20 jaar Nederlandse Export Combinatie
m
Donderdag 31
augustus 1972
50e jaargang no. 99
UitgaveDrukkerij Smit - Soest
Bureau voor redactie en administratie: Van Woeilos! raai 29, Soest
Tel. 2566-5151 - Postgiro 126156
BESTAAT ER
WEL RACISME
„Oscar" voor export
Jeugdige bromcrossers
botsten
Dronken achter het stuur
Kamerconcert
Twee Wijkraadleden distantiëren zich
van uitspraken van hun voorzitter
Deskundigheid in het geding
PRINS CLAUS 46
Olvmpia gymnastiek
weer van start
Grafschennis
Diefstal van aardappelen
en kool
Orgelconcert
Jan Jansen
Het oog gericht op
Cliili's linkse
experiment
Bejaarden soeieteit in
Darthuizen groot succes
Loos brandalarm
SOFSTER i COURANT
Abonnement per kwartaal 4,75. Buiten Soest per kwartaal 9,-
Verschijnt iedere donderdag
Op hetzelfde moment dat de Wereld
raad van Kerken een verdubbeld be
drag van een miljoen dollar vaststelt
voor het anti-racismefonds en terug
trekking van investeringen in zuide
lijk Afrika aanbeveelt, gingen Rotter
dammers Turken te lijf die zich naar
hun mening te gekonsentreerd in hun
woonwijken vestigden, stuurt de pre
sident en generaal van Oeganda allen
die geen neger zijn uit zijn land, eisen
de Afrikaanse landen het wegsturen
van de Olympische Spelen van een
tiental - gemengde - sportslieden uit
Rhodesië, zijn in Soedan miljoenen en
meest chr. georiënteerde negers ver
moord door Arabische landgenoten, eist
de Sowjet-Unie tienduizenden guldens
van intellektuele Russische Joden die
naar Israël willen emigreren en worden
in donker Afrika telkens weer stammen
uitgemoord door andere negerstam
men uit zuivere machtswellust. En
hier te lande doen we dapper mee om
de apartheid in Zuid-Afrika te helpen
bestrijden en de negerstammen in en
om Angola te steunen in hun strijd
tegen de Portugezen.
Racisme is en blijft natuurlijk ver
werpelijk. Doch we vragen ons af of
het in wezen wel bestaat? Is het ei
genlijk niet veel meer een strijd van
de onmachtigen tegen de machtigen
en omgekeerd? Een strijd waar de
huidskleur feitelijk niets mee te ma
ken heeft. Die dan ook gesignaleerd
kan worden bij alle rassen. Die steeds
wéér voorkomt daar waar om een of
andere politieke- en machtsreden men
bepaalde groepen wil diskrimineren
en'of bestrijden. Als 't zich richt te
gen mensen van een andere huids
kleur, dan komt dit omdat die andere
groep toevallig minder intelligent of
minder sterk is of omgekeerd juist
veel intelligenter of machtiger is. In
het eerste geval noemt men het dan
onderdrukking en racisme, in het
tweede geval een strijd voor vrijheid
en zelfstandigheid, waarmee nu b.v.
president Amin van Oeganda schermt
en waarom eerder in Congo alles wat
blank was werd uitgemoord of ver
dreven.
Het gaat daarom niet om de huids
kleur of het ras. Iedere blanke kan
met iedere donker of lichtgekleurde
heel best overweg en omgekeerd als
ze maar van een beetje zelfde ontwik
keling zijn, zoals dat ook geldt voor
het onderling verkeren tussen mensen
van een zelfde ras. Al dat z.g. racisme
is niets anders dan de oeroude strijd
tussen machtigen en minder-machti-
gen en omgekeerd.
Bij degenen die er niet direkt bij
betrokken zijn gaat de sympathie al
tijd uit naar de underdog, naar de
genen die min of meer onderdrukt
worden, tenzij politieke motieven de
gerichtheid juist naar de andere zijde
den uitstrekken. Die politieke motieven
spelen bij dit alles een grote rol.
