Legaal misbruik van
sociale wetten
Helft niet-werkende
vrouwen wil een baan
Etsen en graveren
In Nederland de meeste
bromfietsen, maar te weinig
bromlietspaden
Energie-
gesjoemel
Veerkracht
Overzicht vaste aktiviteiten
open bejaardenwerk te Soest/Soesterbrg
Agenda gemeenteraadsvergadering
TIPS VOOR GESLAAGDE FOTO'S
POLITIE TEL. 19444
ZIEKENAUTO-TEL 12727
U KUNT NIET
ALLES WETEN
Kunstormeiydie leidden tot onze
jno^ëriffTtijdschriftenillustratie
Afdrukken vereist
smaak en gevoel
Soester Courant van donderdag 18 september 1975
Zwemmen:
In het instuktiebad De Turf:
elke maandagmorgen van 9.45-10.45 u.
In instruktiebad De Geyser te Zeist
(ingaande 1 september): elke vrijdag
middag van 14-15 uur.
Kegelen:
In restaurant Darthuizen, elke dins
dagmorgen van 10.30-12 uur.
Gymnastiekkurs ussen
Dinsdag van 10.30-11.15 uur in het
Dorpshuis te Soesterberg (ing. 2 sept.).
Dinsdag van 16-16.45 uur in gebouw
Eltheto, Driftje 4a (ing. 2 sept.).
Dinsdag van 16.45-17.30 uur in ge
bouw Eltheto, Driftje 4a (ing. 2 sept.).
Woensdag van 10.30-11.15 uur in ge
bouw Credo bij de Julianakerk, Ju-
lianalaan (ing. 3 sept.).
Woensdag van 13.00-13.45 uur In het
Verenigingsgebouw St. Joseph (ing.
3 sept.).
Vrijdag van 15-15.45 uur in Braam-
hage, toegankelijk voor alle inwoners.
Alvorens aan één dezer aktiviteiten
deel te nemen, raadplege men vooraf
de huisarts.
Zangkoor:
„Vreugd door Zang", in het bejaar
dencentrum Molenschot, elke dins
dagmiddag vanaf 15 uur (ing. 2 sept.).
Sociëteiten
Maandag, 13.30 uur, in gebouw Tem
po, Kostverlorenweg (bij industrieter
rein), uitgaande van de Alg. Bohd van
Bejaarden.
Dinsdag, 13.30 uur, gebouw naast de
R.K. kerk, Rademakerstraat te Soes'
terberg (Piep noch Stok), uitgaande
van het Par. Char. Centrum.
Dinsdag, 14.30 uur, 1 maal per 14 da
gen, zaal Julianakerk, Julianalaan,
uitgaande van de Geref. Bejaarden-
kring.
Woensdag, 14 uur, Verenigingsgebouw
St. Joseph, uitgaande van het Inter.
Par, Char. Centrum.
Woensdag, 14.30 uur, wijkgebouw El
theto, Driftje 4a, uitgaande van de
Herv. Kerk.
Donderdag, 14 uur, 1 maal per 14 da
gen, in De Hoeksteen'te Soesterberg,
uitgaande van de Alg. Bejaardenso
ciëteit.
Donderdag, 14 uur, zaal Emmakerk,
Regentesselaan, uitgaande van de
UW.
Vrijdag, 14 uur, 1 maal per 14 dagen,
naai Emmakerk, Regentesselaan, uit
gaande van de Herv. Kerk.
Dienstencentra
„De Drie Eiken" te Soesterberg
Welfare (handwerken)
O.l.v. het Rode Kruis, elke maandag
middag van 14.30-16.30 uur (ingaan
de 1 september).
Volksdansen
Elke woensdagmorgen van 10.15-11.45
uur (ing. 3 sept.).
Zangkoor
Eike donderdagavond van 19.30-21.30
uur.
Sociëteit
Donderdags 1 maal per 14 dagen, in
overleg met de Alg. Bejaardensocië
teit (ing. 4 sept.).
„Honsbergen" te Soest
Welfare (handwerken)
O.l.v. het Rode Kruis, elke maandag
middag van 14-16 uur.
O.l.v. van „De Zonnebloem", elke
donderdagmorgen van 9.30-12 uur.
Volksdansen
Elke maandag. Tijdstip nog onbe
kend.
Biljartclub
Maandag, woensdag en vrijdag, van
14-17 uur.
Gespreksgroep
Elke maandagmiddag van 13.30-16 u.
Gymnastiek
Dinsdagmorgen 9-9.45; 10-10.45 en 11
11.45 uur.
