SARA BERNHARDT
125 jaar geleden geboren
vanaeyygfl
STORMEN
AFTREK VAN BUITENGEWONE LASTEN
Drukkerij Smit
MIDDENSTANDS
NOTA
ZONDEK VISIE
opening
kelderboetiek
„HOTTÏEK"
Van Nederlandse afkomst
B.D.C. bij Veense Boys
op bezoek
Hees en Montfoort strijden
om eerste plaats
De nieuwe modebladen
zijn binnen
VOORJAAR-ZOMER
MODE 1970
Eén cycloon doodde 300.000 mensen
In welk jaar
De Hoge Raad gaat om
VERLOOFD,
Eiermarkt
De Duinkikkers
6 maart 1970 a.s.
voor
jongens - meisjes
VRIJDAG 27
ftrflj 1844. Eeen golf van mondain leven en vertier trekt door de Franse
hoofdstad, waar de burger-kontng Louls-Phllllppe van Orleans In i«n nadagen
regeert. De Champs-Elysées baadt In een zachte gloed van de gaslantaarns.
Rijtuigen rollen door het Bols de Boulogne. Het vermaarde cafc-restaurant Tor
toni herbergt op het terras de artie8ten, de schrijvers en vooral de levensgenieters,
die van alle kanten aangetrokken worden door de magneet, die Parijs heet. Het
middelpunt van de wereld, zo wordt Parijs In de dagen genoemd. In dat Parijs
van 1844 wordt op 22 oktober Sarah Bernhardt geboren, die later de grootste
actrice van de wereld zal worden genoemd.
Een vrouw, die tijdens haar stormachtig leven al een legende werd. Halve waar
heden en oncontroleerbare verhalen zjjn als een spinneweb om haar heen ge
sponnen. Een begenadigd artieste op het toneel. Een vrouw van de wereld die
„heel Parijs" en „de halve wereld" aan haar elegante voeten wist.
Het is niet zo algemeen bekend dat
Sarah Bernhardt een moeder had, die in
Nederland was geboren en opgegroeid.
Judith van Hard heette zij en zij was
[modiste van haar vak, die het koude
en nuchtere land van haar geboorte
[verliet om zich te storten in het Parijse
tóolce-vita van de negentiende eeuw. Ze
leerde daar een zekere Edouard Bern-
[hardt kennen. Er is niet veel fantasie
oor nodig om te begrijpen dat uit die
ikennismaking een huwelijk en een doch
';er voortkwamen.
auwelijks was de kleine Sarah vier
[jaar of de februari-revolutie brak uit.
De Franse monarchie ging ter ziele
Frankrijk werd een republiek. De
'eerste. Sarah bemerkte er niet veel
van, zoals zij ook niet veel merkte van
ALLICHT ALTIJD GOED
FOTO- EN FILMLICHT
Dat's dadelijk zonneklaar
als u bij
FOTO VAN ESSEN
een electronenflitser gaat
kiezen. Vooral binnen kunt
U daar niet buiten.
Ons tijdelijk adres is
Kerkstraat 111,
t.o. de Apotheek.
Soest-zuid bij de stoplichten
Het eerste elftal van BDC komt zondag
in het veld tegen Veense Boys, dat een
zeer bescheiden plaats op de ranglijst
inneemt. BDC heeft nog enkele theore
tische kansen op een kampioenschap, al
zal men dan -vel bijna alle resterende
wedstrijden moeten winnen. Tegen het
geklasseerde Veense Boys zal dat
Waarschijnlijk geen probleem zijn. De
yedstrijd begint om half drie. Om
wart over een vertrekt men van het
BDC-terrein.
Het elftal zal vrijdagavond na de trai
ning bekend worden gemaakt.
- Het onderaan staande tweede elftal
gaat zondag om twaalf uur bij het
Amersfoortse KWA 2 op bezoek. De
opstelling van dit elftal zal ook nog
nader bekend worden gemaakt.
Het vierde elftal heeft zondag wel
enige winstkansen tegen Patria 3 uit
Zeist, waar men om twaalf uur op
bqzoek gaat. De kansen van BDC wor
den verdedigd door: J. Barnhorn, A. v.
d^: Linden, P. Hilhorst, P. Visser, R.
mterwijk, L. Wesselingh, A. Wagner,
J. v. d. Meulen, T. Bunnik, G. Beijer,
Th. van Fulpen, T. Bakker en H. Kroder.
Het vijfde, zesde en zevende elftal
zijn vrij.
- Het achtste speelt zondag om twaalf
uur thuis tegen het Amersfoortse Quick
8, waarmede de Soestenaren vermoede
lijk heel wat „noeite zullen hebben. Voor
BDC komen in het veld: A. Pronk, J.
