hoebee je Seieüersioe" van de Gemeentehof Hoe is de kruiswoord puzzel ontstaan autogordels vast en zeker EEN DOLLE BOEL Officiële mededelingen Bekendmaking Officiële mededelingen Bekendmaking Bekendmaking Rectificatie MIT 29 Voorlopig half miljoen voor uitbreiding Minister de Visserschool O Nieuwe maatregelen voor het Soester verkeer Commissie gaat noodzaak van gemeentelijk kampeerterrein onderzoeken Krediet voor aanleg sportveldencomplex te Soesterberg Administratie gemeentewerken krijgt office-computer Burgerlijke stand Drs. H. J. Goote benoemd tot lid van de gemeenteraad Spreekuur burgemeester verzet Provinciale subsidie voor BDC-handbalveld Benoeming lid van de gemeenteraad Particuliere bouwper- ceeltjes aan Zwarte Wegje te Soesterberg Vergadering culturele commissie Andere bomen langs de Lange Brinkweg Gevonden voorwerpen Vanavond mogelijk vliegtuiglawaai Politie nam kettingen in beslag POLITIE - TEL. 19444 ZIEKENAUTO-TEL 12727 Oprichting van openbare scholen gemeenschap voor havo/vwo in Soest uitgesloten Leerlingenaanbod te gering r Soester Oourant van donderdag 29 mei 1975 De burgemeester van Soest maakt be kend, dat burgemeester en wethou ders van de gemeente Soest voorne mens zijn op grond van het bepaalde in artikel 19 van de wet op de Ruim telijke Ordening juncto artikel 50, lid 8 van de Woningwet, op een daartoe gedaan verzoek vergunning te verle nen aan: 1. de heer P. M. Verlinden, P. C. Hooftlaan 31 te Soest, ten behoeve van het uitbreiden van een woon huis op het perceel P. C. Hooft laan 31, kadastraal bekend ge meente Soest, sectie C, nummer 3822; 2. de heer K. Dobben, P. C. Hooft laan 29 te Soest, ten behoeve van het uitbreiden van een woonhuis op het perceel P. C. Hooftlaan 29, kadastraal bekend gemeente Soest, sectie C, nummer 3821. Alvorens een definitieve beslissing genomên zal worden stellen burge meester en wethouders een ieder in de gelegenheid hun eventuele bezwa ren schriftelijk bij hen in te dienen binnen een termijn van twee weken, te rekenen vanaf vrijdag 30 mei 1975. De op de verzoeken betrekking heb bende stukken liggen gedurende die zelfde termijn ter gemeentesecretarie ter inzage, Soest, 28 mei 1975. De burgemeester, voornoemd, Mr. J. M. CORVER- VAN HAAFTEN De burgemeester van Soest maakt bekend, dat burgemeester en wethou ders van de gemeente Soest voorne mens zijn op grond van het bepaalde in artikel 19 van de Wet op de Ruim telijke Ordening juncto artikel 50, lid 8 van de Woningwet, op een daartoe gedaan verzoek een bouwvergunning te verlenen aan de heer WE H. van der Klink, Van Beuningenlaan 6 te Soest, ten behoeve van het uitbreiden van een dubbele woning op het per ceel Van Beuningenlaan 6, kadastraal bekend gemeente Soest, sectie C, nummer 2664. Voordat een definitieve beslissing zal worden genomen kan een ieder even tuele bezwaren schriftelijk bij het college van burgemeester en wethou-> ders indienen en wel binnen een ter mijn van twee weken, te rekenen vanaf vrijdag 30 mei 1975, De stukken die op het verzoek om bouwvergunning betrekking hebben liggen diezelfde termijn ter gemeente secretarie ter inzage, Soest, 28 mei 1975. De burgemeester voornoemd, Mr J. M. Corver-van Haaften De burgemeester van Soest maak ter voldoening aan het bepaalde in arti kel 23 van. de Wet op de Ruimtelijke Ordening bekend, dat het ontwerp van het bestemmingsplan „Zuider- eng", regelende de bestemming van gronden, gelegen ten noorden van de Nieuweweg en ten westen van de spoorlijn Utrecht-Baarn in de ge meente Soest, met ingang van 27 mei 1975, gedurende één maand ter ge meente-secretarie, afdeling I (geopend iedere werkdag van 09.00 tot 12.00 uur), voor een ieder ter visie ligt. Gedurende de termijn van tervisie- legging kan een ieder schriftelijk bij de gemeenteraad bezwaren tegen dit ontwerp