ook als u ƒ2000-
ofƒ10000.- wilt lenen!
Vervolg; Sportvaria
Kijk uw ogen uit.
"Ton Beuken
ga metuw tijd mee-ga naardenmb!
S.E.C. won voorlaatste competitieduel
tegen L.V.V. met 3-2
SOESTERBERG
Met 7-0 zege kampioen
Soesterberg speelde gelijk
Opbrengst Astma-collecte
Hees behield laatste kampioenskans
door winst op C.S.W.
Wed-'Wbt vanaf
St. Kath. Wavre
Trouwcirculaires
Rouwkaarten
Drukkerij Smit
Nederlagen voor alle actieve B.D.C.-elftallen
30 JAREN GELEDEN
Slag aan de Rio de la Plata herstelde Engelands
prestige ter zee
Duitse vestzakslagschepen al voor de oorlog op rooftocht
Laatste „klassieke" zeegevecht in de 2e Wereldoorlog
U KUNT NIET
ALLES WETEN
SEC heeft zondag de voorlaatste com
petitiewedstrijd tegen LVV met 3-2
gewonnen. Daardoor blijft SEC op de
tweede plaats staan, achter het Gooi,
dat verleden week kampioen is ge
worden door een zege op 's-Graveland.
In de uitwedstrijd tegen LVV stond SEC
overigens al na tien minuten met 1-0
achter, toen Van Hattum verkeerd uit
liep en linksbuiten Majoor van LVV
ongehnderd kon scoren: 1-0. In de
vijftiende minuut moest doelman Roet-
m '.n van LVV echter al zijn talenten
tonen om Struik het scoren te beletten.
SEC had even later ook weer geluk,
toen een schot van een van de LW-ers
tegen de paal belandde. Een misser van
Woudenberg luidde bijna het tweede
doelpunt in voor de Laarders, maar
men schrok kennelijk zo van deze kans,
dat de bal aan de voor LVV verkeerde
kant van de paal verdween.
In de 26e minuut kreeg LVV van de
arbiter een strafschop toegewezen. Doel
man Van Hattum, die zeer zwakke mo
menten afwisselde met goede reddingen,
was de bal kwijt geraakt, waarna G.
Bongers van LVV maar voor het in
schieten had. Hij schoot in de richting
van het lege doel, maar Woudenberg
Op de kunstnijverheidafdeling van
Ton Beuken wel te verstaan. Want die
staat vol begeerlijke kunststukjes.
U kunt ze vaak tegen lachwekkend
lage prijsjes bemachtigen. Stap
maar eens binnen. Bij Ton Beuken,
tegenover het busstation in
Soest-Zuid.
Met een 7-0 overwining op hekkeslui-
ter FAK uit Bilthoven werd het za
terdagelftal van de v.v. Soesterberg
kampioen van de vierde klasse. Slechts
één seizoen hebben de Soesterbergers
in deze nieuwe klasse doorgebracht,
's Avonds tussen zeven en acht uur
maakte het elftal een luidruchtige
triomftocht door het dorp op een open
wagen van P. van Groningen, voorafge
gaan door de drumband van AGAVS.
De wedstrijd was nog geen acht minu
ten oud, toen Ruitenbeek de score open
de door de van de doelman terugsprin
gende bal in te schieten. Nog geen vier
minuten later verhoogde rechtsbuiten
Wiligenburg met een zacht tikje de
stand (2-0). De ver opgerukte achter-
speler Klip scoorde in de 18e minuut
het derde doelpunt en toen aanvoerder
Bouma er 4-0 van maakte in de 20e
minuut, begon men echt aan het hon
derdste doelpunt te denken.
Voor rust werd echter niet meer in
geschoten en de reserve-doelman van
I-AK bleek het beter te doen dan de
echte keeper, die geblesseerd raakte.
In de tweede helft kregen de kampioe
nen legio scoringskansen, maar het
steeds zelf willen scoren en het goede
reddingswerk van de FAK-doelman
deed het befaamde honderdste doelpunt
uitblijven.
Binnen een kwartier werd het eindelijk
door Jaarsma 5-0, terwijl Leyenhorst
een penalty mocht benutten (6-0).
De twee adspiranten B-elftallen van
Soesterberg hebben samen de prijs be
haald in het „Van Plateringen-toernooi"
van Amsvorde te Amersfoort. CJVV
werd eerste en toernooi winnaar, met
12 punten; 2. Soesterberg (12 pnt.); 3.
