optiek
A
Eerste Nederlandse
Denim Art Duck
R AI-MOTOR WEEKEND 1977
MET RAAD EN DAAD
Niet wachten tot 1 mm
De zonnebril
Veel automobilisten
spelen met hun leven!
Autobedrii fTevdko draagt
bii aan verkeersveiligheid
Ruime keuze
anatomisch
pasgemaakt
Veilig Verkeer Nederland
Vapour Lock kunt u voorkomen
Birkstraat 2 - Tel. 12874
99
Soestor Courant van donderdag 24 maart 1977
Weigerende remmen van uw auto kunnen een aantal mechanische storingen als
oorzaak hebben. Echter, een diepgaand onderzoek, in samenwerking met toonaan
gevende remsysteemfabrikanten in de U.S.A., Japan en Europa, heeft aangetoond,
dat er een ander wezenlijk gevaar tot nog toe verwaarloosd werd: Vapour Lock -
ofwel het weigeren van remmen door dampbellen in de remvloeistof.
Dampbellen worden veroorzaakt door
stijging in temperatuur van de remvloei
stof. De wrijvingshitte wordt via de
cylinders overgebracht op de vloeistof,
die bij een bepaalde temperatuur damp
bellen gaat vormen: dampbellen zijn
samendrukbaar, met als gevolg een
levensgevaarlijke situatie: door de rem
trappen.
Remvloeistoffen trekken vocht aan en
nemen dit op.* Vocht verlaagt het Va-
pour-Lock-punt, waardoor bij verhitting
het kritieke punt eerder bereikt wordt.
1% water kan al een daling teweeg
brengen van 20°-40°C; tests hebben uit
gewezen dat remvloeistof van 12-18
maanden 3% water kan bevatten.
Groot opgezette tests in samenwerking
met een aantal toonaangevende Europe
se automobielfabrikanten laten zien, dat
onder extreme omstandigheden rem-
vloeistoftemperaturen van 200°C en ho
ger niet tot de onmogelijkheden behoren.
Na een lange rit door .de stad gedurende
het spitsuur, werden temperaturen ge
meten tot 135°C. Door het wegvallen van
rijwindkoeling (hetgeen tijdens het
spitsuur nogal eens gebeurt) blijft de
wrijvingswarmte onder de wagen han
gen met als gevolg een grotere over
dracht van hitte op de remvloeistof.
Niet zo vreemd als u bedenkt, dat
remschijftemperaturen van 500-760° C
werden gemeten.
Remschijven en carrosserievormen zijn
er, met veranderde rijomstandigheden,
de oorzaak van dat de laatste jaren de
gebruikstemperatuur aanzienlijk is ge
stegen.
Remschijven (slechtere koeling t.o.v.
trommels) worden steeds meer aange
troffen als deel van een gescheiden
remsysteem en de moderne carrosserie-
vormen sluiten de remmen meer af van
rijwindkoeling (spoilers worden gemon
teerd, carosseriedelen namen soortgelij
ke vormen aan. Kortom, alle ingrediën
ten zijn aanwezig om een hogere rem-
vloeistoftemperatuur te bewerkstelli
gen.
De meeste automobilisten hebben geen
weet van dit sluimerende gevaar. Wel
licht is het aantal ongelukken, dat te
wijten is aan Vapour Lock schrikbarend
hoog - niemand heeft tot op heden
Vapour Lock als mogelijke oorzaak ge
zien.
Het is slecht gesteld met de veiligheid
Gedurende de afgelopen maanden testte
Castrol 790 automobielen; de ANWB
nam er 100 voor haar rekening.
Een respectabel aantal dachten wij: in
ieder geval liegen de resultaten er niet
om. Een groot deel bleek met een onvei
lige remvloeistof te rijden.... en daar za
ten ook een aantal automobielen bij van
nog geen jaar oud!
Een bewijs dat het Vapour Lock-punt
van remvloeistof snel terugloopt.... zeer
snel terugloopt. Het aantal afgelegde ki
lometers of de gebruiksduur van de auto
hebben hierbij minder invloed op de kwa
liteit dan de (vochtige) weersinvloeden
of rij-omstandigheden.