indienen. Soest, 21 mei 1975.. De burgemeester voornoemd, Mr, Js M. CORVER- VAN HAAFTEN In de officiële bekendmaking van de gemeente Soest in ons nummer van 22 mei jJ., waarin mededeling is ge daan van de ter visie legging van het ontwerp-bestemmingsplan „Zuider- eng" is tengevolge van een zetfout de vermelding achterwege gelaten van de mogelijkheid tegen dit ontwerp plan bezwaren in te dienen. In verband hiermee plaatsen wij hierna de volledige tekst van de be kendmaking: Voor het uitbreiden van de Minister de Visserschool met een gemeenschaps ruimte en met een tweeklassige kleuterschool wordt een aanloopkrediet ge vraagd van vijfhonderdduizend gulden. De kleuterschool bij deze lagere school („met den Bijbel") is tot nu toe gevestigd in een gehuurd ge bouwtje van de Nederlandse Protes tanten Bond aan de Buntweg, hoek Schoutenkampweg. Gezien de gewij zigde inzichten ten aanzien van het geïntegreerde onderwijs, doet zich de behoefte gevoelen bij de lagere schooi een „eigen" kleuterschool te hebben. Aansluitend op deze gedachtegang wil men bij de lagere school gelijktijdig een gemeenschapsruimte bouwen, die tot nu toe aan de school ontbrak. De leden van de onderwijscommissie konden zich er geheel mee verenigen, zij het dat men (via Kamerleden) het ministerie van onderwijs wil oppor ren de aanvraag wat vlugger af te werken dan nu gebruikelijk is en soms zeer lang op zich laat wachten. Om het verkeer in Soest in zo veilig mogelijke banen te leiden zijn een aan tal maatregelen voorgesteld door de ambtelijke verkccrscommissie, waarmee de leden van de commissie openbare werken zich konden verenigen. Wat de gevaarlijke aansluiting Wiar- di Beckmanstraat op de Beukenlaan betreft zal er een parkeerverbod in gesteld worden op dat gedeelte van de W. Beckmanstraat dat gelegen is tussen de Beukenlaan en Titus Brandsmastraati Het parkeerverbod zal gelden aan de onevenzijde. De heer J. van den Brakel (PvdA) voel de iets voor een algeheel uitrij-ver bod vanaf de W. Beckmanstraat. Het verkeer zou zijns inziens afgewikkeld moeten worden via de Vrijheidsweg. Een soortgelijke situatie doet zich voor bij de aansluiting Wijnand Top- laan op de Beukenlaan en op verzoek van de commissie openbare werken zal de ambtelijke verkeerscommissie daar advies over uitbrengen. Aan de Duinweg zal een parkeer- strook aangelegd worden voor de kleuterschool; zo ook aan de Groen van Prinstererstraat. Eenrichtingverkeer wordt ingesteld voor alle voertuigen, behalve (brom) fietsen in de wijk Overhees op het Harperpad, Scalmeijerpad, Luyte- naarpad, Tromlagerpad en Vedelaer- pad. Een „blauwe zone" zal mogelijk In gesteld worden voor Van Weede. straat en Burg. Grothestraat (het ge deelte tussen Prins Bernhardlaan en Anna Paulownalaan). De tijdsduur wordt één uur. Er waren ter enque- tering van de aanwonenden, 91 for mulieren verzonden. Daarvan kwa men er 56 terug, met 40 vóórstanders. Rijkswaterstaat heeft het laatste woord, omdat de weg geen gemeente- bezit is. Problemen zijn er nog voorwat be treft het parkeren op het terrein aan de Sparrelaam, Dait gebeurt nu dik wijls op een zodanige wijze, dat brandweerwagens bijvoorbeeld; van af die kant onmogelijk de bossen en duinen kunnen bereiken. Uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen werd niet als een goede oplossing gezien, omdat daardoor meer auto's aange trokken zullen worden. Men hoopt op medewerking van het publiek, dat via borden op het probleem at tent gemaakt zal worden. Overigens wordt ook advies afgewacht van de bosoommissie. Er wordt een commissie in het leven geroepen die zich gaat bezig houden met een onderzoek of in Soest een gemeentelijk kampeerterrein aanwezig dient te zijn» De commissie zal vergaderen onder voorzitterschap van de burgemeester. Er zullen zitting in hebben drie (mo gelijk vier) raadsleden, de direkteur van de sportstichting, een verte genwoordiger van de ANWB, één van gemeentewerken en nog een in woner van Soest, waarvoor geen bin ding met een of andere organisatie of belangengroep staat opgegeven. Een ambtenaar van de secretarie zal fungeren als secretaris. Met het seniorenconvent (van raads leden) zal overlegd worden of ieder van de vier politieke partijen één afgevaardigde in deze commissie zal laten plaatsnemen. De CDA-er Hoekstra stelde dit voor. Aanvankelijk zouden er drie raads leden zitting in hebben; één van de boscommissie, één van de commissie ruimtelijke ordening en één afkoms tig uit de commissie openbare wer ken. Er bestond dan een kans dat bijvoorbeeld Jan Visser buiten deze nieuwe commissie gehouden zou wor den en dat wilde de heer Hoekstra voorkomen zien. Nadat gedeputeerde staten het reeds eerder verleende krediet voor de aanleg van een sportveldencomplex aan de Kerklaan te Soesterberg hadden afge keurd, wordt het krediet nu opnieuw aangevraagd, omdat inmiddels de aan leg niet meer in strjjd is met een uitbreidingsplan van de gemeente Zeist. Soest heeft op 22 april jJ. een bouw- aaiwraag bij de gemeente Zeist gede poneerd en verwacht wordt dat de artikel 19 procedure nu op korte ter mijn gestart zal worden. Het plan omvat de aanleg van twee korflbalvelden en een oefenboek, twee tennisbanen, een verhard terrein voor vrije sportbeoefening, een ruimte voor het plaatsen van gebouwen, een vrije speelweide en een sledeheUlng. De geprojecteerde ijsbaan is in dit kre diet niet inbegrepen. Omdat de tien jaar oude mechanische boekingsmachine volkomen versleten is en nu ook fouten maakt, zal voor de administrtie van gemeentewerken een office-computer worden aangeschaft. Het wordt een Philips apparaat waar voor in totaal een krediet nodig is van 135.000 gulden. Deze investering zal in vijf jaar worden afgeschreven. De jaarlijkse onderhoudskosten zijn 7150 gulden exclusief btw. Omdat de apparatuur met het geheel nieuwe systeem per 1 januari 1976 effectief in gebruik genomen wordt, worden voor dit lopende jaar geen kosten (afschrijving en onderhoud) geraamd. De machine is uitgezocht in overleg met het Intergemeentelijk Automati seringscentrum Midden-Nederland. De bezettingsgraad wordt becijferd op 66 Dat is een hoog percentage, hoewel een niet-ingewijde wellicht tot een andere conclusie zou komen. Bij een dergelijke berekening gaat men ech ter uit van een bezetting van 52 we ken. maal 40 uren is 2080 uren. Hier bij wordt dus geen rekening gehou den met feestdagen e.d. waardoor de bezettingsgraad nooit op 100 kan uitkomen. De hoge bezettingsgraad voor Soest is te verklaren door de gecentraliseerde bedrijfsvoering, waardoor behalve het bedrijf gemeentewerken ook het wo ningbedrijf, het grondbedrijf, de sportstichting en de SSW (de samen werkende wonAngbouwver.) van de machine gebruik zullen maken. Als ook het gasbedrijf, hiertoe zou over gaan, hetgeen zonder meer mogelijk is, maar zeker in de aanvangsperiode niet zal worden gestimuleerd, wordt de bezettingsgraad nog met 10 ver hoogd. De leden van de commissie openbare werken hadden met de aanschaf vre de. GEBOREN: Cindy Mirella, dochter van L. P. Spelt en M. M. Steinmetz. Yuri, zoon van R. Wasman en P. E. Bou wer. Fobertus Camel is, zoon van A. J. M. Fugers en E. A. Beijer. Karin, dochter van J. N. van Zanten en H. M. van Stuijvenberg. Ma- riëile Caroline, dochter van H. N. P. van Fensen en Y. C. Schoemaker. Mattijs, zoon van E. Talen en C. M. Hermans. Sebastian Leonardus, zoon van K. H. Ott en E. M. C. van den Brink. Engelina Neeltje, doch ter van C. C. van Velzen en E. C. Groen. Marije Eveline, dochter van R. Bisschop en C. M. W. Scheffer. Erik Egbert, zoon van. E. J. Remkes en F. E. Nijburg. Ingrid Josephina, dochter