vande
ven
6267
DEEL
VOOR
DEEL
VOOR
DEEL
ypincf oeruice
ORANJE EN AMSTERDAM
TELEFONISCHE HULPDIENSTEN
V00RJAARS VOORDEEL VERKOOP
IS BEGONNEN
Pracht werken tegen fabelachtig
lage prijzen
DE KLEINE DRIE
ARBITRAGE
Telefoonnummer
ziekenauto 5980
7
Dreigende burgeroorlog
Koningin Emma
Hnishhoudschool Soest
Eiermarkt
Het voorjaar laat lans; op zich
wachten,
maar onze,
dit keer wel zeer bijzondere
P. M. Wijsmuller exposeert
zijn particuliere collectie
schilderijen
Liechtenstein - San Marino - Andorra
FULL TIME - PART TIME
(02155)
„Om als goede mannen en naar billijkheid te oordelen"
Niet over alle zaken
arbitrage mogelijk
Postzegels en
belastingvrijdom
DINSDAG 24 MAART 1970
De situatie in de Republiek werd steeds
slechter. De Hertog van Brunswijk was,
ten gevolge van acties van de regen
ten, van het toneel verdwenen. De
Prins vluchtte naar Nijmegen. In Gro
ningen en Overijssel hadden de Patriot
ten het heft in handen. In Zeeland en
Gelderland stond de bevolking aan de
kant van Oranje. In Friesland regeer
den de Prinsgezinden en Patriotten naast
en los van elkaar. Toen in de stad
Utrecht in 1786 de democratische Patriot
ten de macht overnamen, sloeg de Patriot-
se Regenten van Holland de schrik om 't
hart. Zij onthieven hun oude vijand,
Willem V, van zijn post als Kapitein-
Generaal en concentreerden het leger
langs de Hollands-Utrechtse grens, ter
verdediging van hun gewest tegen de,
in hun ogen, nog grotere vijand van dat
moment: de Democratie.
De Amsterdamse regenten bemerkten
echter spoedig, dat deze vijand reeds
hun eigen stad beheerste. Op 21 april
1787 werd de Dam bezet door de Schut
terij en het Vrijcoprs. Negen leden van
de vroedschap werden afgezet. Op 7
mei kwam een gelijk aantal democra
ten daarvoor in de plaats. Op 5 juli
werden de Patriotse regenten Dedel en
Beels vervangen door de democratische
Patriotten Geelvinck en Backer. Am
sterdam was omgezwaaid.
Inmiddels was de Oranje-partij bezig
om het tij te keren. Zij drong er op aan,
dat de Prins weer naar Den Haag zou
terugkeren. Doch de Prins weigerde, zo
lang de Staten van Holland hem hier
toe niet uitnodigden.
Zijn vrouw. Prinses Wilhelmina van
Pruisen, was energieker. Op uitnodi
ging van Van Hogendorp besloot zij om
dan zelf maar naar 's-Gravenhage te
gaan. Zij bereikte haar doel niet. Bij
Goejanverwellesluis werd ze door het
Vrijcorps van Gouda aangehouden.
De gevolgen van deze daad waren heel
anders dan de Patriotten hadden ver
wacht. In Zeeland en Gelderland ging
de Oranje-partij tot de aanval over.
De Partiotten werden daar zwaar ver
volgd.
Pruisische interventie
Maar een nog grotere nederlaag, en nu
m de hele Republiek, zouden de Patriot
ten ondergaan. De broer van Wilhelmi
na. de koning van Pruisen, „nam" de
belediging van zijn zuster niet. Hij liet
een leger van 20.000 man ons land bin
nenrukken. Van enig verzet der Vrij
corpsen kwam niet veel terecht. Stad
na stad viel in Pruisische handen. Alles
wat Patriot was, aristocraat en demo
craat. vluchtte naar de laatste stad die
nog „vrij" was: Amsterdam.
De patriotse „Commissie van defensie"
en de Staten van Holland verplaatsten
hun zetel naar de stad, die de strijd het
langst moest volhouden.
Toen op 20 september 1787 Willem V
triomfantelijk naar Den Haag terug
keerde, was Amsterdam nog in handen
van de Patriotten. De stad werd zelfs
in staat van verdediging gebracht en bij
Amsterdam te Amstelveen raak
ten de Pruisen, en Vrijcorpsen slaags.
