Open brief aan de inwoners van Soest
Het toekomstige centrum van Soest
Nederlandse
Credietbank
Nederlandse
Credietbank
Het oog gericht op
Spanje en de Nato
badkostuums
bikini's
zonnekleding
Bleyle
Benger
Jantzen
Rasurel
Alsnog afbraak
van de Eng
Dit is pas de eerste
fase van het grote
Stadscentrum
SJotlaan 130, Zeist,
tel.03404-12407
Leen even wat
geldbij
Frans Schubert
Gratis LP 's
p^postkantoor
mjri
Het onwrikbare en
verwoestende
eentruingeloof
Winkeliers, weest
op uw hoede
Losse schroeven en
een vaststaand
ontwikkelingsplan
Opgelet:
wat kunt u doen?
RestauRAnt
„öe kome öuinen"
afhaalcentrum
in Soest.
Woningen in Overhees
beschadigd
Ga rentenieren
metdeCats
Gratis LP's
vy
Soester Courant van donderdag 5 juni 1975
Spanje speelde een grote rol op de
NATO-konferetie in Brussel. Enige
tijd geleden was dat ook al zo, toen
de NATO-ministers van defensie bij
een waren, die zo koel mogelijk in
hun slotverklaring een opmerking op
namen over Spanje en wat het bond
genootschap daaraan heeft. Het was
niet helemaal de erkenning dat Span
je geweldig bijdraagt tot 't defensie-
systeem dat de NATO als taak heeft
te ontwikkelen, een uitspraak die de
Amerikanen liever hadden gezien. En
waarop president Ford en zijn minis
ter Kissinger ongetwijfeld weer ha
meren in de vergadering van de
hoogste bazen in de NATO.
De Europese landen, vooral Neder
land en Denemarken, maar ook wel
Duitsland, hebben hierin niet zoveel
zin. Ze achten het regime in Spanje
nu niet bepaald iets, waarmee ze zich
wensen in te laten en dit als het
ware een medaille uit te reiken gaat
hun een beetje te ver. Waarbij onge
twijfeld komt, dat deze NATO-landen
zich herinneren, dat dit bondgenoot
schap door zijn banden met het Grie
kenland van de kolonels toch al een
beetje te weinig principieel is ge
weest, waarvan later is gebleken dat
het aanpappen met deze diktatuur
tenslotte de NATO geen enkel voor
deel heeft gebracht, integendeel.
Dat de Amerikanen zo aandringen
op, wat voor Spaanse regeringskrin
gen aardige woorden uit de NATO-
top zijn, is geen kwestie van sympa
thie voor dit bewind. De Amerikanen
hebben enige bases in Spanje dat
hiervoor niet alleen regelmatig de
huurrekening presenteert, maar daar
bij tevens pressie uitoefent op de VS
de Spanjaarden te helpen bij het vin
den van een nauwer kontakt met de
rest van Europa. In Madrid is men er
wed van overtuigd dat bijvoorbeeld
een Spaans lidmaatschap van de EEG
het land veel goed zou kunnen doen
en het valt daarom daar niet zo goed
dat de Europese landen Spanje angst
vallig in isolement houden. Men kan
het een beetje chantage noemen, maar
Madrid maakt Washington regelmatig
duidelijk, dat het voortbestaan van
de VS-bases op Spaans territoir op
de duur afhankelijk is van hulp om
uit het Europees isolement te raken.
En inderdaad: als de NATO-landen
met Spanje samenwerken op militair
gebied, dan wordt het voor de EEG-
landen met Spanje samenwerken op
militair gebied, dan wordt het voor
de EEG-leden onder hen wel moeilij
ker om in ekonomisch opzicht wel
afstand te blijven bewaren.
De Amerikanen, die zich ermee heb
ben moeten verzoenen dat de NATO-
ministers van defensie blijven be
schouwen als een zuiver partikuliere
aangelegenheid van Washington en
Madrid waaraan de NATO verder
geen boodschap heeft, zouden juist op
dit moment niet graag de rechten
verspelen om in Spanje erop na te
houden. De Middellanse Zee is be
halve NATO-gebied ook een voor de
Amerikaanse buitenlandse politiek ge
wichtig terrein, al was het maar van
wege Israël. Daarom opereert er een
grote vloot van de VS, zoals er ook
een van de Sowjet-Unie aanwezig is
het is een van de punten waar de
machtsgebieden van de supermachten
elkaar raken aan een grens die alles
behalve definitief is. In de laatste
tijd is er aardig wat afgekalfd van
de Amerikaanse positie.