Amsvorde (8 pnt.); Cobu Boys (5 pnt.);
6. Quick (2 pnt.).
Soesterberg, dat nogal wat overtuiging
miste in de uitwedstrijd tegen Amers-
foortse Boys, moest na twee keer de
leiding genomen te hebben, toch ge
noegen nemen met een 2-2 gelijk spel.
Een beslissingwedstrijd tegen het
Utrechtse Kampong ligt nu in het ver
schiet, teneinde uit te maken wie de
volgende beslissingswedstrijd zal moeten
spelen tegen de voorlaatste van de
le klasse B.
Reeds in de eerste minuut namen de
Soesterbergers de leiding door het goed
benutten van een voorzet van Geers
door Appeldoorn.
Nadat nog twee doelpunten van Soes
terberg waren afgekeurd, wist aanvoer
der Van Leuveren de gelijkmaker te
scoren, vier minuten voor de rust.
De tweede helft leverde al spoedig het
tweede doelpunt voor de geelzwarten
op, toen rechtsbuiten Esmeijer een goe
de hoekschop gaf en Appeldoorn inkopte
langs de geblesseerde doelman Janssen,
die later vervangen werd door Van
Zoeren (1-2).
Fen minuut later echter maakte links
buiten Van Ooyen de gelijkmaker (2-2).
Esmeijer moest het veld ruimen voor
Voulon en grensrechter De Ruyter gaf
er de brui aan en werd opgevolgd door
de heer Jorna.
Op krampachtige wijze probeerde Soes
terberg nog tot scoren te komen, maar
ondanks het vele goede werk van Borg,
wilde het niet lukken.
In de 30e minuut had doelman Van de
Berk geluk tooi de bal tegen de lat
werd geschoten en een nederlaag uit
bleef.
Jeugduitslagen:
Junioren: Soesterberg A-Bunnik A 1-1.
Soesterberg C-Jonathan D 6-0.
Adspiranten: DEV b-Soesterberg c 3-1.
De onlangs in Soest en Soesterberg
gehouden collecte voor de Astma-be-
strijding heeft ƒ2886,80 opgebracht.
Het comité brengt aan alle gevers, als
mede aan de collectanten hartelijk
dank.
wist zijn doelman nog juist op de doel
lijn te vervangen. Hij gebruikte daarbij
echter zijn handen, wat door de arbiter
werd gestraft met een penalty. De grens
rechter van SEC had eerder echter al
gevlagd voor het feit, dat de bal de
doellijn reeds was gepasseerd. De
De scheidsrechter herzag zijn beslissing
en kende alleen maar een doelschop toe
voor SEC.
De Soestenaren hadden even later pech,
toen een doelpunt van Struik op appel
van de LVV-grensrechter werd afge
keurd. Tenslotte was het Krijt, die na
een paar mislukte pogingen van Struik,
toch eindelijk gelijk maakte. Kort voor
rust kwam Struik nog een keer alleen
voor de LVV-doelman, maar hij schoot
naast. Even later had hij dan eindelijk
wel succes: 2-1.
*Kort na de hervatting was Struik dicht
bij zijn tweede doelpunt, maar op het
laatste moment wist de LW-keeper
nog in te grijpen. Dankzij een blunder
van Van Hattum kwam LVV geheel on
verwacht en goedkoop aan de gelijk
maker, maar in de slotfase zorgde Struik
na een fraai boogballetje over de uit
gelopen doelman toch nog voor de volle
winst voor SEC: 2-3.
Beste speler was deze middag SEC
rechtshalf Peter van Boeijen.
SEC 2, dat zich reeds veilig heeft
gesteld voor een plaats in de nieuw te
vormen afdeling, verloor zondag op
eigen terrein met 1-0 van het Hilver-
sumse De Zebra's.
De Soestenaren moesten het opnieuw
stellen zonder Pureveen en Burgman.
Een veel sterker SEC zag opnieuw geen
kans om enkele van de vele kansen te
benutten. Een kwartier voor het einde
kreeg Zebra's een wegens hands toe
gekende strafschop toegewezen, waarvan
men dankbaar gebruik maakte om de
stand op 0-1 te brengen. SEC bleek niet
bij machte om deze achterstand nog in
te lopen.
Komende zaterdag speelt het eerste
elftal zijn laatste wedstrijd van deze
competitie tegen het Hilversumse Donar.
De strijd begint om vier uur.
Hees heeft zaterdag met succes zijn
laatste kansje voor een eventueel kam
pioenschap behouden door thuis met
2-0 van CSW te winnen.
Hees is een groot deel van de wedstrijd
sterker geweest, zonder dat dit in vol
doende mate in doelpunten tot uitdruk
king werd gebracht.