De testresultaten bewijzen het
We waarschuwen niet zonder reden; de
resultaten tonen aan dat er wel dege
lijk remvloeistoffen in automobielen hui
zen, die tot levensgevaarlijke situaties
kunnen leiden.
Totaal aantal geteste
automobielen 890
Vapour Lock-punt:
Boven 175C 298 33%
Verversing aan te
bevelen
-i- 'Wt
237
355
27%
40%
Remvloeistof moet regelmatig
ververst worden
In de regel éénmaal per jaar. Niet voor
niets schrijven vele toonaangevende au
tomobielfabrikanten een verversingster
mijn voor van één jaar.
Ook zij zijn ervan overtuigd, dat een
remvloeistofverversing de veiligheid van
hun merk verhoog^.
Maar ook een regelmatige verversing
sluit weigerende remmen niet helemaal
uit. Een regelmatige controle van het
remsysteem is het belang van eigen
veiligheid. De Castrol Vapour Lock Indi
cator helpt u daarbij.
Unieke remvloeistoftester:
de Castrol Vapour Lock Indicator bij
Tevako
Castrol ontwikkelde het eerste remvloei
stofapparaat voor gebruik in garages.
Een nauwkeurig, ongecompliceerd ap
paraat, dat in een oogwenk het Vapour
Lock-punt en daarmee de mate van vei
ligheid van de remvloeistof aangeeft.
Gezien het feit, dat de test slechts een
paar minuten kost, kan deze service
voor-extra-veiligheid gemakkelijk tijdens
de normale onderhoudsbeurt uitgevoerd
worden.
Met het testrapport, dat u natuurlijk altijd
ingevuld meekrijgt, ziet u hoe het met
uw veiligheid gesteld is.
't Wordt weer een goed spijkerbroekenjaar dit jaar, vooral als het aan Margot Coumans uit Amstelveen ligt. Want zij bouwde
een gewoon lelijk eendje met zo'n 1250 zilveren bollen en sterren, 50 jeans-leertjes, 100 jeans-merkjes en een opvallend grote
lap spijker-stof om tot wat zij zelf noemt ,,een Denim Art Duck".
Margot: „Een gewone broek versier je
niet en voor de meeste mensen is een
auto ook een heilig iets. Maar een Levi's
en een 2CV zijn nou net de uitzonde
ringen op die regel. Want die vragen
juist om een zo persoonlijk mogelijke
versiering. Vandaar dat ik die twee nu
maar eens gecombineerd heb." Citroën
wil de spijker-eend in ieder geval inzet
ten tijdens de speciale eendenraces
die regelmatig op het Eurocircuit in
Valkenswaard worden gehouden.
Op de achterkant van het rapport wordt
het allemaal nog eens puntsgewijs ónder
woorden gebracht.
Met het testrapporrien de herinnerings
sticker naast het rempotje wordt u aan
de eerstvolgende verversingsbeurt her
innerd en daarmee.... aan de garage,
die over zijn veiligheid waakt.
Indien water vrij in de remvloeistof
rondzweeft, dan bestaat in de winter het
gevaar van vastvriezen van het remsys
teem.
In de zomer daarentegen zou het „vrije"
water reeds bij een normale tempera
tuurstijging dampbellen vormen.
Het RAI-MOTORWEEKEND wordt dit jaar gehouden van donder
dag 24 tot en met zondag 27 maart. In de Westhal en de Zuidhal van
het RAI-tentoonstellingscomplex zullen dan 75 exposanten op ruim
8.100 vierkante meter praktisch alle in Nederland verkrijgbare
motorfietsen, onderdelen en toebehoren tonen.
In een zogenaamde catalogusstraat staan de motoren naast elkaar
naar prijsklasse opgesteld, zodat onderlinge vergelijkingen één
oogopslag mogelijk wordt.
Het RAI-MOTORWEEKEND is geopend op donderdag 24 maart
van 13-17 en van 19-22 uur; op vrijdag 25 en zaterdag 26 maart van
10-17 en van 19-22 uur; op zondag27 maart van 10-17.
Tijdens het RAI-MOTORWËEKEND -
van 24 tot en met 27 maart - zullen er ver
schillende evenementen plaatsvinden.