Woensdagmorgen 9-9.45; 10-10,45 en
11-11.45 uur.
Bridge/klaverjassen
O.l.v. de Ned. Bridge Bond, elke vrij
dagmiddag van 14-17 uur.
Edelsmeden, tekenen, schilderen ene.
Hiervoor zie men het kursusprogram-
ma van Artishock.
Alle aktiviteiten binnen de diensten
centra staan ook open voor alle om
wonende bejaarden uit de wijk of het
dorp of de omgeving.
Met 43 brommers per vierkante kilometer heeft ons land de grootste brom
fietsdichtheid van alle West-Europese landen. Dit is bijna driemaal zoveel als
nummer twee op de ranglijst, Zwitserland. Daarna komen achtereenvolgens
België, Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Wesf-Duitsland.
Ondanks die grote dichtheid was de
aandacht van de Nederlandse over
heid voor (brom) fietspaden tot nu toe
minimaal. Zoals in de Verkeersnota
van de Partij van de Arbeid van 1974
wordt opgemerkt, was er alleen spra
ke van papieren liefdesverklaringen
aan het adres van de (brom) fiets. De
minister heeft voor de aanleg van pa
den verwezen naar de gemeenten,
maar die hébben geen geld. In de
rijksbegroting 1975 was slechts 3 mil
joen gulden uitgetrokken voor dit doel
- voldoende voor nog geen 12 kilo
meter pad.... De genoemde Ver
keersnota, die als uitgangspunt heeft
het bevorderen van de verkeersveilig
heid, wijt een zeer groot deel van
alle ongevallen aan het bestaande
wegensysteem en het onvoldoende
aanpassingsvermogen van de ver
keersdeelnemers. In het bijzonder is
hiervoor het feit dat allerlei soorten
vervoermiddelen dezelfde weg gebrui
ken, verantwoordelijk. De opstellers
van de nota menen, dat niet het men
selijk gedrag maar het verkeerssys
teem dat zich heeft ontwikkeld om
ons heen de ongevallen onvermijde
lijk met zich brengt. Ten aanzien van
de (bnom)fiets stelt de nota:
„Het ontwikkelen van een rijks-
(brom)fietspadenplan verdient zeer
hoge prioriteit.-Ook binnen de steden
dienen autovrije en beschutte (brom)-
fietsroutes te komen. Er zal een fijn
mazig net van (brom) fietsroutes tus
sen de verschillende woon-, werk- en
winkelgebieden in de verschillende
steden moeten komen. De overheid
zal voor dit doel extra gelden aan de
gemeenten ter beschikking moeten
stellen. Bij het ontwikkelen van ver
keerscirculatieplannen zal men reke
ning moeten houden met het plannen
van (brom) fietsroutes". In de nota
wordt o.a. voor een behoorlijk net van
(brom)fietspaden buiten de bebouwde
kom minstens 500 km nodig geacht.
Men signaleert in dit opzicht vooral
een ernstig tekort aan verbindingen
van de Randstad met de rest van het
land.
Het staat nu reeds vrijwel vast, dat volgend jaar de premie voor de verplichte
en vrijwillige ziekenfonds met circa 0,4 zal moeten stijgen en dat ook de
premie voor de Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) met minstens 0,5 zal
worden opgetrokken. Met deze premiestijgingen lijkt het streven van de rege
ring om de stijging van de sociale lasten beneden het geplande niveau te hou
den, tot mislukken gedoemd.
Het ziet er dus naar uit dat de stij
gende uitgaven voor sociale voorzie
ningen volgend jaar nog zwaardere
offers van de werkende bevolking zal
vergen, zeker als niet in ander opzicht
op het bestaande pakket sociale voor
zieningen wordt bezuinigd en er geen
ernst wordt gemaakt met de bestrij
ding van misbruik en vooral „legaal
misbruik" (ook wel oneigenlijk ge
bruik genoemd) van de sociale wetten.
Wat het legale gebruik betreft: in een
recent rapport heeft de Sociale Ver-
zekerings Raad de regering geadvi
seerd om met name de verouderde
Werkloosheidswet (WW) te herzien om
misbruik te voorkomen.
Glippen door de mazen van de wet
Fraude en „legaal misbruik" zijn be
paald niet synoniem. Wie fraudeert
pleegt een strafbaar feit. dat hem een
boete en in sommige gevallen zelfs
een vrijheidsstraf kan opleveren.