Beijer, W. Logtenstein, J. Beijer, J.
Brouwer, J. Voerman, F. v. d. Breemer,
Chr. Vonk, J. Stalenhoef, A. Roest en
B. Kaats.
Het leidende negende elftal ten
slotte speelt in Amersfoort tegen Quick
6 en zal waarschijnlijk wel met twee
winstpunten naar huis kunnen komen.
De wedstrijd begint om twee uur. Voor
BDC komen in het veld: G. Roest, S.
Bakker, C. van Hengstum, H. v. d.
Lugt, B. v. d. Lugt, Jak, A. van Hegen,
E. Westerveld, K. Hilhorst, C. Hilhorst,
A. Beijer, J. de Ruigt en N. Gros.
Voor het eerste elftal van Hees staat
voor morgenmiddag een zeer belangrijke
wedstrijd op het programma. De Soes
tenaren krijgen Montfoort op bezoek,
dat met Hees de eerste plaats deelt.
De eerste ontmoeting eindigde in een
royale 6-0 zege voor Montfoort, maar
Hees zal morgen stellig revanche kun
nen nemen voor deze (enige) nederlaag.
Thuis is Hees bovendien nog altijd al
bijna twee jaar ongeslagen. De wed
strijd begint om kwart voor vier.
Niet minder belangrijk is de wed
strijd, die het tweede morgen uit speelt
tegen WZ 2, dat de ranglijst aanvoert.
De eerste ontmoeting tussen de beide
clubs eindigde overigens in en 6-2 zege
voor WZ, dat vermoedelijk morgen
ook wel zal winnen.
Het derde elftal speelt thuis ook al
tegen de lijstaanvoerder, in dit geval
SVM 2 uit Maartensdijk. De wedstrijd
"iegint om kwart voor twee. Het vierde
•lftal tenslotte gaat in Hilversum bij
JSO 3 op bezoek.
Voor de jeugd staan de volgende
wedstrijden op het programma: Hoog
landerveen jun. A-Hees A. Hees adsp.
a-Spakenburg a (op het teirein van
Spakenburg). Roda pup. 2-Hees 1.
Het traditionele Insingertoernooi van
Hees zal dit jaar voor de vijfde maal
worden gehouden en wel op zaterdag
22 augustus. Op 15 augustus wordt op
de beide velden van Hees een junioren-
toernooi gespeeld.
De viering van het 20-jarig bestaan
vindt plaats op 30 mei, wanneer het
verloop van de competitie dat althans
mogelijk maakt.
haar moeder, die haar bij vreemden had
ondergebracht. Maar in het jaar dat
Frankrijk genoeg had van de republi
keinse staatsvorm en Napoleon III de
keizerlijke troon besteeg, vertrok Sarah
toen acht jaar oud naar een kost
school in de Parijse voorstad Auteuil.
Vijf jaar bracht zij daar door. Meer
ziek zijnde dan gezond. De artsen die
haar behandelden kwalificeerden haar
ziekte als een ongeneeslijke longaan
doening. Zij gaven Sarah Bernhardt nog
maar drie jaar om te leven. Maar de wil
om gezond te zijn bleek sterker dan
haar kwaal.
Naar de toneelschool
Als jong meisje ging Sarah Bernhardt
lessen volgen aan de Parijse toneel
school. Het bleek geen openbaring. Niets
wees er op, dat zij een3 de meest legen
darische toneelspeelster van haar tijd
zou worden. De eerste publiciteit kreeg
Sarah Bernhardt niet door haar spel.
Een door haar veroorzaakt incident
zij sloeg midden op het toneel de hoofd
rolspeelster in het gezicht! was daar
de oorzaak van. De theatrleiding nam
dat niet en Sarah Bernhardt werd ont
slagen.
Inmiddels was zij bevriend geraakt met
de zoon van Alexander Dumas, die naar
zijn beroemde vader was genoemd. Deze
ontfermde zich over haar en liet haar
naar Brussel vertrekken. Daar was het
dat zich een romance ontwikkelde tus
sen haar en prins Henri de Ligne. Na
haar terugker in Parijs ontdekt Sarah
dat die romance niet zonder gevolgen
zou blijven. In december werd haar
zoon Maurice geboren.
Ondanks veel pogingen was het Sarah
nog niet gelukt om en engagement bij
een van de Parijse theaters te krijgen.
Door de bittere nood gedwongen reisde
zij met haar zoon Maurice naar Brus
sel. Zo charmant als prins de Ligne
was bij haar eerste verblijf in Brussel,
zo kort en koel was hij bij het terug
zien van de Parijse actrice. De komst
van Maurice zal hieraan wel schuldig
zijn geweest!