In de eerste hplft wist De Jong zijn
oloeg aan een kleine 1-0 voorsprong te
heioen. maar verder kwam Hees voor-
loD'g niet. In de tweede helft hetzelfde
spelbeeld: een vrijwel voortdurend aan
vallend Hees. dat er echter niet in slaag
de, tot doeloimten te komen.
In de tweede heUt moest Van Es worden
vervangen door Posman en deze slaagde
er zowaar nog in om een doclnunt te
maken en de zege veilig te stellen.
Door de ever, onverwachte als verras
sende nederlaag van leider Mentfoort
tegen het reeds gedegradeerde Eemnes,
zijn er olotseling weer kansen voor
Hees ontstaan, al heeft men in de res
terende drie wedstriiden nog wel een
achterstand te overbniwen. Aang°eaam
voor Hees is. dat beide leiders Mont-
foort en Vitesse elkaar nog moeten ont
moeten.
Zondag had een. wedvlucht plaats vanaf
St. Kath. Wavre in België. De afstand
bedroeg 136 kilometer. De duiven werden
gelost te 8.00 uur met zuid-oosten wind.
De vereniging ..De Zwaluw" nam aan
deze wedvlucht deel met 609 duiven. De
eerste duif arriveerde te Soest te 10.06.11
uur. De laatste t>rijsduif kwam aan te
10.37.48. De snelste duif vloog met 'n
snelheid van ruim 64 kilometer per uur
gemiddeld.
H. Rauch 1 52. C. Diikman 2 35 57 61
78 120. G. Riiksen 3 5 7 8 12 19 25 37
41 46 56 79 81 83 105 112 114 115 121.
E. de Goede 4 6 10 73. L. v. 't Klooster
9 43. H. Gorissen 11 64 87 93. R. Vos
kuilen 13 16 50 53 106. H. den Dekker
14 42 62 117. P. Rauch 15 G. Visser 17
58. A. v. Dorrestein 18 20 26 27 49 103
107 109. P. Duvst 21 90 94 100. C. v. d.
Hoek 22 30 59 118. W. de Pree 23 77.
B. Roest 24 34 36 39 40. W. Grift 28
45 104 111. H. Voskuilen 29 60 65. Jac.
Wiinarids 31 48. .T. de Pruvn 32. G. Zeyp-
veld 33 75. M. de Ruiter 38 95. J. v. d.
Brakel 44 84 99. J. v. d. Belt 47. Oebr.
v. Dijk 51 85. Ja^ Stalenhoef 54 55 72.
O. Zimmermann 63 82 88 101. T. Wigt-
man 66 76 86. J. Knoops 67. H. v.
Henestum 68 70 92. C. v. Brummelen
69. C. v. d. Lu et 71. Sj. Blokland 74.
A. Hooyer 80. M. v. cl. Wielen 89. C.
Bosboom 91 A. de Bes 96 98. H. Bosman
97 113 H. Woudstra 102. A. v. Riet
108 119. J. Brouwer 110 116. F. Reyerse
122.
De vereniging „De Vriendschao nam
aen bovengenoemde wedvlucht deel met
421 duiven, waaraan de eerste duif ar
riveerde te 10.13.24 uur, terwijl de laat
ste Drijsduif aan kwam om 10.33.02 uur.
C. Bokma 1 6 24 44 53. J. Wijnands 2
23 35 39 49 71 78. J. Rijksen 3 11. D.
de Zoete 4 5 20 50 73 74. H. Verkerk 7
26 28 41 42 58. C. Vaessen 8 79. P. v.
Klooster 9. F. Groenestein 10 57. S.K.B.
12 27 33 40. C. Jak 13 32 83. J. Rutten-
berg 14 16 61 63 65. E. Veerman 15 69.
J. Kamerbeek 17 13 19 25 31 36 72.
Altenaar-Reijerse 21 29 38 45 55 56 68
70. C. Groen 22. G. v. d. Broek 30 60 82.
Z. K. H. 34 64. A Meesters 37 66. J. v.
Groningen 43 47. H. Strumpel 46. H.
Ketelaar 48. J. Kruseman 51. R. Koster
52 77 84. P. Taalman 54. H. v. d. Broek
59 67. W. Roest 62 75. J. Brouwer 76 80.