Daardoor wordt er door bepaalde
groepen in westelijke landen wel hef
tig tekeer gegaan tegen de door blan
ken bepaalde apartheidswetten in Zuid
Afrika, tegen Rhodesië en tegen de
Portugezen in Angola, maar niet te
gen de apartheidswetten van de dikta-
tor van Oeganda, niet tegen de uit-
moordingen in Biafra en in Congo,
niet tegen de massamoord in Soedan.
Want hen gaat het om de verzwakking
van de westelijke macht, waarvoor
het racisme wordt gebruikt als een
gemakkelijk aansprekend iets om me
destanders te krijgen. De blanken, niet
altijd de intelligentsten, maar wel de
meest ontwikkelden, zijn politiek zo
zeer in zichzelf verdeeld, dat zij zich
vaak en in menig opzicht wat al te
gemakkelijk laten gebruiken om zich
zelf konkreet weg te laten cijferen,
terwille van een (vermeend) racisme.
Daar kunnen en zullen op macht be
luste groepen, zowel van blanke als
van gekleurde zijde, dan graag gebruik
van maken om langzaam maar zeker
hun macht te vergroten en op hun
beurt, te onderdrukken wat zich zwak
ker toonde, hetzij blank, hetzij bruin.
Omdat het dus gaat om een strijd, een
zwakkere tegen sterkere groepen en
van sterken tegen zwakken, betwijfe
len wij oprecht of 'n Wereldraad van
Kerken bepaalde groepen met geld
moet steunen, voor welk opgegeven
doel dan ook, omdat we toch juist en
jn de eerste plaats van de Kerk van
Christus moeen verwachten, dat die
zich keert tégen gewelddadige strijd,
de aandacht uitsluitend zou moeten
richten op wat de menshe'd kan ver
binden. in liefde tot de naaste, inplaats
van bestrijding van die naaste. Ander-
z.iids moet de Kerk zich natuurlijk ook
uit datzelfde liefdesbeginsel keren te
gen onderdrukking, maar dan ook
ovpral ter wereld en dat moet dan
met het woord van Christus en niet
met dat van de Mammon.
Racisme is steeds meer een politiek
geindoktrineerd woord geworden. In
wezen bestaat het nauwelijks. Is het
veel meer dan een kwestie tussen
meer en minder ontwikkelden, tussen
machtigen en zwakkeren. En dat alles
ten eigen voordele.
Dit jaar bestaat dc Stichting Nederlandse Export Combinatie, N.E.C., 20 jaar.
Ter gelegenheid hiervan is er op maandag 4 september a.s. een ontvangst in
Huize Neclenburgh aan de Soesterbergsestraat en zal de „export scepter" wor
den uitgereikt aan een groot aantal daarvoor in aanmerking komende bedryven.
De dag wordt besloten met een Pasar Malam.
Op het toegangspad tot het zandgat
aan de Soesterengweg botsten twee
jeugdige crossers met hun bromfietsen
tegen elkaar. J. W. (14) werd met ver
wondingen aan hoofd en linkerbeen per
ambulance naar Zonnegloren gebracht.
Na behandeling kon hij naar huis te
rugkeren. De bestuurder van de tweede
brommer R. P. H. (14) raakte wat
tanden kwijt en zijn kaak werd be
schadigd. Hij begaf zich later ook naar
het ziekenhuis om behandeld te wor
den.
De Nederlandse Export Combinatie
werd 5 september 1952 opgericht op
initiatief van de huidige directeur, de
Culemborgse fabrikant Lambert Fok-
kema. Met hem plaatsten zes fabrikan
ten, t.w. de schuimrubberfabrikant G.
J. Marsman, de drukker mr. H. A. M.
Roelants, de fabrikant van verwar
mingsinstallaties J. Smit, de conserve-
fabrikant C. W. Tieleman en de verf-
fabriek D. H. Vis, hun handtekening
onder de notariële stichtingsakte.
De stichting telt thans 300 leden, die
tesamen een exclusief fabrikantenge
zelschap vormen. Het is allerminst een
club voor iedereen. Een nieuw lid
wordt pas toegelaten wanneer zijn ar
tikel niet concurreert met dat van een
ander.
Met elkaar brengen zij het meest vol
ledige sortiment aan de man van wat
ons land te bieden heeft. Een keur uit
collecties, die stuk voor stuk specialis
ten moeten zijn op een ander terrein.