van J. M. Vereyken en F. H. P. M. van Asten. ONDERTROUWD: Erward Bastiaan van Beveren en Maagje van Schaik. Mustafa Eren en Diana Hendrika van 't Net. GEHUWD: Freddy Lodden en Heintje Kleijn. OVERLEDEN: Klaas de Haan, echtgenoot van P. J. Bimmel. Johanna Margaretha Reg- terink, echtgenote van H. J. van Reems. Aart Marinus Vink, echt genoot van M. G. xam Rijswijk. Jakob Stel, echtgenoot van E. Woltjes. Wijnanda Mathilde Mijnders, we duwe van H. F. van Voskuylen. Tijdens de vorige week gehouden raadvergadering is drs. H. J. Goote van de PvdA benoemd tot lid van de raad. Op donderdag 12 juni a.s., om half acht, komt de raad in open bare vergadering bijeen en zal de opvolger van wijlen de heer K. de Haan, beëdigd1 worden. Aansluitend vindit de benoeming van een wethou der plaats. Daarna wordt informeel vergaderd) over een nieuw gemeente huis. drs. H. J. Goote De heer Goote ds 31 jaar en woont sinds 1973 in Soest. Hij studeerde economie en is sinds 1972 werkzaam bij de Nederlandse Spoorwegen in Utrecht op de afdeling marktonder zoek. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen; twee zonen van respectie velijk 4 en 1 jaar. De heer Goote heeft geen specifieke hobby en kan zich daaron geheel in zetten voor het raadswerk. Zijn bij zondere interesse gaat uit naar ruim telijke ordening en verder is hij een groot voorstander van het betrekken van de bevolking bij het bestuur. Het gebruikelijke spreekuur van de burgemeester op dinsdag is de ko mende week verzet naar maandag. In plaats van dinsdag 2 juni wordt het nu gehouden op maandag van 13.30 tot 14.30 uur. In Soesterberg vervalt het spreek uur van woensdag 4 juni. Gedeputeerde Staten van Utrecht hebben de Stichting Lichamelijke Opvoeding en Sport te Soest een subsidie toegekend van 6.000, als bijdrage in de aanlegkosten van een verhard handbalveld. De stichting heeft een dergelijk veld nodig omdat van de plaatselijke handbalvereniging B.D.C. zowel het eerste heren- als het eerste dames team uitkomt in de eerste klasse van de landelijke zevehhandbalcompetitie. Het Nederlands Handbal Verbond stelt het spelen op verharde velden verplicht. De totale kosten bedragen 60.000,-. waarvan de provincie dus 10 voor haar rekening neemt. Vanaf heden is ter gemeentesecreta rie, afdeling algemene zaken c.a., voor een ieder ter inzage gelegd een besluit tot benoeming van de heer H. J. Goote, Gerrit van der Veenstraat 3 te Soest tot lid van de gemeenteraad, noodzakelijk gewor den door het overlijden van de heer K. de Haan. Soest, 20 mei 1975 De voorzitter van het centraal stembureau voor de verkiezing van de leden van de raad der gemeente Soest. Voor het bouwrijpmaken van het be stemmingsplan „Zwarte Wegje'' te Soesterberg wordt een krediet ge vraagd van toaal 245.000 gulden. Daarvan worden aangelegd de rio lering enkele wegen, voetpaden en verlichting. Het plannetje is bestemd voor de particuliere bouw. Er is ruimte voor ongeveer 16 woningen. Het zwarte Wegje ligt in het verlengde van het Zeister Spoor, richting kom van Soesterberg. De grondprijs is gelijk aan die van het plan Egghermonde en bedraagt 87,50 per vierkante meter, exclusief btw. Dinsdag 3 juni a.s., aanvang 19.30 uur, wordt in het gemeentehuis de openbare vergadering gehouden van de culturele commissie. Aan de orde komen ondermeer een verzoek van burgemeester en wethouders hen te adviseren omtrent het kunstwerk in de wijk Klaarwater; het jaarverslag van de bibliotheek en een verslag van de werkzaamheden van de com missie aankoop kunstwerken. De Lange Brinkweg zal t.z.t. ver- fraaid worden met een ander soort bomen dan er nu staat. De volop pluis afgevende populieren, jaren een ergenis voor de aanwonenden, zullen vervangen worden door essen. De vervanging kwam aan de orde in de vergadering van de commissie