De narigheid met het bewind in
Athene naar aanleiding van Cyprus
heeft de VS al een beperking van de
militaire moelijkheden gekost, de re
latie met Turkije werd verziekt al
proberen de Amerikanen nu snel dit
ongedaan te maken. Dan is Cyprus
een nog onzekerder faktor geworden
dan tevoren. Washington telt daarbij
op, dat het politiek zo wankele Italië
waarbinnen niet al te lange tijd de
kommunisten partners in de regering
kunnen zijn, wellicht ook afvalt als
basis. En dan is er de onzekerheid
van Portugal, waar eveneens de kom
munisten en hun indeeën invloed
hebben gekregen aan de top.
.Allemaal faktoren waardoor de
Spaanse bases meer waard zijn ge
worden dan ze al waren, Iets wat de
Spaanjaarden bepaald ook niet is ont
gaan de kontrakten zijn nog beter
chantagemateriaal geworden dan ze al
waren. En de VS huldigen in zulke
gevallen de opvatting dat het beter
is de kwesties nuchter-zakelijk te be-1
kijken dan er principiële affaires van
te maken. Wat president Ford en
minister Kissinger een beetje kriegel
maakt jegens Europeanen die om der
wille van fraaie principes als demo
kratie en vrijheid de verdediging van
die twee waarden moeilijker maken
dan strikt nodig zou zijn geweest.
Wat hen beiden echter wel moeilijk
zal vallen is een voorbeeld aan te
wijzen waarin de NATO er uiteindelijk
voordeel bij heeft gehad het niet te
nauw te nemen met de ideële prin
cipes.
'iedere dame kan keuze
maken uit de grote
collecties
en
In elke prijs kunt u
slagen uit de collecties
van wereldbekende
merken
over de definitieve vernietiging van
het eigen karakter van onze gemeente
U hebt in de krant kunnen lezen dat momenteel het bestemmingsplan
Zuidereng ter inzage ligt. Van dit plan is terecht gezegd dat het het belang
rijkste plan is in het Soest van na de oorlog. Immers, hier dreigt een defini
tieve en onherstelbare ingreep te worden gepleegd in de structuur van Soest.
Want wat is het geval? Het eigen karakter en daarmee de aantrekkelijkheid
van Soest als woongemeente worden grotendeels bepaald door de Eng als
centrale landschappelijke unieke open ruimte met prachtige vergezichten, en
de diverse gespreide en met veel groen doorschoten bebouwingscentra daar
omheen. Beide elementen nu worden voorgoed vernic'.igd als dit plan
keiharde realiteit wordt.
De Eng Is in het verleden reeds aan
getast, in een tijd dat we nog weinig
mensen en veel landschap hadden.
Later begon het inzicht te dagen dat
dit zo niet voort kon gaan en diverse
keren ontstond grote beroering als
verdere ontluistering dreigde: de ac
ties rond Engweg en Kerckelandt zijn
symbolen van een groeiend bewust
zijn dat stopzetting van verdere aan
tasting van dit unieke landschap een
eis van de tijd én van de mensen
was.
De acties tegen de Engweg en het
volbouwen van Kerckelandt hebben
niéts uitgehaald als dit Stadscentrum
er komt.
