Nederlanders hadden belangrijke invloed
in Denemarken
Maatschappelijk Werk
UITVERKOOP bn
M/DDELMflN
MET RAAD
EN DAAD
U/TZONOeRL >JK6_ KOOPJ6S
KORT/NOEN
Eeuwenlang vormden Hollandse boeren een aparte groep
Een van hen stichtte in 1777
wereldconcern
nu met
ZQ* zomer japonnen7-shirts,pantalons
en rokken malt grote
Middelmem» Mede
door:
Hubert van Hunen
dames en herenkleding
ff
Heren kostuums(o.a. 'Oick Holthoos, Otford,
Stijlgroep Cjronmgen) O/
met kortingen lob,C/ Q
fTlerk-overhemden JL stuks- Vo, -
enz. enz.
Soester Courant van donderdag 14 juli 1977
[DAMES-EN
TWEEDE VROUWEN - Er moet een
actie bestaan voor de rechten van 2de
echtgenotes, die met hun inkomen moe
ten bloeden voor de alimentatie van hun
man. Wat is dat adres?
Antwoord: Dat is A.V.A., de aktiegroep
van alimentatieplichtigen en tweede
vrouwen, postbus 2368 in Den Haag.
Nederlanders hebben eeuwenlang een belangrijke rol gespeeld in Denemarken.
Hun invloed is nog steeeds zichtbaar. Dat is niet algemeen bekend. Wie bij voorbeeld
op het vliegveld Kastrup bij Kopenhagen iandt zal er niet aan denken dat Hollandse
boeren hier vele generaties achtereen hun gewassen hebben verbouwd. En nog
minder weet men dat een stoere boerenzoon, Jacob Holmblad, precies tweehonderd
jaar geleden de grondslag heeft gelegd voor een der grootste ondernemingen in
Scandinavië met productiebedrijven en vestigingen over de gehele wereld: de lak
en verffabrieken Sadolin en Holmblad in Kopenhagen.
Over de oudste geschiedenis van de
Nederlanders in Denemarken die kort na
1500 begint is weinig of geen autentiek
materiaal bewaard gebleven. Alle papie
ren bevonden zich in het kantoor van de
Hollandse schout in het Hollandse dorp
Store Magleby op het eiland Amager ten
zuiden van de hoofdstad, op een afstand
van ongeveer tien kilometer van Kopen
hagen. Maar in 1658 deden de Zweden
een inval en het zogenaamde schepenen
archief verbrandde volledig.
In latere jaren deden zich steeds op
nieuw branden voor, in 1700,1729,1733 en
1819 waarbij ook het materiaal van na
1658 werd vernietigd. Toch weten we nog
veel van de merkwaardige gebeurtenis
sen die zich hebben afgespeeld. Het
begon allemaal in 1509. De kroonprins
Christiaan (die in 1513 op de troon zou
komen) was 28 jaar oud en stadhouder
van het toen nog Deense gewest Noorwe
gen. In Bergen vond de ontmoeting
plaats die van beslissende betekenis zou
worden.
Amsterdamse Duveke
Hij kwam in contact met een jonge
Amsterdamse vrouw, Duveke (Duifje)
genaamd. Tijdgenoten noemden haar
drong er op aan Hollanders naar Dene
marken te laten emigreren.
Onrust in Holland
Haar denkbeelden sloegen aan. Er was
veel onrust in de Lage Landen die nog
maar nauwelijks bekomen waren van de
troebelen van het Kaas- en Broodvolk, de
Hoekse en Kabeljauwse twisten en de
terreur van de Friese zeerover Grote
Pier, bijgenaamd ,,de admiraal van de
Zuiderzee".
Toen bovendien in 1518 grote overstro
mingen Waterland teisterden was het
pleit beslecht. Een eerste groep Holland
se boeren vestigden zich bij Helsingör
in de buurt van Sibrechts tol. Zij werden
in 1520 gevolgd door 184 Friezen en
Noordhollanders met hun gezinnen.
