tis!
ouöewaten
Parel aan de Hollandse IJssel
GARAQe stam
SISTERS
VESPA OIAO
De Wiff® P®mpen
BEST
UFFEISENBANK
U KUNT NIET
ALLES WETEN
VOOR EEv rbVAIJLT, -
NIEUW OF GEBRUIKT
AMERSFOORT
OT
VRIJDAG 27 pebW'ari 1970
In onze showrooms kunt u rustig de diverse
modellen bezichtigen en deskundig worden
voorgelicht.
U bent van harte welkom
NIEUWERHOEKPLEIN i - SOESTDIJK
Telefoon 02155- VW|t0op 2850 - Magazijn 6691
uw Renault dealer
isch centrum
m werkzaamheden in de
paviljoenen voor gehele
ing en een goed salaris,
echter een huishoudelijke
jeschikbaar willen stellen
dagelijks tussen 9 en 18
ssheer-directeur, Utrecht-
EN ALLE BANKZAKEN
Kerkplein 9
Soesterbergsestraof 14
Koninginnelaan 28
Smitsweg 2
gelden zolang de voorraad strekt.
In haar hemd
speciaaladres
in ruime sortering
binnen-en buitenlandse
Laanstraat 39 Soest Tel. 3378
Onze bontmantel maken we zelf schoon.
We wrijven onze bontmantel in met ze
melen en borstelen hem daaran goed
af. De laatste zemelen kunt u door
uitkammen verwijderen.
Heeft u last van gesprongen lippen?
Smeer ze dan in met een zelf gemaakt
middeltje. U maakt een mengseltje
van glyserine met een oplosing van
10 borax.
Uw gesteven goed blijft niet plakken
als u het voor het strijken wat zout
bij het stijfselwater doet.
Zout als wasmiddel. Zout is niet alleen
goed en smakelijk in het eten, maar
ook een heerlijk wasmiddel. Probeert
u het maar eens met uw gordijnen. In
een goede zoutoplossing gelegd, vliegt
het vuil er uit. Geitenharen sokken
móéten zelfs op deze wijze behandeld
worden.
Het imposante gemeentehuis, met op de achtergrond de r.k. kerk, werd op 22 Kleine lekken in de waterleiding kun-
augustus 1968 door brand verwoest, maar de restaurantie-plannen zijn al in een n,e" worden gedicht met een
stukje zeep (of nagellak), m afwachting
vergevorderd stadium, en het ligt in de lijn der verwachtingen dat over niet al te van de loodgieter.
lange tijd het gebouw in al zijn glorie hersteld zal zijn.
zullen we goed bewaren, want je kunt
nooit weten.
Via de bruggen over „De Haven" krijgt men karakteristieke doorkijkjes, waarbfl
vooral de „schoonheid" van het water duidelijk opvalt.
De heksenwaag
Schoolvoorbeelden van „trapgeveltjes" vindt u op uw wandeling door Oudevvater
aan de lopende band.
„De Haven", verbindingswater tussen de Hollandse IJssel en het voormalige
riviertje De Linschoten, deelt het sfeervolle plaatsje in twee gelijkwaardige
helften.
Centrum van de plaats is zoals in
zoveel andere steden de markt. Aan die
oude markt staan ook hier de belang
rijkste gebouwen. We zien er een trap
gevel met glas-in-lood-raampjes en een
luifel. „De heksenwaag", staat er op
een bordje. Dit is dus die beroemde
heksenwaag van Oudewater, het enige
lichtpunt in een donkere tijd van bij
geloof en vervolging. Men kan het bijna
niet geloven!
De rillingen kunnen ons bij het bezich
tigen van deze waag nog over de rug
lopen, wanneer we er aan denken in
welke gemoedsgesteldheid zo'n paar
honderd jaar geleden Jacobie Paulus,
Huysvrouw van Steven Willems, haar
verdere levenslot op de weegschaal legde.
Omtrent veertig jaren telde dit kleine
vrouwtje met haar bruine haren, blauwe
ogen en langwerpige gezicht met een
rood vlekje onderaan haar rechterwang.
Haar buren hadden haar aangewezen
als een „heks", die de dood van menig
kind in haar woonplaats op haar ge
weten had. Ten einde raad had Steven
Willems met zijn vrouw de verre reis
naar Oudewater ondernomen. De faam,
dat daar een overheid resideerde die
de waandenkbeelden en het bijgeloof
van haar tijd durfde trotseren en pure
redelijkheid bleef betrachten, was ook
tot dit echtpaar doorgedrongen.
Jacobie Paulus heeft zich bij burge
meester en schepenen gemeld en die
verwezen h^ar naar Nieske Gerrits, die
naast vroedvrouw, veronderstelde hek
sen visiteerde op „wichten of swaerten".
Nieske Gerrits heeft Jacobie Paulus
„waer en waarachtigh benaderd" op het
moment dat Jacobie „blootshoofds was
en schoen en hoose had uitgetogen" en
slechts gekleed was in haar hemd. Zij
stelde vast, dat Jacobie „geenige wichte
ofte swaerte bij haar hadde". Zij werd
op de balans gewogen en niet te licht
bevonden. Burgemeester en schepenen
gaven hiertoe een document af, waaruit
bleek dat deze vrouw een normaal ge
wicht had en dus geen heks kon zijn,
aangezien heksen niet zwaarder dan
enkele loden konden wegen, want an
ders zouden ze volgens het volksgeloof
niet op de bezem door de lucht kunnen
zweven.
