Europa op zoek naar een
Hoessein draait alles terug
idee van verwantschap
naar
1967
Sjah gooit tijdbom in de
oliestrijd
Staatsgreep van bovenaf
Over 2 maanden is de
Politie-Communicatie geheel
gereed
Onze gouden dukaat
Grote belangstelling voor modelwoning
van firma Middelman
JAC. DE BRUIN
Uit de hogeschool
van de wetenschap
Cafeïne
Studie-druk
fYlKt. 'M
Voor doeltreffende
reclame naar de
Soester Courant
Soester Courant van donderdag 1 maart 197S
Een van de ajourworiingen van Patrimoniums woningbouw aan de Van Hamel
straat 76 in het plan Klaarwater werd door de firma Middelman ingericht als
modelwoning. De belangstelling ervoor is enorm en overtreft alle verwachtin
gen.
De binnenhuisarchitect van de firma
Middelman stelde voor deze woning de
inrichting samen, waarvan het totale
kleurenpakket bijzonder opvallend is.
Ieder vertrek vormt een geheel; meu
bels, vloerbedekking en gordijnen zijn
op elkaar afgestemd.
In de woonkamer zijn een drie-zits en
een twee-zits lederen bank geplaatst,
alsmede een fauteuil met ribcord-be-
kleding. Een moderne ronde tafel en
een wandmeubel voltooien de zithoek.
In het oog springt de hoogte (1,40 m)
van dat wandmeubel, die naar men ons
vertelde grote toekomst heeft. Op alle
meubelbeurzen wordt slechts deze
hoogte getoond.
De eetkamertafel is zeskantig, wat ty
pisch aandoet, maar toch beslist voor
delen heeft.
De vloerbedekking heeft een berber-
kleur, wat ruimte suggererend werkt.
De kleur is afgestemd op de lederen
bekleding van de banken. Voor het
grote raam de prettig aandoende grove
gekleurde vitrage en een gezellig kleu
rig overgordijn.
Er werden drie slaapkamers ingericht;
een kinderkamer met twee stapelbed
den en een klein tafeltje met een rotan
kuipfauteultje; een tienerkamer met
een zgn. tienerset, een zit-slaapbank,
dekenkist en aangebouwde bureaukast;
de grote slaapkamer met een twee
persoonsbed met opbouw-element. Het
ruimteprobleem werd hier zeer ge-
agd opgelost door om de vaste was
tafel een ka9t te bouwen, wat een mooi
geheel vormd.
De keuken, voorzien van alle meest
noodzakelijke moderne apparatuur,
werd ingericht door het electrotech-
nisch installatiebureau J. ter Horst. Dit
bureau verzorgde tevens de totale ver
lichting in de woning.
De modelwoning is te bezichtigen
iedere woensdag van 14 tot 17 uur,
edere vrijdagavond van 19 tot 21 uur
en iedere zaterdag van 11 uur voor
middag tot 4 uur namiddag.
De Van Hamelstraat is te bereiken via
de Wijnand Toplaan, (vanaf de Beu
kenlaan)' eerste weg rechts de Titus
Brandsimastraat, eerste weg links de
Van Hamelstraat.
De Sjah van Perzië bezorgt de inter
nationale oliemaatschappijen ernstige
hoofdpijn. Er is een langlopend kon-
trakt dat een kombinatie van voorna
melijk Europese ondernemingen tot
1979 het recht geeft de Perzische olie
velden te exploiteren, maar de sjah
heeft aangekondigd dat hij dit kon-
trakt niet zal verlengen.
De maatschappijen staan voor de keus
tot 1979 door te gaan en dan maar het
beste ervan te hopen dat ze in de
vrije markt nog van de sjah de olie
kunnen kopen die ze nodig hebben. Ze
hoeven hun hoop overigens niet hoog
te stellen, heeft de sjah al verzekerd.
Wel is er met hem te praten over een
langlopend kontrakt om tegen speciale
voordelige prijzen de Perzische olie te
kopen mits ze nu een nieuwe overeen
komst aangaan waarbij de installaties
in Perzië aan de staat worden overge
dragen.
De keus lijkt niet moeilijk voor de
maatschappijen: olie is een artikel
waarnaar meer en meer vraag is bij
afnemende wereldvoorraad en de maat
schappijen hebben dan wel de afzet
zodanig georganiseerd dat een nieuwe
ling er niet gemakkelijk tussen komt,
maar daar hebben ze weinig aan als
ze niet inderdaad olie hebben om te
verkopen. En Perzië is met Saoedi-
Arabië de grootste producent.