Successen
In het Parijse Quartier Latin staat het
Théütre de 1'Odeon.In de meidagen
van 1968 was dit theatei het woelige
middelpunt van het Parijse studenten-
verzet. In dat theater kreeg Sarah Bern
hardt voor de tweede maal de kans om
op de Parijse planken te staan. Als
hoofdrolspeelster in „Kean" van Alex
ander Dumas (de vader) bleek een open
baring voor het verwende Parijse thea
terpubliek. Bij dit succes zou het niet
blijven. Alexander Dumas (de zoon) had
een toneelstuk geschreven waarin hij de
hoofdrol ook aan Sarah Bernhardt had
toegedacht.
„La Dame aux Camélias" werd hier
door een van de grootste theatersucces
sen van die tijd. Iedereen in Parijs toog
er naar toe om Sarah Bernhardt te zien
spelen en haar inmiddels beroemd ge
worden fluwelen stem te horen. Haar
financiële toestand verbeterde ziender
ogen. Op slag werd zij de beroemdste
actrice van de Franse hoofdstad. Die
roem liet zij zich heel gemakkelijk aan-
lunen. Haar huis Het zij inrichten met
de kostbaarste en excentrieke voorwer
pen. In dit huis vol kussens, Oosterse
tapijten en vreemdsoortige dingen ont
ving zij haar talrijke gasten onder wie
zich veel invloedrijke politici bevonden.
Oorlog
In 1870 verklaarde Frankrijk de oorlog
aan Pruisen. In de Elzas en bij Metz
leden de Franse legers echter nederlaag
op nederlaag. Napoleon III werd krijgs
gevangen gemaakt en op 4 september
1870 werd in Parijs de tweede
republiek uitgeroepen. Het mocht voor
de stad echter niet baten. Begin 1871
moest de Franse hoofdstad zich over
geven.
Door die overgave leerde Parijs Sarah
Bernhard echter van een andere kant
kennen. Het Odeontheater, waarvan zij
eigenaresse was geworden, liet zij in
richten als een noodhospitaal en als een
tweede Florence Nightingale verzorgde
zij de uitgeputte soldaten. Zij troostte
hen en zij gaf blijk van een grote be
wogenheid voor de gewonde en zieke
militairen. Sarah Bernhardt werd door
dit ruwe volkje op handen gedragen.
Na die trieste tijd volgden de toneel
successen elkaar weer in een snelle
volgorde op. Weer werd zij de meest
gevierde actrice van het Parijse toneel.
In haar woning nu uitgebreid met
een complete dierenverzameling waarin
een poema als prima-donna fungeerde
ontving zij weer de beroemdheden
var de demi-monde. Bijvoorbeeld de
toenmalige prins van Wales, die later
als Edward VII tot koning van Engeland
gekroond zou worden. Op speciale uit
nodiging van hem woonde Sarah Bern
hardt de kroningsplechtigheden in Lon_
den bij.
Nergens wordt echter vermeld welk
geheim tussen Edward en Sarah Bern
hardt heeft bestaan. De dochter van
Maurice, haar zoon, die beschikt over
een aantal dagboeken van Sarah Bern
hardt, bewaart er ook nu nog een stil
zwijgen over. „Ze waren zeer goede
vrienden" is het enige dat uit haar
mond komt.
Buitenlands succes
Amerika bood fabelachtige sommen om
haar te zien schitteren in de rollen die
haar zo beroemd hadden gemaakt. Het
geld dat zij in het land van da onbe
grensde mogelijkheden verdiende, was
echter weer snel uitgegeven.
Ook in ons land was zij te zien. In de
voormalige Hollandsche Schouwburg te
Amsterdam (in de jongste oorlog ge-
Modél es 11,90
Neue Mode 6,75
Maandblad Neue Mode 2,70
Burda International 6,75
Burda Maandblad 3,20
Petra 2,20
Brigitte 1,50
En vele andere, voorradig bij
BOEKHANDEL 7 KBRPB
G J. WESSELS
S°«3tefbeigs«5Waat 53-tet 2419 SOEST
bruikt als opvangcentrum voor Joodse
Nederlanders en nu ingericht als een
stijlvolle herdenkingsplaats) heeft zij
verschillende malen op de planken ge
staan.
De Parijzenaars chauvinistisch als zij
nog steeds zijn bleken niet zo erg
enthousiast voor Sarah Bernhardt's bui
tenlandse successen. Zij bewaarden de
actrice liever voor zichzelf. Toen de
wispelturige toneelspeelster toch naar
het buitenland speciaal naar Amerika
ging, namen zij dat haai hoogst kwa
lijk. Toch vergaf men haar weer alles
wanneer de Parijzenaar haar naam weer
op de theateraffiches zag.