openbare werken. De leden hadden geen bezwaar, ook al naet omdat de „peppels op zijn". Ze waren aan ver vanging toe. De navolgende voorwerpen werden bij de politie als gevonden aange geven: diverse horloges, regenjas, damesfiets; hond, lamp, diverse por- temomiaies met inhoud, badhand doek, agenda, verlovingsring, vouw fiets, fietstas, pullover, regenjack, tamme kraai, honderiem, passer, ny lon bandje, pauw, bril in etui, jas en schoudertas met inhoud. Betreffende deze voorwerpen zijn op woensdag en zaterdag, van 14 tot 18 uur, inlichtingen te verkrijgen aan het politiebureau. In verband met een operationele pa raatheidsinspectie bij de Amerikanen op het vliegveld Soesterberg zal er mogelijk vanavond en ook. .in de nacht van donderdag op vrijdag wat meer luehtactiviteiten zijn. Vrijdag en in het weekend is alles weer bij het „oude", Vier jongens uit Soest zijn in het weekende van een koude kermis thuis gekomen. De 18-jarige cursist W. B. B., de 17-jarige monteur A. J. den B., de 16-jarige timmerman M. H. en de evenoude H. de Z.f zon der beroep, werden zaterdagavond vroeg dooor de politie op de kermis aangehouden. Zij bleken in het be zit te zijn van onder meer kettingen. Het viertal kreeg een proces-ver- baal wegens overtreding van de wa penwet. Aanleiding tot hun aanhouding was het feit, dat Den B. kort tevoren met een mes de buddysit van de bromfiets van de 16-jarige W. v. d. H. uit Soest had kapotgesneden. De politie stelde op de kermis een on derzoek in en hield de vier jongens aan. Den B. bekende de dader te zijn geweest. Het viertal werd zon dagmorgen door de ouders opge haald. Een dolle boel weer, deze zomer. Met al die vrolijke jeans en jackets langs de straten en stranden. Tja, laten we wel zijn, wie wil er nu niet in een Levi's rondstappen Makkelek en toch mieters. En zo hoort het ook. Voor elk wat wils. Voor ieder een een Levi's. Natuurlek direct naar t STEENHOFFSTRAAT 66 - SOEST - TELEFOON 10880 (Waar Japie lekker buiten hangt in de wind!) KJ In het door het Economisch-Technologisch Instituut uitgebrachte rapport In zake de stichtingsmogeiykheden van een openbare school voor havo/vwo In Soest wordt als slotconclusie gezegd, dat de oprichting van een dergelijke school „uitgesloten" moet worden geacht. Die slotconclusie is gebaseerd op de prognose van het leerlingenaantal in 1980; op het feit dat de stichtingsnorm voor zo'n school 525 leerlingen bedraagt, zijnde drievierde deel van de nor men voor een havo-school van 360 leerlingen en van een atheneum van 340 leerlingen èn op het bestaande (openbare/neutraal bijzondere) scholenapparaat in de omliggende gemeenten. Het aanbod in Soest zou volgens het onderzoek in 1980 niet hoger lig gen dan 380 leerlingen (bij een mini mumprognose) of 410 leerlingen (bij een maximumprognose) in tot; terwijl het voor havo en atheneum samen 700 zou moeten zijn. Zou daar nog een gymnasium bij moeten dan zou het aanbod van 1055 leerlingen moeten zijn, ofwel circa 790 (mini maal). Het onderzoek werd gevraagd tij dens de zittingsperiode van de vorige raad. Voordat het zx>ver was, ging daar een lange geschiedenis aan vooraf. Die historie gaat terug tot de tweede helft van de jaren 1960- '70. De toenmalige wethouder van onderwijs, de onlangs overleden heer K. de Haan, riep alle groeperingen (zuilen) bijeen en deelde hen mee dat een havo/vwo-school alleen mo gelijk was, indien men wilde samen werken. Br volgde jarenlange onder handelingen, waarbij al vrij spoe dig de protestants-chrrtsleij ke groe pering uit de boot stapte. Openbaar- r.k. en Van der Hucht zetten het ge sprek voort, dat uiteindelijk niets opleverde. De p.c.