De Zuidereng in vogelvlucht
,1
Reacties op het «Bestemmingsplan Zuidereng
Noodzaak centrum
32
Middenstanders niet
onverdeeld voorstanders
Plan Zuidereng en de
Soester Ondernemer
Commissie Stadspark
acht taak beëindigd
bamboe
rolgordijnen
niet aangetoond
Niemand dankbaar
Open brief Artishock
rijt»
ft
Plan Zuidereng (19)
Plan Zuidereng (20)
Plan Zuidereng (21)
OföH b&c products
Doe-Het-Zelf Markt
en Keukencentrum
Plan Zuidereng (22)
Plan Zuidereng (23)
Soester Courant van donderdag 19 juni 1975
Stijgende oppositie
tegen plan Zuidereng
Zelden is in Soest zoveel interesse geweest voor een gemeentelijk bestem
mingsplan als nu voor het plan Zuidereng. Jaren terug kwam men ook in
het geweer tegen het plan „Weg over de Eng", maar die activiteiten dreigen
nu overschaduwd te worden door acties compleet met stand aard-bezwaar
schriften en raambiljetten. Vooral de tegenstanders roeren zich heftig; voor
standers laten zich nauwelijks horen; men zou kunnen denken dat er sprake
is van een zwijgende meer-(of minder-?)heid.
Hoe denken de Soester middenstan
ders er over? De Soester Onderne
mer, als hun vertegenwoordiger, had
geen goed woord over voor de tegen
standers, maar tot nog toe was dat
de enige „positieve" reactie. Uiteraard
zullen ook de gemeente-ambtenaren,
voorzover dicht op elkaar werkzaam
In het gemeentehuis, geen tegenstan
ders zijn.
Wij belden een aantal winkeliers en
stelden hen drie vragen: vóór, tegen
of geen mening. Het leverde het vol
gende verbijsterende resultaat: van
de 29 telefonish benaderde midden
standers waren er 21 tegen het plan;
4 vóór en 4 hadden geen mening.
Onder de tegenstanders waren er ook
enkelen die zich uit voorzorg ge
meld hadden als geïnteresseerden
voor een pand in het centrum. Na
drukkelijk „uit voorzorg" om straks
de boot niet te missen, als het plan,
ook naar hun mening, onverhoopt
toch door zou gaan.
Telefonisch werden benaderd acht
winkeliers aan de Soesterbergsestraat;
vijf aan de Steenhoffstraatvijf aan
de Torenstraat; zeven aan de Van
Weedestraat en dan nog vijf elders
In Soest. De laatste groep leverde
drie winkeliers op, die nog geen me
ning hadden.
Wel werd bij ons ingeleverd een lijst
met 35 namen van plaatselijke winke
liers, die allen tégenstanders waren.
Het is een lijst verzameld door een
aktiegroep uit de winkeliers, die alle
collega's in Soest zal gaan enquete-
ren. Dat wordt een enquete buiten
de vereniging De Soester Ondernemer
om. Deelname blijft vrijwillig; het re
sultaat wordt zonder bekendmaking
van namen doorgegeven. Drie vragen
krijgt men te beintwoorden: voor
stander; tegenstander; potentieel voor
stander.
Uit één van de gesprekken die wij
voerden kwam duidelijk een soort
verharding van standpunten naar vo
ren. De betrokken winkelier wilde
geen antwoord geven omdat „het mij
klanten gaat kosten". Hij had erva
ren dat een klant boos wegliep om
dat hij zei voorstander van het plan
te zijn.
Hij was ook van mening dat er „ja"-
stickers behoorden te komen, die met
evenveel enthousiasme verspreid zou
den moeten worden. Het resultaat
onder de inwoners, zou, zo dacht hij,
opzienbarend kunnen zijn. Nu werd
van één kant de zaak wel erg op
geblazen.
In gesprekken met inwoners werd
ons wel duideljjk dat de potentiële
Soest-koper, de man die eigenlijk wel
in Soest zou willen kopen, voorstel
lingen heeft van een centrum met
groot winkelbedrijven. „Als die er
niet komen, moet men toch naar an
dere plaatsen. Dan hoeft het voor mij
niet".