Legioen van eer
En jaar vóórdat de eerste wereldoorlog
zou uitbreken, werd Sarah Bernhardt
opgenomen in het Legioen van Eer, de
hoogste Franse underscheiding die men
kan krijgen. Kort daarna werd zij ziek.
Bij een vlucht voor de Duitse troepen
werd deze ziekte erger en in Bordeaux
moest haar rechterbeen geamputeerd
worden. Ondanks deze ernstige handi
cap zette Sarah Bernhardt zich na de
wapenstilstand weer in voor het Franse
toneel. Weer maakte zij tournees door
verschillende landen.
Ook Amerika zag haar weer op de
planken. Op een speciaal voor haar
geconstrueerde draagstoel speelde zij
de rollen, die iedereen deden uitlopen
om haar te zien.
Het einde
In 1922 kwam het einde. Tijdens op
namen van een film het enige dat we
nu nog van haar kunnen zien kon zij
niet verder. Korte tijd later overleed
zij. In een rozenhouten kist, die tijdens
haar leven al in haar slaapkamer stond
werd zij begraven op het kerkhof Père
I.achaise.
Geen kerkhof ter wereld telt zoveel
beroemdheden onder hen, die daar hun
laatste rustplaats vinden. Een bezoek
aan deze Parijse dodenstad is als het
ware een pelgrimstocht in de historie
van Frankrijk. Men kan gaan naar de
traven van Frederic Chopin en van
Georges Bizet. Naar de monumentale
rustplaats van Oscar Wild*1 en naar die
van Honoré de Balzèc. Op Père Lachaise
liggen zij begraven, die in de Franse
wereld van politiek, kunst en cultuur
pen grote rol hebben gespeeld.
Nog dagelijks maken bewonderaars van
Sarah Bernhardt een gang naar dit Pa
rijse kerkhof, vlak bij de veelbezongen
Boulevard Menilmontant. Nog jaren na
haar dood lagen er iedere dag verse
bloemen op het graf. In de loop van
de jarer is dit eerbewijs wel minder
geworden. Maar toch verzuimt nie
mand die een bezoek aan deze Parijse
dodenstad maakt een ogenblik stil te
staan bij het graf van Sarah Bernhardt,
de Dame aux Camélias.
Uiteraard zegt de wet in welk jaar de
buitengewone lasten aftrekbaar zijn.
Dat is het jaar waarin zij betaald of
verrekend zijn, of ter beschikking zijn
gesteld of rentedragend zijn geworden.
Deze bepaling lijkt eenvoudig en logisch,
doch het maatschappelijk leven is zo rijk
geschakeerd, dat er voor iedere oplos
sing nog wel een probleem voorhanden
is.
In 1956 besliste de Hoge Raad, dat in
dien een buitengewone last voor een
belastingplichtige tn enig jaar geen uit
gaven, doch het ontstaan van een schuld
tengevolge had, met die last rekening
moet worden gehouden, niet in het jaar,
waarin de schuld ontstaat, doch in het
jaar, waarin door aflossing van de
schuld de als gevolg van de buitenge
wone last noodzakelijke betalingen in
feite worden gedaan door de belasting
plichtige.
In dat geval was de uitspraak voordelig
voor de belastingplichtige, doch daarin
lag natuurlijk niet de reden voor de
Hoge Raad. De Hoge Raad ging uit van
de bedoeling var. de wetgever, blijkend
uit de opzet en voorgeschiedenis van
deze aftrekregeling, die inhielden dat de
aftrek zoveel mogelijk moet worden
verleend in het jaar, waarin de lasten
werkelijk op de belastingplichtige druk
ken.
Rechtszekerheid
De in 1956 gebleken opvatting van de
Hoge Raad kon ook nadelig zijn voor
de belastingplichtige. Wanneer iemand
in het jaar waarin hij het geld leende
om b.v. zijn ziektekosten te betalen, een
hoger inkomen had dan in het jaar
waarin hij de schuld afloste, dan had
hij meer belang bij aftrek 'n het eerdere
jaar, met een hoog inkomen, waarover
hij een hoger percentage aan de top
betaalde en de aftrek hem dus een ho
ger bedrag aan belasting bespaarde.
Ja maar, kunnen we zeggen, over het
algemeen zal juist bij ziekte geen te
hoog inkomen worden genoten. Ook zul
len we niet behoeven te lenen als we
een hoog inkomen genieten en dan is
de opvatting van de Hoge Raad dus in
het algemeen toch voordeliger.