Aanvankelijk namen de reizende fa
brikanten eikaars artikelen mee; later
werden voor dit doel drie wereldrei
zigers in dienst genomen, die continue
de hele wereld afreizen.
In hun bagage voeren zij de artikelen
van alle leden mee. De voordelen zijn
duidelijk: minder kosten, stijging in
aanzien en door deze opzet leert men
van elkaar.
Het is een „doe"-club en kenmerkend
is in dit verband een uitspraak van de
heer Fokkema: „Wij geloven niet in
waarzeggers, maar in het heilig vuur
van de man die weet wat daden zijn.
Er wordt in ons land nog teveel ge
theoretiseerd.
Er wordt over marketing gepraat door
mensen die zelf nooit iets verkocht
hebben.
Er wordt in Nederland teveel aan fu
turologie gedaan. Maar de actualiteit
van vandaag en morgen is belangrijker
dan het jaar tweeduizend, dat de
meeste van de tegenwoordige onderne
mers niet meer in functie zal zien".
De export scepter
„Er is", zegt de heer Fokkema. „de af
gelopen twintig jaar in ons land geen
bedryf gesloten of gefailleerd, dat een
gespreide wereldwijde export onder
hield naar 20 of meer landen".
Een onderneming die wil blijven be
staan, moet naar zijn mening „Euro
pees" denken, waarmee dan wordt be
doeld dat de hele EEG in plaats van
Nederland als thuismarkt wordt ge
zien. Een onderneming die haar voort
bestaan verzekerd wil weten, moet
streven naar een omzetspreiding over
tenminste twintig landen.
De ideale toestand is volgens de be
vindingen van de heer Fokkema een
omzet van 50 °/o export, verspreid over
tenminste 20 landen buiten het gebied
van de EEG. Pas dan, kan naar de
mening van de heer Fokkema gezegd
worden dat een onderneming voldoende
conjunctuurbestendig is.
Om deze gedachte op grote schaal bij
het bedrijfsleven ingang te doen vinden,
heeft de N.E.C. een onderscheiding in
gesteld voor ondernemers met een we
reldwijde export.
Deze „export-oscar" wordt voor het
eerst uitgereikt tijdens de festiviteiten
op 4 sepember en is niet voorbehouden
aan de leden. Alle bedrijven met een
regelmatige export naar meer dan 20
landen, komen naar zeer strenge maat
staven in aanmerking voor deze onder
scheiding.
NEC export verdubbclingsplan
„De export van de kleine cn middel
grote Nederlandse industrie, over de
grote concerns wil ik niet oordelen,
kan en moet in vyf jaar verdubbelen",
aldus de heer Fokkema.
Met deze uitspraak verzet hij zich te
gen de sombere zienswijze van de EEG-
commissie in het begin van dit jaar en
aanvaard hij evenmin de lagere ra
mingen van het Centraal Planbureau.
Als vuistregel geldt, dat ieder kleine
en middelgrote onderneming per jaar
20 °/o in omzet en rendement moet stij
gen, wil men de continuïteit en daar
mee ook de werkgelegenheid en de
welvaart garanderen. De uitgangspun
ten hiervoor zijn: a. de „trim export"
elke dag opnieuw door onvermoeide
inspanning de conditie verbeteren en
b. „magische lijnen passeren", dat wil
zeggen dat magische grenzen vinden
waarachter een produkt nog onbekend
de exportmogelijkheden nagenoeg on
beperkt zijn. 20 van elke exportor
der wordt verkregen door het produkt
an sich". De overige 80 °/o wordt be
reikt door de verkoopfilosofie achter
het produkt.
16 miljard van onze export naar West-
Duitsland gaat naar het gebied ten
westen van de lijn Aken-Lübeck; 4
miljard slechts naar het overige ge
deelte.
Als markant voorbeeld noemde de heer
Fokkema de spectaculaire export-ont
wikkeling van gedroogde koemest. „Er
bestaat geen land ter wereld, of er
zijn koeien. Maar de Nederlandse on
dernemer die koemest verzamelde, deze
droogde en in fraaie pakjes stopte, een
eclatante reclamecampagne voerde, ge
tuigde van inventiviteit, visie en onder-
nemingsdrang".