Inmiddels gaat de aktie van de te
genstanders onverminderd voort; het
aantal protesten dat bij ons binnen
komt is groot. Er zijn nu enige dui
zenden raambiljetten met „nee" aan
gemaakt, waarvoor verspreidings
adressen zijn opgegeven. De biljetten
zijn (gratis) verkrijgbaar bij de post
agentschappen Nieuwstraat, Smitshof,
Driehoeksweg; bij zaadhandel Blom,
Soesterbergsestraat 59; Zaadhandel
Hilhorst, Steenhoffstraat 34; Drogiste
rij Kraal, Van Wèedestraat 20; Su
permarkt Zoetelief, Nieuwehoekplein;
Bakker „Doe het Zelf", hoek Molen-
straat-Steenhoffstraat; bij de Wolver
lei-apotheek in het Smitsveen; bij
Ton Paauw, Korte Bergstraat 5 en
Henny Jansen, Weegbreestraat 217.
Alle tegenstanders hopen dat die
raambiljetten Soest zullen blijven
„sieren" tot het, naar onze piening,
verderfelijke plan verworpen is.
Aardig is het misschien nog aan te
halen wat nieuwe inwoners van Soest
in hun welkomstpakket van de ge
meente te lezen krijgen. Over de ge
schiedenis van Soest wordt onder
meer gezegd:
„De geschiedenis van Soest gaat reeds
ver terug. In 1278 viel op de Eng een
slag tussen de Amstelaren en Woer
denaars enerzijds en de Stichtse ben
den anderzijds, waarbij de laatsten
het onderspit moesten delven. In elk
geval is Soest een oud dorp, één van
de oudste in het Sticht".
Om de Eng is meer gevochten; het
zal nu wel niet het laatste gevecht
zijn!!!
En in de Provinciale Zeeuwse Cou
rant van 14 juni j.1. zegt staatssecre
taris Schaefer naar aanleiding van
een bezoek dat hij aan Goes bracht:
„We moeten ervoor zorgen dat de
kleine kernen weer functies terug
krijgen. Het lijkt me beter dat we op
die manier bezig zijn, dan dat we
straks allerlei klachten krijgen wan
neer de Meine kernen uitgestorven
zijn".
ft' --ft
De Zuidereng, waar de gemeente „plannen" mee heeft. Op de voor-1 Rechts «de spoorlijn en links ongeveer het tracé van de toekomstige
grond de huizen aan de Nieuweweg (middenin de fa. Ter Horst); ver- Centrumweg.
volgens de Parklaan en bovenaan middenin het pand „Trein 8.28". Foto Herman van Dam
De „Soester Ondernemer" schaart zich achter het plan Zuidereng, er van
uitgaand dat er bjj onze middenstand behoefte aan bestaat. Dat raakt bjj de
Soester Gemeenschap een gevoelige snaar. Immers, als er bij het particuliere
initiatief behoeften bestaan zich te ontplooien, dan is het een taak van de
overheid om te trachten hiervoor gunstige voorwaarden te scheppen. Nu is
de Soester Gemeenschap niet zozeer tegen een centrum, maar wel tegen een
centrum op de Zuidereng.
De beste plaats voor een centrum is
„die plaats die zo centraal mogelijk
ligt" konstateert de Soester Onderne
mer terecht. Bestudering van het
Ontwikkelingsplan '74 (bijlage blz. 13)
en Op t hoogt 1974-1 tonen ons aan,
dat een centrum aan de Talmalaan
het meest centraal gelegen stuk on
bebouwd terrein, oplevert ten opzich
te van de bevolkingscentra (wanneer
men daarbij rekening houdt met de
bevolkingsdichtheid). Ook is deze
plaats verder verwijderd van reeds
bestaande winkelgebieden (zie dezelf
de bijlage blz. 29), Tenslotte is het.
gebied Talmalaan verkeerstechnisch
veel eenvoudiger (dus goedkoper!) te
ontsluiten. De verkeerstechnische ont
sluiting van de Zuidereng is in het
plan niet eens opgelost.
Dus drie harde zakelijke argumenten
die pleiten tegen het plan Zuidereng
en vóór de alternatieve Talmalaan.
Het tweede argument van de Soester
Ondernemer is dat een enquete zou
hebben aangetoond dat de midden
stand belangstelling heeft voor de
Zuidereng. Dat kan best, want bij de
eenvoudige beantwoording van de
vraag: „heeft U belangstelling voor.
verplicht het „ja" tot niets terwijl
„nee" er wellicht toe'bijdraagt dat je
als ondernemer uit de boot valt. Be
hoefte bestaat er altijd wel als er
geen voorwaarden aan zijn verbon
den.
Heeft men bij de vraagstelling wel
eerst vastgesteld of:
<- men bereid is te investeren in
grond a 150,200,250,
per m2;
i- hoeveel m2 men dan denkt af te
nemen;
- hoeveel m3 bebouwing men dan be
hoeft;
men dit alles óók nog wil ais er in
het centra bijv. een Vendex en een
Herna warenhuis komen en een
A.H. supermarkt, enz.