Het is de laatste fase van een vooral
de laatste drie jaar hevig opgelaaid
vechten tussen de oliemaatschappijen
en de regeringen van de olielanden,
ingeleid door de Libische president
Kadhaffi. Toen zijn besluit om de
kraan dicht te draaien helemaal tot
schaarste van olie leidde, boekte hij
de eerste suksessen. En omdat de olie
landen zich verenigden tot een geza
menlijk onderhandelingsblok profiteer
den de anderen behoorlijk mee.
Nu is het niet zo dat de sjah uitslui
tend uit winstbejag de oliemaatschap-
penen vrijwel dwingt tot nationalise
ring. Hij is daar zelfs niet zo erg voor:
de ervaringen van Algerië, Libië en
Irak hebben wel uitgewezen dat natio
nalisering niet terstond leidt tot een
geweldige stijging van de inkomsten.
Toen de olie-exporterende landen in
meerderheid nieuwe kontrakten afslo
ten waarbij geleidelijk toenemende
deelneming van de landen in de ex
ploitatie was opgenomen, sloot de sjah
een kontrakt waarbij hij meer op de
dollars lette dan op de deelneming.
Diplomatieke stommiteit.
Deze zomer nog repte de Perzische
heerser óSter een verlenging van het
kontrakt met vijftien jaar waarbij de
produktie nog weer zou worden opge
voerd - met navenant stijgende inkom
sten voor de sjah die veel geld nodig
heeft om zijn droom te verwezenlijken:
in ijltempo zijn land te industrialiseren,
er een soort Japan van het midden
oosten van te maken.
Een half jaar later is hij radikaal van
mening veranderd door toedoen van
de oliemaatschappijen zelf, ditmaal
voornamelijk de Amerikaanse. Die heb
ben deze winter in de V.S. te kampen
gehad met allerlei tekorten door me
nige oorzaak, zoals het uitblijven van
een pijpleiding naar de nieuwe win-
plaatsen in Alaska en moeilijkheden
met Venezuela, een andere leverancier.
Ze sloten met Saoedi-Arabië en een
aantal Golfstaten nieuwe kontrakten
met niet alleen betere prijzen dan de
Sjah had gekregen maar ook nog ro
yalere deelneming in de exploitatie.
Daarmee was voorlopig de olie aanvoer
wel gegarandeerd. Maar het was ver
der een diplomatieke stommiteit van
de eerste orde. Politiek was het een
klap in het gezicht van de sjab dat
zijn overburen aan de Perzische Golf
meer dan hij kregen voor hun olie en
nog extra deelnemingsrechten ook. De
pjah probeert door ultra-nationalistisch
fe «ijn vooral ook de 31 miljoen in
woners strakker tot een natie te sme
ten en daarbij kan hij niet gebruiken
lat het lijkt of hij minder voor elkaar
krijgt dan de Arabische buurlanden.
En dus het ultimatum aan de olie-
Rijwielen
GAZELLE - UNION - FONGERS
Bromfietsen
PEUGEOT - VESPA
Bezoek onze nieuwe showroom
maatschappijen, want een ultimatum is
het, hoe elegant ook verpakt.
Er zit iets ironisch in- dat men er nu
op kan rekenen dat de Arabische lan
den en Libië en Venezuela geen slech
ter kontrakt dan de Perzen zullen ak-
septeren, zodat het openbreken en
duurder maken van de akkoorden al-
lerwege wel moet uitbarsten, waarbij
niemand weet hoe hoog de prijs nog
zal lopen. En ironisch is hierbij voor
al dat voorheen de oliemaatschappijen
ervan profiteerden in de tijd van olie
overvloed de ene leverancier tegen
ander uit te spelen tot die zich ver-
enigden, en dat de landen de oliemaat- rp i 1-f- „larm
schappijen tegen elkaar uitspelen nu ld» pUlillc IHcl VUUl d.ldllll
de olie schaarser is. En de maatschap-
pijen hebben de zo nodige eenheid nog 49444
niet kunnen vinden.