Op de openingsavond is er een show van
de beste tien inzendingen voor de ont
werpwedstrijd „Motorpak". Een jury
zal daaruit de drie prijswinnaars kiezen.
Op donderdag, vrijdag en zaterdag zal
AVRO's Top-Pop Discoshow 's avonds
in de RAI een muzikaal programma
brengen.
Elke dag zijn er onder leiding van Peter
Knegjens wedstrijden om de titel „De
beste Sleutelaar van Nederland".
Op vrijdagavond wordt Koning Zelfbouw
1977 gehuldigd; zijn motorfiets zal, even
als die van de andere drie finalisten in
de Zelfbouwwedstrijden, gedurende het
gehele RAI-MOTORWEEKEND op de
tentoonstelling te zien zijn.
Verkoop van motorfietsen steeg in
1976 met 38%
In 1975 1976 werden er in Nederland
25.697 nieuwe motorfietsen en scooters
verkocht. Door problemen bij de verwer
king van de kentekenregistratie veroor
zaakt door de invoering van deel III) is
het niet mogelijk om voor 1975 en 1976
afzonderlijk exacte totaalverkoopcijfers
te produceren.
Op basis van de resultaten van onder de
importeurs gehouden enquêtes en de in
voer- en uitvoercijfers van het CBS
heeft de RAI evenwel nauwkeurige
ramingen kunnen maken van de ver
koopcijfers van 1975 en 1976.
In 1976 werden er 14.900 motorfietsen
verkocht. Dit betekent een explosieve
groei van 38% ten opzichte van 1975,
toen 10.800 stuks werden afgezet.
Over de laatste tien jaar zien de ver
koopcijfers van motorfietsen en scooters
er als volgt uit:
1967- 4.358 stuks
1968- 3.933 stuks
3.952 stuks
1970- 3.926 stuks
1971- 5.191 stuks
1972 - 7.945 stuks
1973- 9.389 stuks
1974- 9.829 stuks
1975- 10.800 stuks
1976- 14.900 stuks
Aangezien deze verkoopcijfers geba
seerd zijn op het aantal nieuw afgegeven
kentekenbewijzen, zijn de verkoopresul
taten in werkelijkheid aanmerkelijk
hoger. In de hierboven vermelde cijfers
zijn namelijk niet de verkochte (ken-
tekenloze) wedstrijdmachines opgeno
men. Op basis van het feit dat de beide
Nederlandse motorsportbonden KNMV
en NMB in 1976 meer dan 4.500 start
bewijzen afgaven in de categorie „kent-
tekenloze wedstrijdmachines" (in de
takken motocross. wegrace en baanra-
ces) lijkt het niet overdreven dit aantal
nieuw verkochte wedstrijdmachines op
2.000 stuks te ramen. Het werkelijke
cijfer voor 1976 komt hiermee tussen de
16.500 en 17.000 exemplaren te liggen.
Motorsport na voetbal het meest
populair
Motorsport behoort in Nederland tot de
meest geliefde publiekssporten. Zo wijst
een eenvoudig optelsommetje uit.
De officiële motorsportbonden KNMV
en NMB telden over 1976 voor de door
hen georganiseerde wedstrijden 801.000
betalende bezoekers. Tellen we hierbij
de wedstrijden georganiseerd door niet-
erkende bonden in Nederland plus de
actieve motorsportbeoefenaars met hun
aanhang, dan komen we dicht in de
buurt van de 1.000.000 toeschouwers bij
motorsportwedstrijden.
Enkele KNMV-bezoekerstallen in -1976:
Ddtch TT (Assen) 130.000, F-750 Assen
50.000, internationale ijsraces 30.000,
internationale motocrosses 83.000, inter-.
nationale wegraces (exclusief TT en F-
750 99.000, nationale wegraces 82.000,
nationale motocrosses 110.000 en inter
nationale grasbaanraces 30.000.