Kortom, men dient vast te stellen on
der welke voorwaarden de behoefte
aanwezig is.
Vóór de overheid zich bindt om mil
joenen in een plan voor de midden
stand te steken, moeten er toch
wel behoorlijke garanties zijn dat
onze middenstand bereid is deze mil
joenen op te brengen en onder welke
voorwaarden zij daartoe bereid is. De
zakenman moet van zijn kant ten
slotte voldoende garanties aanwezig
achten om zijn investeringen renda
bel te maken.
Het lijkt ons dat als de Soester On
dernemer denkt aan een centrum, hen
hier heel iets anders voor ogen staat
als het ter visie gelegde stadscentrum
Zuidereng.
ERNST HOLTROP.
i h '-t
Bezwaarschrift tegen het ontwerp
bestemingsplan „Zuidereng".
De ondergetekenden, leden van de
voormalige adviescommissie „Stads
park", achten zich geroepen bezwaar
te maken tegen het ontwerp bestem
mingsplan „Zuidereng", aangezien in
dit plan natuurbehoud nauwelijks se
rieus wordt genomen, onvervangbaar
gebied: lichtvaardig wordt prijs ge
geven en de visie ontbreekt dat los
koppeling van mens en natuur uit
loopt op aantasting van het menselijk;
welzijn.
Uit het feit dat na het uitbrengen
yan het rapport met advies is ge
gaan en uw college sindsdien ken
nelijk geen prijs heeft gesteld op
een nader ingaan op aangedragen
suggesties in het oorspronkelijk ad
vies en het alternatieve plan, trekt
de commissie de conclusie dat haar
taak is geëiinidgd.
De voormalige Commissie
„Stadspark"
tV. ENDENDIJK, secretaris
C. de HEUS, voorzitter
VV. A. van ELMPT
J. G. HILHORST
B. JOOSTEN
R. TOLMAN
C. UITERWIJK.
Was getekend door W, ENDENDIJK,
Aan
de Raad der Gemeente Soest,
Steenhoffstraat 2-4, Soest.
Betreft: bezwaarschrift tegen het zo
geheten plan „Zuidereng", ter
realisering van een nieuw
centrumgebied ten behoeve
van voorzieningen met een
specifieke „centrumfunkrtie".
Soest, 14 juni 1975.
Geachte Dames en Heren,
Hierbij deeL ik U mede, bèzwaar te
maken tegen het plan „Zuidereng",
zoals (tot nu ter visie ligt en wel om
de volgende redenen:
1. de noodzaak, om voorzieningen met
een karakteristieke „centrum",, dat.
nieuw, goedkoop, decoratief,
zonwerend en ventilerend
al vanaf
25.»
kant en klaar,
in een wip opgehangen,
werken perfekt
verkrijgbaar bij:
VELDWEG 4 - SOEST
TELEFOON 02155-14878
Na. 18.00 uur 02155-17351
wil zeggen „boven-wijkse" funktie op
één plaats te koncentreren, is niet
aangetoond. Tiet is maar de vraag of
bijv. sociale, kulturele en kommer-
ciële funkties zó sterk op elkaar be
trokken moeten zijn; De stedebouw-
kundige ontwikkeling, het geografi
sche beeld van Soest wijst eerder in
de richting van het tegendeel. Boven
dien ontwikkelt zich meer en meer
een tendens, dergelijke voorzieningen
méér te spreiden.
2. Bij het voorliggende plan gaat men
klaarblijkelijk uit van de enkele ja
ren geleden geprognotiseerde groei
van Soest. Inmiddels is echter duide
lijk geworden, dat het nog maar de
vraag is, of deze groei zo sterk zal
zijn. Méér gemeenten hebben zich
hierin al sterk vergist „ten detrimen
te van de duur verdiende centen",
recent voorbeeld hiervan is Wagenin-
gen, dat met een Üiterwaardenplan
zit, dat, omdat het allang is achter
haald, een financiële strop is geble
ken. In dat kader betwijfel ik zelfs,
of alle uitbreidingsplannen van Soest
op woningbouwgebied wei ooit zullen
worden uitgevoerd; temporisering zal
op zijn minst nodig blijken.