Rijwiel- en Bromfietsspecialist
GALLENKAMPPELSWEG 1
Telefoon 02155 - 12857
t.o. busstation Soest-Zuid
De E.E.G. Is 1973 ingestapt met een
groei in omvang die deze club van
landen maakt tot een ekonomische
macht van de eerste orde, in alle op
zichten groter dan Rusland, in de
meeste ook groter dan de V.S.
Een ekonomische reus echter met een
politiek,zeer zwak stemmetje. Nog wel,
maar de bedoeling is dat dit tegen
1980 is veranderd. Dit staat in de af
spraken van De Haag en Parijs, die de
inleiding waren voor de nu beklonken
uitbreiding van de gemeenschap. Het
staat er echter vrij vaag, want nie
mand weet ook maar bij benadering
hoe een beetje politieke eenheid ge
smeed zou moeten worden.
Men kan een beetje hoop koesteren
dat de omstandigheden wel zullen
dwingen. Tenslotte bekijkt niet ieder
een de E.E.G. even welwillend, soms
ronduit vijandig. Misschien dat een
gemeenschappelijk verweer tegen aan
vallen helpt om de eenheid te verkrij
gen die uit de afwijkende onderlinge
interessen zeker niet voorkomt.
De E.E.G. zal zich in ieder geval schrap
moeten zetten tegenover de V.S., voor
wie de negen landen niet alleen een
markt vormen waarin hun de toegang
wat moeilijker wordt gemaakt maar
voor wie belangrijker is dat zo lang
zamerhand een zeventig landen (aan de
Middellandse Zee en in Afrika voor
namelijk) allerlei banden met de
E.E.G. hebben waardoor zij met de
E.E.G. en de E.E.G. met hen voorde
liger werken dan buitenstaanders. En
het valt moeilijk te ontkennen dat dit
voornamelijk een blokvorming is ge
richt op eigen voordeel ten nadele van
de buitenstaanders. Bevalt dit de V.S.
niet erg, het bevalt de eruit gebleven
ontwikkelingslanden nog minder. Het
verzet hiertegen zal zich zeker niet al
leen op ekonomisch gebied uiten maar
stelling ook politiek.
Wat heeft de E.E.G. hiertegenover te
stellen? Eigenlijk zeer weinig. Toen in
1957 het verdrag van Rome werd op
gesteld, de geboorte-akte van de
E.E.G., zag men in een ver verschiet
een eenheidsstraat maar die toekomst
Het voorbeeld van de V.S. is natuurlijk
zeer aardig, maar de staten waaruit
die voorkwamen hadden geen eigen
soevereiniteit en betekenden bitter wei
nig. Voorts was er wel een gemeen
schappelijke historie, een gemeen
schappelijke taal. Dit ligt in Europa in
alle opzichten anders, waarbij men met
de voorbeelden België en Canada in
gedachten maar liever niet moet den
ken aan een V.S. van Europa met een
stuk of zes taalgrenzen. De grote moei
lijkheid is hierbij hoe men ooit tot
een regering van Europa kan komen
die men dan ook graag op de vingers
gezien heeft door een parlement. Het
kiezen van zo'n parlement is al haast
een onoplosbare puzzel, maar nog er
ger wordt het als dit zou moeten de
batteren met al zijn taal- en karakter
verschillen. De beste hoop die men
voorlopig nog kan koesteren is dat een
methode wordt ontwikkeld om de ne
gen landen in staat te stellen bij voor
komende gelegenheden met één stem
te spreken. De zeldzame keren dat dit
tot dusver gedaan is kostte dit echter
enorm veel tijd aan besprekingen voor
af. tijd die er niet altijd zal zijn.
Het grote lichtende voorbeeld hoe een.
eenheid tot stand kwam tussen ver
schillende talen sprekend, verschillend
denkende en door verschillende belan
gen bewogen mensen is nog steeds
Zwitserland. Maar de kantons die zich
tot een echte, federatie verenigden heb
ben dit gedaan binnen een tijdsverloop
van eeuwen en dan nog een handje ge
holpen door de gemeenschapnelijk on
dervonden dreiging van buitenaf. Zo
ontstond het gevoel van verwantschap
dat de basis werd voor de federatie.
De negen hebben geen eeuwen de tijd
en een dreiging van buitenaf, hoe nut-
f'g misschien ook. wenst niemand.