Toen gaf de stad zich over. Op 10 ok
tober bezetten de Pruisen de Leidse
poort.
De Prins kreeg van de Staten van Hol
land machtiging om zoals al zo menig
keer door zijn voorvaderen was gedaan
„de wet te verzetten". En welke re
genten kwamen er nu weer aan de
beurt? Rensdorp en Dedelen voorts
nota bene enkele regenten, die in 1748
bij het verzetten van de wet door
Willem IV waren ontslagen.
De aristocraten zaten weer in het zadel.
De democraten werden het slachtoffer.
De Vrijcorpsen werden ontwapend en
ontbonden. Maar al waren de Patriotten
dan verslagen, gebroken waren ze niet.
Ze bleven contact houden met Frank
rijk, d.w.z. met de in Frankrijk ver
blijvende Nederlanders.
Ballingen keren terug,
de Prins gaat in ballingschap
Zonder de komst van de Pruisen af te
wachten waren duizenden Patriotten het
land uit gevlucht. Deftige aristocraten,
die het al te bont hadden gemaakt en
minder deftige democraten. Zij kwamen
terecht in St. Omer in Frankrijk. Hun
politieke denken werd daar heel gron
dig gewijzigd. Ze zouden met heel an
dere ideeën in het vaderland terugke
ren dan de denkbeelden, die zij hadden
bij hun vlucht. Zij troffen in Frankrijk
een Monarchie aan en een centraal ge
regeerd land. Zij maakten de overgang
van koninkrijk naar republiek mee, zij
zagen hoe een beperkt kiesrecht alge
meen werd. Kortom zij werden echte
revolutionairen.
De uitgewekenen hadden een stevig
contact met hun geestverwanten in
Amsterdam. Er werd een regelmatige
briefwisseling onderhouden tussen St.
Omer en de Patriottenclub in Amster
dam.
In 1793 verklaarde Frankrijk de nu
weer Engelsgezinde Republiek de oor
log. Mét het Franse leger trok een „Ba
taafs Legioen" onder leiding van Du-
mouriez ons land binnen. Maar de in
vallers werden bij Neerwinden versla
gen.
Dat betekende nog steeds niet, dat de
Amsterdamse Patriotten het hoofd
de schoot legden. Nieuwe leiders, vóór
1787 nog niet als zodanig bekend, kwa
men naar voren: Gogel, Wiselius, Van
Hall en Goldberg. Anders dan de revo-
lutionnairen in Frankrijk wilden zij een
vreedzame omwenteling. Weer werd con
tact gezocht met de partijgenoten in
Frankrijk. Nu met Daendels, generaal
in Franse dienst en vurig Patriot.
De in Nederland werkende geheime
„Comités Revolutionairs" hielden in de
nacht van 31 juli op 1 augustus 1794 een
bijeenkomst in „Het Wapen van Am
sterdam" in de Haarlemmerhout. Daar
werd besloten om de Fransen nogmaals
uit te nodigen tot een inval in de Repu
bliek. Terzelfdertijd zou dan in de ste
den de revolutie uitbreken. Dit alles op
voorwaarde, dat Frankrijk de onafhan
kelijkheid van ons land zou eerbiedi
gen.
In oktober 1794 was alles gereed voor
de „bevrijding".
Er waren echter Patriotten, die onge
duldig werden. Irhoven van Dam bood
op het Amsterdamse stadhuis, op 14
oktober, een door 3600 personen gete
kend request aan, waarin werd ge-
eist, dat geen vreemde troepen (die stel
lig tegen de Fransen zouden worden ge
bruikt) in de stad mochten komen. Deze
voortijdige actie gooide roet in het eten.
De Patriotse voormannen werden gear
resteerd of moesten vluchten. Zo scheen
het doel, door gebrek aan coördinatie,
tóch nog te worden gemist.
Maar de Fransen waren reeds dicht in
de buurt. In de winter van 1794/95 wa
ren zij de bevroren rivieren overgetrok
ken. Op 16 januari 1795 werd Utrecht
bezet. Op 19 januari 1795 namen de de
mocratische Patriotten onder leiding van
Schimmelpenninck in Amsterdam de
regering definitief over. Zij bedankten
de oude regering voor aan hen bewe
zen diensten en ontsloegen eervol de
zittende regenten. Twintig „professionele
vertegenwoordigers van het volk van
Amsterdam" gingen op de lege stad-
huisstoelen zitten. Daendels en de op 14
oktober 1794 gevluchte Patriot Krayen-
hoff arriveerden in de stad.
