J
A
De Indiaanse vrouw wordt vaak
niet beter behandeld dan een dier
IDERLG PUKKEN
HOOR OnB IRDOB-UlT
Soepelheid
De Indiaanse vrouw wordt vaak niet
beter behandeld dan een dier. Ecuwen-
lang hebben ze dit zonder meer geac
cepteerd. Ze hebben nooit anders ge
weten dan dat ze verplicht waren ach
ter de patrón (hun man) aan te hol-
- len. Ze hebben er nooit over nage-
dacht dat dit zonder meer een menson
waardig bestaan is, een discriminatie
van de vrouw in optima forma. Aldus
mejuffrouw E. H. Holstege, die in 1967
naar Bolivia trok om te helpen aan
deze wantoestand een einde te maken.
Mejuffrouw Holstege werd van direc
trice van een huishoudschool helpster
van Indianenvrouwen. In 1971 kwam
ze weer even thuis, heel kort maar.
daarna ging ze terug naar Bolivia. Ze
deed dit liever dan weer in haar oude
functie te stappen. Haar eerste vier
Boliviaanse jaren bracht ze door in
Chulumani, een kleine plaats in een
gebied waar Aymara-Indianen zijn
neergestreken, nadat de regering daar
kleine percelen grond beschikbaar had
gesteld. Het grootste probleem was
daar, dat de reeds eeuwen bestaande
kloof tussen man en vrouw maar niet
uit de weg geholpen kon worden.
Paters Augustijnen die daar werk
ten hadden om die reden al twee
maatschappelijk werksters laten over
komen, maar dit werd hun op den
duur financieel te zwaar. Toen sprong
de Nederlandse regering bij en stuur
de mejuffrouw Holstege naar Colum-
bia om samen te werken met mejuf
frouw A. M. Th. Janssen, de enig
overgeblevene van de twee mede
werksters van de paters. Aanvankelijk
had het tweetal enige helpsters, die
een opleiding hadden gevolgd op een
Unesco-instituut in Bolivia. Maar toen
die moesten worden vervangen zoch
ten ze zelf kandidaten. Ze vonden er
echter maar één.
„DAN DOEN WE HET ZELF MAAR"
"Toen zijn we er zelf maar in
gesprongen," aldus mejuffrouw Holste
ge. Dat "inspringen" betekende, dat
ze zelf een opleiding op poten zette
voor inlandse meisjes. Uit verschil
lende Indianengehuchten kwamen toen
een paar van die meisjes opdagen om
een cursus van tien weken te gaan
volgen. Na die opleidingstjjd gingen ze
naar hun nederzetting terug om het
geleerde in praktjjk te brengen. Om
de twee weken werden ze door mejuf
frouw Holstege en haar medewerkster
bezocht, omdat die natuurlijk op de
hoogte wilden blijven van de activitei
ten van de inlandse meisjes.
Die controle bleek al gauw noodzake
lijk te zijn, want in een ommezien
kregen de meisjes ruzie met ouders
en verdere familie, die het maar "be
lachelijk vonden als zo'n meisje zei,
dat de rommel moest worden opge
ruimd of dat de babies behoorlijk
moesten worden gewassen". Maar me
juffrouw Holstege liet zich door deze
mislukking niet uit het veld slaan. Bij
de tweede ploeg die ze opleidde ver
plichtte ze de vaders en moeders vier
dagen lang de cursussen te volgen.
Hun reactie daarop was verheugend:
,ze werden er zo door gegrepen dat ze
vroegen of ze zelf ook zo'n volledige
cursus zouden mogen meemaken. Na
tuurlijk hebben ze hun zin gekregen.
Voor de mannen werd er een cursus
van drie weekeinden gegeven (omdat
zij hun werk natuurlijk niet in de
steek konden laten); voor de vrouwen
een opleiding van een aaneengesloten
week.
WAT WORDT ER GELEERD?
Op de vraag waaruit zo'n cursus be
staat, antwoordde mejuffr. Hofstege:
"We laten hen denken over het
verschil tussen een tafel en een hond,
over de rangorde der dingen. Dan
gaat meestal al ten nieuwe wereld
voor hen open. Wat eigenlijk nog be
langrijker is, is dat de mannen het
bleken te accepteren. Ze bevestigden
trouwens dat ze over dit onderwerp al
eens eerder iets hadden gehoord op
curssusen van bperenorjganisaties. En
als de signorita's dezelfde mening had
den, moest er toch wel iets van waar
zijn, meenden ze.