Een onderzoek van een Zwitsers Bureau
voor Sportpromotie geeft aan dat ook
international de motorsport tot de top
pers behoort. Het Zwitserse rapport
meldt dat de 58 wedstrijden, die in 1976
meetelden voor de diverse wereld
kampioenschappen in de motorsport
door niet minder dan 2.673.000 toeschou
wers werden bezocht, een gemiddelde
van ruim 46.000 betalende bezoekers per
wedstrijd. Het meest populair waren de
Grand Prix wegraces met een totaal
van 965.000 toeschouwers, een gemid
delde van ruim 80.000 per race
Ook de F-750 wegraces - in 1977 voor het
eerst een wereldkampioenschap - zijn
zeer populair: 910.000 kijkers ofwel
ruim 60.000 per race.
De 250 en 500 cc motocross GP's trok
ken 632.000 kijkers, gemiddeld 24.000 per
wedstrijd. De serie van vijf endurance-
races (lange afstandraces) werd gade
geslagen door 166.000 fans, van wie het
grootste deel de Franse Bol d'Or be
zocht. een 24-uursrace voor motorfietsen
op Le Mans.
Hierbij is geen rekening gehouden met
bezoekersaantallen van wereldkam
pioenschapswedstrijden tellend voor de
wereldtitel speedway, ijsracen, trial en
zijspanmotocross, evenmin als die van
het wereldkampioenschap motocross
125 cc.
Een totaal raming van 3.000.000 toe
schouwers bij alle WK-wedstrljden lijkt
eerder aan de voorzichtige kant, dan een
overtrokken cijfer.
Groeiende belangstelling voor de
motorfiets
Volgens opgaven van het Centraal
Bureau Rijvaardigheidsbewijzen haal
den in 1976 14.013 mannen het motorrij
bewijs en niet minder dan 1.139 vrou
wen: totaal 15.152. Dit betekent een
enorme stijging ten opzichte van 1975.
In totaal werden toen 10.173 rijvaardig
heidsbewijzen afgegeven, verdeeld over
9.602 mannen en 571 vrouwen.
Niet alleen bij de mannen dus een
groeiende belangstelling voor de motor
fiets. maar in het bijzonder ook bij het
zwakke geslacht, dat zich kennelijk (en
terecht) niet te zwak acht om een motor
fiets te besturen.
Motorsport voor de jeugd
Sinds vorig jaar bestaat er een brom-
fiets-trialcursus voor de jeugd. Het ini
tiatief daartoe is genomen door Inter-
motor Netherlands B.V., importeur van
Yamaha motorfietsen en brommers.
Yamaha bracht een „trialmodel" op de
markt en zorgde voor oefenbanen. Onder
deskurtdige leiding wordt de jeugd daar
op kosteloos ter beschikking gestelde
bromfietsen machinebeheersing en ver
keersveiligheid bijgebracht.
Een nieuwe ontwikkeling gaat meer in
de richting van de actieve wedstrijd
sport. In samenwerking met KNMV en
NMB is door Van Veen Import B.V. de
Formule Kreidler in het leven geroepen.
Het idee is: een goedkope klasse voor
jongelui van 12-15 jaar op machientjes
waarop iedereen gelijke kansen heeft.
De jongelui kunnen op speciale Kreidler
crossertjes - zelfgebouwd of tegen gere
duceerde prijs gekocht bij de firma Van
Veen - tegen elkaar uitkomen. Het tech
nisch reglement verbiedt opvoeren,
maar wel mag een V/% pk cilinder van
een Kreidler RS motorfiets op een brom-
fietsblok worden gemonteerd.
Door de financiële drempel zo laag
mogelijk te houden (een gloednieuwe
Formule Kreidler kost 1.977,-) wordt
de motorsport haalbaar voor jongelui.
Belangstellenden kunnen een complete
informatiemap verkrijgen bij Van Veen
Import B.B., Haarlemmerweg 518,
Amsterdam of bij een van de beide
motorsportbonden KNMV en NMB.
NANNY. - Waar komt de voornaam Nan- ander ze wil gebruiken, maar ik zit voor
ny eigenlijk vandaan? m'n examen. Moet ik ze toch afstaan?
Antwoord: Nanny, Nan en Nancy zijn Antwoord: Neen, u kunt deze boeken
Engelse vleinaampjes voor Ann en Anna, gebruiken tot de afgesproken datum,
dat de Griekse vorm werd van het oor- waarop u ze volgens de overeenkomst
spronkelijk Hebreeuwse Hanna de zou terugbezorgen. U hebt het recht aan
begenadigde, de liefelijke, aanvallige, uw zijde, want volgens artikel 1787 B.W.