Wat dacht u bijv, van een gemeente
huis dat 10 tot 15 m. boven u kan
uittorenen, zelfs als staat u op het
topje van de Eng? Of warenhuizen
die er 6 m. boven uit steken? Of een
parkeergarage die 14 m. hoog en
ha. groot kan worden? Ja, U leest
goed: 7500 m2, dat is groter dan een
voetbalveld, en zo hoog als een flat
van vier verdiepingen met onder
bouw. En als dat parkeermonster er
niet komt (u kent ze wel, van het
Noordse Bosje in Hilversum, of an
ders van de Bijlmermeer), dan hou
den we altijd nog een parkeervlakte
voor 600 auto's (1,7 ha., ofwel bijna
2V2 voetbalveld, met twee tankstati
ons er op), grenzend aan een vier-
strooks autobaan die nu opeens onbe
kommerd midden over het hoogste en
fraaiste stuk van de Eng moet lopen
i.p.v. langs de spoorlijn zoals eertijds
in de bedoeling lag (dat was tech
nisch wat lastig, zei men; het ligt er
maar aan wat jè wilt). En dat alles
op een van de mooiste punten van
Soest met een ondanks allerlei in
grepen nog steeds ongeschonden uit
zicht. Daarvan is straks net zo'n
puinhoop over als van Artishocks
schilderijlijsten van de Eng die ons
nog eens wilden laten zien hoé mooi
hef allemaal is. Maar u kunt de Eng
vergeten. Wilt u weten hoe het wordt,
dan moet u vanaf Molenweg of En-
genbergsteeg naar het Smitsveen kij
ken. Alleen zit dié steenfabriek nog
een kilometer verder weg en dat
scheelt een stuk. Bij het Stadscen
trum kijkt u er vlak tegen aan, en
bovendien moet u er dan nog een
vierstrooks. autoweg bij denken: die
loopt dan van de Parklaan regelrecht
naar het kerkhof (Veldweg), om zo te
zeggen.
Bent u het met ons ons eens dat, als
dit doorgaat, de Eng verloren is en
alle acties rond Engweg en Kercke
landt zinloos zijn geweest?
Dit is de realiteit, en dan kan men
het vergoelijkend hebben over een
dorpscentrum en dat het eigenlijk een
heel klein centrumpje in overwegend
laagbouw is geworden (zoals ijverig
door B. en W. wordt betoogd), maar
vergis u niet: op dit plan volgt een
tweede bestemmingsplan (het staat
len vertolken". Om u een idee te ge
ven: „Een voortgaande verwording
van het traditionele beeld met rogge
velden tot een wat slordig aspirant-
bouwterrein kondigt zich duidelijk
aan". Ziet u, dat is de ideale toestand
voor de ontwerper, een stuk braak
liggend land, dan kan hij nl. onge
stoord aan de gang. Maar het is wél
beschamende nonsens en getuigt van
volslagen minachting voor landschap
pelijke waarden bij deze „adviseurs
voor planologie, architectuur en land
schap bv.". De vraag rijst trouwens,
welk doel, anders gezegd welke op
dracht zij hebben gehad.
Et moest een stadscentrum komen,
dat stond allang vast.
Architect Roorda zei het zelf tijdens
de hearing in sept. 1973. En die had
het van het Gemeentebestuur. Overi
gens zei Roorda daar tevens dat win
kelen in de city - zo heette dat toen
nog - de meest creatieve ontspanning
was voor de Soester burgers. Wij
weten niet hoe het u vergaat maar
thuis bijv., In de doodsaaie bloedar
moedige slaapwijken.
Alles wat men in het centrum sa
menperst. ontneemt men aan de
woonwijken.
Alleen het slapen blijft over. Roorda
(in genoemd artikel): „De ontplooiing
en ontspanning moeten zich voor een
grote deel binnen de woonwijk af
spelen" ('t Hart dus bijv. of het
Smitsveen). Hij wil intensieve schone
werkgelegenheid in woongebieden:
„in een woonwijk moet nog een beet
je „geschiedenis" kunnen gebeuren".
Zeer juist, maar dan moet je geen
alles opslokkend centrum hebben.
Het is deze hele heilloze centrum
manie die driekwart van onze na
oorlogse stedebouw heeft ontluisterd
en heeft gemaakt tot een aanfluiting
van menselijk contact.
(vgl.- Bijlmer, O vervecht. Ommoord,
Zoetermeer, de catacomben van de
Hoog-Catharijnse holenmens en de
volstrekt identieke nieuwbouwwijken
in 487 andere plaatsen in Nederland).