Maar het was daar niet ideaal zo midden
tussen de Denen. Zij wilden graag ver
huizen waar zij ongestoord hun land
konden bewerken, wonen en leven vol
gens de eigen tradities. De koning had
daar wel oren naar, hij vond ook dat zij
een eigen streek moesten hebben. De
keus viel op het eiland Amager bij
Kopenhagen. De vestiging daar was
geen probleem. De overheid was toen
Eén van de vele Nederlandse vissersplaatsjes langs de Noordzeekust? Het lijkt er op
maar het is in werkelijkheid Dragör, dertig kilometer ten zuiden van Kopenhagen.
Het is honderden jaren een Nederlands dorp geweest. Overal zijn de herinneringen
bewaard aan de Hollanders die van hieruit ter visvangst gingen.
.beeldschoon" maarzoiets zegt niet veel
want de officiële schrijvers lieten het wel
uit hun hoofd openlijk de waarheid te
zeggen. Misschien niet beeldschoon.
Maar zij moet toch wel iets bijzonders
gehad hebben want Christiaan stond
weldra in vuur en vlam voor Duveke.
Was het mede of vooral de invloed van
haar moeder, de Amsterdamse Sibrecht
(Sigbrit) Willemsdochter, een bazige,
slimme vrouw die haar kans schoon zag
haar dochter aan een prima partner te
koppelen?
De moeder heeft van die verhouding in
ieder geval goed geprofiteerd want in
1516 verwierf zij de rechten van de tol in
de Sont die geheven werd bij het slot
Kronborg, zo'n 50 kilometer ten noorden
van Kopenhagen. Dat is ook de plaats
waar Shakespeare zijn Hamlet situeerde.
De tol was een winstgevende bezigheid,
een rijkmakerijDe doorvaart is hier zo
smal dat je van de Deense oever duide
lijk de Zweden aan de andere kant kunt
zien lopen. Geen schip kon er zonder
betalen voorbij.
Christiaan had inmiddels Duveke en
haar moeder meegenomen naar het hof
in Kopenhagen. Duveke bleef zijn vrien
din, ook toen hij in 1513 tot koning werd
gekroond en met de handschoen trouwde
met de dertienjarige zuster van
Karei de Vijfde, Isabelia van Bourgon-
dië. Zij kwam twee jaar later naar
Kopenhagen onder de naam Elisabeth.
Het was een weldoordacht verstands
huwelijk. Want Christiaan wist zich nu
verzekerd van de steun van Karei de
Vijfde en daardoor weer van de Neder
landen.
Met Duveke liep het niet zo goed af. Die
stierf in 1517 plotseling onder vreemde
omstandigheden. Aangenomen werd dat
zij vergiftigd was. Maar de invloed van
moeder Sibrecht ging daarna niet verlo
ren. Integendeel. Zij was een echte
koopmansdochter en hield haar belan
gen duidelijk voor ogen. Zij richtte de
aandacht van koning Christiaan vooral
op Nederland en maakte veel reclame
voor haar geboortestad en haar land. Zij
niet zo zachtzinnig. De Deense boeren
die op Amager woonden (ongeveer ter
grootte van de Haarlemmermeer) kre
gen simpel het bevel te vertrekken. Wat
deze halve lijfeigenen deden. Protest
acties waren er niet bij. Zo ging dat toen.
En trouwens tegenwoordig nog wel eens
hier en daar in de wereld.
De Hollanders begonnen met het verbou
wen vaij wortelen, kool, uien, prei en
andere land- en tuinbouwproducten
die in Denemarken bijna onbekend wa
ren en een uitstekende aanvulling vorm
den op de eenzijdige vis, vlees en meel-
voeding die tot dusver gebruikelijk was.
In 1521 reisde lfoning Christiaan naar
Nederland. Daar zijn wel stukken van
bewaard gebleven. Hij kwam onder
andere in de Amsterdamse Kalverstraat
op bezoek bij een goede vriend van
moeder Sibrecht: de Fries Poppe Ockes-
zoon, bankier en Deens consul. In zijn
nagelaten boekhouding is bij voorbeeld
een rekening gevonden van januari 1521
afkomstig van vijf schippers die Hol
landse emigranten naar Denemarken
hadden vervoerd.