Op de Dam, omgedoopt in „Plein der
Revolutie" werd een vrijheidsboom op
gesteld. De Bataven want zo gingen
de Patriotse Nederlanders zich noemen
verdreven de winterkou door om de
vrijheidsboom te dansen.
En de Stadhouder? Prins Willem V
had via Scheveningen op 18 januari het
land verlaten.
Amsterdam was dan eindelijk de Stad
houder kwijt. De stad zou er een Ko
ning, ja zelfs een Keizer voo' in de
plaats krijgen
„Voor u zelfmoord pleegt, bel mij op!" afhouden van allerlei dwaasheden, die
Deze merwaardige annonce verscheen
kort na de tweede wereldoorlog in de
Berlijnse dagbladen. Steller van deze
advertentie was de arts-psycholoog dr.
Claus Thomas. Hij redeneerde dat tal
van suïcideplegers van hun daad zou
den kunnen worden afgehouden, wan
neer zij tijdig werden opgevangen. De
Duitse arts plaatste zijn advertentie
niet tevergeefs. De volgende dagen rin
kelde de telefoon onafgebroken. Het
idee van de telefonische hulpdienst was
geboren.
In de vijftiger jaren werden in ver
schillende Europese landen telefonische
hulpdiensten (s.o.s.) opgericht. Ook Ne
derland bleef op dit gebied niet achter.
Ons land is reeds verscheidene hulp
diensten rijk, o.m. gevestigd in de drie
grote steden, Utrecht, Groningen,
Amersfoort, Alkmaar, Arnhem, Delft,
Dordrecht, Hilversum, Nijmegen, Heer
len en de Zaanstreek. De meeste van
deze instellingen zijn bemand met vrij
willigers, uitgezonderd die van Amster
dam. Veel verwantschap met deze in
stellingen vertoont de stichting Corre
latie te Odijk.
Vereenzaming staat Centraal
De telefonische hulpdiensten staan open
voor allle mensen in nood. Voor man
nen en vrouwen die in eenzaamheid en
wanhoop zelfmoord overwegen, maar
ook die in sociale nood zijn of huwe
lijksmoeilijkheden hebben. Voor men
sen die bemoediging behoeven of die
eens uit willen praten.
Bij velen leeft de opvatting dat deze
hulpdiensten er alleen zijn voor poten
tiële zelfmoordenaars, maar dat beeld
correspondeert niet met de werkelijk
heid. Natuurlijk komen er veel tele
foontjes van mensen, die op weg zijn
naar een crisis toe, een depressie, of
op het punt staan om onverantwoorde
dingen te doen. Maar daarnaast wor
den de diensten vaak opgebeld door
mensen, die in de knoop zitten met
soms eenvoudige sociale kwesties er
die men kan verwijzen naar een in
stantie, die hen verder kan helpen.
Er zijn maatschappelijk-werk instel
lingen genoeg, waar mensen met hun
moeilijkheden terecht kunnen. Waarom
wendt men zich dan juist tot de te
lefonische hulpdiensten? Alleen in een
stad als Rotterdam al bellen jaarlijks
zo'n 2000 mensen op! In het kontakt
met andere mensen blijkt de telefoon
een eigen waarde te hebben. Je kunt
van alles tegen een ander zeggen zon
der dat men je kan zien. Juist dat
anonieme, dat vrijblijvende, geeft hon
derden mensen de moed hun proble
men ergens te kunnen neerleggen.
Ze komen er niet toe om iemand op
te zoeken, maar ze durven wel de te
lefoon te pakken en een nummer te
draaien. Men kan zich achter de tele
foon verschuilen en toch kontakt met
Iemand hebben. Daardoor kenmerkt het
anonieme gesprek zich vaak door een
grote openheid, waardoor men sneller
kan opschieten en mensen dikwijls kan
zij anders in hun wanhoop wellicht zou
den begaan.
Meer mannen
Mensen die geen uitweg meer zien,
die psygisch erg labiel zijn: zij vormen
de meerderheid van de cliënten van de
telefonische hulpdiensten. Het zijn waar
lijk niet alleen oude dames die anonie
me kreten om hulp slaken. Er bellen
meer mannen dan vrouwen op. Opval
lend groot is het aantal hulpzoekenden
uit de betere kringen: intellectuelen,
zakenmensen, artiesten. In praktisch al
le telefonische meldingen komt de ver
eenzaming als een der belangrijkste
aspecten van de problematiek voor.