-groepering kreeg een school geplaatst (door het minis terie) op het scholenplam 1975-1976, en zal mogelijk in augustus a.s. met de lessen aanvangen. De gemeente verzocht daarna de toenmalige wethouder van onderwijs, de heer L. J. Dijkstra, een prognose te laten opstellen door het ETI, Het ETI stélt nu dat geen spectaculaire groei van Soest meer verwacht mag worden; op provinciaal niveau wordt vooralsnog gerekend op een bevol kingsomvang van 45.000, het ETI gaat uit van minimaal 41.500 (minimum prognose) en 45.000 manximumprog- nose). Voor 1980 levert dat wat de 12- en 13-jarigen betreft op: minimaal 295 jongens en 285 meisjes, of maximaal 315 jongens en 305 meisjes. De levensbeschouwelijke overtuiging van de ouders speelt een belangrijke rol concludeert het ETI en daarbij worden de volgende cijfers gegeven: r.k. p.c. neutraal Volkstelling'60 37,8% 38,2% 24 Volkstelling'71 33,5% 29,5% 37 Basisschool leerlingen 74 37,5% 31 31,5% Mavo-school leerlingen 74 40,5% 29,4% 31,1% Uit deze cijfers blijkt dat er sprake is van een sterke groei van de „neu tralen" (van 24 tot 37 en gezien de nog immer voortschrijdende ont kerkelijking neemt men aan dat het percentage in 1980 boven de 40 zal liggen. Toch kon aan de hand van de praktijksituatie worden vast gesteld, dat een deel van deze „neu tralen" hun kinderen liever naar confessioneel georiënteerde scholen blijven zenden. Met het oog daarop, is in het ETl-rapport het openbaar havo/vwo-potentieel gesteld op niet hoger dan 35 van het totaal aan bod. Van het totaal aanbod kan verwacht worden dat in 1980 30,5 van de jongens en 30% van de meisjes naar een havo/vwo gaat, ofwel 175 bij de minimum en 188 bij miximum prognose (jongens en meisjes samen). Ook de gemiddelde verblijfsduur der scholieren werd berekend en dat resulteerde uiteindelijk in de prog nose dat een te stichten openbare school voor havo/atheneum per 1 januari 1980 zou kurnnen rekenen op 285 c.q. 305 leerlingen. Dat aantal zou echter moeten zijn 525, zodat de openbare school voor havo en atheneum uitgesloten geacht moet worden. Alsnog Van de leden van de onderwijscom missie kreeg de wethouder het ver zoek nu alsnog eens een poging te ondernemen de p.c.-groepering te bewegen haar school om te buigen tot een scholengemeenschap, waar alle „zuilen" terecht konden, de sa menwerkingsschool. Ook adviseren de instanties moesten daarbij inge schakeld worden. De heer C. Ver- heus (CDA) zag daar weinig heil in, zjj het dat hij dat gesprek niet wilde ontraden. Jan Visser (PS) noemde het voorstel (om nog eens te praten) ir- rieel. „Er valt met de p.c. niet te praten gezien hun mentaliteit. Ze hebben ons een poets gebakken en vermoedelijk zal daar geen zege op rusten", aldus Jan Visser. Hij wilde de wethouder deze „gang naar ca- nossa" besparen en hij zette twee flessen wijn in („.Bisschopswijn", zei Visser) dat het niet zou lukken. Een dependance van de Rijksscholen gemeenschap Amersfoort, werd door de leden van de onderwijscommissie afgewezen, indien daar uiteindelijk geen volwaardige Havo/vwo school uit zou groeien. Verwijten aan de p.c.-groeperfng, zoals Visser die maakte, werden niet geaccepteerd door de heer Verheus. Hij meende dat de groepering in haar taak tekort geschoten zou zijn, indien zij van de haar geboden mo gelijkheid geen gebruik gemaakt zou hebben. En daar was mevrouw Kort- huis (VVD) het weer niet mee eens, „uit oecumenische overwegingen", zoals zij opmerkte. Wethouder Plomp gaat pogen de ge sprekspartners uit de beginjaren weer om de tafel te krijgen, „om klare wijn" te krijgen. Bent u ook een liefhebber van kruiswoordraadsels? Tien tegen één ja. Het aantal liefhebbers van dit soort denksport is niet te tellen en u vindt ze over de gehele wereld. Er is vrijwel geen vorm van raadsels die zo algemeen in trek is gekomen als dat woordenspel. Maar dat is ook begrijpelijk. Het vierkant met zijn zwarte en witte vakjes is een blik vanger, waarop dadelijk de aandacht van de