3. De kosten van de nieuwe voorzie
ningen zullen dermate hoog uitpak
ken, dat alleen financieel zeer sterke
bedrijven van de nieuwe mogelijkhe
den zullen kunnen profiteren. Het
gevolg hiervan zal zijn, dat de be
staande middenstand, met name het
wat zwakkere deel hiervan, het steeds
moeilijker zal gaan krijgen, door de
zuigende kracht die de „sterke" mid
denstand op de Zuidereng zal uit
oefenen op de bestaande koncentra-
ties.
Vergelijk in dit verband het plan
„Zuidereng" met het nieuwe winkel
centrum „In de Veste" in de oude
binnenstad van Delft, dat overigens
óók al voor de gemeente op een fi
nancieel dèbêcle is uitgedraaid (dit
zelfde geldt ook voor „Hoog-Catharij-
ne" ten opzichte van de gemeente
Utrecht).
4. Er is geen reden om aan te nemen,
dat er een uitgesproken behoefte be
staat aan centrumvoorzieningen van
kommerciële aard boven de reeds be
staande, bovendien zijn Utrecht,
Vmersfoorl er Hilversum alle binnen
20 a 3C ntoiuten bereikbaar!
5. De ligging 'an hei plan „Zuider
eng" is iusdanig .ekozen dat met
rerdere uitbreiding ovei de Eng (inkt-
.nlek-effekt!) ernstig mag worden ge
rekend, hetgeen onder andere zal be
tekenen, dat vroeg of laat tóch de
ongewenste weg-over-de-Eng „nodig"
zal heten te zijn.
Maar zelfs zónder verdere uitbrei
ding zal onherstelbare schade worden
toegebraoh' aan landschappelijke en
typisch-Soester aspekten van de Eng.
Soest mag dan een „hart" nodig heb
ben, maar dat dat geografisch gestal
te moet krijgen, is een dom staaltje
van ééndimensionaal denken: de men
selijke anatomie als dekmantel voor
ekonomische doeleinden!?
Tegenvoorstellen
De volgende, alternatieve voorstellen
zou ik nu willen doen om tot een
aanpak te komen van de Soester pro
blematiek, zo daar al sprake van zou
zijn. Daarbij ben ik zoveel mogelijk
uitgegaan van het typisch Soester
ontwikkelingspatroon: de lintbebou
wing (wegdorp) waarbij „de slang
zich in eigen staart is gaan bijten",
met het landschappelijk gegeven van
de Eng als centrale groengebied (ver
gelijk het groene hart van de Rand
stad met de bebouwing van steden
eromheen! Overigens dreigt ook daar
gevaar!), liefst zo weinig mogelijk
doorsneden of bebouwd, - en voor
zover wél bebouwd, zo laag.moge
lijk.
1. de „ring" om de Eng dient -,te wor
den voltooid, resp. te worden vervol
maakt:
- benutten van de open mogelijkhe
den langs Middelwijkstraat en Toren
straat; opvullen van de gaten, even
tueel vervangende nieuwbouw, wel
licht in relatie tot het kleine woning-
bouwplan achter de Oude Kerk;
- verplaatsen van het autobusstation
naar station Soest-Zuid, ongeveer
waar nu de „Zonnehoek" staat;
- het huidige autobusstation en aan
grenzende voormalige'„Randstad"-ter
rein bestemmen voor openbare of
kommerciële funkties;
- nieuwe bestemmingen van gelijke
aard kreëren voor (uitsluitend) het
gebiedje tussen Parklaan en Nieuwe
weg.
2. Geen aktiviteiten, voor zover nog
niet bestaand, op de Eng, behalve:
- renoveren/rehabiliteren en attrak-
tief maken van de Molenstraat;
- het doortrekken van de Dal weg, be
bouwing hierlangs van ten hoogste 3
bouwlagen.
3. het nieuwe stadskantoor óf nabij
het nieuwe kantoor Gemeentewerken,
óf ter plaatse van resp. nabij het
huidige autobusstation, óf (maai dan
als laagbouw!) langs de doorgetrok
ken Dalweg.
4. Winkelvoorzieningen óf zoveel mo
gelijk binnen de wijken zeil houden
(ook in Overhees bijvoorbeeld!) óf
onderbrengen in de op te vullen
„ring van Soest", zoals omschreven
onder punt 1.
In afwachting van Uw zeer gewaar
deerde reaktie,
hoogachtend,
ir. J. G. NUIJTEN b.1.
arch. BNA.
Gerrit v. d. Veensfcraat 56, Soest.
BEZWAARSCHRIFT
Raad der Gemeente Soest,
Steenhoffstraat 2, Soest.
Edelachtbaar College,
Mijn instemming met de bezwaar
schriftenactie bestemmingsplan Zui
dereng doe ik U hierbij toekomen.