Deze hele problematiek wordt ln het
plan gebagatelliseerd, met name over
de kritieke positie van het bepaald
niet ongezellige Soest-Zuidcentrum
wordt bijna niet gesproken. Dat is
een bestaand centrumpje, maar dat
telt niet. evenmin- als'de degradatie
van de Van Weedestraat tot 2e of 3e
rangs. Want het centrum zal er ko
men, mét alle voor vele winkeliers
elders noodlottige zuigkracht.
Begrijpt u ons goed: wij menen (net
als u) dat aan gerechtvaardigde be
hoeften van de consument tegemoet
moet worden gekomen.
Maar dat kan heel goed op andere
wijze, bijv. door ontwikkeling van
bestaande centra, incl. hun sociale
wijkfuncties die veel verder uitge
bouwd zouden kunnen worden dan
thans het geval is. Daar kan een la
cune zijn die het waard is om er de
nodige energie en fantasie en het no
dige geld aan te besteden.
Een vriendelijke handdruk en een lp
van formaat Bij een persoonlijke
lening of woningverbeteringkrediet
van de Nederlandse Credietbank.
Gratis, zo lang de voorraad strekt:
the Academy of St. Martin in the Ftelds
met werken van Mozart, Beethoven en
Schubert TJ mag trouwens ook kiezen
voor niemand minder dan Frank
Sinatra of een (pop)-verzamelclpec.
Ook wanneer u tenminste f 25,-
inlegt op een nieuwe hetzij bestaande
spaar- of klimspaarrekcning.
Hebt u hier oren
naar? Tot en met
20 juni zijn we voor u
- ook muzikaal - van
alle markten thuis.
tk tontmn-je ii*-'
Soest,
Torenstraat 47.
CENTRUMWEG
WARENHUIS
PARKEREN
JELFB.WARENHUIS
SUPERMARKET
INKEL
BURO
GEMEENTEHU
AGORA
Cv J
In het plan Zuidereng, dat nu gedurende een maand ter visie ligt (alleen
in het gemeentehuis en niet in de bibliotheek) is het nieuwe dorpscentrum
van Soest opgenomen. Het komt, zoals inmiddels wel bekend is, aan de
Nieuweweg, nabij dé huidige Parklaan. Tussen het Centrum en het station
Soest-Zuid moet nog aangelegd worden de Centrumweg, op het hierboven
afgedrukte kaartje "duidelijk aangegeven.
Nabij de Centrumweg komen parkeerplaatsen, liefst twee warenhuizen en
één supermarkt, een school; vervolgens postkantoor en winkels en tenslotte
wordt het plan aan die kant afgesloten door het gemeentehuis, de markt
(agora) en het politiebureau.
duidelijk in de toelichting) dat het
hele stuk tussen Centrumweg en
spoorlijn met kantoren gaat volbou
wen. Zo gaat dat: in tweeën delen,
dan lijkt het niet zo erg en als het
eerste er eenmaal is. is het zinloos
om nog moeilijk te doen over de rest.
Denkt u vooral niet: zo'n vaart loopt
het niet. In de geheel achterhaalde
Structuurnota 1967 was t.b.v. 62.500
inwoners een stadscentrum voorzien
van 10 ha. Daarna vond iedereen,
ook B. en W. van Soest, ook de Ge
meenteraad, dat het allemaal veel
kleiner moest. Welnu, bij de huidige
plannen gaat men uit van 40 a 43.000
inwoners, maar wat zien wij nu?
De volledig gerealiseerde city zal
rond 12 ha. omvatten, nl. ruim 6 ha,
nu en straks nog eens 6 ha.
Dit ondanks het feit dat de inzichten
over het benodigde winkelareaal zeer
drastisch gewijzigd zijn: in 1967 sprak
men van 16000 m2, groeiend tot 30.000
m2; nu 4200 m2 (tot 1980). Conclusie:
er komt uiteindelijk een grótere city
voor véél minder mensen en met véél
minder winkels. Toch wordt de nood
zaak van het hele plan vnl. opgehan
gen aan de winkelbehoefte. Over de
gevolgen van e.e.a. voor de Soester
middenstand volgt straks nog een op
merking. Maar eerst iets anders: wat
moet er dan toch allemaal nog méér
in dat centrum, wat betékent een
centrum eigenlijk?