In 1952 had de Nederlandse export een
omvang van ongeveer 10 miljard gul
den; in 1971 was het jaarcijfer geste
gen tot 48 miljard gulden.
De N.E.C. beperkt zich overigens niet
tot de export. De leden wisselen er
varingen uit, die ogenschijnlijk niets
met export te maken hebben. De heer
Fokkema noemt dat „ondernemings
strategie", het beleid dat alle onder
delen van de bedrijfspolitiek en be
drijfsvoering omvat. De club van rei
zende fabrikanten tendeert daardoor
ook in de richting van een economisch
centrum, maar dan wel bij uitstek ge
richt op de praktijk van vandaag.
Inflatie is geen natuurverschijnsel
„Zo goed als men moet strijden tegen
drankzucht, ontucht en misdaad, zo
dient men ook van leer te trekken te
gen de inflatie en de inflatieverwek-
kers. Men gaat er teveel van uit, dat
het huidige inflatoire uithollingsproces
niet meer te stoppen is en men vindt
het kennelyk normaal dat onze samen
leving steeds meer te trekken krijgt
van een decadente consumptiemaat
schappij. Het is helaas al zo ver ge
komen," zo voegde NEC-directcur L.
Fokkema hieraan toe, „dat op de Ac
countantsdag 1972 een aantal zeerge
leerde en zelfs hooggeleerde inleiders
spreekt over het onderwerp: „Leven
met de inflatie."
De heer Fokkema acht voldoende re
denen aanwezig om krachtig stelling te
nemen tegen deze verwerpelijke drog-
rede. Inflatie is geen natuurverschijn
sel. Inflatie wordt gemaakt door pot-
verterende verkwisters die nagenoeg
zonder onderbreking Sinterklaas spe
len zonder dat het 5 december is.
Toen in december van het vorig jaar
zeven Hoge Commissarissen plus een
algemeen directeur van de EEG uit
Brussel naar een zitting moesten van
het Europees parlement in Straatsburg,
charterden zij acht vliegtuigen van de
Brusselse chartermaatschappijen Abe-
lag en Brussels Airways, omdat iedere
functionaris zo nodig zijn eigen vliej
tuig moest hebben.
De toestellen startten tien minuten tot
een kwartier na elkaar en over de weg
suisden acht grote dienstauto's want
toen de euroeraten op het vliegveld
van Straatsburg aankwamen, moest
daar immers hun eigen chauffeur keu
rig klaarstaan om de heren voor de
ingang van het Euroepse parlements
gebouw af te leveren.
Recept
Wanneer aan een dergelijke geldver-
kwisting door de overheid paal en perk
werd gesteld, zouden we al een heel
eind op de goede weg zijn van de in-
flatiebestrijding. Als bovendien met
ingang van vandaag de lonen en prij
zen volkomen bevroren worden, kan
over precies twee jaar de inflatie be
dwongen zijn.
Dit recept is zo simpel en voor de
hand liggend, aldus de heer Fokkema.
dat veel te ver zoekende idealisten
nooit op dit idee zullen komen. An
deren die het wel zien, missen helaas
de kracht of de goede wil om het door
te voeren.
Bij het door de heer Fokkema inge
stelde onderzoek is duidelijk gebleken,
dat veel gefailleerde en gesloten be
drijven de eindjes niet meer aan elkaar
konden krijgen, omdat zij - op het
voetspoor van de geldverslindende
overheidsinstellingen - op veel te
royale voet door het leven gingen.
„Zuinigheid met vlijt" is nog steeds een
voortbestaansvoorwaarde voor een on
dememing. Aldus bleek uit het inge
stelde onderzoek naar de oorzaak van
De heer Fokkema is van mening dat (bedrijfssluitingen.
Op de Stadhouderslaan veroorzaakte de
57-jarige R. K. uit Soest een aanrij
ding, toen hij in zijn personenauto, zon
der voldoende uit te kijken, de uitrit
bij perceel 51 afreed. Hij botste tegen
de juist passerende vrachtauto, be
stuurd door W. E. v. S. (28) uit Baarn,
waarbij de luxe wagen aanzienlijke
schade opliep.