Veelal gaat het hier om mensen die
geestelijk, lokaal, qua mileu of qua ras
geblokkeerd leven.
Vaak zijn de mensen dermate zwaar
beladen met schaamte, dat ze zelfs de
anonieme telefoon met aarzeling hante
ren. Bij alle moeilijkheden kan dat het
geval zijn, maar in het bijzonder bij
sexsuele problemen, criminaliteit, huwe
lijksmoeilijkheden en suïcideneiging.
Sommige mensen bellen op en zeggen
dat zij een persoon kennen, over wie zij
zich zorgen maken. Maar het gebeurt
dikwijls dat in de loop van het gesprek
blijkt, dat de betrokkene zelf een ge
sprek nodig heeft.
Bejaarden en invaliden, die geïsoleerd
leven, behoren ook tot de belangrijkste
cliënten "an de telefonisch^ hulpdien
sten. De vrijwilligers die de telefoon
bedienen, komen in aanraking met een
grote hoeveelheid menselijke problemen
en kennen als weinig anderen de nacht-
zb'de van het moderne bestaan.
Verwijzen?
Essentieel bij de S.O.S.-diensten is dus
de eerste hulpverlening In vele geval
len wordt geprobeerd om degene, die
opbelt, naar een instantie te verwijzen,
waar hij deskundige hulp mag verwach
ten. Maar dat verg* veel takt.
Mensen, die wanhopig zijn, vragen om
aandacht, niet om een „adres". Sommi
gen zijn zelfs zó in hun leven vastge
lopen. dat zij de indruk wekken als
of zij het punt van geholpen willen
worden reeds lang ziin gepasseerd. Van
de vrijwilligers, die de telefonische
hulpdiensten bemannen, wordt clan ook
veel takt en levenswijsheid gevraagd.
Bij iedere dienst heeft men trouwens
enkele beroepskrachten achter de hand,
die supervisie uitoefenen en de vrijwil
ligers als het ware kunnen coachen.
De overheid heeft de betekenis van de
S.O.S.-diensten ook onderkend. Deze in
stellingen worden door het rijk gesub
sidieerd en dit volkomen terecht. Want
het staat wel vast dat deze diensten
veel menselijk leed hebben kunnen op
vangen en talrijke mensen van een op
ging tot zelfmoord hebben afgehouden.
De betekenis van deze hulpdiensten zal
in de toekomst vermoedelijk nog gro
ter worden dan ze nu al is, aangezien
in een snel veranderende samenleving
de vereenzaming eerder zal toe- dan
afnemen.
De Koningin Emma Huishoudschool, die
in 1969 haar 15-jarig bestaan vierde,
opent op dinsdag 24 en woensdag 25
maart haar deuren voor ouders en toe
komstige leerlingen om kennis te ma
ken met de school en haar werkwijze.
De openingstijden zijn bepaald op:
dinsdagmiddag van 2.30 4.30 uur,
dinsdagavond van 7.30 9.00 uur^
en woensdagmiddag van 2.30 4.30 uur.
Vorige week zijn er twee voorlich
tingsavonden gehouden over voortgezet
onderwijs en toekomstmogelijkheden,
waarvoor de meisjes van de 2e klassen
en hun ouders uitgenodigd waren. Ook
a.s. dinsdag en woensdag zal het voor
ouders mogelijk zijn zich door middel
van wandkaarten en inlichtingen op de
hoogte te stellen van de vele toekomst
mogelijkheden na het 3-jarig huishoud-
onderwijs.
In verband met de invoering van de
Mammoetwet in 1968, waarbij een gro-
Uitgebreide discussie ontstond rond de
algemene vorming en minder lesuren
overbleven voor de praktijk vakken,
waaronder naaien, zal er dit jaar geen
mode-show gehouden worden.
Het werk van de meisjes zal op andere
wijze te bezichtigen zijn, terwijl het
mogelijk is een opvoering bij te wonen
van creatief spel als onderdeel van de
lessen in de nederlandse taal.
Aangifte van nieuwe leerlingen is ook
op deze bezoekdagen mogelijk.