Dit plan is ontworpen door mensen
die het- landschap van de Soester
Eng, zoals zij zeggen „opnieuw wil-
wij voelen ons persoonlijk echt be-i
ledigd door een zo volstrekte gering
schatting van onze vermogens.
Het gekke is echter dat deze zelfde
Roorda in 1974 in heel ander verband
(toen hij nl. niet werkte in opdracht
van B. en W. van Soest) in een uit
stekend artikel („Toenemende schaar
ste aan ruimte", geschreven samen
met P. Bos en verschenen in Grenzen
in zicht, reeks Natuur en Milieu 3)
tekeer ging tegen de „verloedering"
van de ruimte, de „hoMzonvervuiling
door hoge gebouwen" (denkt u even
aan de zuidelijke horizon vanaf de
Eng?), de verwerpelijkheid van het
feit dat „de auto ondanks zijn grove
maten en matige wendbaarheid het
milieu (is) gaan bepalen in woonge
bieden en stadscentra" (dat is dan
een parkeergarage of parkeerterrein
van 1, resp. 2V* voetbalveld)., „de
ernstige aantasting vooral van tra
ditionele cultuurlandschappen" (de
Eng dus), enz. enz.
Waarom een centrum? Omdat er een
centrumgeloof heerst in ons goede
land. Een zichzelf respecterende stad
heeft een centrum. Een centrum is
het hart van de stad, zegt men (zij
het dan niet een groen hart, zoals de
Eng, maar overwegend grijs van
kleur). Een centrum heeft alles, want
je moet het volgens de ontwerpers
zoveel mogelijk volstoppen met alles
wat je maar bedenken kunt: winkels,
kantoren, zwembad, sporthal, post
kantoor, gemeentehuls. ja zelfs mag
je ln Zuidereng „recreeën in het
groen". Voor (bijna) elke menselijke
activiteit is een hoekje gereserveerd
met een naambordje erbij, zo bijv.
ook voor het „uitwisselen van emo
ties" (moet) dat misschien in het „ge
zellige spanningsveld" tussen waren
huis en supermarkt?). Eén ding ver
geet men echter: je kunt in zo'n cen
trum niet leven, dat doe je elders,
Dat inzicht begint nu langzaam door
te dringen. Maar niet bij degenen die
opdracht gaven tot dit plan. Een der
gelijk centrum vergroot de aantrek
kelijkheid van de plaats, zo stelt men.
Ach kom, een volkomen achterhaalde
visie, daterend uit de jaren '60 toen
het allemaal nog niet op kon en met
gevolgen die direct schadelijk zijn
voor het leefmilieu (en daarmee be
doelen ivij nu# eens niet de natuur
maar de mensen).
Natuurlijk zijn er andere motieven te
bedenken om zo'n centrum te stich
ten. De winkeliers willen het. Wie?
De Bijenkorf misschien wel. Maar
ook de middenstand uit Soest, zegt
men.
Hoeveel bedrijven denkt u dat er zul
len moeten sluiten als Zuidereng er
komt?
Inderdaad, vooral de kleine bedrijf
jes die de sprong naar het centrum
niet kunnen maken. Juist zij vervul
len de belangrijkste sociale functies.
En van de anderen, hoeveel zouden
er zijn die gedwongen worden om de
sprong te maken omdat zij anders
zéker hun deuren kunnen sluiten? Het
economisch getij is ongunstig voor
een ongewisse investering. Ook zon
der centrumconcurrent ie valt het vaak
al niet mee, maar denkt u er om: in
tal var, plaatsen heefl het veelgepre
zen winkelcentrum (voor de helft
trouwens vaak Albert en Simon) voor
de rest de dood in de pit betekend.
Maar het centrum zal er komen, dus
moet men wel.
Overigens is deze hele toestand geba
seerd op volstrekt onzekere progno
ses. Kerckelandt wil bijna niemand
meer volbouwen, Overheest 3e en 4e
fase zijn door de Provincie gewei
gerd en de rest is nóg veel onzeker
der. De Provincie heeft trouwens on
langs duidelijk gezegd dat Soest al
leen voor eigen aanwas moest zor
gen.