K.. die in zwaar beschonken toestand
achter het stuur zat, werd ter ontnuch
tering ingesloten in het politiebureau.
Zijn rijbewijs, alsook het kentekenbe
wijs van de wagen werden ingenomen.
De eveneens 57-jarige H. M. werd als
bestuurder van een personenauto aan
gehouden op de Soesterbergsestraat.
Ook hij verkeerde onder invloed, werd
ter ontnuchtering ingesloten en moest
zijn rijbewijs inleveren.
Het Utrechtse Kamermuziekgezelschap,
dat bestaat uit Lola Mees, viool, Ben
Lansdorp, viool, Wim van Os, altviool,
Miep Meder, cello en Christiaan Boom,
klarinet, concerteert zondagmiddag, 3
september a.s. in de tentoonstellings
zaal van het Artishockgebouw. Uitge
voerd zullen worden werken van Lud-
j von Beethoven, Joseph Haydn en
Wolfgang A. Mozart. Het concert be
gint om 15.00 uur. Op hetzelfde uur
begint, ook in het Artishockgebouw,
het zondagmiddagtheater voor kinde-
Twee Wijkraadleden, te weten de he
ren H. Eijpe en P. Bloemendaal, zijn
het niet eens met een aantal uitspra
ken van de voorzitter van de Wijkraad,
de heer J. Veenendaal, gedaan tijdens
de gemeenteraadsvergadering van don
derdag 17 augustus j.1. Tijdens die
raadsvergadering kwam een brief van
de confessionele partijen aan de orde
over het functioneren van de Wijkraad
De heer Veenendaal werd toen het
woord gegeven, waarbij deze beweerde
dat een der leden van de Wijkraad,
lid der KVP, aanwezig op de politieke
soos der confessionele partijen, zijn
excuses zou hebben aangeboden in
verband met geruchten in de pers over
het achterhouden van informatie door
de voorzitter van de Wijkraad. Ook
vroeg de Wijkraadvoorzitter zich toen
af, naar aanleiding van een verzoek
van het gemeenteraadslid mevrouw E.
Korthuis-Elion (VVD) de Wijkraad
meer bevoegdheden toe te kennen,
op welke wijze dat zou moeten ge
beuren, „daar z.i. de wijkraadleden
daarvoor onvoldoende deskundig zijn".
De twee genoemde leden zijn het daar
helemaal niet mee eens. Het KVP-
wijkraadlid zegt in de brief die door
hem en door de heer Bloemendaal is
ondertekend, dat hij de voorzitter nim
mer heeft beschuldigd van het achter
houden van informatie en hem dan
ook nooit excuses heeft aangeboden
voor dit feit. Hij heeft het betreurd
dat in de pers het achterhouden van
informaties gesuggereerd werd.
Wat betreft de uitbreiding van de be
voegdheden zeggen de beide onderte
kenaars dat de heer Veenendaal op 18
mei j.1. heeft verklaard dat hij meer
bevoegdheden voor de Wijkraad wilde
verkrijgen en dat hij daarom niet de
vacante VVD-zetel in de raad wilde
bezetten.
Op 2 juni verklaarde hij, tijdens de
buitengewone openbare vergadering
van de Wijkraad, in zijn welkomstrede
tot de nieuwe burgemeester „het ver
krijgen van meer inspraak vereist nog
nadere bestudering. De noodzakelijk
heid van een herziening van de veror
dening op de Wijkraad Soesterberg
acht de Wijkraad op een aantal punten
niet uitgesloten".
Op 17 augustus, tijdens de bewuste ge
meenteraadsvergadering, ziet de heer
Veenendaal die mogelijkheden niet
meer „met als gevolg", zeggen de beide
heren, „dat hoewel alle frakties lieten
blijken de wijkraad meer bevoegd
heden te willen verstrekken, dit
door de burgemeester, gehoord heb
bende wat de voorzitter der Wijkraad
daarover te berde bracht, van de baan
wordt geveegd".
