen „Abuse of power" van
j Theodore Draper, een gezagheb-
bend politiek commentator en ver-
(4 bonden aan de Sandford Unlversi-
ty. Het is met zijn vele bronver-
meldingen niet alleen het best
u gedocumenteerde boek, het is ook
het meest onthullende over de oor-
f log in Vietnam. Diaper toont zich
y een overtuigd tegenstander van
a de Amerikaanse interventie en hij
(4 beschouwt met grote zorg een fa-
W) eet van de Amerikaanse buiten-
(4 landse politiek van de laatste ja-
y ren: nameiijk 'n verschuiving van
politieke naar militaire acties. Na
u de mislukte Amerikaanse interven-
W) tle in Cuba en in de Dominlcaan-
(4 se republiek beschreven te heb-
y ben als symptomen van deze
a verschuiving geeft hij een in-
dringende analyse van de Ame-
J rikaanse inmenging in Vietnam.
(4
A Hij noemt een zevental mijlpa-
fj len in deze interventie, zeven be-
slisfeingen, waarvan de één voort
ij komt uit de vorige en die alle
kunnen worden beschouwd als
„points of no return" Draper
zet uiteen hoe en waarom Ame-
V rika zo diep betrokken is geraakt
in het Vietnamese conflict drij-
T vende krachten zijn in het begin
o.a. geweest de minister van bui-
V tenlandse zaken Foster Dulles en
>4 de toenmalige vice-president en hui-
V) dige presidentskandidaat Richard
tf Nixon en een aantal hoge mili-
W tairen en hij maakt duidelijk dat
'4 sommige beslissingen om de Ame-
w rikaanse inspanningen in Vietnam
(4 te vergroten uitsluitend zijn inge-
W) geven door omstandigheden in de
t'f binnenlandse politiek van de Ver.
V) Staten. Draper's boek bevat zo-
(4 veel feiten en citaten, dat het is,
alsof er zich voor de ogen van
fj de verbijsterde lezer een film af
draait, die geen happy end kè.n
/a hebben., omdat zo is Draper's
A conclusie de kwestie-Vietnam
nimmer militair zal kunnen wor-
a den opgelost, maar alleen maar
j politiek. Waarbij de Verenigde Sta-
ten zich niet moeten laten leiden
door angst voor het spook Chi-
'f na dat in tegenstelling tot de
Sovjet-Unie lang niet zoveel in-
f vloed heeft in Noord-Vietnam als
V) wordt beweerd maar de reali-
(f teit van de werkelijke verhoudin-
kl gen moeten accepteren. „Als wij
u niet met het bevrijdingsfront (Viet-
V) cong) kunnen onderhandelen
(4 dat het niet het volk van Zuid-
W) Vietnam vertegenwoordigt, dan is
(4 het een aanfluiting om te preten-
deren, dat premier Ky ook maar
U iets meer vertegenwoordigt dan
een militaire junta, die door de
Ver. Staten aan de macht wordt
A gehouden." „Het is gebleken, dat
L buitenlanders niet in staat zijn een
einde te maken aar. de oorlog in
,-J Vietnam. De beste kansen op vre-
a de liggen", zo concludeert Draper,
„bij de Vietnamezen zelf". Onder
de titel „De Amerikaanse inter-
V ventie in Vietnam" is het boek
f van Draper in Nederlandse verta-
ling verschenen bij J. A. Boom
(f en Zoon te Meppel. Met toestem-
ming van de uitgeefster geven we
op deze pagina een korte samen-
y vatting van enkele punten uit dit
\4 opmerkelijke boek. dat een ont-
hullend licht werpt op vele as-
(4 pecten van ,,ae vuile oorlog", die
V) overal in de wereld zulke sterke
(4 emoties heeft gewekt en die zulke
k) zware schaduwen werpt over de
?4 Amerikaanse samenleving.
slechts kon doen opleven als wij mi
litaire dooelen in Noord-Vietnam bom
bardeerden. Dit zou Saigon verzekeren
van onze vastberadenheid om tot het
einde toe te blijven, en misschien de
bereidheid tot vechten van Hanoi, als
we geluk hadden, zo verzwakken, dat
wij de onplezierige noodzaak, die zich
steeds meer voordeed, om grote aan
tallen gevechtstroepen te zenden, kon
den vermijden. Zo werd deze meest
fatale beslissing genomen. De oorlog
breidde zich uit tot het noorden. Op
28 februari kondigde president John
son een politiek aan van voortduren
de luchtaanvallen op militaire doelen
in het noorden om de vijand te dwin
gen tot „een overeenkomst door on
derhandelingen". En deze stap werd
spoedig door een andere nog verder
reikende beslissing gevolgd de be
slissing om grote aantallen Amerikaan
se gevechtstroepen naar Zuid Vietnam
te sturen.
Ondanks de bombardementen op
Noord-Vietnam steeg: de sterkte van
de Vietcong van ongeveer 90.000 tot
235.000 man en waren ongeveer 45.000
a 48 000 man geregelde Noordvietnarne
se troepen naar het zuiden getrokken.
Tegen het midden van 1967 schenen
de gebeurtenissen aangetoond te heb
ben dal buitenstaanders niet in staat
zijn een einde tc maken aan de oor
log ln Zuid-Vietnam. Hun eigen be-
u
u
Van alle keerpunten ln de oorlog was
deze het meest noodlottig, omdat het
het karakter van het conflict meer ©n
meer veranderde. Onder de presiden
ten Eisenhower en Kennedy waren de
belangrykste tegenstanders nog Zuid-
vietnamezen, ook al had de ene party
zyn training en uitrusting aan de Ver
enigde Staten te danken, en de andere
party aan Noord-Vietnam. Maar het
bomhaderen van Noord-Vietnam
bracht een nieuwe factor in het spel
dc directe confrontatie van de Ver
enigde Staten met Noord-Vietnam.
Het inzetten van byna 200.000 man
Amerikaanse troepen in 1965 werd ge
rechtvaardigd met het feit dat de
naar het strydtoneel in het zuiden
stuurden.