Fraude pleegt hij, die een uitkering
krachtens de Werkloosheidswet tou
cheert, maar overdag ergens gaat wer
ken. Fraude pleegt ook hij, die tegen
sociale zaken zegt dat hij geen in
komsten heeft, derhalve een bijstands
uitkering ontvangt, maar ondertussen
gewoon gaat werken. In deze gevallen
worden de uitkeringsorganen opzette
lijk om de tuin geleid en als de frau
deur wordt gepakt, kan hij rekenen op
intrekking of vermindering van zijn
uitkering, terwijl hij bovendien nog
strafrechtelijk kan worden vervolgd.
Het is overigens geen eenvoudige zaak
om deze fraudeurs te pakken te krij
gen. Een werkloze zal in de regel niet
zo dom zijn om bij een baas te gaan
werken, die het loon doorgeeft aan de
belastingen. Hij laat zich normaliter
„zwart" uitbetalen.
Alleen een zeer scherpe kontrole zou
meer fraudegevallen aan het licht
kunnen brengen, maar zulk een kon
trole zou zware weerstand oproepen
b(j degenen, die volkomen bona fide
z(jn en er zelfs ernstig onder lijden,
dat zij van de bijstand of een andere
sociale uitkering moeten leven.
Maar tegeii „legaal misbruik" van de
sociale wetten kan wel degelijk iets
worden ondernomen. De Sociale Ver-
zekerings Raad wijst in zijn recente
rapport onder meer op enkele leem
ten in de Werkloosheidswet, die door
wetswijziging ongedaan kunnen wor
den gemaakt.
Krasse voorbeelden
De Sociale Verzekerings Raad stelt
bijvoorbeeld dat sommige werklozen!
De 'Soester gemeenteraad is In
openbare vergadering bijeen op don
derdag 18 september a.s, om 19.30 uur,
in de zaal van de brandweerkazerne,
ter behandeling van de navolgende
agenda:
1. Notulen van de raadsvergaderingen
van 12 juni 1975, 19 juni 1975 en 17
juli 1975.
2. Ingekomen stukken.
a. Controlerapporten van het Centraal
Bureau voor Verificatie en Financi
ële Adviezen van de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten, met voorstel
deze voor kennisgeving aan te nemen.
b. Brief van 24/31 juli 1975 van het
Waterleidingsbedrijf Midden-Neder
land, waarin wordt bericht, dat de
jaarrekening 1974 c.a. door het alge-,
meen bestuur voorlopig is vastgesteld,
met voorstel deze stukken voor ken
nisgeving aan te nemen.
c. Brief van 25 juli 1975 van het In
tergemeentelijk Automatiseringscen
trum Midden-Nederland, waarbij
wordt toegezonden de ontwerp-begro-
ting 1976. Voorgesteld wordt met het
ontwerp akkoord te gaan.
3. Vragenhalfuurtje.
4. Voorstel tot het verlenen van ont
heffing van het bepaalde in artikel 1
van de „Zoneverordening Hinderwet",
zulks ten behoeve van 't uitbreiden
van 't benzine- en gasolie-verkoop-
punt met een L.P.G.-installatie aan de
Kerkstraat 49 te Soest.
5. Voorstel tot wijziging van de Be
zoldigingsverordening 1971.
6. Voorstel tot behandeling van de
eerste lezing van het ontwerp ge
meenschappelijke regeling centrale
post ambulancevervoer regio Amers
foort.
7. Voorstel van de commissie voor de
beroepschriften tot het nemen van
een beslissing op een door: a. de Ne
derlandse Fotografische Industrie BV:
b. H. A. van Beusekom; c. A. J. Diek-
man, ingesteld beroep tegen de weige
ring van een bouwverguning.
8. Voorstel tot aankoop van een per
ceel grond met opstallen, gelegen aan
het le Heeserlaantje te Soest van de
heer T. lichthart te Beesterzwaag.
9. Voorstel tot het beschikbaar stellen
van een krediet voor de aankoop van
een veegmachine.
10 Voorstel tot het voteren van een
extra krediet ten behoeve van de ver
vanging van het meubilair van de
openbare kleuterschool „Kleuterwe
reld" te Soesterberg.
11. Voorstel tot het verlenen van me
dewerking ex artikel 50 van de Kleu
teronderwijswet aan de vereniging
voor christelijk nationaal schoolon
derwijs „De school met den Bijbel"
voor het uitbreiden van de onder haar
bestuur staande kleuterschool (èèn-
klassige) met één lokaal.
12. Voorstel tot behandeling le lezing
van de ontwerp-gemeenschappelijke
regeling „Woonwagenschap Regio
Amersfoort".
13. Voorstel tot verkoop van een per
ceel grond, gelegen nabij de Noorder-
weg aan de Stichting voor Protestants
Christelijk Voorgezet Onderwijs in
de regio Baarn-Soest.