Ook dat gaat niet op omdat in vele
gevallen de aflossing over meerdere ja
ren verdeeld was en we daardoor van
jaar tot jaar met de buitengewone las
ten beneden het vooi aftrek vereiste
minimum bleven, zodat we de gehele
aftrek verspeelden. Er zijn hier nog wel
meer complicaties te bedenken, doch het
zal duidelijk zijn, dat niet vast te stel
len is welk systeem nu gemiddeld het
gunstigst zou werken.
De Hoge Raad gaat om.
In 1969 deed zich een geval voor, waarin
de gevolgen van de opvatting van de
Hoge Raad uit 1956 wel zeer ver zou
den gaan. Iemand had in 1960, toen hij
in het buitenland woonde, ƒ7000 buiten
gewone lasten uit een lening betaald.
In 1966 betaalde hij die schuld af; hij
woonde toen in Nederland. Uteraard
Zoals bekend kunnen de studiekosten van onszelf of onze echtgenote voor zover
die betreffen een opleiding of een studie voor een beroep, tot de buitengewone
lasten gerekend worden. Hiervoor kan dan aftrek van inkomsten- en loonbelasting
worden verkregen, indien ze tezamen met eventuele andere buitengewone lasten
(ziektekosten of bijdragen in het levensonderhoud van sommige naaste verwanten)
een zeker minimum te boven gaan.
Daarbjj kan natuurlek de vraag van belang zjjn in welk jaar bepaalde uitgaven
aftrekbaar zjjn, en het is daarover dat de Hoge Raad kort geleden een arrest heeft
gewezen, waarvan sommigen de dupe dreigen te worden.
vroeg hij nu ook aftrek, die echter door
de inspecteur en, na beroep, door het
gerechtshof werd geweigerd.
Het beroep op de Hoge Raad werd ver
worpen, daar, zoals de Hoge Raad uit
maakte, het hof op goede gronden een
juiste beslissing had genomen. Het hof
had overwogen, dat het feit, dat be
langhebbende een lening had aange
gaan niet medebracht, dat die 7000 las
ten in feite door de uitlener waren be
taald, en er niet aan afdeed dat het
belanghebbende zelf was die in feite in
1960 de buitengewone lasten had be
taald.
En daarmede was dus de oude uitleg
verlaten; de Hoge Raad was „omge
gaan", zoals mer dat dan noemt.
De gevolgen
De gevolgen van zo'n wijziging van de
wetsuitleg kunnen soms gunstig, soms
ongunstig zijn voor degene die er mede
te maken heeft. In dit geval is het re
sultaat wel zeer naar voor wie vroeger
buitengewone lasten uit een lening heeft
gefinancierd. Toen kon hij geen aftrek
krijgen omdat dat later, bij aflossing,
moest genieten; en nu, bij de aflos
sing, kan hij de aftrek niet krijgen, om
dat hij die, naar de opvatting van thans,
vroeger had moeten hebben.
Tegemoetkoming bij studiekosten
Veelvuldig doet zich dit voor bij de
genen, die vroeger hun studie uit ren
teloze voorschotten hebben gefinancierd.
Zoals bekend heeft de ministe. in ok
tober 1969 daarover een resolutie gepu
bliceerd, waarin wordt goedgekeurd,
dat de aflossingen van renteloze studie
voorschotten vóór 1 januari 1970 zouden
plaatsvinden, nog ten volle als buiten
gewone last worden aangemerkt. Ook
behoeft daarbij nog niet een deel van
de aflossing worden geëlimineerd, om
dat het voorschot behalve voor de stu
diekosten natuurlijk ook voor de kosten
van levensonderhoud heeft gediend.
Behoorlek bestuur?
Daarmede waren echter niet degenen
geholpen die voor andere buitengewone
lasten hadden geleend, of degenen die
wél onder de regeling vielen, maar er.
ondanks de publiciteit die er wel aan
is gegeven, toch niet van hadden ge
hoord of de benodigde contacten niet
bij elkaar hebben kunnen krijgen. j
Het wil ons echter voorkomen, dat zij
nog een kans maken als zij zich beroe- j
pen op de principes van een behoorlijk I
bestuur, welke in de rechtspraak van
de Hoge Raad een steeds grotere plaats 1
gaan innemen, naarmate de wetgeving
ingewikkelder en daardoor moeilijker
toepasbaar wordt.
Zij kunnen stellen dat een goed bestuur
meebrengt dat wanneer vroeger aftrek is
geweigerd of indien het gevraagd
was, zou zijn geweigerd met als grond
dat de betreffende bedragen later, bij
aflossing, aftrekbaar zouden zijn, dat
dan ook later die aftrek behoort te
worden verleend. Wij kunnen uiteraard
niet in de toekomst zien, doch geven
u wel een goede kans op succes.