Wil men tegen 1980 volgens afspraak
toch iets bereikt hebben, dan zal men
het gevoel van verwantschap of an
dere, modernere manieren moeten sti-
muiieren, met middelen van de twin
tigste eeuw via voorlichting, onderwijs
en wat al niet. Met veel is in Brussel
een niet zonder sukses gebleven begin
Jordanië is onverwacht weer een on
derdeel geworden van het gezamenlijk
„Arabisch front tegen Israël", waar
over de Egyptische minister van defen
sie het opperbevel voert. Hij had al de
Egyptische, Syrische, Libische strijd
krachten onder zich en nu ook de Jor
daanse.
Dit zegt, voorlopig althans, militair
niet zoveel als politiek; koning Hoes
sein is bezig het isolement op te
heffen waarin hij sinds 1970 leeft.
Toen smeten zijn' troepen de Pales
tijnse „fedayeen" het land uit die aar
dig bezig waren de vorst te verdrijven.
Een zaak van zelfbehoud die hem in
de Arabische wereld erg kwalijk werd
genomen. Men verbrak algemeen de
betrekkingen met Hoessein - wat ook
inhield dat hij minder subsidies kreeg
- en voortaan was het „oostfront" te
gen Israël uitsluitend bemand met
Jordaanse soldaten.
Voor Israël een plezierige toestand
want de koning had bepaald geen lust
te gaan vechten. Integendeel, in het
geheim moet hij verscheidene kontak
ten gehad hebben met de Israëlische
regering of met ministers persoonlijk
om af te tasten hoe misschien een ver
gelijk tussen Amman en Tel Aviv tot
stand gebracht kon worden. Hij ont
wierp ook zijn plan voor een federale
slaat waarin het eigenlijke Jordanië en
een nieuwe Palestijnse staat onder zijn
kroon zouden samenleven: eveneens
een plan waarvoor niemand hem dank
baar was, de Palestijnen nog het minst.
Hoessein was zo de outcast van de
Arabische wereld geworden. Voor hem
niet plezierig, maar voor de Arabische
wereld ook niet. Tenslotte is zijn grens
met Israël de langste en dat daar niets
gebeuren kon was uiteraard voor d«
visie lijkt na ruim vijftien jaar niet I gemaakt, maar hieraan is tot dusver
veel dichterbij gekomen. 'niets noemenswaardigs gedaan.
Een ongebruikelijk geworden variant
van de staatsgreep is met talent uit
gevoerd op de Philippijnen. De macht
werd niet gegrepen door mannen die
een hun ongename top wegvaagden,
maar de topfiguur zelf, president Mar-
cos, heeft behalve een voorlopig onaf
zienbare verlenging van zijn ambtspe
riode ook nog de funktie van premier
overgenomen en terloops alles wat er
nog aan parlementair gezag bestond
buiten werking gesteld en de pers ge
muilkorfd.
In september was het een beetje be
gonnen toen Marcos de staat van be
leg afkondigde, die hem tijdelijk enige
extra-bevoegdheden gaf. Er was toen
al geruime tijd gedokterd aan een
nieuwe grondwet, nodig om een nieu
we ambtsperiode van de president mo
gelijk te maken, maar die werd niet
al te enthousiast ontvangen in de
kring van het parlement dat er toch
zijn zegen aan zou moeten geven.
De oplossing was eenvoudig, een volks
stemming. Marcos zal zich herinnerd
hebben dat zijn exkollega De Gaulle
door ook vaak sukses mee had, behal
ve natuurlijk aan het eind. En die laat
ste overweging deed hem besluiten wat
vage burgercomité's in het leven te
roepen om het referendum in fasen te
verdelen en ook aanzienlijk te filteren.
Het is natuurlijk het een en ander dat
op géén manier door de beugel kan,
tenzij de staat in verschikkelijke nood
Marcos beweert dat dit zo is: de
terreur slaat om zich heen.
kunnen doen door de ekonomie zodanig
in orde te brengen dat iedereen het
kon zien inplaats van dat men het op
zijn gezag moet geloven.
De machtsgreep is een teken van angst
en zwakte, waardoor Marcos zelf in
wezen niet sterker wordt. Maar waar
mee hij zich wel weer nieuwe vijanden
kweekt.
De Philippino's zijn geen erg revolu
tionair volkje, maar ze zullen niet al
les blijven slikken. Marcos bereidt de
nieuwe onrusthaard van Azië voor.