14. Voorstel tot toekennen investe
ringssubsidie aan de Paltz- en Eem-
geuzen (afgerond ƒ3.700,-).
Steeds meer vrouwen met kinderen willen een baan buitenshuis. Voor velen
doet het er overigens nauwelijks toe of dat een betaalde werkkring is of een
niet-betaalde baan.
Dat is een van de konklusies uit een onderzoek van de ministeries van CRM
en van Sociale Zaken naar de „maatschappelijke participatie van vrouw met
gezinsverantwoordelijkheid".
Het kortelings gepubliceerde rapport
over dit onderzoek geeft een beeld
van de opvattingen van Nederlandse
vrouwen over de problemen en ach
tergronden van het werken buitens
huis en van het al of niet bereid zijn
tot werken, als men kinderen heeft.
Tot voor kort was in Nederland de
gehuwde vrouw, en zeker de gehuwde
vrouw met jonge kinderen, slechts in
geringe mate ingeschakeld in het ar
beidsproces. De laatste tien jaar is het
aantal werkende, gehuwde vrouwen
wel sterk toegenomen, maar in ver
gelijking met de meeste andere Euro
pese landen is het kontingent gehuw
de, werkende vrouwen bij ons nog
altijd klein.
In het Nederlandse normenpatroon
heeft de gehuwde vrouw heel lang de
rollen van huisvrouw en moeder ver
vuld en pas de laatste jaren vindt er
een normenverschuiving plaats die tot
gevolg heeft dat de gehuwde, werken
de vrouw in brede kring der gevol-
king als sociaaL verschijnsel geaksep-
teerd wordt. Maar nu worden we ge-
konfronteerd met een nijpend gebrek
aan voorzieningen, die het de gehuw
de vrouwen met kinderen mogelijk
moeten maken werk te aanvaarden.
Zo is er in ons land een schrijnend
tekort aan opvangcentra (b.v. crèches)
voor zuigelingen en kleine kinderen
van werkende moeders. Uit het on
derzoek van de ministeries van CRM
en Sociale Zaken blijkt duidelijk, dat
een groot deel van de gehuwde vrou
wen, die geen baan hadden, verklaar
de best te willen werken en precies
50% van de mannen van niet-wer
kende vrouwen zou het prettig vin
den als hun vrouw een baan had.
Was vroeger het sluiten van een hu
welijk al een reden om op te houden
met werken, nu werken talloze ge
huwde vrouwen door tot er een baby
komt.
Onvoldoende voorzieningen
Uit het enqueteonderzoek bleek ver
der dat rond 75% van de werkende
vrouwen het plezierig vindt om een
baan te hebben, maar ongeveer de
helft van hen vindt het een zware
opgaaf om werken en huishouden te
kombineren.
Het verdienen van geld is voor wer
kende vrouwen uit de lagere inko
mensgroepen nog alt(jd het belang
rijkste motief (vooral voor degenen
die ongeschoold werk doen), maar
daarnaast is er een steeds groeiende
groep vrouwen, voor wie geld geen
doorslaggevend motief is om te gaan
werken. Zy zouden eventueel ook wel
een onbetaalde baan willen verrich
ten, met name in de sociale sektor.
Voor de niet-werkende, gehuwde
vrouwen is vooral het ontbreken van
adekwate opvangmogelijkheden voor
de kinderen een beletsel om buitens
huis te gaan werken. Geen wonder
dan ook, dat ruim de helft van de
niet-werkende vrouwen pleitte voor
brede voorzieningen betreffende de
kinderopvang (peuterspeelzalen, kin
derdagverblijven, etc.) en voor een
gunstige werktijdenregeling, die het
hen gemakkelijker maakt een werk
kring met het huishouden te kombi
neren. Van deze niet-werkende vrou
wen was meer dan 20 opgehouden
met werken, omdat deze voorzienin
gen niet of onvoldoende zijn! Een ont
hullend gegeven.
Optimistisch
Overigens vond maar 4 van de niet-
werkende vrouwen het verantwoord
om te gaan werken voordat het jong
ste kind vier jaar is en 75% wilde
zelfs wachten tot het kind naar de
lagere school gaat. En dat brengt ons
tot de konklusie dat er wel eens meer
behoefte zou kunnen bestaan aan
voorzieningen voor schoolgaande kin-
Over hét energiebeleid in Nederland
bestaat bepaald geen eenstemmigheid
De regering streeft er in de eerste
plaats naar om de prijs van 't aard
gas voor binnenlands gebruik te ver
hogen. Daar ondervinden wij allen
de nadelige gevolgen van, maar met
name de industrie. De chemische in
dustrie heeft al laten weten dat een
flinke stijging gepaard zal gaan met
zodanige kostprijsverhoging, dat daar
een stuk export mee gemoeid is en
als gevolg daarvan arbeidsplaatsen.