Deze naam werd populair door een Anna, 13de titel) kan de uitlener het uitgeleen-
die in het apocriefe (proto)-evangelie de niet terugvorderen dan na het verloop
van Jacobus als moeder van Maria en
vrouw van Joachim wordt genoemd.
Deze Anna werd de patrones van de
huismoeders. Nanny komt veel voor in
Engeland, Nancy in de V.S.
VLIEGENVUIL. - Hoe krijg ik vliegen
vuil van mijn koperen kroon?
Antwoord: Het eerst kunt u het proberen
met een doekje met vloeibare zeep.
Lukt het daarmee niet, neem dan het be
kende groene lapje uit de keuken, evt.
met een paar druppels zeep erop. Ge
bruik geen schuurmiddel of pannespons
en dergelijke, want dan haalt u de ver
van de afgesproken tijd.
GESCHEIDEN MANNEN. - Ik weet dat
er een bond is van gescheiden vrouwen
(Divortium); maar is er ook een bond
van gescheiden mannen?
Antwoord: Er is inderdaad ook een bond
van gescheiden mannen, het adres luidt:
Zwedenburg 152, 's-Gravenhage.
Zonnebril. Waarom worden sommige
mensen vervelend als je een zonnebril
draagt? Daar hebben zij toch niks mee te
maken?
Antwoord: Als u met mensen spreekt.
nislaag van het koper af. Overigens kunt willen zij u graag in de ogen kijken en uw
u vliegenvuil maar het beste verwijde- reacties zien op hetgeen ze vragen en
ren zodra u het ziet, want als het inge
beten is, zoals u schrijft, is het moei
lijker weg te krijgen zonder het koper of
het vernis te beschadigen.
UITLEENTERMIJN. - Ik heb boeken
geleend voor een cursus. Nu worden ze
onverwacht^ teruggevraagd omdat een houden.
vertellen. Zijn die ogen onzichtbaar door
de donkere glazen, dan staan zij als 't
ware voor een gesloten venster en dat
praat niet prettig. Daarom is het onbe
leefd en onattent om tijdens een gesprek
met een ander een zonnebril op te
„Zijn autobanden zover afgesleten, dat de profieldieptc nog slechts 2 millimeter be
draagt, dan wordt het tijd voor nieuwe banden. Wachten tot die ene millimeter kan
te laat zijn". Dat is het advies van Veilig Verkeer Nederland aan alle automobilisten
nu minister mr. A. A. M. van Agt (Justitie) de politic in ons land de richtlijn heeft ge-
geveirdat de minimum profieldiepte voor banden 1 millimeter moet bedragen.
Deze voor de verkeersveiligheid belang
rijke zaak is geregeld in de nieuwe richt
lijn over de toestand van banden voor
motorfietsen, personenauto's en -busjes,
bestelauto's en hun aanhangwagens.
Daarmee heeft de politie meer houvast
dan met de uit 1964 stammende - en nu
die van de Stichting Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV)
geeft VVN de voorkeur aan een mini
mum profieldiepte voor banden van 2
millimeter.
De nieuwe richtlijn wordt zowel door het
ministerie van Justitie als door andere
betrokken ministeries en het bedrijfs
leven - waarmee overleg is gepleegd -ge
zien als een handleiding om te kunnen
beoordelen wanneer er nog sprake is van
een aanvaardbare slijtagegrens van
banden.
dus vervallen - bepaling dat autobanden
van een „goed zichtbare profilering"
moesten zijn voorzien. Hetjigt in de be
doeling op een later tijdstip de minimum
profieldiepte voor banden wettelijk te
regelen.
Extra aandacht
Veilig Verkeer Nederland pleit al jaren
lang voor een in de verkeerswelgeving
vast te leggen minimum profieldiepte.
Het is een feit dat menig automobilist
zich te weinig bekommert om de toe
stand van zijn banden en dat hij daar
door risico's loopt en neemt, die niet ver
antwoord zijn.
In ons land met zijn vochtig klimaat be
hoort men extra aandacht te schenken
aan zijn banden. Speciaal op natte wegen
werken gladde banden immers zeer on
gunstig op remvermogen en wegligging.