Teken van angst.
Nu is inderdaad geprobeerd zijn vrouw
overhoop te steken, maar zo'n aanslag
is eigenlijk niets bijzonders voor de
Philippijnen, waar men waarschijnlijk
het kampioenschap politieke moorden
sinds tientallen jaren onbetwist in be
zit houdt.
Er zijn ook guerrillastrijders aktief ln
het noorden van Luzon en in het zui
den van Mindanao, maar die strijd
sukkelt al tijden door en heeft - wat
het zuiden betreft - zuiver regionale
betekenis. Hier grenst christendom aan
islam en daarbij gedraagt men zich
op zijn Noord-Iers.
Dat is ook al lang zo en de staat heeft
er nooit van getrild.
Marcos beweert dat sinds september
allerlei loffelijks tot stand is gebracht
door hem alleen: minder misdaad, min
der korruptie, minder illegale wapen
handel, minder prijsstijgingen. De be
wijzen ervoor zijn niet al te overtui
gend, wel is zeker dat de bedrijven
waarbij Marcos belang heeft niet slecht
lopen.
Ter illustratie van zijn macht heeft
Marcos de wereld onthaald op een pu
blieke executie van een handelaar in
verdovende middelen. Hij had beter
Zelfs cafeïnevrije koffie kan slecht zijn
voor het hart! Zo luidt de konklusie
van Yudkin van het Boston Collabo-
ra tive Drug Surveillance Program. Uit
zijn onderzoek bleek dat patiënten met
een hartinfarct veel meer koffie heb
ben gedronken, respectievelijk veel
meer koffie plegen te drinken dan de
kontrolepersonen. Het eigenaardige is,
dat thee, dat immers nagenoeg even
veel cafeïne bevat als koffie, dat effect
niet vertoont. Zelfs zes kopjes thee per
dag blijken de kansen op een hartin
farct niet te doen stijgen. Een vreem
de zaak overigens: koffie wel en thee
niet! Wat zou dan de eigenlijke boos
doener zijn?
Eerst werd gedacht aan de kombinatie
koffie-suiker, dus niet aan koffie al
leen. Maar waarom doet de kombinatie
thee-suiker niets? Zou er een andere
faktor in de koffie, al dan niet cafeïne
vrij, een rol spelen? Een intrigerende
veronderstelling is dat mensen die aan
leg hebben voor een hartinfarct, grote
re neiging vertonen koffie te drinken
en te roken dan lieden zonde die aan
leg. Hoe dan ook, opgepast met het
overmatig veel drinken van koffie.
De traditionele mening dat weten
schapsmensen het beste werk voort
brengen in een „ivoren-toren"-situatie,
vrij van druk en tijdnood, wordt nu
ernstig betwijfeld door Andrews en
Farris. Ze hebben een uitvoerig onder
zoek hiernaar ingesteld. Als proefper
sonen fungeren 100 wetenschapsmensen
en technici.
Het resultaat gaf te zien dat binnen
zekere grenzen, een zekere mate van
tijdnood (blijkbaar geeft een zekere
mate van tijdgebrek en spanning de
geschikte stimulans tot optimale cere
brale, verstandelijke ontplooiing) ver
schillende kanten van het werk van
de geleerden beter uit de verf doen
komen m.i.v. het creëren van nieuwe
gedachten en ideeën. Onder de term
.binnen zekere grenzen" verstaan wij
ook de aanwezigheid van geschikte
voorwaarden.
Extreme druk evenwel leidt tot kon-
flikt-situaties en deze tot verminderde
prestaties. Het is aanbevelingswaardig
zorgvuldig de effekten van grote tijd
nood en hoge druk" op de lichamelijke
en geestelijke gezondheid te onderzoe
ken. Voorlopig ziet het er wel naar uit
dat er een zekere mate van druk op
de geleerde uitgeoefend moet worden
wil men optimaal werk van hem ver
wachten.
Ijzererts
Vele ertsrijke vindplaatsen bevinden
zich in nagenoeg ontoegankelijke ge
bieden. Om ze op te sporen (men heeft
immers hoe langer hoe meer ijzerersts
nodig) is een geniale methode bedacht.
Als middelen dienen een radarapparaat
en een vliegtuig.