In de tweede plaats wil de regering
nu weer een goed deel van de groot
verbruikers laten overschakelen op
olie en steenkool. Deze verschuiving
wil de regering effektueren om tot
een evenwichtiger energiebeleid te
komen en om haar aardgas-kontrak
ten met het buitenland te effektue
ren.
Het gesjoemel met onze energie ach
ten wij een moeilijk te verteren zaak.
Evenals de landen rondom ons blij
ven wij voor het energiegebruik ge
deeltelijk afhankelijk van de olie-
aanvoer. Er bestaan afspraken over
de aanvoer, die allemaal afhankelijk
zijn van de kapriolen van de Opec-
landen. Wij produceren daarnaast 'n
hoeveelheid aardgas, die tegen een
lage kostprijs uit de grond wordt ge
haald. Dit kan tot gevolg hebben dat
de energieprijs in Nederland aan de
lage kant kan blijven met het gevolg
dat er een redelijke kans bestaat op
een versnelde konsumptie van de
aanwezige voorraden.' Wij .zijn van
mening dat op dit gebied wel wat
risiko's mogen worden genomen. Een
lage binnenlandse prijs voor aardgas
verzacht de produktiekosten voor on
ze artikelen, die toch al hoog zijn
door de hoge valuta-waarde van on
ze gulden, die intussen ook al weer
veroorzaakt wordt door het aardgas
Een relatief lage aardgasprijs is ook
gunstig voor de kpsten van levenson
derhoud voor de konsumenten en
kan derhalve helpen de opwaartse
druk van de lonen te verlichten.
Wat wil de overheid nu eigenlijk?
Men neemt een houding aan alsof
Nederlandse verbruikers even vee)
moeten betalen als buitenlandse kon
sumenten. De baten vloeien dan in
de staatskas met als nevengevolg een
hoge guldenswaarde en een matiging
van het gebruik. Matigt men de bin
nenlandse prijzen, dan hebben de
binnenlandse gebruikers een voordeel
maar de staat beurt dan minder. Ak
koord, maar dan hoeft zij minder uit
te geven aan ondersteuning voor
werkloosheid. En als ons land nu
eens ergens een voordeel heeft, mo
gen onze eigen burgers daar dan ook
eens extra voordeel van hebben? En
onze industrie? Waarom maken wij
elkaar in het binnenland het leven
zuurder dan nodig is? "Wij hebben nu
energie en het is niet duur. Laten
wij er nu gebruik van maken. Ons
nageslacht vindt wel weer andere
wegen om zijn ekonomie overeind te
houden.
deren dan voor de opvang van peu
ters.
Opvallend was voorts dat vele niet-
werkende vrouwen ondanks de huidi
ge konjunkturele teruggang nogal op
timistisch dachten over hun kansen
om een plaats in het arbeidsproces te
vinden. De meesten dachten wel gauw
werk te zullen vinden, hetgeen o.L in
de praktik wel eens anders zou kun
nen uitvallen. Ook hebben vele niet-
werkende vrouwen er blykbaar geen
notie van hoeveel moeite ze zullen
hebben om een werkgever te vinden
waar zy een parttime baan kunnen
vervullen. Een groot deel van de niet-
werkende vrouwen gaf in dit opzicht
blijk van een optimisme, dat helaas
niet door de feiten wordt bevestigd.'
Het is immers bekend dat het aanbod
van parttimers veel groter is dan de
vraag.
Een interessant gegeven uit dit onder
zoek was voorts dat meer dan de helft
van de werkende vrouwen behoefte
heeft aan meer opleiding, c.q. bij
scholing. Deze behoefte was 't sterkst
bij vrouwen, die een middelbare of
hogere opleiding hebben.
W>f
WR. 'V ;A.
fc'WV'j® fcer: :ri)trrt!-j6 ydirmtótrïJsA
Ri*;-, Ke?* j 2 _Hc.ud-.jfi camè'r* a
'cp- ir/'aftdchaérti/né iafit, fc» weging tijde:
t itt aftósM btflapieW ton c-rsStierp* -
f?lov
•ncri* iftdevriie
*,c4
sar'G'l!
t■•neet}' -yiuv
de öptfetfe*-
■ar-i!