Speciaal privilege
In datzelfde jaar 1521 kregen de boeren
in Amager een speciaal privilege dat hen
sterk bevoorrechtte. Maar twee jaar
nadien, in 1523, keerde het politieke getij
voor koning Christiaan. De Deense adel
zette hem aan de kant. Met zijn vrouw en
met moeder Sibrecht vertrok hij naar de
Vlaamse stad Lier.
Maar de Hollanders bleven. En hoe.
Alleen bepaalde de nieuwe koning, Fre-
derik de Eerste, dat zij moesten gaan
wonen in het zuidelijk deel van het
eiland Amager in het dorp Store Magle
by. En de Deense bewoners mochten uit
hun ballingschap terugkeren. Maar er
ontstond geen broederschap. Er bleef
een strikte scheiding tussen de twee
groepen die nog versterkt werd toen
later de privileges voor de Hollanders
weer werden hersteld.
Pas in 1759, na meer dan twee eeuwen,
kwam er een eerste toenadering. Toen
trouwde een Hollandse schout, Jacob
Gerritsz Bakker met de dochter van een
Deense collega, Gertrud Hansdatter
(dochter).
De Hollanders die bijna zo'n tweehon
derdvijftig jaar wel erg geïsoleerd had-
den geleefd, kwamen nu ook meer buiten
hun eigen kring en gingen zich op andere
terreinen bewegen. Een daarvan was
een zekere Jacob Holmblad die zich
afvroeg of hij niet wat meer kon doen
met de planten op zijn tuinderij waaruit
kleurstoffen werden bereid. Je kon daar
mee bij voorbeeld kledingstukken en
textiel in het algemeen verven. Van
Jacob Holmblad weten we dat hij een
wat magere, vriendelijke maar vooral
vasthoudende man was met een opmer
kelijk organisatietalent'. Er is een afbeel
ding van hem waarop hij bepruikt en wat
stijfjes glimlachend voor zich uit ziet,
het hoofd half afgewend: duidelijk een
man om rekening mee te houden.
Textielververij
Op zekere dag in 1777 besloot hij een
textielververijtje te beginnen. Dus nu
tweehonderd jaar geleden. Hij kreeg
daarvoor het koninklijk privilege, een
soort vestigingsvergunning. Zijn onder
neming groeide snel. Al bijna dertig
jaar later teelde hij niet minder dan
500.000 kleurstofhoudende planten voor
eigen gebruik. De contacten met de
andere Hollanders waren goed. Zij gin
gen zich steeds minder als een corpus
alienum, een vreemd lichaam, gedra-
gën, zoals in die tijd werd opgetekend en
stelden zich open voor de wereld. Dat
blijkt uit het feit dat zij in 1800 in de kerk
van het Hollandse gezangboek overgin
gen op het Deense. Elf jaar later, in 1811,
werd voor het eerst in het Deens ge
preekt en in 1821 waren de Hollanders
zelfs bereid hun „exterritoriale rechten"
af te staan.
De veranderende situatie zien we weer
spiegeld in Holmblads bedrijf waarin
inmiddels zijn zoon was opgenomen, ook
al zo'n energieke doordouwer die in 1819
besloot verven en lakxen te gaan maken.
Daarna ging het snel. In 1836 liet men
zelfs een stoommachine van acht pk
aanrukken, een opzienbarende voorzie
ning in die dagen.
Maar uitbreiding en snellere productie
waren noodzakelijk geworden om dat de
textielververij inmiddels geheel over
vleugeld was door de verffabriek die door
vier generaties Holmblad werd'vergroot
tot een sterke en veelomvattende in
dustriële onderneming.
Zo ging dat door tot in het begin van de
twintigste eeuw. In 1907 begon in Kopen
hagen een kunstschilder, een zekere
Georg Axel Sadolin, met het zelf berei
den van olieverven omdat collega's van
hem er steeds naar vroegen en hij
blijkbaar een uitstekende kwaliteit le
verde. Hij was bovendien een goed
koopman want hij kon al twee jaar later
uitbreiden met een drukinktfabriek.