Daaraan voegen zij nog toe dat, wan
neer de Wijkraad goed samenwerkt
met B. en W. en de gemeentelijke in
stanties, deze evenmin als een gemeen
teraad ondeskundig is. Zij nemen dan
ook aan dat de voorzitter van de Wijk
raad niet heeft gesproken namens de
PRINS CLAUS hoopt woensdag 6 september zijn 46ste verjaar
dag te vieren. Dat de prins zeer aktief is in ons land behoeft
geen betoog. Hij blijkt ook voor prinses Beatrix een goede steun.
Dat is op te merken als we ze gadeslaan tijdens de bezoeken die
zij afleggen aan de provincies van Nederland.
Onlangs was de provincie Utrecht aan de beurt. Zij legden grote
belangstelling aan de dag voor de regionale pers, toen zij werden
ontvangen door de direkteuren van het Utrechts Nieuwsblad.
Tijdens een werklunch werd de funktie besproken die de regio
nale dagbladen tegenwoordig innemen.
Het is duidelijk dat prins Claus zich helemaal Nederlander is
gaan voelen en zich volkomen voor ons land inzet.
Wij wensen hem temidden van zijn gezin, een bijzonder prettige
dag toe.
Wijkraad, maar alleen namens zichzelf.
In r.un brief stellen de heren Eijpe en
Bloemendaal de overige leden van de
Wijkraad voor zich eveneens van die
uitsprake te distantiëren.
Afschriften van de brief werden ge
zonden naar het college van B. en W.
en de fractievoorzitters van de poli
tieke partijen.
Na een rustperiode is de gym-afde-
ling weer gestart. Ten opzichte van
het vorig seizoen zijn er een paar
wijzigingen en wel:
1. de gymzaal aan de Smits weg wordt
ook door ons gebruikt, woensdagmid
dag van 2-3 uur voor meisjes van 6-7
jaar, 3-4 uur voor meisjes van 8-9
jaar, 4-5 uur voor meisjes van 10-13
jaar, donderdagavond 7-8 uur adspi-
rant dames 14-17 jaar. 8-9 uur dames.
2. De lessen op donderdagavond wor
den gegeven door mevr. E. Joziasse.
die zich eveneens zal bezighouden met
de opleiding .turnen". Het streven is
de adspirant dames deel te laten ne
men aan gewestelijke kampioenschap
pen. Voor deze „turnlessen", derhalve
van 7-8 uur, kunnen wij nog enige
leden inschrijven.
3. Op een zaterdagmiddag in septem
ber zal de gymnastiekafdeling met de
drumband een propagandatocht maken
door het Soesterveen.
4. De „heren-afdeling" is voorlopig
stilgelegd, daar de leider naar A'foort
is vertrokken en wij er (nog) niet in
zijn geslaagd om hem te doen laten
vervangen.
5. De lessen op de Margrietschool en
de LTS school zijn niet veranderd,
ergo: Margrietschool;
zaterdag 8.30-9.30 uur meisjes 6-7
jaar, 9.30-10.30 uur meisjes 8-9 jaar,
10.30-11.30 uur meisjes van 10-12 jaar,
11.30-12.30 uur meisjes van 13-14 jaar
LTS, zaterdag 9-10 uur kleuters van
4-6 jaar, 10-11 uur meisjes van 6-10
jaar, 11-12 uur jongens van 6-10 jaar.
Op elke les kunnen nog nieuwe le
den worden ingeschreven.
Aangifte werd gedaan van grafschen
nis op het kerkhof bij de Petrus en
Pauluskerk aan de Steenhoffstraat. Een
kruik werd weggenomen, een bloempot
in stukken geslagen en een aantal
bloemstukken vernield. De politie stelt
een onderzoek in.
De heer v. D. deed aangifte van dief
stal van aardappelen en kool van zijn
landje aan de A. P. Hilhorstweg. Dat
gebeurde nu voor de derde maal.
De heer J. A. v. d. B. uit Amersfoort
deed aangifte van diefstal van al zijn
tuinbouwgereedschap uit een schuur,
die aan de Peter v. d. Breemerweg
staat.