.fslcgraft* Po
Ivk-.vfv !£'- \i
teijfeêS
zon-
.weer. war R wNIrn i
t?igebruik bïrktei-
(ikn ncoi!' filfcs H:--~ -
4 L«i c-oec/.c'
/fc.'a'r-i -:fe'fe£dork£rcf-v-A;!
da* t-è'; hctxe- -tt.uf5* Pet, dhèterrr-aargeteut k-ir:«g zwe:-3«-> vwn»»
■l fv'.-of4 ;o»* ce ;«=f= f-Üsj* a's f-V/ih of :-!*'.r-ihzftï;densKri
.'ffJ 6t-KWcató*lfjrtjaft foto's
srériL-ifc'ftW'. P*f
ri/ii'ociiS/S 2i«rj
Vitvf 11 T - -
ten aanzien van een volgende baan
volstrekt irreële eisen stellen en de
wetsbepaling dat alleen „passende ar
beid" hoeft te worden aanvaard zeer
ruim uitleggen.
Zo zijn er. die niet in de avonduren
willen werken.
Terecht meent de Sociale Veraeke-
rings Raad dat aan deze mensen geen
WW behoeft te Worden uitgekeerd,
want werken in de avond is wel dege
lijk „passend" voor beoefenaren van
diverse beroepen. Zij wisten, toen zij
het beroep kozen, dat zij dikwijls
's avonds zouden moeten werkeni Deze
mensen zouden het echter niet eens
proberen om een uitkering te krijgen,
als de tekst van de wet. die ruimte
laat voor een ruime uitleg, exacter
zou worden geformuleerd.
In het betreffende rapport worden
nog meer voorbeelden van legaal mis
bruik van de WW genoemd. Zo geven
de huidige WW-bepalingen over de
betaling van achterstalig loon als be
drijven failliet gaan aanleiding tot „le
gaal misbruik". Bepaalde loonkosten
kunnen op de WW worden afgewen
teld wanneer een bedrijf failliet gaat.
Een „gunstig moment" om failliet te
gaan b.v. in een periode kort vóór
de vakanties,
Ook de oprichters-direkteuren van be
drijven, die zichzelf op de loonlijst
zetten en kort daarna failliet gaan.
kunnen aanspraak maken op WW en
meestal wordt het dan een forse uit
kering. want het loon waarvoor zij
zichzelf op de loonlijst plaatsen is
vaak exorbitant hoog.
Ook van andere sociale wetten wordt
soms „misbruik" gemaakt, maar niet
op een wijze die onder de noemer
„fraude" valt. Zo worden er nogal
wat mensen kort voor hun 65ste ziek,
maar zij maken dan gedurende één
jaar recht op ziekengeld, ofschoon zij
vanaf hun 65ste ook AOW toucheren.
Reeds bij het begin van het jaar heb
ben verscheidene internationale con
cerns aangekondigd dat de gunst der
tijden gekeerd was en dat zij binnen
hun grote ondernemingen de bedrijfs-
koers zouden gaan herzien. Daar zijn
zij nu mee bezig. Een herziening van
de plannen binnen deze giganten be
tekent het aanvaarden van enorme
verliezen, die door geen VAD of ver-
liesdeling worden opgevangen, want
men gaat er van uit, dat dit soort be
drijven over enorme reserves beschik
ken. Zo schat men het verlies bij
AKZO over een enkel kwartaal op ca
100 miljoen en bij Hoogovens in
IJmuiden zou men op dit moment wel
een miljoen gulden per week op de
produktie moeten toeleggen. Toch
blijft men daar nog draaien en pro
beert men de mensen aan het werk
te houden. De regering, die anders di-
rekt klaar staat om over inkomens
verdeling en winstafroming te dram
men, zodra het in het bedrijfsleven
goed gaat, geeft geen verklaringen uit
over de juiste politiek van deze on
dernemingen en biedt evenmin mil
joenen aan om te helpen de tekorten
te dekken. Men zal liet op dit moment
wel laten om de grote werkgevers nog
verder tegen het zere been te trappen
Zodra er een concern in moeilijkheden
komt, zoals Nederhorst of de KLM
zien wij dat er direkt enige honderden
miljoenen gereed moeten worden ge
houden om de situatie te redden. Ei
zullen nog meer helpende handen aan
grootwerkgevers moeten worden uit
gestoken als de ongunst der tijden
voortduurt.