Samenwerking
In 1910 begon hij te exporteren en zocht
tevens samenwerking met de Holmblads
wier fabriek samen met de zijne eigen
lijk een prachtig compleet assortiment
zou kunnen vormen. Er kwam een fusie
tot stand en zo begon Sadolin Holm
blad A/S die van meet af aan met
Deens-Hollandse voortvarendheid werd
aangepakt en direct de wind in de zeilen
kreeg, vooral toen men de steun verwierf
van de legendarische Alexander Foss, de
man die bekend staat als de grondlegger
van de moderne Deense industrie.
Sadolin en Holmblad groeide voortdu
rend en omvat nu het gehele scala van
lakken en verven. Ook in ons land heeft
de naam een bekende klank vooral nadat
hier twaalf jaar geleden het nu beroem
de houtbeschermingsmiddel Sadolins
werd geïntroduceerd dat op zijn gebied
een omwenteling teweegbracht. In 1975
werd ter aanvulling daarop een super-
beits gebracht die Sadotopp werd ge
noemd. Inmiddels is er weer een nieuwe
verf bijgekomen die Sadodekk heet.
Deze houtveredelings- en beschermings
middelen hebben zo'n grote omzet dat zij
vervaardigd worden in een speciaal
daartoe gebouwde fabriek in Geesthacht
bij Hamburg.
Sadolin en Holmblad levert zijn produc
ten in 97 landen en staat wat de export
betreft op de tweede plaats in de wereld.
Alleen in Denemarken zijn er nu al vijf
productiebedrijven. Bovendien heeft
men fabrieken in 35 landen. Er zijn
momenteel 3.240 mensen in dienst, daar
bij niet gerekend de duizenden die indi
rect voor Sadolin werken bij de talloze
importfïrma's.
Zij tekenden in 1976 voor een netto omzet
van 961 miljoen kronen (bijna 411
miljoen). De recessie na 1973 heeft
nauwelijks invloed gehad. Er is sprake
geweest van een voortdurende groei. De
index van nu is 190 ten opzichte van 100 in
1972. Winst vorig jaar 59 miljoen kronen
(ruim 25 miljoen).
Sadolin en Holmblad is een groot, gezond
en degelijk bedrijf dat baanbrekend
werk verricht. En dat alles dank zij de
uitstekende grondslag die Jacob Holm
blad en zijn mede-Hollanders destijds
hebben gelegd. Zij zijn intussen in de
bevolking opgegaan maar in Zuid-
Amager zijn vooral de sporen te zien.
Zo'n dorpje als Dragör, een haven- en
vissersplaatsje: het is met die typische
huisjes precies één van onze oude kust
plaatsen als het vroegere Zandvoort of
Katwijk. En er is alle kans (Nederlan
ders in Denemarken) dat je iemand
aanspreekt die Nederlands verstaat. Dat
is mij overkomen. Het bleek scheeps
kapitein A. Buntzen te zijn, een nazaat
van de oer-Hollanders. Zijn familie
woont al sinds mensenheugenis is Dra
gör.
Van oorsprong boeren
Zij waren ook van oorsprong boeren
maar gingen later naar zee. Hijzelf
woont in een van de smalle straatjes, de
Smedebakken vlijk bij het Hollander-
torg (plein). Hij zou nergens anders
willen wonen, was toevallig een week
aan de wal omdatzijn schip in het dok
Dit is de boerderij van Dirk Jansen, een van de vele Hollanders die eeuwenlang op
het eiland Amager bij Kopenhagen hebben gewoond. Het is de laatste van de
tientallen prachtige hofsteden die eens hetlandschap beheersten totaan de plaats
waar nu het vliegveld Kastrup ligt. Deze boerderij staat in het plaatsje Store
Magleby [bijgenaamd het Hollandersdorp] en er is nu een indrukwekkend museum
ingericht met al datgene wat er aan Hollandse meubelen en gebruiksvoorwerpen is
overgebleven.
lag. Trots liet hij het piepkleine mu
seumpje zien met allerlei scheepsmodel
len, foto's kledingstukken, kantewerken
en talloze herinneringen aan de zee. Het
is ontroerend om daar rond te lopen en
dat gekke gevoel van „thuis te zijn" te
ondergaan.