Slechts een kleine schare toehoorders
woonde zaterdagavond in de Oude
Kerk het door Jan Jansen gegeven
orgelconcert bij. De vele orgelliefheb
bers, die toch zeker in Soest en om
geving wonen, misten een boeiende
belevenis, want een belevenis is het
Jan Jansen te horen spelen. Het
schijnbare gemak van concerteren
waarmee deze jonge cantor-organist
van de Oude Kerk de luisteraars ver
rast, is op zichzelf al een ervaring.
Het programma, dat hij gekozen had,
kwam tot in de perfectie over, zijn
vertolking volgt de huidige strakke
tendens.
Jan Jansen begon met 3 Leipziger
koraalvoorspelen van Bach, waarover
te twisten valt of zij tot Bach's mees
terwerken behoren. De volgende Trio
sonate nr. IV van Bach kwam, met
grote verve uitgevoerd, zeer correct
over, de Toccata en Fuga in F van
Bach kreeg een monumentale uitvoe
ring. Evenals in detriosonate is men
zeer onder de indruk \>an het technisch
kunnen van Jan Jansen, misschien dat
de registratie van het eerste deel van
de fuga wat lichter had kunnen zijn.
Na de pauze, tijdens welke in de con
sistoriekamer gelegenheid was een
kopje koffie te drinken, een goede ge
dachte, kwam eerst de 3e Sonate van
Mendelsohn, waarbij dit droge orgel
zich niet erg leent voor een" roman
tische uitvoering, Max Reger's Prelu
dium en Fuga in d kl. t. opus 65 is
muziek naar het hart van Jan Jansen.
Hij kan zich op deze de moeilijkst uit
voerbaar behorende orgelliteratuur uit
leven, wat hij dan ook doet; het tempo
ligt aan de hoge kant.
De Lithanies van Jehan Alain. een mu
zikale interpretatie van liturgische
wisselgebeden, is op weg een „klassie
ker" van het orgel te worden, door de
graad van technische moeilijkheid
slechts voor uitvoering weggelegd aan
de grote organisten. Muziek van deze
tijd en generatie.
Men is perplex als men Jan Jansen
hier bezig hoort. Een perfecte uitvoe
ring, die de avond afsloot en een intens
applaus aan de toehoorders ontlokte.
Ondanks bepaalde bezwaren, die men
tegen het orgel in de Oude Kerk kan
hebben, is het toch een orgel waarop
de huidige opvatting van interpretatie
zeer wel over te brengen is.
Voor zover Jan Jansen al niet tot de
beste Nederlandse organisten behoort,
kan men hem een grote toekomst voor
spellen en toewensen. Voor de orgel-
liefhebbers een fijne avond.
Chili's experiment met het marxisme
langs demokratische weg dreigt op alle
mogelijke manieren te verzanden. Niet
alleen heeft president Salvador Allende
Gossens vrij wat steun verloren van
de ultra-linkse groeperingen die hem
hielpen via verkiezingen zijn ambt te
veroveren, maar in twee streken van
het land heeft hij nu de noodtoestand
moeten afkondigen na hevige rellen,
waaraan ongetwijfeld velen hebben
deelgenomen die enthousiast voor hem
kozen maar dit nu waarschijnlijk niet
meer zouden doen.
Allende blijft vasthouden aan zijn prin
cipe dat hij strikt volgens de grondwet
regeert. Dit is inderdaad zijn uitgangs
punt. maar bovendien is het hem ook
wel geraden want het Chileense leger
beschouwt zich als een hoeder van de
grondwet en zou ongetwijfeld optreden
als die werd geschonden. Het is juist
dit wat de uiterst-linkse groepen van
Allende heeft vervreemd. Ze erken
nen wel dat hij nationalisaties heeft
doorgevoerd en diverse sociale maat
regelen heeft genomen die hen zeer
welgevallen zijn, vooral ook zijn optre
den tegen de buitenlandse, vooral
Amerikaanse, industrie. Maar ze ach
ten het nog niet genoeg en ze menen
dat een formule in de grondwet geen
belemmering mag zijn om het in Chili
maar gelijk helemaal op zijn Cubaans
te gaan doen. Te veel last heeft Al
lende overigens van deze ultra-linkse
afgevallen aanhangers niet, doordat ze
ook onderling verdeeld zijn en heel
wat tijd en energie verdoen aan het
bestrijden van elkaar.