Met de gang van zaken, zoals die nu
zichtbaar wordt, is nog eens bewezen
dat het bedrijfsleven zelf zijn verant
woordelijkheid moet dragen. Dat men
de ondernemers in de goede jaren de
gelegenheid moet geven om reserves
te vormen. Daarin vinden zij de veer
kracht om in de slechte jaren het
hoofd boven water te houden. De
grootste concerns hebben in de afge
lopen jaren dikwijls flinke reserves
kunnen vormen in hun buitenlandse
bezittingen. Als ze het alleen van Ne
derlandse winsten hadden moeten
hebben waren de reserves niet zo
groot geweest dat er nu de werkgele
genheid van duizenden in Nederland
door kan worden behouden. Zullen wij
toch maar even doorgaan met het on
gemoeid laten van dit soort werk
gevers?
Boekenlegger. Een van een enveloppe
afgeknipte hoek is de meest simpele
boekenlegger. We steken hem op de
hoek van de bladzijde waar we zijn
gebleven en vinden de plaats straks
gemakkelijk terug.
Het geschilderde binnenwerk krijgt U
mooi schoon als u het houtwerk met
verdunde chloor afneemt.
Waterschorpioenen in een aquarium
zijn voor kleine visjes gevaarlijk door
de als haakvormige scharnieren ge
vormde voorpoten. Een steek van het
„bootsmannetje" is zelfs voor een
mens nog pijnlijk.
Kopere munten kunt u reinigen met
paraffine, zilveren met vliespapier en
gouden met krijtpapje. Kopergroen
kunt u verwijderen met amoniak.
Beedjes van gips kunt u repareren
met celluloselijm en bijwerken met
gips. Na deze behandeling verven met
olieverf na eerst het gips met wat
lijnolie bestreken te hebben, dan
houdt de verf beter.
Oplossing van 5% magnesium chlo
ride is een uitstekend middel om on
kruid uit grond weg te krijgen.
Dik leder moet, als we het moeten
snijden, eerst geweekt worden in wa
ter.
Zelfs de zuurste appels zijn eetbaar.
Rasp ze en doe er een schepje suiker
door. Dit smaakt ook lekker op de
boterham.
Groene buitenmuren kunt u opknap
pen met kokend sodawater.
Schep zinkputten uit. Verwijder al
het vastgezette vuil. Ook hier kan
kokend sodawater weer goed dienst
doen.
Kwasten van haar mogen nooit in so
dawater worden gezet. Ze worden dan
zacht en bederven.
Vergulde lysten maakt u schoon met
een mengsel van 5 delen water en
een deel azijn.
Een gaatje in glas kunt u boren als
het glas ter plaatse eerst vochtig ge
maakt wordt met een mengsel van 1
deel zuringzout, een deel rood sandel
houtpoeder en 10 delen terpentijnes-
sence U neemt hiervoor 'n staalboor-
tje, z.g. drilboortje.
Losgelaten marmeren bladen worden
eerst verwarmd en dan met houtlijm
en krijt vastgemaakt.
Graveren en etsen zyn vormen van beeldende kunst, die sterk aan elkaar
verwant zyn. In beide gevallen komt het af te drukken beeld diep te liggen
en wordt de koperplaat met een naald of steekyzer bewerkt. Het verschil ia
echter, dat de gravure geheel met de hand wordt vervaardigd, maar de eta
gedeeltelyk. By de laatste wordt een zeer belangrijk deel van het werk
gedaan door de etszuren.
Omsteeks het midden van de vijf
tiende eeuw kwam men er in Duits
land toe door middel van een burijn,
oorspronkelijk een edelsmid werktuig
je, gepolijste koperplaat te graveren,
met het doel afdrukken te maken.
Zo'n burijn is een vierkant stalen
staafje, aan het einde schuin afge
sneden, zodat een zeer scherpe punt
ontstaat. Dit staafje is gevat in een
houiten heft, waarvan de knop in de
handholte past; het wordt bestuurd
met duim en wijsvinger.
Dringt de punt in het koper, dan
ploegt ze als het ware een reepje
uit. Het is mogelijk met een burijn
diep en minder diep te steken, waar
door men op de afdruk bepaalde
effecten krijgt. Het zetten van ge
bogen lijnen is b.v. niet eenvoudig,
want men draait het graveerijzer niet
maar de plaat. Om dus een werkelijk
behoorlijk stuk werk te brengen,
dient de graveur zeer geroutineerd te
zijn.
Is de gravure voor afdrukken ge
reed, dan wordt de plaat met een
vrij taaie inktsoort ingesmeerd, terwijl
ze verwarmd wordt om de inkt vloei
baarder te maken. Deze inkt neestelt
zich natuurlijk ook in de groeven.