En dat plaatst onmiddellijk elke ge
meentelijke prognose op volkomen
losse schroeven.
Hoe staat het verder met de inspraak
in het Ontwikkelingsplan van Soest?
Zuidereng is dermate bepalend voor
de ontwikkeling van Soest dat een
apart Ontwikkelingsplan dan nauwe
lijks nog nodig is.
Vindt u niet dat die hele door B. en
W. beloofde inspraakprocedure (tot in
het najaar) eigenlijk weinig meer te
betekenen heeft?
WU gaan nu maar voorbtf aan de
volstrekt onnodige afbraak van hui
zen aan Parklaan en Nieuweweg,
o.m.t.b.v. de parkeervoetbalvelden.
Maar het raadhuis dan, en het poli
tiebureau, zult u zeggen. Dacht u nu
echt dat daarvoor nergens anders een
geschikte plaats te vinden was? Het
nieuwe Bureau van Gemeentewerken
kon toch ook ergens anders. Je zou
niet direct zeggen dat dit omvang
rijke stadskantoor, waar zeer veel ge
beurt dat van centraal belang is voor
onze gemeente, centraal gelegen is.
Bedenkt u dat niets vaststaat in deze
wereld. Zelfs ontwerp-bestemmings-
plannen niet, ook al komen ze uit
Soest.
Wilt u een eind maken aan deze
waanzin, dan kan dat.
Geen enkele gemeente kan het zich
veroorloven om een grote stroom be
zwaar schriften te negeren (een po
litieke partij trouwens ook niet), daar
hébben we een democratie voor.
Mocht u iets zien in bovenstaande
gedachten, maak dan gebruik van uw
rechten en protesteer: door „uw"
mensen in de Gemeenteraad aan te
klampen (de Gemeenteraad beslist in
eerste instantie over het ontwerp en
vormt het uiteindelijke gemeentelijke
gezag) of door vrienden en kennissen
op te jutten, want echt, dit is het be
langrijkste evenement in Soest voor
lange tijd:
of ii het gelooft of niet, uw woon
plaats zal onherkenbaar van karakter
veranderen als dit allemaal doorgaat.
En tenslotte natuurlek door een be
zwaarschrift in te dienen. Ondergete
kenden zullen uiteraard ook actief
zUn, daar hoort u nog wel van. Maar
doet u het vooral zelf ook. Dat kan
heel eenvoudig: een briefje, van u zelf
of samen met anderen, in uw eigen
bewoordingen, gericht aan de Raad
der Gemeente Soest, vóór 27 juni
verzenden en waarin u zegt dat u be
zwaar maakt tegen het plan om een
of meer redenen die u zelf mag kie
zen of bedenken. Doén!
Soest, 1-6-1975.
W. ZWEERS, socioloog
J. L, ROOS
Mr. M. D. Ph. v. d. WERF
BIRKSTRAAT 108 - SOEST
Langs de weg naar Amersfoort
TELEFOON 02155 -17224
Een nieuw Europees
Tevens allerlei mogeiykheden
voor uw feest of party
Aan nieuwbouw woningen in de wijk
Overhees, gelegen aan de Insinger-
straat, werd voor 1300 gulden schade
toegebracht. Uitvoerder Van O, deed
er aangifte van bij de politie,
Hit ExpIosion,Cats, Dizzy Mans Band
en vele anderen op een explosieve ver-
tamel-lp. Gratis, zo lang de voorraad
strekt, als je f 25,' inlegt op een nieuwe
of bestaande spaarrekening. Of op de
unieke klimspaarrekening (rente tot
Een fijn begin van een lekker
kapitaaltje voor straks of later.
Je tnag trouwens kiezen. Frank Sinatra
bijvoorbeeld, of nog oudere meesters
waaronder W. A Mozart.
Ook bij een persoonlijke lening of
woningverbeteringkredict.
ao| Let op, tot en met
^^PP^^ 20 juni Gauw naar de
PP Nederlandse Crcdiet-
bank dus. Het bank
en hitwezen zogezegd.
ié tW- wv je y&hi*-!
Soest,
Torenstraat 47.
Voor Inlichtingen tevens: Afd. Marketing,
Antwoordnummer 5857, Amsterdam.