R. Westerveld 81.
en
Snelle en correcte levering
en
tot In depijntjes verzorgd I
«lil r it>
Uitgebreide collectie
Klassiek en modern
Van Weedestraat 29a - Soest
Telefoon 02155-2566-5154
Hees 2 staat op de rand van degra
datie na en 7-3 nederlaag tegen Jonathan
3 uit Zeist. Bij de rust stond Hees al
met 3-1 achter. In de tweede helft zag
men weliswaar kans om de achterstand
geheel in te lopen, maar daarna stelde
Jonathan de zege veilig.
Hees zal nu de ongeldig verklaarde wed
strijd tegen Cobu Boys 3 moeten over
spelen. Als deze wedstrijd in een neder
laag voor Hees eindigt, zullen de Soes
tenaren moeten degraderen. Bij een ge
lijk spel kan men zich middels een be
slissingswedstrijd misschien nog in vei
ligheid stellen.
Hebt u op korte termijn geld nodig?
Bij de NMB wordt u zonder
omslag geholpen. Bijvoorbeeld
2000,— in handen, betaling
in 18 x ƒ125,19. Of 10.000,-
in handen, betaling in 36 x
ƒ340,79. Ook voor andere
bedragen kunt u prettig te
recht bij elk NMB-kantoor.
nederlandsche
middenstandsbank
de bank waar óók u
zich thuis voelt!
Het vierde elftal moest zaterdag
genoegen nemen met een 5-2 nederlaag
tegen het Baarnse TOV 4. Het vierde,
dat met drie juniorenspelers (Steende-
laar, v. d. Veer en Kamphorst) uit
kwam, wist tot 2-2 stand te houden.
Weliswaar nam TOV in de eerste helft
de leiding, maar Bakkum zorgde voor
de gelijkmaker. Door een fout in de
defensie nam TOV opnieuw een voor
sprong, die even later echter weer door
v. d. Veer teniet werd gedaan. Na dit
doelpunt liep Hees echter weg van zijn
tegenstander. Ook het vierde is gede
gradeerd.
De voorlaatste competitiedag heeft BDC
weinig succes opgeleverd. De drie elf
tallen, die in het veld kwamen, ver
loren alle drie. Er werden niet minder
dan zeventien doelpunten tegen BDC
gescoord.
Het eerste moest met 4-1 het on
derspit delven tegen het reeds kam
pioen zijnde Hoogland. Dankzij een mis
greep in de achterhoede kwam Hoog
land al vrij snel en gemakkelijk aan
een 1-0 voorsprong. Al na vijf minu
ten moest J. van Fulpen na een bot
sing het veld gebleseerd verlaten,
waardoor de aanval van BDC nog meer
in kracht verloor. Toch kwam BDC na
een half uur door J. v. d. Lugt op 1-1.
Een tweede fout in de defensie stelde
Hoogland in staat om met een 2-1 voor
sprong te gaan rusten.
Na de thee is het een zeer matige par
tij voetbal geworden, mede door het
warme weer. Twee fraaie doelpunten
brachten Hoogland tenslotte een ver
diende maar wel wat geflatteerde
overwining.
Het vijfde elftal verloor in Hamers-
veld met niet minder dan 6-1 van Roda
3. G. Beijer wist in de tweede helft te
gen de kampioenskandidaten de eer te
redden.
Het achtste elftal deed het tegen
Hoogland 5 al niet veel beter. De Soes
tenaren verloren met 7-0, ook al van
een kampioenskandidaat overigens.
Gezien het feit, dat het vijfde van
Hoogland voornamelijk bestaat uit oud-
eerste elftalspelers, behoeft men zich
voor de nederlaag niet al te veel te
schamen.
Tenslotte speelde het bijna kam
pioen zijnde negende elftal een vriend
schappelijke, wedstrijd tegen BDC 3.
Het negende won verrassend met 3-0.
Voor komende maandag (tweede
Pinksterdag) staat alleen een wedstrijd
voor het vierde op het programma en
wel om twaalf uur thuis tegen VVZA
3 uit Amersfoort.
A
AA*
Toen op 3 september 1939 Engeland
en Frankrijk aan Duitsland de oorlog
verklaarden, was dat een daad van
grote moed, want beide geallieerden
wisten, dat zij tezamen èn te land èn
in de lucht veel zwakker waren dan de
sterke en moderne bewapende vijand.
Van enige effectieve steun aan het Pool
se front kon dan ook geen sprake zijn.
Alleen ter zee was Duitsland de min
dere, zowel van Engeland als van
Frankrijk. Het tragische was echter, dat
juist ter zee met name Engeland de
eerste klappen kreeg. De Duitse onder
zeeboten waren vrijwel allemaal aktief
buitengaats.