Stap »n goede richting
Mede gelet op de resultaten van een stu-
Voorlichtingscampagnes van deze ver
eniging wordt daar telkens op gewezen.
Ook al moet bedacht worden dat in feite
een groot aantal andere factoren mede
invloed heeft op de lengte van de rem
weg: structuur en toestand van de weg,
snelheid, bandenconstructie, de samen
stelling van het bandenrubber en de ban
denspanning.
Niettemin wordt de nieuwe richtlijn over
de toestand van banden door de heer H.
Hussem, hoofd van de afdeling Tech
nische Zaken van Veilig Verkeer Neder
land. een stap in de goede richting ge
noemd.
Handleiding
„Automobilisten kunnen nu niet meer
met vrijwel gladde banden straffeloos
blijven doorrijden. Nu vooral niet meer,
omdat verschil van mening over „zicht
bare profilering" voortaan tot het verle
den behoort met de nieuwe richtlijn
„tenminste 1 millimeter", aldus de heer
Hussem.
Banden in de gaten houden
en met zorg behandelen
Met goede banden zijn de Nederlandse
automobilisten beter uit. Zaak dus om
ze geregeld in de gaten te houden, ze met
zorg te behandelen. Veilig Verkeer
Nederland vertelt hoe dat kan.
Door een te lage bandenspanning zal het
profiel van de band sterk vervormen en
de temperatuur in de band hoog oplopen,
met als gevolg ongelijkmatige en snelle
slijtage.
Bovendien bestaat het gevaar van be
schadigingen aan de koordlagen (kar
kas) en het losscheuren van het loopvak.
Door een te hoge bandenspanning zal een
verhoogde slijtage ontstaan van het
middengedeelte van het loopvlak, terwijl
er een geringer contact met het wegdek
is.
Met de juiste spanning, die door de fa
brikant wordt aangegeven, hebben de
banden het beste contact met het wegdek
en de kortste remweg, terwijl de levens
duur gunstig wordt beïnvloed.
Waar komt de zonnebril vandaan? Van de bril zou je zeggen. Ja en
nee. De geschiedenis van bril en zonnebril,is voor een groot deel
dezelfde, maar de eerste primitieve bescherming tegen het felle
zonlicht ziet er wel heel anders uit dan de oudst bekende hulpjes
van het menselijk oog. Een zonnebril heeft ook een andere funktie.
Het woord bril is afkomstig uit het Latijn.
Brillen zijn eigenlijk „beryllen" van „beryllus", het bekende edel
gesteente. In de Middeleeuwen noemt men elk glas beryllus en in
het bijzonder een toverspiegel. Voor de middeleeuwer moet de bril
inderdaad iets van een toverinstrument gehad hebben, want met
behulp van glazen gebeurde het onmogelijke: een slechtziende zag
alles scherper, dus beter.
In die toverspiegel ligt dus de funktie van de bril.
Een brilleglas corrigeert het oog.
Een zonnebril is wat anders. Die beschermt, de kombinatie bril-
zonnebril of geslepen zonnebril of hoe men dat ook betitelt, daar
gelaten.
Een zonnebril beschermt de ogen tegen
direkte of indirekte overmatige licht
inval. Dat kan door middel van een bril
met gekleurde glazen, maar ook bijvoor
beeld door een hoed of een pet of een
klepje. Dat wil zeggen dat de zonnebril
eigenlijk, in zijn meest primitieve vorm,
zo oud is als de mensheid. De eerste bril
zien we pas in de 13e eeuw.
In prehistorische rotstekeningen zijn al
mensen afgebeeld, die met een holle
hand boven het oog, proberen te kijken
in de kennelijk felle zon. Net zoals wij
dat nog doen.
Hoofddeksels in alle vormen waren al
tijd al niet alleen voor het mooi, maar
ook voor bescherming van hoofd en vaak
ook de ogen.
Onlangs hebben Russische archeologen
in Siberië prachtige voorwerpen gevon
den die als oervorm van de zonnebril
beschouwd kunnen worden. Het zijn ban
den, gemaakt van dichtgevlochten run-
derhaar, die over het hoofd getrokken
werden tot voor de ogen. Deze „bril"
moet de natuurvolken die toen in die
arktische, dus koude streken woonden,
gediend hebben als sneeuwbril in dat
eindeloze, zonovergoten sneeuwland
schap.