Door het bewuster maken van de
vrouwen ontstonden er spoedig vrouwe
norganisaties. Daarvoor waren weer
nieuwe cursussen nodig: hoe je een
bestuur op poten zet en in stand
houdt, hoe je boodschappen doorgeeft
en dergelijke. Het principe van mejuf
frouw Holstege en haar collega mejuf
frouw Janssen is: de vrouwen zelf con
clusies te laten trekken, zelf laten ont
dekken dat de bestaande toestanden
onmenswaardig en onhoudbaar zijn.
Er moet natuurlijk terdege rekening
mee worden gehouden, dat veel wat
voor ons vanzelfsprekend is door
mensen met een ander cultuurpatroon
of uit een andere levenssituatie hele
maal niet als zodanig wordt gezien.
NIET ZO FRG VREEMD
Bjj even nadenken zal het ons dan
ook helemaal niet zo erg vreemd in
de oren klinken dat het verband tus
sen sinaasappels eten en niet de griep
krijgen moet worden aangeleerd en
met voorbeelden gestaafd. Men moet
de Indiaanse vrouwen zoveel mogelijk
zelf conclusies laten trekken, dat
spreekt het best aan. Wfjs je er bij
voorbeeld op dat tjjdens de maanden
februari en maart het ontstaan van
bepaalde oogziekten verband houdt
met een tekort aan fruit, dan gaan ze
daarover nadenken. Ze komen tot de
slotsom, dat je wel geljjk moet heb
ben en dat kweekt vertrouwen en be
reidheid om aan te nemen wat je
zegt.
Als er gevraagd wordt wat de
meisjes het belangrijkst hebben gevon
den van hun cursus, blijkt na enig
doorvragen dat het vooral de sfeer
was. "Er is niet gescholden, er is
geen zweep gebruikt en alles is toch
op tijd klaar gekomen, terwijl het bo
vendien nog gezellig is gegaan", is de
mening. Dit brengt onwillekeurig de
vraag naar voren of het ook mogelijk
is dat man en vrouw met begrip en
saamhorigheid op die manier kunnen
samenleven.
BUREN EN VREEMDEN
TELLEN NIET MEE
Zoals reds gezegd bestaan er bij de
Indianen in Columbia geheel andere
zeden en gewoonten dan in de
Westerse wereld. Zo is de familieband
daar voor onze begrippen ongemeen
hecht, maar daar blijft het dan ook
bij. Want met vreemden, waartoe ook
buren worden gerekend hebben ze
niets te maken, vinden ze. Behalve
met je familie kun je met niemand op
gelijk niveau omgaan. Het verbaast
en verrast de Indiaanse meisjes dan
ook hogelijk als ze te horen krijgen,
dat mejuffrouw Holstege en haar assis
tente mej. Janssen helemaal geen fa
milie van elkaar zijn en elkaar zelfs
tevoren in Nederland nooit hebben ge
zien of gesproken.
Het is heel moeilijk deze gedachten-
wereld om te buigen. Vanzelfsprekend
wordt dat nooit met geweld gedaan,
maar heel voorzichtig, telkens met
een nieuw klein duwtje. Je kunt de
natuur nu eenmaal niet forceren zon
der dat je zelf met de brokken blijft
zitten. Geen buitenstaander kan er
een flauw vermoeden van hebben hoe
hecht de familieband daar is. Op deze
band hebben al heel wat cooöperaties
de nek gebroken. Familieleden mogen
elkaar immers nooit iets weigeren en
de mensen buiten de familie bestaan
in feite niet voor hen. Vandaar dat
het ook een hele toer is hen ver
trouwd te maken met de cooöperatie-
ve gedachte, waar alle leden stem
recht, een beslissende stem hebben,
en bovendien de kas nog moet klop
pen, óók al gaat hef om geld van
anderen. Bij het oprichten van een
cooöperatie wordt vaak op de eerste
dag "elk uur" de kas opgemaakt, "om.
dat dat vreselijk moeilijk voor hen is
en heel iets nieuws om de geldla klop
pend te houden".
Het is geen gemakkelijk werk wat
mejuffrouw Holstege en haar helpers
daar in het verre Columbia doen; ze
hebben bovendien In verhouding wei
nig echte waardering voor hun zwoe
gen. Maar opgeven is er niet bij, tot
heil van de Indiaanse vrouwen én de
Indiaanse mannen. Ofschoon die man
nen er meer moeite mee zullen heb
ben dit in te zien.
Pakken van ribkatoen en -fluweel zijn ideale pak
ken voor alle dagen van de week, dus óók voor de
zondag. De stof voegt zich fijn naar het lichaam en
zit toch luchtig. De pakken zijn in verschillende uit
voeringen te koop. Wie meer houdt van een wat
nonchalant geheel kan een keus maken uit vele mo
dellen; wie valt op vlot-gedistingeerd zal ook slagen.