lezer wordt gericht. Het spor tieve spel met woorden, waarbij altijd de mogelijkheid bestaat dat men een aanvankelijk onvindbaar woord toch vindt door het invullen van de krui sende woorden, heeft een bepaalde aantrekkelijkheid, waaraan bijna nie mand ontkomt. Momenteel is het een vaste rubriek in vrijwel alle kranten en tijdschriften over de gehele we reld. Natuurlijk vraagt men zich wel eens af, hoe men toch op het idee is ge komen om dergelijke puzzels te ma ken. Dat is een eigenaardige geschie denis, waarbij zal blijken, dat het kruiswoordraadsel weer een uitvloei sel Is van een aanmerkelijk oudere vorm, die men uitgebreid, iets ge wijzigd en aangevuld heeft. De geboorte De kruiswoordpuzzel is nog niet zo erg oud. Ze werd geboren in 1911. Het kwam zo. Te Chicago verscheen een klein weekblad, dat een aktieve redakteur had, Arthur Wynne ge naamd. Deze man was steeds op zode naar iets nieuws voor zijn blad. Op een goede dag ontdekte hij een oud Engels boek vol raadsels en puz zels. Natuurlijk bladerde Wynne het eens door, want och, je kon nooit weten of het je inspiratie gaf. En zie, daar ontdekte de redakteur een ma gisch vierkant. U weet waarschijnlijk wat dat is: een vierkant met evenveel hokjes horizontaal als vertikaal, alle maal open. Hierin moesten woorden worden geplaatst, zodat alles horizon taal zowel als vertikaal klopte. U kent het principe. Eigenlijk was dat ma gisch vierkant een heel oud Engels gezelschapsspel, dat reeds lang in onbruik was geraakt. Trouwens, de Engelsen hadden het ook niet van zichzelf, want reeds in de oudheid kende men dit woordenspel om en kele woorden van gelijke lengte zo onder elkaar te plaatsen, dat verti kaal gelezen ook bepaalde woorden ontstonden. Arthur Wynne zag er wel iets in en het idee liet hem niet meer los. Wereldberoemd Dagen heeft hij er op gewerkt. Hij wilde een groter magisch vierkant, maar dat is voor een mens een bui tengewoon moeilijke opgave. Meer hokjes horizontaal en vertikaal brengt in dat geval onoverkomelijke moei lijkheden met zich mee. Hierdoor kwam Wynne er toe om bepaalde hokjes zwart te maken als onderbre king. Zo ontstond het moderne kruiswoord raadsel. Toen hij zijn eerste kruis woordpuzzel in zijn blad plaatste, verwachtte hij er zelf niet zo erg veel van, maar met stomheid geslagen zag hij toe, hoe na enkele dagen de post hem zakken brieven bracht met op lossingen. Zijn weekblaadje werd In Chicago in minder dan geen tijd be roemd om zijn kruiswoordraadsels en het duurde niet lang of andere bla den, het sukses ziende, namen ook dergelijke puzzels op. In enkele jaren stormde het kruiswoordraadsel in één suksesvolle triomftocht over Amerika en sloeg over naar Europa. Vergeten Maar in 1914 brak de eerste Wereld oorlog uit en eigenaardig genoeg ver dween het kruiswoordraadsel op slag. Niemand dacht er meer aan of had er belangstelling voor. Zo leek deze puzzelvorm na enkele jaren van bijna ongekende voorspoed vroegtijdig ge storven. Pas in 1923 begon een blad In New York weer met het presenteren van een kruiswoordraadsel. Hoewel ieder een het vergeten was, sloeg deze eer ste puzzel dadelijk weer in en voor de tweede maal begon een snelle triomftocht, maar nu over de gehele wereld. Het bleef niet bij Amerika en Europa. Daar was wel het enthou siasme het grootst, maar ook in alle andere werelddelen kreeg de kruis woordpuzzel vaste voet. De tweede wereldoorlog heeft haar niet uit het veld kunnen slaan en wij mogen haast wel zeggen, dat het kruiswoordraadsel burgerrecht heeft gekregen en vermoedelijk wel zal be horen tot de klassieke puzzelvorm voor de toekomst. Een puzzelvorm, die miljoenen vele uren van ontspan nende inspanning bezorgt, die genoe gen schenkt en de geest verrijkt,

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1975 | | pagina 11