Op 17 september bracht een Duitse U-
boot in het kanaal van Bristol het
Engelse vliegkampschip Courageous tot
zinken en op 14 oktober werd het slag
schip Royal Oak op zijn schijnbaar
veilige plaats te Scapa Flow getorpe
deerd.
65 Britse koopvaardijschepen gingen
tengevolge van Duitse onderzeebootak-
tiviteiten verloren, terwijl de Duitse
luchtmacht er nog eens 11 voor haar
rekening nam. Tenslotte was de Britse
marine er niet in geslaagd te voorko
men, dat de Duitse vestzakslagschepen
„Deutschland" en „Graf Spee" de Atlan
tische oceaan onopgemerkt konden berei
ken. De Deutschland had het noorde
lijke zeegebied tot operatieterrein en de
Graf Spee de oceaan tussen Afrika en
Zuid-Amerika, eventueel de Indische
Oceaan.
Onder die omstandigheden en in een
oorlogsperiode, waarin verder weinig
gebeurde, had de slag aan de Rio de
la Plata plaats. Deze zeeslag wordt wel
eens het laatste „ouderwetse" zeege
vecht genoemd, want hij was nog ge
heel in de „Nelson-stijl", d.w.z. van
schip tegen schip, zonder gebruikma
king van radar, vliegtuigen of duik
boten. Zeemanschap en marinetraditie
zouden hierbij een doorslaggevende rol
spelen.
Wat is een vestzakslagschip?
Bij het horen naar de naam vestzak
slagschip denkt men onwillekeurig aan
een klein scheepje. Nieits is minder waar.
De tonnage was 12.000 ton. De lengte
200 meter. De zes 28 cm kanonnen
hadden een draagwijdte van 27 km.
Verder stonden er 8 stukken geschut
van 15 cm en 6 van 10 cm aan boord.
Het schip kon torpedo's lanceren en
had 2 vliegtuigen voor verkenningsdoel
einden op het dek staan. Bovengenoem
de getallen golden voor het nieuwste
Duitse vestzakslagschip „Graf Spee".
De naam „vestzak" is ontstaan doordat
de Duitsers, gebonden aan de „maten
van Versailles", van de overwinnaars
van 1918 geen grotere oorlogsschepen
mochten bouwen. En al waren de Duit
se vestzakslagschepcn in tonnage al
2000 ton „zwaarder" dan de maxium
toegestane 10.000 ton, in vergelijking
met de Britse slagschepen voor 35.000
ton waren ze maar klein. Hun snel
heid, 28 mijl per uur, lag echter zeer
hoog en de actieradius was groot.
Bij het uitbreken van de Tweede We
reldoorlog had Duitsland - ondanks het
opzeggen van het verdrag van Versail
les in 1935 - slechts 3 vestzakslagsche
pen: de „Deutschland", de „Admiral
Scheer" en de „Admiral Graf Spee".
In vergelijking met Engeland, dat 12
grotere slagschepen en met Frankrijk,
dat 8 grotere slagschepen had, was
Duitsland - trouwens ook wat betreft
de kleinere oorlogschepen - zoals hier
voor reeds gezegd - verre de mindere
van zijn tegenstanders. Toch werd de
Duitse vloot van meet af aan - ja zelfs
vóór de fatale datum 1 september 1939
- de aanval op Polen - al ingezet.
Zo kreeg kapitein Heinrich Dau, die
met zijn tanker „Altmark" in de Ame
rikaanse wateren voer, op 27 juli 1939
van de „Seekriegsleitung" - De Duitse
Marinestaf - opdracht om voorraden en
olie in te nemen en een „later vast te
stellen koers" te volgen. Op 1 augustus
begaf de Altmark zich volgens de aan
wijzingen naar een sector ten Z.W. van
de Kanarische eilanden. En één van de
3 vestzakslagschepen, de Graf Spee, be
gon op 21 augustus zijn „oorlogsreis".
Het schip vertrok 's nachts uit Wil
helmshaven en voer op volle kracht
met een wijde boog om Engeland heen,
dicht langs de Deense en Noorse kust,
ten zuiden langs IJsland en daarna
richting zuid, steeds het „midden" van
de Atlantische Oceaan houden. Gedu
rende de hele tocht was vrijwel geen
schip te gezien. Trouwens, zodra maar
een rookpluim zichtbaar werd, veran
derde de Graf Spee onmiddellijk van
koers. Onopgemerkt werd de tocht
voortgezet. Op 1 september werd op de
afgesproken plaats en tijd, midden op
de oceaan, tussen Afrika en Zuid-Ame
rika, contact gemaakt met de Altmark.