Welk ander volk in Europa is zo ver
trouwd met dd wind en het water al:
het Nederlandse? Aan deze twee na
tuurverschijnselen danken wij onze
roem op de wereld, onze welvaart ten
dele en meer dar. eens is er ons onge
lijk aan te wijten geweest.
Onze studie van wind en water i<
derhalve in de loop der jaren omvang
rijk geworden, met het doel deze dik
wijls zo wilde elementen te beteugelen.
Speciaal als we door een van die erf
vijanden weer eens ernstig getroffen
worden, nemen we nieuwe maatrege
len om hun krachten te leren kenr.en.
Orkanen zijn in hoofdzaak een tropisch
verschijnsel. In de tropen woeden ze
in veel heviger vorm dan bij ons. En
ook daar combineert zich de wind met
het water om de mens enorme schade
toe te brengen. Bevindt zich een storm
boven de oceaan, dan kan zij een enor
me kracht ontwikkelen, die boven het
land wordt uitgeput. De watermassa's
zijn vlak en veroorzaken weinig wrij
ving. Het oneffen land werkt uitput
tend op de windgolf en ontneemt hem
zijn gevreesde macht! Daarom wordt
een storm aan de kust steeds liet he
vigst.
Cycloon en tyfoon
Naast orkanen spreken we ook van
cyclonen. Dit zijn de echte tropische or
kanen, die we reeds noemden. Wij Ne
derlanders hebben meestal een echte
wervelwind dus een cirkellende wind
in gedachten wanneer we over een ty
foon spreken. Dit woord is afgeleid van
het Chinese „tai foeng" en betekent:
een wind uit alle hoeken. Een scherp
onderscheid tussen de woorden is niet
te vinden en zij worden door elkaar ge
bruikt, vooral in het buitenland.
In Nederland komt een echte wervel
storm gelukkig weinig voor. In 1925
hebben we de eigenschappen van dit
verschijnsel echter aan den lijve kun
nen ondervinden. En vooral in Borculo
zal men er nog uitvoerig over kunnen
vertellen, omdat deze plaats toen ern
stig werd getroffen. Er is altijd sprake
van een windkracht van 125 km per
uur of meer.
Bij ons trekken die enorme windstoten
steeds van west naar oost. Op het zui
delijk halfrond is de richting omge
keerd. De cyclonen beginnen hun reis
gemeenlijk op zee.
Hoe ontstaan zc?
In de tropen, waar ze de gunstigste
omstandigheden hebben om te ontstaan,
vindt er op een bepaald moment een
verstoring plaats van de oost-west ge
richte wind. De wind slaat voor een
deel een zijweg in. Maar op die brede
windgolf werkt ook de draaiing der
aarde in en de luchtdruk, die overal
verschilt, steeds meer wind slaat de
gemaakte zijweg in door een combi
natie van oorzaken. Tenslotte ontstaat
er een complete draaikolk.
Men kan het een depressie noemen. Het
is een gebied van hoge luchtdruk met
ïn u ^dden een centrum van lage
luchtdruk. Met een geweldige snelheid
cirkelen die winden om het rustige
centrum. Wie zich daar bevindt, waant
Verliefd,
getrouwd.
drukwerk voor Iedere
Wegenheid, ook voor
Uitgebreide collectie
klassiek en modern
Van Weedestraat 29a - Soest
Telefoon 02155-2566-5154
zich in een mild klimaat met weinig
storing. Maar rondom tolt de wind door
het luchtruim.
Vanzelfsprekend speelt zich dit na-
tuurdrama niet af op een oppervlakte
van een flink weiland. Er zijn honder
den kilometers In lengte en breedte voor
nodig om de cycloon ruimte te ver
schaffen. Maar toch is de depressie dan
zeer compact, want de normale depres
sies, zoals wij die gewend zijn, beslaan
duizenden kilometers.
De geheimzinnige motor
Binnen in de genoemde draaikolk stijgt
de lucht op. Die stijgende lucht koelt
af, geeft dus warmte vrij door de con
densatie tot wolken. Die warmte blijkt
nu de snelheid van de rondcirkelende
wind steeds op te voeren. Dit gaat al
tijd gepaard aan geweldige regens.
Nadat de cycloon zijn geweldigste kracht
heeft verloren, is ook meer geneigd de
oost-west-richting te verlate.» en zuid-
of noordwaarts te trekken. Ze worden
dan steeds minder kwaadaardig en ein
digen hun bestaan dikwijls als goed
aardige, meer normale depressies.