Zo'n sneeuwbril hadden de Eskimo's in
Noord-Canada ook. Het was een houten
plankje met twee smalle gleufjes voor
de ogen. Dit eenvoudige, efficiënte
zonneschermpje is al uitgevonden door
hun verre, verre voorvaderen.
Uit een minder ver verleden dateert het
eerste verslag van de Griekse opperbe
velhebber Xenophon, ongeveer 400 jaar
voor Christus. Hij meldt de lezer in het
verslag van zijn tocht door klein-Azië dat
zijn mannen op hun lange terugweg naar
huis op de hoogvlakten van Turkije last
kregen van de zon en de sneeuw, sneeuw
blindheid. Net als de volken in Siberië,
waarvan Xenophon zelfs niet de minste
notie gehad moet hebben dat ze ooit ge
leefd hadden, vlochten zijn soldaten zo'n
band van paardehaar.
Romeinse boeren hadden, wanneer ze
op het land hun zware werk moesten
doen, vaak vilten of rieten hoeden met
brede randen op. De soldaat had het ge
mak dat zijn helm door de klep of het
vizier hem een nuttig zonnescherm bood.
Het gebruik van gekleurd glas was in de
oudheid ook bekend. Een Romeinse
schrijver (Plinius de Oude) vertelt dat
men nauwkeurig een zonsverduistering
gade sloeg door een stukje gekleurd
glas voor de ogen te houden.
Waartoe de smaragd van keizer Nero
diende is niet bekend. Plinius de Jongere
deelt ons mee, dat de keizer af en toe
die groenachtige edelsteen voor zijn
linkeroog placht te houden. Het is on
waarschijnlijk aan te nemen dat het hier
gaat om oog-correctie. De wrede heerser
gebruikte die steen waarschijnlijk als
zonlicht of luchttrilling hem te veel
werd.
Geslepen edelstenen werden in de Ro-
meinse-tijd en in de Middeleeuwen ook
wel gebruikt als „leessteen". Ze dienden
als een soort vergrootglas dat niet voor
het oog maar op d^tekst geplaatst werd.
In de 11e eeuw worden lenzen genoemd
om hun vergrotende werking bij het zien,
maar pas in de 13e eeuw wordt voor
het eerst melding gemaakt van optische
correctie door brillen.
Wie de uitvinder is geweest, daarover
bestaat onenigheid.
Oudste illustratie van een brillendrager,
een fresco gedateerd op 1352 van
Tommasso de Modena in het klooster
San Niccoló in Treviso, Italië.
In Engeland zei Roge Bacon dat ouder-
domsverziendheid kon worden verhol
pen door een stukje van een glazen bol.
Marco Polo vertelt dat hij zulke instru
menten in China gezien had. Maar
onderzoek wijst uit dat het hier om ma
gische en modieuze versiering ging. En
met de huidige ontwikkeling van de
monturen gaan we miss'cmeh weer de
zelfde kant op.
De eerste bril waren waarschijnlijk twee
monocles. De oudste illustratie van een
brillendrager is te vinden op een wand
schildering van Tomasso de Modena in
het klooster San Niccolo. De bril moet
allerlei vormen gekend hebben, van
scharnierbrillen die je vast moet hou
den, brillen met neusklemmen tot in de
18e eeuw de huidige vorm ontstond.
Over de ontwikkeling van de zonnebril
is erg weinig bekend. Misschien heeft
deze bril dezelfde stadia doorgemaakt
als zijn gewone broertje. Medici hebben
het gebruik altijd verdedigd. De beroem
de Nederlander Boerhave schrijft:
„De glazen moeten vlak gepolijst en niet
hoog gekleurd wezen. In warmer landen
gelijk door geheel Azië, Egypteland,
Spanje en Italië hebben de menschen
zwakke oogen, en die goede oogen heb
ben, verschijnen bijna alle met deze
groenen brillen voorzien in het licht
De zonnebril is nu gemeengoed. Het nut
ervan ziet ieder in. De ontwerpers dra
gen bij tot het modebeeld van deze tijd.