Deze tanker zou het oorlogschip regel
matig ontmoeten en van olie en andere
behoeften voorzien. De oorlogstaak van
de Graf Spee was begonnen.
Negen schepen, geen enkele dode.
De commandant van de Graf Spee, met
zo'n kleine 1000 man aan boord, was
de kapitein ter zee Hans Langsdorff.
Hij was 42 jaar en had nog bij de Kei
zerlijke Marine gediend. Hans Langs
dorff was een nazi en een rasechte
Duitser, die met grote getrouwheid el
ke opdracht van zijn superieuren zou
uitvoeren. Hij kende zijn taak als „rai
der": het zo veel mogelijk tot zinken
brengen van vijandelijke schepen om
daardoor de aanvoer over zee naar de
vijand te ontwrichten. Ook zouden vij
andelijke oorlogsschepen worden gebon
den en uit andere gebieden worden weg
gelokt.
Hans Langsdorff trachtte met alle mid
delen, die hem ten dienste stonden, de
vijand te misleiden en in verwarring
te brengen. Zodra hij een vijandelijke
koopvaarder in zicht kreeg, hees hij
de Franse vlag. Hij zorgde ervoor, dat
hij niet langszij kwam te liggen, zodat
de vijand het schip niet aan de opbouw
kon herkennen. Hij gaf zijn schip ook
andere namen, zoals „Admiral Scheer"
of „Deutschland". Ook de Altmark voer
onder valse naam en vlag, n.1. de „Sog-
ne" uit Oslo. Langsdorff veranderde de
opbouw van zijn schip voortdurend door
het plaatsen van namaak-schoorstenen
en geschutskoepels. Nu eens dook hij
te voorschijn ten zuiden van Madagas-
car, helemaal rond Zuid-Afrika, dan
weer voor de Zuidamerikaanse kust,
dan weer ten zuiden van de Kanarische
Eilanden. Negen schepen werden door
de Graf Spee tot zinken gebracht. De
meeste vijandelijke officieren en ma
trozen nam hij gevangen. Deze zee
lieden werden op de Altmark vastge
houden. Daar Langsdorff wist, dat ka
pitein Dau de Engelsen haatte, liet hij
op de tanker een van z'n officieren
achter om er op te letten, dat de ge
vangenen goed werden verzorgd.
Maar hij nam geen enkel risico. Bij het
naderen van een vijandelijk koopvaar
dijschip verwisselde hij op het laatste
moment de Franse vlag voor het Ha
kenkruis en seinde: „Draai bij, ik stuur
boot, gebruik geen radio of ik open
vuur." Het is aan het moedige gedrag
van de Engelse telegrafisten te danken,
dat de Graf Spee werd opgespoord en
aangevallen. Want zij seinden, ondanks
de dreigementen, toch de afgesproken
de nodige „lintjes uitgereikt. Geen en-
ons aan." Prompt werd het seinende
schip dan beschoten en de telegrafist
William Comber van de „Doric Star"
moest plat op de grond gaan liggen
om zich te beschermen tegen 3,7 cm
granaten, die de radiohut troffen. Toch
bleef hij doorseinen: „RRR 19.15 Z.B,
5.5 O.L. Doric Star beschoten stop
slagschip stop."
Na de slag aan de Rio de la Plata zijn
de nodige „lintjes" uitgereikt. Gen en
kele van de negen tot zinken gebrachte
schepen heeft echter van de Engelse re
gering ooit een onderscheiding ontvan
gen.
De zeeslag
In de vroege morgen van de 13e sep
tember 1939 ziet de uitkijk, hoog in de
mast van de Graf Spee, plotseling twee
heel dunne speldenstreepjes boven de
horizon uit komen. Zijn kreet: „Twee
masten in zicht!" doet kapitein Langs
dorff onmiddellijk reageren met: „Koers
en vaart zo houden... Alarm!"
Spoedig komen er nog meer masten in zicht
en 't blijkt, dat het gepeilde schip de
Engelse kruiser Exeter moet zijn, her
kenbaar aan het vage silhouet aan de
horizon: twee erg hoge masten en zes
20-cm kanonnen. De twee andere En
gelse oorlogsschepen worden aanvanke
lijk gehouden voor torpedojagers, ter
bescherming van de kruiser tegen on
derzeeërs. Dit doet Langsdorff vermoe
den, dat de oorlogsschepen een kon
vooi begeleiden en zijn besluit staat
vast. Hij zal de drie vijandelijke oor
logsschepen aanvallen en vernietigen
en daarna met het konvooi afrekenen.