Het meest fascinerende vande wervel
wind is wel het centrum, waar niets
aan de hand is. Hier daalt zelfs de lucht,
ze wordt er verwarmd en. de wolken,
die in dit „oog" van de wervelwind
terecht mochten komen, verdampen door
de verwarming, die zij ondergaan. Ter
wijl er dus in de randgebieden een stij
gende luchtkolom aanwezig is, zien we
in het centrum een dalende massa lucht.
De op de cycloon inwerkende krachten
zijn dus wel geheel verschillend van
aard.
Het noordelijk halfrond heeft de maan
den juli tot en met november van or
kanen, cyclonen etc. te lijden, terwijl
de eerste vier maanden het gevaarlijkst
zijn voor de zuidelijke streken. Vooral
oost-Azië is het arbeidsterrein van die
windstoten. Men treft er daar gemid
deld tien per jaar aan.
De ergste tropische cycloon, die in de
geschiedenis der mensheid is voorge
komen, heeft de Golf van Bengalen
beleefd in oktober 1737. In de kust
streken van dit gebied verloren toen
naar schatting 300.000 mensen het le
ven. Steeds is het niet de wind, die de
meeste slachtoffers maakt, maar het op-
gezwiepte water. Het komt voor dat
door de enorme windkracht mensen
worden opgenomen om elders te worden
verpletterd. Het ontzag voor dit soort
stormen is in het verre oosten veel
groter dan in Nederland. En wie daar
eenmaal een door een „tai foeng" ver
oorzaakte schade heeft gezien, die zal
dat begrijpen.
Het verschijnen van de nieuwe Nota
voor Midden- en Kleinbedrijf moet
worden toegejuicht. Het brengt de pro
blematiek van de klein- en middenbe
drijven opnieuw in discussie op een
moment dat het belang van het zelf
standig ondernemerschap dreigt te
worden overwoekerd door vraagstukken
van medezeggenschap, die de grote
bedrijven kwellen. Deze kwelling hoeft
trouwens niet eens te bestaan wanneer
de communicatie tussen leiding en per
soneel goed zou worden geregeld. In
I midden- en kleinbedrijf is dit probleem
jniet of minder aan de orde omdat de
1 geringere bedrijfsomvang goede moge-
llijkheden tot samenspraak tussen on
dernemer en ondergeschikten biedt,
j Elk midden- en kleinbedrijf zal in de
j toekomst meer personeelsvraagstukken
krijgen. Uit de nieuwe nota blijkt dit
duidelijk. Het aantal loontrekkenden
alleen in de sector der dienstverlening
steeg van 1960 tot 1968 reeds met 5%
terwijl het getal der zelfstandigen in
Nederland in die tijd met 3% vermin
derde. Kostenstijging en schaalvergroting
zullen er voor zorgen dat het tijdperk
van de pappa- en mamma-bedrijven
binnen een tiental jaren praktisch ver
leden tijd zullen zijn.
Tranen
Zeer te betreuren valt in de nieuwe
nota, dat de regering voor de naaste
toekomst voor deze sector van het be
drijfsleven slechts tranen en zorgen
heeft aan te bieden, waardoor het hoofd
accent van het beleid komt te liggen
op het begeleider, van menselijke proble
men. Daarmee stelt men zich in op een
verdere afbouw van de middenstand.
Het hoofdaccent van het beleid hoort te
liggen op het aanbieden van nieuwe
levenskansen aan een groep die tot
heden 17 18 van het nationale in
komen verzorgt.
De teruggang in het aantal kleinere
bedrijfseenheden moet toch tot de con
clusie leiden dat er iets schort aan het
economisch klimaat voor deze groep.
Helaas geen duidelijk aanbod om hierin
verbetering te brengen. Alleen een be
geleiding bij verdere afbouw en dit is
voor de toekomstige structuur van ons
economisch leven naar onze mening ón-
aanvaardbaar.
Op zeven punten zal het middenstands-
beleld met name opnieuw onder ogen
worden gezien. Daartoe behoren de
vestigingsproblematiek, het onderwijs,
de voorlichting, de research, de finan
ciering, de regionale problematiek en
de ontwikkeling en sanering.
Het toekomstig vestigingsbeleid zal het
onlangs verschenen S.E.R.-advies tot
basis van het beleid krijgen. Over de
winkelsluitingsregeling vindt men geen
initiatief, alleen een afwachten van een
nader advies. In feite wordt deze pro
blematiek opgeschoven want alvorens
het nieuwe vestigingsbeleid gestalte
krijgt, zijn wij minstens vier jaar ver
der. Op het terrein van het midden-
standsonderwijs kan de staatssecretaris
van economische zaken weinig doen.