Zo heeft men onlangs weer een nieuwe
vindplaats in Venezuela ontdekt. Op
het Guana-schild, een zeer moeilijk te
betreden en konstant onder een wol
kendek schuilgaand gebied van Vene
zuela, werden vanuit de lucht de ijzer-
ertslagen ontdekt en wel aan de hand
van ontworpen radarbeelden. De opna
men werden met een z.g. X-band Sei-
tensicht radar (3 cm golflengte) ge
maakt, een apparaat dat in een gondel
onaer de romp van een voor dat doel
omgebouwd Caravelle toestel onderge
bracht is. De zo genomen foto's waren
voorts van uitstekende kwaliteit. Heel
duidelijk kan men temidden van an
dere terreinstrukturen een geologische
formatie onderkennen, die later ijzer
houdend bleek te zijn.
Israëli's iets om tevreden over te zijn:
des te beter konden zij uit de voeten
langs de kortere grenzen met Libanon
en Syrië.
Verdrag
De terugkeer binnen de Arabische fa
milie van koning Hoessein is derhalve
voor beiden wel aangenaam. In theorie
kan het ook weer zo worden dat Sy
rische en Iraakse troepen ook een
stukje van de Jordaanse grens met
Israël komen bemannen, zoals dit ook
in 1967 het geval was. Hoessein zal er
niet zo veel voor voelen, want deze twee
landen zal hij niet als erg betrouw
bare vrienden beschouwen, maar al
was het maar een symbolisch detache
ment kan hij moeilijk weigeren.
Aan de andere kant eist hij dat de
Palestijnen als die terugkeren ook on
der het verenigd commando komen en
slechts op bevel van de Egyptische op
perbevelhebber in aktie komen. Een
voorwaarde waarover men nog niet is
uitgepraat. De Palestijnen hebben er
geen oren naar en de opperbevelheb
ber heeft geen zin voor gek te staan
doordat deze fedayeen zich niet storen
aan zijn bevelen.
Militair hoeft Israël vooreerst nog niet
al te ongerust te worden. Politiek lijkt
echter de kans verkeken dat als in
leiding op een algemeen akkoord vast
een Israëlisch-Jordaans verdrag geslo
ten kan worden, een vage mogelijkheid
waarvan gewaagd werd. In dit op
zicht is alles weer teruggedraaid tot
1967 en al gaat Hoessein binnenkort
naar Amerika om daar te spreken over
de plannen van Washington om de
vrede te stimuleren, overgrote hoop
hoeft niemand te koesteren dat er iets
van komt.
-«•n. -
J*
&Letk*4.
Te koop nog enkele mooie
occasions CARAVANS van
af 2700,-. Lamers, Soes-
terbergsestr. 6, tel. 13409.
STENCILYVERK FOTO-
KOPIëREN. Enkele onzer
opdrachtgevers: Rijksin-
koopbureau, Stadhuis
Utrecht, Universiteit.
DE MULTIGRAAF. gedipL
kopieerders. Vleutenseweg
350, Utrecht, tel. 030-934478
en 934422.
Gebruikte TELEVISIE
TOESTELLEN v.a. 150,-,
met garantie. Gem. beta
ling. Erkende Phillps-
service. C. v. d. BERG,
Oosterstraat 34, Baarn,
telefoon 02154 -4235,
TEGELS in vele maten en
kleuren. Lavasteen, grote
voorraad.
TUINTOKO VAN DRIE,
Amsterdamseweg 139,
Amersfoort,
telefoon (03490) - 17031.
Laat uw SCHOORSTEEN
VEGEN door de vakman.
J. H. SCHLEBAUM.
Erkend schoorsteenveger
en rookverdrijver. Troel-
strastraat 2, tel 13732.
SPORTSCHOOL POUW.
Judo en gymnastiek.
Jeugd en volwassenen-
clubs. Oefenzaat Br aam -
weg 55a. Inlichtingen
telefoon 12156 en 15124
Jongeren Adviescentrum
(voorheen Meisjesbelangen)
bied KAMERS aan, Kerk-
pad z.z. of tel. 17153.
Spreekuren dinsdags- en
donderdagsavonds van 7-8
uur.
De nieuwe „kale" meldtafel voor de politie werd gisteren bü het bureau af
geleverd. De installatie zal nog ongeveer twee maanden in beslag nemen. In
het midden hoofdinspecteur H. G. Scholtmeyer.