Dan meldt een officier aan Langsdorff:
„Die twee andere schepen zijn geen
torpedojagers, maar kruisers 'van de
Ajax-klasse.
Commodore Harwood - aan boord van
de Ajax - had reeds een taktiek uit
gestippeld en besproken met de com
mandanten van de drie kruisers: com
mandant Woodhouse van de Ajax, ka
pitein ter zee, Bell van de Exeter en
kolonel Parry, commandant van de
Nieuw-Zeelandse Archilles. De com
modore wist heel goed, dat een vest
zakslagschip in bewapening verre de
meerdere was van de drie kruisers. Hij
besloot daarom, indien de strijd bij
daglicht zou worden gevoerd, de Ajax
en de Archilles tezamen de tegenstan
der aan één kant en de zwaardere Ex
eter alléén het slagschip aan de an
dere kant te laten aanvallen. Zodoen
de zou de vijand zijn aandacht moe
ten verdelen en zijn vuur moeten
spreiden.
Niettemin weet de Graf Spee, die om
6.17 uur zijn eerste salvo afgeeft, de En
gelse kruisers zware verliezen toe te
brengen. Vooral de Exeter krijgt de
volle laag: 5 officieren en ruim 50
manschappen worden gedood en 60 man
gewond.
Ook de Ajax en de Archilles krijgen
zware schade en verliezen te lijden.
Doch - en dit mag ook wel een resul
taat worden genoemd van Engelse zee
manskunst en gevechtstaktiek - ook de
Graf Spee moet harde klappen ont
vangen: 37 doden en 57 gewonden. En
ook de materiële schade van het vest
zakslagschip is groot Verscheidene En
gelse granaten zijn door de horizontale
bepantsering heen gedrongen.
Nadat om 7 uur 40 het gevecht wordt
afgebroken, maakt commandant Langs
dorff een rondgang door het schip. Hij
is zeer getroffen door de toestand van
schip cn bemanning. „We zullen een
haven moeten binnenlopen," zegt hij,
„We kunnen zo niet de Noordelijke At
lantische Oceaan oversteken." Gescha
duwd door de Ajax en de Archilles
- de te zwaar gehavende Exeter. waar
van nog maar één kanon kan schieten,
keert huiswaarts - wordt opgestoomd
naar de Uruguese havenstad Monte
video, aan de Rio de la Plata.
Friomf van Engelse bluf.
De kardinale vraag voor vriend en vij
and is nu: hoe lang wil het neutrale
Uruguay de Graf Spee herbergen? De-
strijd wordt nu naar diplomatiek terrein
verlegd. De Duitse ambassadeur poogt
enerzijds het schip zo lang mogelijk in
de haven te houden, anderzijds mogen
de Engelsen er niet achter komen hóe
lang. Het blijkt, dat een periode van 14
dagen nodig is om het schip afdoende
te repareren.
De Engelse gazant probeert de Uruguese
regering te bewegen het schip weer weg
te zenden, doch weer niet té snel, want
de in allerijl naar Rio de la Plata ge
dirigeerde Engelse oorlogsschepen zijn
nog ver weg. Alleen de kruiser Cum-
berland komt de Archilles en de Ajax
versterken. De Engelsen laten echter
overal het gerucht verspreiden, dat het
vliegdekschip Ark Royal en het slag
schip Renown op de rede van Monte
video zijn aangekomen. In werkelijk
heid zijn beide nog 5 dagen varen van
het strijdgebied verwijderd.
De Uruguese autoriteiten staan de Graf
Spee toe 72 uren te blijven. De Engel
sen protesteren officiéél heftig tegen de
ze termijn, doch laten van tijd tot tijd
een Engelse koopvaarder uit de haven
van Montevideo zee kiezen, waardoor
ingevolge de Haagse Conventie - het
vijandelijke oorlogsschip weer 24 uren
moet wachten met uitvaren.
Kapitein ter zee Langsdorff begrijpt,
dat hij ln de val is gelopen, en be
sluit toestemming te vragen de Graf
Spee op te blazen. Berlijn stemt toe.
Het einde van schip cn kapitein
Op zondag 17 december 1939 verlaat de
Graf Spee in de namiddag de haven
van Montevideo. Aan de kade zijn dui
zenden mensen samengedromd. De ka
den, pieren en havenhoofden zijn vol
opgewonden toeschouwers. Tientallen
journalisten en radioverslaggevers uit
vele landen zijn naar de Uruguese ha
venstad gereisd en verschillende radio
stations geven een ooggetuigeverslag
van de gebeurtenissen.