Op de Amersfoortse eiermarkt werden
aangevoerd 60.000 hoendereieren in prij-
zenvan 11,50 tot 12,50. Middenprijs
ƒ12,—. Prijs per kg ƒ1,92.
LEXICON ANTIQüITATEN, 1C GA
van 37.50 voor Bu<vU
GRIEKSE-, EGYPTISCHE-, TURKSE-, ROMEINSE-, 1 Jl flft
ROMAANSE-, BAROKBOUWKUNST, van 35.00 voor V.3U
BILDERLEXICON DER MODE, 1 /I Qfl
van 28.50 voor llaïfU
HABE GEHEIME MISSIE, a aa
van 14.50 voor
GERLACH DIEREN SPELEN, Q GA
van 9.50 voor üb«7U
CANTECLEER KINDERBIJBEL, OUDE- EN NIEUWE C GG
TESTAMENT, 5 delen, van 18.00 voor Je""
En tenslotte een heerlijk boek voor het hele gezin
Kensenbrink OP VERKENNING BIJ DE DIEREN, 10 GG
een unieke uitgave van 27.50 voor Ifci«7ll
BOEKHANDEL T
G. J. WESSELS
Soesterbergsestraat 53
Tel. 2419 - Soest
Verleden jaar hield de heer P. M. Wijs
muller alhier te Laren een verkoopten
toonstelling van aquarellen, pastels e»
tekeningen, omstreeks de eeuwwisseling
vervaardigd door wijlen zijn vader, de
kunstschilder J. H. Wijsmuller.
Mede aangemoedigd door het grote suc
ces van deze expositie, zal de heer Wijs
muller wederom in hetzelfde zaaltje van
de Larense Openbare Leeszaal, Toren
laan 19a, een tentoonstelling gaan hou
den van een 40-tal olieverfschilderijen,
uit zijn partikuliere collectie.
De tentoonstelling duurt van 1 tot en
met 19 april en is geopend dagelijks (ook
des zondags) van 10 tot 12 en van 14 tot
17 uur.
Ingeklemd tussen Frankrijk en Spanje ligt in de Pyreneeën de republiek Andorra.
Nog geen veertig kilometer van de Italiaanse plaats Rimmini aan de Adriatische
Zee kan men San Marino vinden. En wie heeft nog nooit gehoord van het vorsten
dom Liechtenstein, tussen Zwitserland en Oostenrijk?
Wanneer we het overbekende Monaco met de hoofdstad Monte Carlo en de Vati
caanse stad buiten beschouwing laten, dan vormen Andorra, San Marino en
Liechtenstein de „kleine drie" van Europa. Geen politieke wereldmachten, maar
wel toeristische trekpleisters van de eerste orde.
De „kleine drie" vormen merkwaardige staatjes in de grote landen legpuzzel, die
we Europa noemen. Zó merkwaardig, dat het best de moeite loont om eens nader
kennis te maken met deze drie onafhankelijke landjes.
Het vanouds bekende uitzendbureau voor
Soest en omstreken
kan nog een groot aantal dames onmiddellijk plaatsen als
TYPISTES - FAKTURISTES - DIKTAFONISTES en
ADMINISTRATIEVE KRACHTEN
ènde beste sociale voorzieningen
Belt u even voor nadere
inlichtingen
Ons nummer Is
Veenbesstraat 462 - Soest
Men kan de beslissing van een geschil, met passering van de ambtelijke rechter,
e i aan arbiters (scheidsmannen) opdragen. De arbitrage kan in twee vormen voor-
komen: a. als arbitrageclausule in een contract (b.v. in een vennootschapscontract
of arbeidsovereenkomst), hetgeen betekent dat reeds bij voorbaat is overeenge
komen dat alle geschillen, welke uit de overeenkomst mochten voortvloeien, door
arbiters worden beslist; b. als arbitragecontract (compromis), dat gesloten wordt
tussen twee personen en waarin is bepaald, dat het geschil hetwelk reeds tussen
hun bestaat, door arbiters zal worden beslist.
In het eerste geval gaat het dus om geschillen, welke in de toekomst mochten
ontstaan, in het tweede geval gaat liet om een geschil dat er reeds is.
zullen zij volgens het recht dus als
rechters moeten beslissen.
Het spreekt vanzelf, dat de eerste wijze
te prefereren is; de arbiters kunnen dan
namelijk ieder geval op zichzelf beoor
delen.