Zijn ambtgenoot van onderwijs heeft
daar meer zorgen mee. Bij de voor
lichting is dat anders. Aangemoedigd
door successen met het geven van indi
viduele bedrijfseconomische voorlichting
wil de heer Van Son zijn beleid op dit
terrein voortzetten. Hij constateert
echter dat er op het terrein van de
voorlichting te veel instellingen werk
zaam zijn. In plaats van de koe bij de
horens te vatten gaat hij over tot instel
ling van een commisie bedrijfsvoor
lichting, waarmee een verbetering prak
tisch naar een volgende kabinetsperio
de wordt verschoven.
Te laat
Het zelfde gebeurt ten aanzien van
de research, waarvoor een commis
sie van deskundigen prioriteiten moet
vaststellen. Die research is een levens
belang voor midden- en kleinbedrijf,
zoals de bewindsman ook erkent. Uit
de research moeten prognoses komen
ten aanzien van de ontwikkeling op
middellange termijn. Die hadden nu
voorhanden moeten zijn, want de be
staande situatie is niet van gisteren op
vandaag ontstaan.
De moeilijkheden dateren reeds van om
streeks 1950 cn zij worden steeds erger.
Ook bij een ordelijker economisch
verkeer heeft met name 't kleine bedrijfs
leven groot belang. Misleidende reclame,
onechte prijsvorming door koppelver
koop, frustratie van de bestaande rege
ling tot beperking van het cadeau-stel
sel, het zijn alle verschijnselen die de
loyale kleine zakenman het eerst en het
meest treffen. Het wachten is op een
advies van de S.E.R. of op nog niet
verschenen wetsontwerpen.
De bestaande kredietverleningsvormen
met staatsgarantie geven ook al reden
tot zorg. Er zijn teveel kredietsoorten,
er zijn eveneens teveel instanties die
zich daarmee bemoeien. Daar moet
verandering in komen. Voorstellen daar
toe hadden in deze nota moeten staan.
Opnieuw moeten wij genoegen nemen,
met een adviesaanvraag.
Een der interessantste delen van het
staatsstuk vinden wij in de hoofdstuk
ken regionaal beleid en ruimtelijke or
dening. Duidelijk wordt gepleit voor
een betere belangenbehartiging van de
kleine bedrijven in het dagelijks beleid
van provincie en gemeente. Het regio
naal beleid voor de middenstand zou
centraal op één punt moeten worden
beoordeeld. Ook wordt een pleidooi ge
voerd voor het scheppen van voor
keursrecht aan onteigende ondernemer*
wannaar deze op het gesaneerde ter
rein opnieuw aan de slag willen.
De bestaande hulp bij bedrijfsbeëindi
ging zal worden omgebogen in die zin
dat zij meer geschikt wordt gemaakt
voor jongeren, die in twee overgangs
jaren de gelegenheid zullen krijgen zich
voor te bereiden op een broodwinning
als werknemer. De mogelijkheden tot
verkrijging van ontwikkelingshulp zal
in de toekomst mogelijk zijn met een
inkomen tot 25.000,
Tijd dringt
Er liggen goede gedachten in de nota
voor midden- en kleinbedrijf. De be
tere handreiking door de overheid aan
dit in de knel geraakte deel van het
bedrijfsleven is echter te partieel. Wij
missen de grote conceptie met do vaste
wil tot behoud en versterking.
Wij missen eveneens elk tempo bij de
aangekondigde verbetering van de be
leidsinstrumenten. Er worden zoveel
adviesaanvragen aangekondigd dat men
zich afvraagt of de staatssecretaris pas
nu tot de ontdekking komt dat er iets
zal moeten gebeuren. Want er ligt een
goed discussiestuk, dat tot uitgangspunt
kan dienen voor een sterker specifiek
beleid dat echter nu reeds in uitvoering
had moeten zijn en dat ingepast had
moeten zijn in het totale sociaal- eco
nomisch beleid.
Maar de tijd van discussie is voorbij.
De afbraak gaat voort. Blijft men goede
raad uitdelen tot er in Nederland alleen
grote bedrijven bestaan om daarna de
schouders op te halen in gehuichelde
machteloosheid? Het lijkt er veel op.
Op de Amerfoortse eiermarkt werden
aangevoerd: 70.000 stuks in prijzen van
ƒ11,tot ƒ12,Middenprijs ƒ11,65.
Prijs per kg 1,85.
Zondag a.s. zullen leden van De Duin
kikkers deelnemen aan recreatieve zwem
wedstrijden te Amersfoort.
Hierdoor worden zij, die nauwelijks met
de wedstrijdsport in aanraking komen,
de gelegenheid gesteld deze sport
beter te leren kennen.
's Avonds 7 uur.
I. D. van Vugt
Nw. Baam^traat 39 - Baar-