Daarna wordt de plaat met doeken doch
liefst met een betalkte hand schoon
geveegd. De inkt wordt alleen van
de oppervlakte van de plaat verwij
derd. maar in de groeven blijft ze
achter.
De diepdruk
Bij het afdrukken wordt het papier,
dat de plaat raakt, in de groeven
gedrukt en neemt daar inkt aan. Dit
systeem van drukken heet diepdruk
in tegenstelling tot hoog- en vlak
druk. waarbij het papier de inkt af
neemt van een reliëf, dat beinkt is.
Het papier wordt behoorlijk vochtig
gemaakt om voldoende soepel en
elastisch te zijn om de buiging, ge
paard gaande aan zware druk, te weer
staan. Diepe groeven geven een zwar
tere, ondiepe groeven een fletsere af
druk zodat de afdruk van een gravure
iets levends en warms krijgt. De sa
menstelling, kleur en intensiteit van
de inkt, de eigenaardigheden van
verschillende papiersoorten, waarvan
sommige heldere, andere doffere af
drukken geven, beinvloeden sterk het
resultaat, waardoor het drukken van
een gravure een werkje is, waarbij
de kunstenaar veel smaak en ge-
voél moet hebben om tot een waar
kunstwerk te komen.
De grootste kunstenaar op dit ge
bied was wel Albrecht Dürer. Hij be
reikte in de graveerkunst een hoog
te, die na hem niet meer bereikt is.
De ets
Het etsen is een kunst op zich en de
techniek er van vereist een grote be
kwaamheid. doch biedt schitterende
mogelijkheden. Van alle grafische
procédés staat de ets het hoogst aan
geschreven.
Een koper, of zinkplaat wondt daar
toe met een zogenaamde „etsgrond"
vernist Deze etsgrond bestaat uit sa
mengesmolten hars en was. Soms ge
bruikt men ook asfalt Wanneer men
de plaat verhit, kan men het vernis
gemakkelijk over de plaat uitsprei
den. Daarna walmt de etser de ets-
grond met een kaars zwart, zodat hij
later goed kan zien, waar getekend
wordt. Wanneer de kunstenaar nu
met een naald op de zwarte laag
tekentkomt zijn beeld in glanzend
koper tevoorschijn. Met de naald
haalt hij de etsgrond weg.
Is de tekening klaar, dan wordt de
achterkant van de plaat ook met een
laag vernis bedekt zodat slechts de
ingekraste lijnen bloot zijn. Wordt de
plaat nu behandeld met „etswater",
dikwijls salpeterzuur of zoutzuur, dan
zal dit het koper of zink op de open
plaatsen wegbijten. Als de etser de
plaat uit het bad haalt zijn alle lij
nen even diep en dit is niet de be
doeling, aangezien er nuances moe
ten komen om bepaalde effekten te
kunnen bereiken van licht en donker.
Daarom zal de etser de delen, die
voldoende uitgebeten zijn, .bedekken
met etsgrond, waarna de plaat voor
de tweede maal in het bad gaat. Op
deze wijze kan hij verschillende diep
ten verkrijgen. Hij geeft elke plaat
verschillende baden en bedekt steeds
een bepaald deel, dat voldoende diep
geëtst is. Is het beoogde resultaat
bereikt dan kan met de plaat ge
drukt worden op dezelfde wijze als
met de gravure.
Voor dit werk is grote vakbekwaam
heid nodig, want de plaat mag niet
te lang, maar ook niet te kort in het
bad liggen en het is moeilijk de
juiste diepte te schatten.
Hef tijdschrift
Vroeger werden de illustraties voor
boeken en dergelijke alle op deze
wijze verkregen. Dit werd een kost
bare geschiedenis, waar veel tijd en
moeite mee gepaard gingen. Natuur
lijk zocht de mens naar eenvoudiger
en sneller methoden.
Voortbouwende op het principe van
de gravure en de ets kwam de mo
derne techniek tot fotografische re
productiemethoden. die ons langs ma
chinale en chemische weg een soort
etsen bezorgt, die zeer geschikt is
om als illustratie te dienen. Het
principe van de koper, of zinkplaat,
alsook van de druk is gehandhaafd.
Ook het etsen van het beeld door
middel van bijtende zuren vind«t
plaats volgens het moderne procédé,
doch alles is gemechaniseerd.
Het gevolg is. dat een dergelijke re-
produktie geen enkele kunstwaarde
heeft en dikwijls koud en vlak aan
doet. Een dergelijke afdruk kan geen
gloed of warmte hebben. al6 de met
de hand gedrukte plaat, gemaakt van
een gravure of ets, die helemaal
door de kunstenaar werd vervaar
digd.