Uitspraak
Deze moet o.m. de motivering en de be
slissing bevatten. De uitspraak is alleen
voor executie vatbaar als de president
van de rechtbank op de beslissing van
de arbiters een bevelschrift heeft ge
plaatst (executoir-verklaring).
De executie van een arbitrale uitspraak
is steeds een vermogensexecutie (lijk-
dwang is dus uitgesloten). In het alge
meen is er geen hoger beroep van ar
bitrale uitspraken, dochmen kan
zich bij het compromis bet recht van
hoger beroep voorbehouden. Het hoger
beroep wordt gebracht bij de rechter,
die bij een ambtelijke proced-re over
het beroep zou hebben geoordeeld.
Soms kan een beslissing van arbiters, die
niet vatbaar is voor hoger beroep, als
nietig (ongeldig) worden bestreden.
B.v. indien het compromis van onwaar
de of vervallen is.
Bindend advies
Van de arbitrale uitspraak moet wel
worden onderscheiden het bindend ad
vies. Is de arbitrale uitspraak een vonnis,
bij het bindend advies hebben de par
tijen afgesproken dat zij gebonden wil
len zijn aan iemands uitspraak om
trent hun rechtsverhouding. Is een arbi
trale uitspraak het resultaat van een
gevoerd proces, dus een vonnis (met
alle gevolgen van dien), de gebonden
heid aan het bindend advies berust op
overeenkomst.
Een bindend advies moet voldoen aan
de objectieve eisen van goede trouw.
Mocht dit niet het geval zijn. dan mag
men ziin wederpartij niet aan dit „ad-
Vies" binden.
Alleen over vermogensrechtelijke belan.
gen (contracten e.d.) kan arbitrage toe
gepast worden en niet over familie-aan
gelegenheden. Een arbiter kan b.v. niet
beslissen over wettigheid van een hu
welijk: ook kan een arbiter geen echt
scheiding uitspreken.
Rechters en minderjarigen alsmede on
der curatele gestelden mogen niet als
arbiter optreden.
Zakengeheimen
Met name in de handel komt arbitrage
veel voor, en wel om de volgende
redenen:
1. arbitrage verloopt vlugger;
2. arbitrage bespaart (doorgaans) geld;
3. arbiters zijn in hun beslissing meer
vrij van de wet, indien hun is op
gedragen „als goede mannen naar
billijkheid" te oordelen;
4. zakengeheimen blijven binnenskamers
(worden niet zoals op een gewone
openbare zitting) „uitgestald'.
Zonder aan de andere motieven voor
arbitrage te kort te doen, weegt voor
•velen de laatste reden toch wel het
zwaarst. En terecht. In sommige takken
van bedrijven komen vaste arbitrage
commissies voor (b.v. bij de handel in
zuidvruchten). De bedrijfsgenoten zijn
dan verplicht zich aan die arbitrage te
onderwerpen.
Het geding
Het geding voor arbiters wordt gevoerd
op de wijze binnen de termijnen bij het
comprimis en bij gebreke daarvan door
de arbiters bepaald. Het compromis kan
aan de arbiters opdragen om „als goe
de mannen naar bilüikheid" te oordelen.
Bepaalt het compromis dit niet, dan
Wie van het Duitse Lindau en het Oos
tenrijkse Bregenz, twee plaatsen aan
de Bodensee, afzakt naar het Zwitserse
Chur komt onvermijdelijk door het vors
tendom Liechtenstein. Aan de grens
wordt men onmiddellijk herinnert aan
het feit, dat men een vorstendom bin
nengaat. Immers de breed waaiende
blauw-rode vlag heeft een kroon in de
blauwe baan. Het symbool van het vors-
nog geen 160 vierkante kilometer groot
nog geen 160 vierkante kilometersgroot
is.
Voor de veelgeplaagde Nederlandse be
lastingbetaler moet het een landje zijn
om van te watertanden. Want door de
vérgaande belastingfaciliteiten is de
hoofdstad Vaduz de zetel van ontelbare
niet-Liechtensteinse ondernemingen op
financieel gebied.
Maar stelt u zich niet al te veel voor
van een dergelijke „zetel". Meestal be
staat die uit een klein kamertje in een
indrukwekkend gebouw, waarvan de
deurpost bezaaid is met naamplaten
waarop allerlei nog indrukwekkender
firma-namen staan.