Ik zou een parellel willen trekken
met Amsterdam. Toen Mr. Ford (de
auto-Mr. Ford, niet de huidige Ame
rikaanse president), vroeger Amster
dam bezocht en Amsterdam bekeek,
zei hij „waarom gooien jullie die
grachten niet dicht, dan heb je mooie
autowegen". Mr. Ford dacht in auto's.
Commerce!
Zo is het ook in zekere zin met de
Soester Eng. Op commercie beluste
lieden zeggen nu „waarom gooien
jullie die Eng niet vol met huizen.
Liefst gebouwen, met een parkeer-
£Lat er doorheen en er bovenop."
De grachten dicht in Amsterdam zou
het einde betekenen van het karak
teristiek van de hoofdstad. Gebou
wen en brede verkeersaders over de
Eng, betekent het einde van het ka
rakteristieke beeld van Soest.
Alternatieve mogelijkheden voor het
bouwen van een prachtig nieuw Stad
huis liggen in Soest te gapen. Waar
om dan een desastreus Cityplan voor
het restant groene Eng, met een vol
komen vervloeiing van Soest naar een
stedelijke bebouwing?
Als het verkeer van de Koningsweg/
Nieuweweg een uitweg moet hebben
naar de Birkstraat dan is er, dacht
ik, in de buurt van Station-Zuid een
ingegraven verkeersweg langs de
spoorlijn mogelijk?
Hoogachtend,
J. SCHRUIJER,
Flat Saturnus nr. 70,
Duivendrecht, tel. 020-993177.
Sedert 1970 vaste standplaat
op caravan-camping in Soest.
Aan de leden van de Soester
Gemeenteraad.
Soest, 16 juni 1975.
De Soester Kunstenaarsvereniging
„Artishock" is het in grote lijnen eens
met de protesten die in Soest alom
zijn gerezen tegen het bestemmings
plan „Zuidereng":
1. Er moet eerst een ontwikkelings
plan worden aangenomen;
2. De Eng wordt onherstelbaar aan
getast;
3. De geplande winkels zijn niet no
dig;
4. De levensgrote parkeerplaats (600
auto's) is monsterlijk.
5. De bijzondere voorzieningen kun
nen overal elders in de gemeente
gerealiseerd worden.
6. De Centrumweg moet meer naar
de spoorlijn toe aangelegd worden.
Voor enkele aspecten die nog niet
genoemd zijn in de discussie vragen
wij Uw bijzondere aandacht:
1. Het bestemmingsplan „Zuidereng"
is geen echt >estemmingsplan, maar
een globaal bestemmingsplan Dat wil
zeggen, dat met art. 11 van de Wet
op de Ruimtelijke Ordening de Ge
meenteraad B. en W. inrichtingsbe
voegdheid geeft, een wijzigingsbe
voegdheid en een ontheffingsbevoegd
heid alleen in samenwerking met de
belanghebbende: de projectontwikke
laar!
2. Deze projectontwikkelaar (denk
aan Hoog-Catharijne!) is de N.V.
Maatschappij voor project-ontwikke
ling „E.M.P.E.O." (blz. 12 uit de toe
lichting globaal bestemmingsplan Zui
dereng).
In 1970 stelde deze maatschappij een
ontwikkelingsprogramma Stadscen
trum Soest op. Vragen: Hoe luidt de
opdracht; hoe luidt het program; hoe
luidt het contract; hoe luidt de fol-
low-up; hoe luiden de rechten voort
vloeiende uit de opdracht; hoe luidt
de gevoerde correspondentie hier
over?
3. In 1971 maakte het bureau OD 205
een structuur-nota aangevuld door
het buro Van der Grinten.
4. Deze beide elementen vormden in
1973 het voorontwerp voor dit be
stemmingsplan, dat nu ter inzage ligt.
Voordat de „Zuidereng" overgeleverd
wordt aan de willekeur van enkele
commerciële bedrijven, die maar één
oogmerk hebben, namelijk winst ma
ken, /przoeken wij u dringend inzage
te krijgen in die beschikbare gege
vens, voordat U in het najaar een be
slissing neemt over dit (verderfelijke)
plan.
Naar de mening van het A.S. bestuur
heeft een evend 'ichaam als Soest, in
casu de gemeenschap Soest, geen en
kele behoefte aan een kunsthart, ge
creëerd ter meerdere glorie en profijt
van enkele Soester Ondernemers.
hoogachtend,
HET BESTUUR van
„ARTISHOCK".