De katoenen corduroy van nu doet eigenlijk in geen
enkel opzicht meer denken aan de ribstoffen (pilo)
die vroeger uitsluitend voor werkkleding werden
gebruikt. Dat komt omdat er sindsdien veel met ka
toen is gebeurd. Het materiaal werd veelzijdiger en
de kleurschakeringen zijn haast „onbegrensd".
Voorts is de mode nu zo gedemocratiseerd, dat
iemand die een bepaalde stof draagt niet langer
meer in een sociaal vakje wordt gestopt. Dunne
luchtige ribkwaliteiten zowel als de bekende zwaar
dere typen zijn terug te vinden in de kollekties van
deze zomer. Het fijne van ribfluweel is dat deze
„poolstoffen" in alle prijsklassen te vinden zijn: zo-
wei in kleine boutieks als in dure couture-huizen.
Dit katoenfluwelen
pak is een ontwerp
van Captain, België.
Het is verkrijgbaar
in zwart, donker
bruin, grijs of staal
blauw. Het jasje kost
f 195 en de broek
f90.
Haar blazerpak is
van Apo, Amster
dam. Bij deze smalle
'ribstof werd voor de
ondergrond een witte
draad gebruikt, wat
een grappig effect
geeft (prijs f130).
Hij draagt een flu
welen kolbert met
fantasiedessin en
een ton-sur-ton rib
broek van Van Gils,
Roosendaal (jasje
f 135 en broek in al
lerlei felle tinten
f45)
Het is prettig met orde en regel te le
ven, omdat het ons de beste kans geeft
de plannen die we ons gevormd had
den te volvoeren. Dit geldt zowel voor
onze tijdsindeling als voor onze finan
ciële berekeningen. Al doende leert
men en juist de regelmaat stelt ons in
staat de mogelijkheid tot kleine prak
tische vereenvoudigingen op te mer
ken en te benutten. Op den duur zal
alles dan zo vlot en licht mogelijk van
de hand gaan. Maar wat moeten we
doen als er plotseling een kink in de
kabel komt, die dat aangename en ver
trouwde gangetje dreigt te onderbre
ken f Dan wordt er wel heel verschil
lend gereageerd. De een raakt in pa
niek; de ander trekt een verstoord ge
zicht wanneer er een brief arriveert,
waarin b.v. een of ander familielid of
een vriend een korte of langer bezoek
aankondigt. Soms wordt de ontvangst
onder min of meer vriendelijke en min
of meer ware verontschuldigingen af
gewimpeld: er is geen tijd. Soms
brengt men de moed tot een bepaalde
weigering niet op. Maar is men dan
toch niet in staat het gevoel van ge
stoord te zijn" helemaal te overwinnen.
De ontvangst valt dan weinig hartelijk
uit, wat de gast zeker niet zal ontgaan.
Natuurlijk kan het ook anders, wan
neer we ons geen slaaf maken van on
ze zelf gevormde voorschriften. Inte
gendeel, we kunnen er ons een ge
woonte van maken ons zo min moge
lijk iiit otis evenwicht te laten brengen
door wat dan ook, en in zulke geval
len onmiddellijk naar een oplossing te
zoeken. Want in de reget kan iets ook
wel anders Juist waar regel heerst kati
meestal wel eens iets overgeslagen of
vereenvoudigd worden. Wie gewend is
zichzelf te helpen, mag voor een keer
gerust eens om hulp vragen. Met wat
goedé teil en overleg, met wat plooien
en verzetten valt dikwijls veel te be
reiken. Misschien zullen we inderdaad
wel eetis een teleurstelling moeten ver
werken of ons een opoffering moeien
getroosten, maar wie moet dat niet
Hoofdzaak is dat v)e er ons goede hu
meur niet door laten bederven, doch
er integendeel een erezaak van ma
ken ons zonder mopperen door de zich
voordoende moeilijkheden heen te
slaan. Dit is niet alleen een zegen voor
onze omgeving, maar zeker niet min
der voor onszelf. Want deze innerlijke
bereidheid is in staat ons het leven
heel wat lichter te maken.
JETTY
Voor vrouwen en meisjes „die wat minder hebben" zijn er ook leuke, betaalbare
bcha'tjes in AA cn A-cup in de handel. De hier afgebeelde beha kost 5.95 en het
bijpassende slipje (maten 69-75) kost 4.95. Kleuren: wit, beipe en wildrose.
(Modellen: Lovable Nederland)
Model Caravan
linksis verkrijg
baar in roee, rood,
felblauw, geel en
beige (f 98)model
Ondine een broek
met bijpassend
asymmetrische rits
sluiting is in acht
modekleuren op de
markt (prijs f 135).
Het zijn modellen
van Pierre tfAlby,
Frankrijk.