Het vorstendom Liechtenstein is lang
berucht geweest om de „dump-metho
den" van postzegeluitgiften. Dit is nu
wel mede onder de druk van het na
burige Zwitserland anders geworden.
Zwitserland zorgt nu voor de admi
nistratie van het Liechtensteinse post
wezen, dat echter nog steeds eigen post
zegels heeft.
Het tien kilometer lange spoorweg„net'
wordt geëxploiteerd door de Oostenrijkse
Bondsspoorwegen. De Liechtenstein post
stukken worden derhalve voor de Zwit
serse posterijen verzonden en door de
Oostenrijkse spoorwegen vervoerd.
Monarchie
De staatsvorm van het vorstendom is
eenvoudig. De 19.000 inwoners kiezen
vijftien vertegenwoordigers om hun be
langen te behartigen. Toen in 1921 een
nieuwe grondwet werd ingevoerd kreeg
Liechtenstein een constitutionele monar
chie. De huidige vorst Franz Joseph II
kan alleen opgevolgd worden door na
komelingen in de mannelijke lijn. Wat
dat betreft is Liechtenstein nog lang
niet toe aan de gelijkberechtigheid van
de vrouw!
Vrijwel geen belasting en helemaal geen
leger. Kan het idealer? In de beide we
reldoorlogen is het vorstendom neu
traal gebleven. Geen mens weet waar
om zelfs de Duitsers het ontzagen.
Vóór 1914 was de bevolking sterk ge
oriënteerd op Oostenrijk. Maar toen in
1918 het tij keerde, keerde Liechtenstein
zich naar Zwitserland met wie het ook
een tolunie sloot. En dat was van
Liechtenstein een zeer verstandige daad.
Operettestaat
„Welkom op de aloude grond der wij
heid". Met deze groet worden elke zo
mer de meer dan twee miljoen toeris
ten aan de grenzen van San Marino
verwelkomd. Dit republiekje in Italië
wordt door dit land aan alle kanten in
gesloten. San Marino gaat er prat op de
oudste soevereine staat van Europa te
zijn.
De geschiedenis daarvan gaat terug tot
in de vierde eeuw. De legende luidt dat
de Dalmatische steenhouwer Marino
naar de stad kwam om aan de vesting
muur mee te werken. Hij ontwikkelde
zich tot de onbetwistbare leider van een
groepje christenen, die voor de hevige
vervolgingen waren gevlucht naar de
berg Monte Titano.
Kort voor zijn dood droeg hij het lei
derschap over aan zijn volgelingen met
de woorden „Ik laat u vrij van onver
schillig welke mens." Sindsdien heeft
San Marino met trots het „Libertas" in
zijn wapenspreuk opgenomen.
Marino zelf staat in een van de vijf
kerken afgebeeld met een perkamenten
rol in zijn hand. Ook daarop staat „Li
bertas". Geen wonder dat de bevolking
van San Marino bekend staat als zeer
vrijheidslievend, dat met trots de wit
blauwe vlag ziet als een symbool van
die vrijheid.
Met zijn 61 vierkante kilometer is het
kleiner dan Liechtenstein. Toch heeft
het nog bijna twintig-duizend inwoners.
Om de drie jaar trekken zij naar de
stembus om hun „Grote Raad" te kie
zen. Deze uit zestig man bestaande
volksvertegenwoordiging kiest twee „Ca-
pitani-Regenti", die maar zes maanden
regeren. Dan komen er weer twee an
dere aan de beurt. San Marino kent
wel een leger.
Alle mannen in de leeftijd van 16 tot
55 jaar zijn ingelijfd in de volksmilitie.
Zestig daarvan vormen het parate lé
ger en dragen de meest prachtige ope
rette-uniformen die maar denkbaar zijn.
De ontelbare uitgiften van postzegels
vormen voor de staat wel de belangrijk
ste bron van inkomsten.
Onafhankelijk
Een volstrekt unicum is, dat het kleine
staatje al zestien eeuwen volkomen on
afhankelijk is. „Wij genieten een vol
strekte autonomie op wetgevend, be
stuurlijk en rechterlijk gebied. Dit komt
tot uitdrukking in de bevestiging van
de democratische en parlementaire
grondbeginselen die steunen op heilige
en onschendbare rechten van het indi
vidu". Deze woorden zegt een van de
„kapiteins-regenten" wanneer hem da
vraag gesteld wordt of San Marino toch
niet te veel op het omringende Italië is
aangewezen. Met alle landen onder
houdt het „vriendschappelijke en broe
derlijke betrekkingen". Zijn onafhan
kelijkheid en soevereiniteit wordt ge
garandeerd door de Verenigde Naties.