Het is een indrukwekkend gezicht het
grote slagschip te zien draaien tot de
voorsteven naar het zeegat is gericht.
Slecht een uiterst klein deel van de
bemanning - 43 mensen - is aan boord.
Plotseling wijzigt de Graf Spee vah
koers. Toch naar Buenos Aires?
Maar dan vermindert het schip vaart
en ligt stil.
Het vliegtuig van de Ajax cirkelt bo
ven de zeereus. De Engelsen wachten...
Het is 20.40 uur. De laatste bemannings
leden verlaten het schip.
En te 20.54 uur - als de zon achter de
kim verdwijnt - schieten geweldige
vlammen omhoog en dreunen zware ex
plosies over het water. Dikke zwarte
rookwolken golven naar boven. Wrak
stukken vliegen in het rond.
Brandend zinkt de Graf Spee in de
diepte.
De bemanning van de Graf Spee wordt
geïnterneerd.
Kapitein Langsdorff regelt nog vele
zaken in het. belang v.an zijn zeelieden.
In de avond' van de 19e december
schrijft hij een brief aan de Duitse ge
zant te Buenos Aires. Daarin schrijft
hij: „Voor een commandant, die een
man van eer is, spreekt het vanzelf,
dat zijn persoonlijk lot niet te scheiden
is van dat van zijn schip...."
Daarna spreidt hij de oude keizer
lijke marinevlag op de vloer uit, gaat er
op liggen en trekt zijn revolver...
Bij zijn begrafenis, de volgende dag,
is ook een Engelse gezagvoerder aan
wezig namens de gevangen genomen
Engelse zeelieden, die aan boord van
de Graf Spee de zeeslag hebben mee
gemaakt. Kapitein Langsdorff had hen
op de veiligste plaats van zijn schip
gebracht vóór de slag begon.
Hier Is de Navy
Het was kapitein Dau van de Altmark
duidelijk, dat, met de ondergang van de
Graf Spee, zijn taak op de Atlantische
Oceaan was afgelopen. Met meer dan
300 gevangenen aan boord zette hij
koers naar de thuishaven in Duitsland.
Hij slaagde er in de Engelsen, die in
middels van zijn aanwezigheid op de
hoogte waren, te ontlopen. Veilig be
reikte hij de Noorse kust. Daar werd
hij - bij toeval - ontdekt door de En
gelse jager „Cossack", die mijnen veeg
de voor de kust van Noorwegen. De
Altmark zocht een goed heenkomen bin
nen de Noorse territoriale wateren..
Engeland verzocht Noorwegen de ge
vangenen van de Altmark vrij te laten.
Toen de Noorse regering daartoe geen
medewerking verleende werd op 16
februari 1940, de Altmark binnen de
Noorse wateren door de Cossack geën
terd. De Engelse matrozen sprongen
aan boord en riepen hun gevangen
landgenoten toe: „Here is the Navy...!"
Dit incident versterkte Hitier in zijn
mening, dat Engeland de neutraliteit
van Noorwegen niet zou eerbiedigen.
Het Altmark-incident was voor de
Führer een welkom motief voor het
bezetten van Noorwegen, hetgeen be
gin april geschiedde.
Het water in een aquarium, waarin
sub-tropische vissen en/of tropische vis
sen verblijven, moet in de winter een
warme hebben van 20 tot 25 graden C.
Als deze vissen het te koud hebben,
gaan ze „schommelen" en sterwen ze.
Een te hoge temperatuur is ook ver
keerd.
Gebarsten porcelein kunt u weer bruik
baar maken door dit mee te koken met.
de melk. De barsten zullen dan meestal
vanzelf weer dicht gaan.
Het is niet waar dat bij verhuizing al
hetgeen spijkervast zit in uw huurhuis
door u niet mag worden meegenomen.
Alles wat u zelf extra hebt laten aan
brengen, mag u meenemen, maar u
mag het huis niet beschadigen. Zorg er
dus voor dat beschadigingen achterwe-
blijven of herstel ze onzichtbaar.
Moet u voor uw vakantiebagage een
nieuwe koffer kopen, houdt dan reke
ning met lengte enz. van japonnen, he
renkostuums enz. Een jurk of heren
kostuum, toegevouwen, vraagt veelal
een lengte van 75 a 20 cm. Koop dus
geen te kleine koffer.
F^jn gemalen cierdopp^i kunnen wc
zeer goed gebruiken als meststoi voe;
potplanten.