Zelf zijn we eveneens op deze weeg
schaal gewogen engelukkigook
op gewicht bevonden, waartoe ons een
officieel document werd verstrekt. Dat
Een stroef sluitende deur kan gemak
kelijk worden gesloten als u de plaatsen
waar het hout klemt, met wat zeep
insmeert. Blijft de deur klemmen, dan
moet de blokschaaf er bij komen.
Gebruikt u een petroleumtoestel, houdt-
dan de pit goed schoon en gelijk. Wilt
u het toestel doven, draai dan de pit
omlaag, niet de vlam uitblazen.
Goede kwaliteit honing kunt u herken
nen aan het kristalliseren.
Arminius gespaard!
Naast de waag op de markt staat het
„Armiriiushuis". Dit is een prachtig
patriciërshuis uit de zestiende eeuw,
dat er troont in waarlijk volle glorie,
kortelings gerestaureerd voor een for
midabel bedrag en nu weer bestand is
tegen de eeuwen. In dit huis werd de
beroemde Nederlandse godsgeleerde Ja-
cob Harmenszoon geboren, die later
onder de latijnse vertaling van zijn
naam Harmenszoon (Arminius) de strijd
zou aanbinden met Gomarus en waaruit
de remonstrantse en contraremonstrant
se geloofsrichtingen voortkwamen. De
ze Arminius studeerde als jongen in
Duitsland en dat is zijn redding ge
weest, want bij de inneming van Oude
water door de Spanjaarden in de tach
tigjarige oorlog, de brand en plunde
ring die daarop volgden, viel ook de
familie van Jacob op de markt als
slachtoffer.
Oudewater is een stadje vol historie,
schoonheid, stilte en rust. Het is er goed
toeven en genieten.
Een van de bekendste gebouwen is „De Heksenwaag", waar dubieuze vrouws
personen uit Oudewater en omgeving gewogen werden, en naar de historie ver
meld, te licht werden bevonden
„Gouda, Schoonhoven en Oudewater",
leerden we vroeger bij de vaderlandse
geschiedenis. En velen van ons zullen
zich deze drie namen nog herinneren,
als de drie middeleeuwse stadjes die
trouw bleven aan gravin Jacoba van
Beieren in haar strijd tegen haar oom
Jan van Beieren, die haar het recht
bestreed zich gravin van Holland te
noemen. Het was de roerige tijd van
de Hoekse en Kabeljauwse twisten,
waarin deze jonge dappere vrouw zich
met de steun van slechts drie steden
tot het uiterste verzette.
Oudewater staat nu niet meer in het
eerste gelid van de belangrijkste steden
van Holland, het is nu een voor velen
onbelangrijk plaatsje ergens op de
grens tussen Zuid- Holland en Utrecht,
een stadje waarover de sluier van de
ondergang zich spreidt. Het grondge
bied is te klein voor een moderne plaats,
het heeft slechte verbindingen, geen
spoorwegstation en geringe aantrek
kelijkheid als werkgemeente. Allemaal
bijzonder sombere economische perspec
tieven.
In slechts enkele jaren verdwenen er
niet minder dan 42 winkels en verzor
gende bedrijven, een teken van de on
dergang. Oudewater ligt in een „dode
hoek" en speelt geen rol meer van be
tekenis zoals vroeger.
Heldere parel
Wie echter de kleine moeite neemt dit
stadje eens in de vakantie te bezoe
ken, zal er beslist geen spijt van heb
ben, want Oudewater is een parel aan
de Hollandse IJssel. Het maakt geen
vervallen indruk, het is helder en fris
en spreidt nog steeds zijn oude luister
ten toon. Wandelend door dit roemruch
te verleden zien we, dat veel van het
historisch belangrijke hier goed be
waard is gebleven.
Let u om te beginnen op het stadhuis,
dat op 22 augustus 1968 afbrande en
gedeeltelijk instortte, daterend uit 1588,
uit de overblijfselen van dit monumen
tale gebouw Is nu nog op te maken de
eendracht die Oudewaters bevolking be
zielde. Want nog geen dertien jaar
daarvoor, in 1575, werd de stad die de
zijde van de prins van Oranje had ge
kozen, door de Spanjaarden ingenomen,
uitgemoord en grotendeels platgebrand.
Maar dadelijk namen de overgebleven
inwoners en zij die buiten de stad wa
ren gevlucht, de taak weer op de schou
ders om de stad in haar volle glorie
te herbouwen. Het schitterende stad
huis is een bewijs hoe goed men daarin
is geslaagd.
Als aardige bijzonderheid zal elke in
woner van Oudewater u graag wijzen
boven het stadhuis en waarin elk jaar
op het grote ooievaarsnest dat zich
weer de ooievaars terugkeren om te
nestelen en te broeden, symbool van
jeugd en energie van deze stad. Zij zal
echter haar kansen moeten krijgen om
zich te kunnen ontplooien, kansen die
haar tot nu toe werden onthouden.
Als provinciale staten akkoord gaan met
de voorgestelde grenswijziging tussen
Zuid-Holland en Utrecht zal Oudewater
weer in de schoot van het aloude Sticht
terugkeren. De stad is van oudsher
geheel op Utrecht ingesteld en toen zij
door de bisschop uit geldnood voor lut
tele carolusguldens verkwanseld werd,
kwam ze in Zuid-Halland in een onge
lukkige positie.
Ligt de gemeente echter weer binnen
de grenzen van het Sticht, dan komen
er nieuwe ontplooiingsmogelijkheden.