Die garantie had het vroeger ook al.
Toen Napoleon in 1797 bij de verovering
van Italië eerbiedig stil hield bij de
grenzen van San Marino stuurde „1'Em-
pereur" een gezant naar de regering.
Verbijsterd hoorde de wereldveroveraar
wat het kleine San Marino antwoordde
op zijn aanbod om het grondgebied van
dit kleine staatje te vergroten. „Alleen
door klein te blijven kan San Marino
zijn vrijheid en soevereiniteit bewaren".
Beschaamd droop de keizer af. Een er
varing rijker, maar een illusie armer.
Smokkelnest in de Pyreneeën
Wanneer de atmosferische toestanden
gunstig zijn kan men al zoekend in de
korte golfband van de radio 'n stem ho
ren „lei Radio Andorra". Men heeft dan
draadloos verbinding met een wonder
lijk stukje grond in de Pyreneeën, dat
Andorra heet. Van de kleine drie heeft
dit staatje tussen Frankrijk en Spanje
het grootste grondgebied; 453 vierkant®
kilometer.
Het staat bekend als een republiek van
smokkelaars. Inderdaad maakt de be
volking er geen geheim van, dat het
aardig verdient aan de zonderlinge lig
ging van hun grondgebied. In een Cata
laans dialect proberen de stoppelbaar-
dige mannen van Andorra te bewijzen
dat de onafhankelijkheid van hun landje
terug gaat tot de tijd van Karei de
Grote.
In werkelijkheid is hun zelfstandigheid
van onbekende oorsprong, maar niette
min stevig gegrondvest. Die zelfstandig
heid is zeker voor een groot deel te
danken aan de geïsoleerde ligging en
aan de slechte bereikbaarheid van het
grondgebied. De staatsinrichting van
Andorra is hoogst merkwaardig. Het
staat zowel onder Franse als onder
Spaanse voogdij, maar toch is het ge
heel onafhankelijk in bestuur.
Jaarlijks betalen de Andoreanen lachend
enkele pesetas belasting aar. de bis
schop van het Spaanse stadje Urgel, die
men „Viguier Episcopal" noemt en nog
harder lachend ook nog enkele francs
aan de „Viguier de France", die de
Franse staatspresident vertegenwoor
digt. Ze zien het niet zozeer als een
belasting, maar meer als een soort
„zwijggeld" voor hun smokkelactivi-
teiten.
Misschien is Andorra wel de enige
staat ter wereld waar een misdadiger
mag kiezen door wie hij berecht wil
worden. Door een Spaanse of door een
Franse baljuw. Gaat de verdachte niet
akkoord met een uitspraak dan moet hij
een reisje naar het buitenland maken
om in hoger beroep te gaan. Wil hij een
hoger beroep in het Spaans, dan gaat
hij naar Urgel, waar de bisschop hem
aan de tand voelt. Wil hij liever op
Franse wijze berecht worden, dan moet
hij naar Perpignan. waar het hoogge
rechtshof van Andorra zetelt.
Tevreden
Voor iemand, die een hekel heeft aan
overbodige ambtenarij is Andorra een
ideale staat. Alle ministeries bevinden
zich in één gebouw, de „Casa de la
Vall". Maar de 14.000 inwoners kijken
wel uit. Hun vrijheidszin is zo groot,
dat ze zich weinig van wetten en regle
menten aantrekken. Zodoende hebben
de ambtenaren van Andorra niet veel
te doen. evenals de politie die graag
een oogje dicht knijpt.
Iedereen is derhalve tevreden. De be
volking, omdat ze kan doen en laten
wat ze wil. De ambtenaren omdat ze
zich met plezieriger zaken dan ambte
lijke stukken kunnen bezighouden. De
politie, omdat een glas wijn beter
smaakt dan het geven van een bekeu
ring. En ook de rechters voelen zich
wel. omdat ze zich niet behoeven bezig
te houden met juridische haarkloverijen.
Neen, vanuit Andorra zal de wereldre
volutie niet beginnen!