Serieuzer moet Allende de onlusten
nemen in Santiago, de hoofdstad plus
wijde omtrek, en in de zuidelijk pro
vincie Magellanes. De direkte oorzaak
is dat zowel winkeliers als hun klanten
protesteren tegen de schrikbarende
prijsstijgingen, ook van de eerste le
vensbehoeften. In twee weken zijn heel
wat prijzen, zoals die van suiker, melk,
meel e.d., met vijftig procent omhoog
gegaan. Dit is de kater die volgde op
betrekkelijk kortstondige vreugde.
Schuld afschuiven
Allende begon ermee dat hij lonen
verhoogde, vooral van de minst-ver
dienende Chilenen. Dit stelde hen in
staat dingen te kopen die ze voorheen
nooit konden bekostigen. En voor de
middenstand was het uiteraard ook
plezierig, want de omzetten stegen be
hoorlijk door de gestegen koopkracht.
Er werd druk geïmporteerd om te kun
nen voldoen aan de plotseling toegeno
men vraag naar diverse artikelen,
maar uiteraard moest dit wel betaald
worden met buitenlandse valuta. En
daar begon het probleem. Er was nog
wel wat vreemd geld in kas en door
leningen kwam er nog wel wat meer,
maar het land zelf als geheel verdiende
hoe langer hoe minder in het buiten
land. Door de grotere vraag op de
thuismarkt was er van menig produkt
minder over voor export en de natio
nalisatie van industrieën leidde er ook
toe dat de winsten daalden, terwijl bo
vendien de lasten van die bedrijven
door de hogere lonen toegenomen wa
ren wat zonder meer hun exportpositie
al niet verbeterde. Er is dus wel meer
geld in omloop, maar er staat geen
evenredige toeneming van produktie
tegenover en het onvermijdelijke ge
volg is dat dingen schaars worden en
duur. De oplossing die Allende er
voor heeft bedacht is de lonen van de
laagst-betaalden nogmaals te verdub
belen. Dit heeft alleen maar tot re
sultaat dat er nog meer geld in om
loop komt. maar niet dat er meer ge
produceerd of geïmporteerd wordt -
het is vragen om nieuwe inflationaire
prijsstijgingen en daarmee om nog ern-
stigerer ontevredenheid, nog heftiger
onlusten.
Een afleidingsmanoeuvre die de rege
ring van Allende kan proberen is de
schuld in de schoenen te schuiven van
de Amerikanen, die inderdaad niet erg
meewerken om het marxistisch expe
riment van Allende te laten slagen,
maar dit kon ook moeilijk van hen
verwacht worden. Evenmin dat ze met
ontwikkelingshulp extra-scheutig zul
len zijn voor een land dat uitgerekend
Amerikaanse bedrijven onteigent met
niet zo'n heel bevredigende betaling.
Maar aan de andere kant zal het voor
de Chilenen toch wel moeilijk zijn om
te geloven dat daardoor bevoorbeeld
de groenten en het meel schaarser en
duurder moeten worden. Dat kan
moeilijk aan anderen geweten worden
dan aan Allende zelf.
Zijn herverkiezing lijkt hoe langer hoe
onwaarschijnlijker, als hij het al zo
lang uithoudt in het ambt. Maar de
pressie zowel op het leger om de link
se troep op te ruimen als vanuit de
linkse hoek om een radikalere koers
in te slaan zullen wel heviger worden.
Rust lijkt niet in zicht.
KANTMAN.
De bejaarden-sociëteit in Restaurant
parthuizen aan de Prins Hendriklaan
is maandag j.1» van start gegaan en
was direct al en groot succes. Meer
dan 40 bejaarden maakten er gebruik
van. Het is gepland aansluitend aan
het zwemuurtje voor bejaarden in De
Turf en begint elke maandagmorgen
om 11.15 uur. Uiteraard zijn ook niet-
zwemmers van harte welkom.
Zaterdag rukte de brandweer uit voor
een telefonisch gemelde brand in de
bakkerij op de hoek van de Schriks-
laan en de Vinkenweg. Bij aankomst
bleek het loosalarm te zijn.