De gouden dukaten, die in 1972 in
opdracht van de Banque de Paris
et des Pays-Bas N.V. bij 's Rijks Munt
zijn geslagen, zullen bij menigeen de
vraag hebben doen rijzen of dit nu
echte munten zijn of niet. De bank
heeft ze laten slaan ter gelegenheid
van haar 100-jarig bestaan en dit zal
wellicht de gedachte oproepen dat we
hier te doen hebben met een gedenk
penning, zoals er zo vele zijn tegen
woordig. Dit nu is echter onjuist; deze
dukaat is wel degelijk een officiële
Nederlandse munt.
De muntwet van 1948
In de muntwet van 1948 is ons geld
wezen na de oorlog geheel opnieuw ge
regeld. Men kent nu tien verschillen
de munten, nadat aan de oorspronke
lijke zeven later de nikkelen rijksdaal
der en gulden en het zilveren tientje
zijn toegevoegd. Dit zijn dus thans: het
zilveren tientje, zilveren en nikkelen
rijksdaalders en guldens, nikkelen
kwartjes en dubbeltjes, bronzen stui
vers en centen en dan tenslotte de gou
den dukaat. De dukaat is onveranderd
overgenomen uit onze vorige munt
wet en hij verschilt van de overige
munten doordat hij niet een nominale
waarde heeft en niet de hoedanigheid
van wettig betaalmiddel. Men is dus
niet verplicht hem ter voldoening van
schulden aan te nemén, zoals met het
overig geld wel het geval is. De waar
de is ook niet vast, doch hangt af
van de waarde van het goud dat hij
bevat. Hij weegt volgens de wet 3.494
gram bij een gehalte van 983/1000 of
wel bijna 23.6 karaat (1 karaat 1/24
deel). Hij is dus een z.g. handelsmunt,
een munt met een vast gewicht en ge
halte, een door de Nederlandse staat
gegarandeerde hoeveelheid goud, waar
van de waarde op enig moment af
hangt van de prijs van het goud op
dat moment.
Voor de oorlog zijn er nog veel ge
slagen voor gebruik in het toenmalig
Nederlands-Indië. Dat ging niet alleen
om handelsbetalingen, doch, en zelfs
voornamelijk, om de vervaardiging van
sieraden waarvoor de goudsmeden
goud van gegarandeerd goed gehalte
zochten. Men was bereid daarvoor te
betalen en dat maakte de muntslag
lonend. Zo zijn er in 1937 nog 116.660
stuks geslagen, op bestelling van parti-
kulieren, die er „brood" in zagen.
De waarde thans wordt grotendeels
bepaald door de waarde als kuriosi-
teit of als verzamelobjekt. De bank
heeft er thans 29.205 stuks laten slaan
cn deze verkocht voor 33.50 (plus
B.T.W.) per stuk, met vermelding dat
de aanmuntingswinst ten goede zal ko
men aan de World Wild Life Fund.
Een zeer kleine oplage, nl. 3605 stuks,
is er in 1960 reeds geslagen, voor re
kening van de toenmalige Twentsche
Bank. Deze zijn voor de muntverza-
melaar thans rond ƒ200 waard!
De opschriften
Op de voorzijde van de dukaat staat
een geharnaste man, met het omschrift:
CONCORDIA RES PARVAE CRES-
CUNT; ofwel: door eendracht groeien
zaken; dus: eendracht maakt macht.
Dit is onveranderd overgenomen uit
1586, toen de dukaat als Nederlandse
munt werd ingevoerd naar het voor
beeld van de Duitse dukaten die hier
veel in omloop waren. De genoemde
spreuk is de wapenspreuk van de
Staten-Generaal der Verenigde Neder
landen, het supranationaal bestuurs
lichaam dat bij de Unie van Utrecht,
door de Staten der zeven gewesten in
het leven was geroepen om de oorlog
tegen Spanje gezamenlijk te kunnen
voeren. Dit was het begin van onze
nationale eenheid. Als wapen van de
Staten-Generaal koos men de Hol
landse leeuw en rustte die uit met
een zwaard en een bundel van zeven
pijlen: de oorsprong van onze huidige
Nederlandse leeuw Onze leeuw is dan
ook duidelijk van het mannelijk ge
slacht, heel anders dan de Belgische en
Luxemburgse leeuwen, zoals men be
halve op ons wapenschild ook op de
banöerolle van de sigaretten kan zier