Het maken ervan is vakwerk.
Maar het is moeilijk om uit de honderden
modellen, kleuren en typen
glazen een keus te maken. De gewone
brildrager weet de weg. Vele anderen
beseffen niet dat juist de opticien een
kollektie heeft die, ook in medisch op
zicht, verantwoord is voor een kostbaar
bezit, het oog.
Tweehonderd jaar geleden nog schreef
een Engelsman over dragers van „eenen
gekleurden bril". „Zij vinden gemeen
lijk witte voorwerpen bij het afneemen
van den bril, met rood gekleurd; eene
klaare en genoegzaame proef dat groene
glazen niet voordelig voor het gezicht
zijn...".
Misschien bestaan er nog wel van zulke
oogverpestende - produkten, maar die
kan en wil de opticien helaas niet leve
ren.
Ook reserveband
Controleer de bandenspanning altijd bij
koude banden, dus vóór de rit. Bij lange
ritten zal door de warmte-ontwikkeling
de spanning toenemen. Na afkoeling zal"
de band weer de normale spanning ver
krijgen. Daarom nooit spanning ver
lagen tijdens de rit.
Maak er een gewoonte van om de ban
denspanning eenmaal in de 14 dagen te
controleren. Betrek in deze controle
eveneens de reservéband. Ook het dopje
dat op het ventiel is gemonteerd is be
langrijk; mits in goede toestand fun
geert het als extra afsluiting en voor
komt het binnendringen van vuil en
water in het ventiel.
Regelmatige inspectie van het loopvlak
is zeer belangrijk. Snelle en onregel
matige slijtage kan betekenen dat er an
dere gebreken zijn aan uw personen
auto, zoals bijv. slecht functionerende
schokdempers, defecten aan wiellagers,
remmen en stuurinrichting of afwij
kingen in de sporing.
Band geen stootblok
Zorg ervoor dat de wielen met de banden
goed gebalanceerd zijn. Trillingen in het
stuurwiel kunnen een indicatie zijn dat
de wielen uit balans zijn. Laat dit dan
controleren.
Gevaarlijke beschadigingen aan banden
kunnen ontstaan door het rijden tegen
stoepranden of andere scherpe voorwer
pen. Heeft de band om een of andere re
den een hevige stoot ondergaan, dan ver
dient het aanbeveling de band inwending
te laten controleren.
Veelal zal geen uitwendige beschadiging
waarneembaar zijn, maar is inwendige
beschadiging zeker mogelijk, die dan la
ter aanleiding kan zijn tot een klapband.
Constateert u aan de buitenkant van de
band een snee of andere beschadiging,
raadpleeg dan een deskundige die kan
beoordelen of reparatie dan wel ver
vanging noodzakelijk is.
Minder remcapaciteit
Is het profiel van uw banden zover afge
sleten, dat de profieldiepte nog slechts 2
millimeter bedraagt, dan wordt het tijd
voor nieuwe banden.
Op een nat wegdek wordt de greep van
de band bepaald door de mogelijkheid
om het water dat zich tussen het loop
vlak en het wegdek bevindt, af te voeren
via de profielgroeven.
Deze mogelijkheid is onvoldoende aan
wezig bij banden met weinig of geen pro
filering, met als gevolg dat de remcapa
citeit aanmerkelijk minder is, de wagen
slecht bestuurbaar wordt en kan gaan
slippen.
Juiste banden
Monteer per as banden van gelijk merk
en type. Er bestaan 2 basistypen van
bandenconstructie, namelijk de diago-
naalb&nd en de radiaalband. Ze verschil
len zowel in constructie als in wegge
drag, in het bijzonder in bochten.
Monteer nooit radiaalbanden op de voor
wielen en diagonaalbanden op de achter
wielen, of één radiaal- en één diagonaal
band op dezelfde as.
Het beste is op alle wielen óf radiaalban
den óf diagonaalbanden. Uiteraard moet
het reservewiel dan ook van hetzelfe
type band zijn voorzien.
De keuze van het type band dient In over
leg met de leverancier te geschieden.
Hierbij zijn van belang de rijstijl en het
aantal te rijden kilometers per jaar, en
het type en de leeftijd van de auto.