Dat Nederlands van kapitein Buntzen,
hoe was dat na eeuwen zo feilloos
gebleven? Hij moest er om lachen.
- De meesten hier verstaan het wel zo'n
beetje, zei hij, maar Deens is de voertaal
geworden. Ik spreek het zo goed omdat
mijn vader in Rotterdam een lief Hol
lands meisje vond en daarmee trouwde.
Zo ben ik tweetalig geworden. Opvallend
zijn ook de Nederlandse namen op de
deuren, zoals Smid, Molenaar, Bakker,
Jansen en soortgelijke.
Een paar kilometer noordelijker ligt het
dorpje Store Magleby (uitspraak onge
veer Stoor Maulebie). Een reusachtige
sporthal is het eerste wat je ziet. Dat is
een grote hangar geweest, een paar
jaar geleden verbouwd, feestelijk in
gebruik genomen en Hollander Hall
gedoopt. Verder zijn er moderne huizen
en is er weinig Hollands te vinden. Op
één gebouw na. Dat is de prachtige
(vakwerk) boerderij van Dirk Jansen
die in 1936 op 81-jarige leeftijd stierf. Hij
had al jong belangstelling voor de cul
tuur en de geschiedenis van zijn voor
ouders. Hij verzamelde allerlei antieke
voorwerpen. Die werden met zijn rond
een binnenplaats in carré gebouwde
boerderij de basis van een Hollandse
collectie van oude gebruiksvoorwerpen,
kasten, kisten, stoelen, een paar bedste
den, beschilderde wanden, schilderijen,
een schitterende afdeling klederdrach
ten.
Veel verdeentst Hollands - maar toch erg
vertrouwd. Je wordt er stil van. Wie er
een uurtje heeft rondgekeken en later
nog eens uit het vliegtuig dat eiland
Amager van boven ziet beseft dat die
Hollanders toch wel merkwaardige men
sen moeten zijn geweest dat zij zo'n drie
tot vier eeuwen en zelfs vandaag de dag
nog hun identiteit wisten te bewaren en
daarnaast de grondleggers zijn geweest
van door en door degelijke bedrijven als
het nu jubilerende Sadolin en Holmblad.
JJ0B.
Stichting Maatschappelijke Dienst
verlening-Soest.
Afdeling gezinsverzorging en bejaarden
hulp.
Burg. Grothestraat 51, Soest, tel. 19004.
Spreekuur: maandag t/m vrijdag 9-10 u.
Afdeling algemeen maatschappelijk
werk:
WIJKHOOFDEN BEJAARDENWACHT
Soestdijkvacature.
Soest-midden: mw. J. W. M. Gemen-
Kalkman, Kerkpad ZZ 84, tel. 12947.
Soest-zuid: mw. A. A. Nagtegaal-Bijls-
ma, Plasweg 52, tel. 13202.
Soesterveen: hr. A. v. Scherpenzeel,
Veenbesstraat 430, tel. 14782.
Honsbergen: hr. A. F. v. d. Genugten,
Spreekuur: maandag t/m vrijdag 9-10 ]ejder d.c. Wiardi Beckmanstraat 475,
tel. 10607.
Hulpdienst Soesterberg:
Telefoon 1789 - 1768 - 1777 - 1636 - 1280 op
werkdagen van 8.00 tot 10.00 uur.
Bejaardenwacht Soest:
Bereikbaar via de telefoonnummers:
15127 -12947 -13202 -14782.
Ook voor informatie betreffende pedi-
curedienst, .koffie-ochtenden, zangkoor,
Spreekuur te Soesterberg in het Dorps
huis aan het Dorpsplein: iedere donder
dagmorgen 9-10 uur, afd. gezinsverzor
ging en bejaardenhulp.
10.30-11.30 uur afd. algemeen maatschap
pelijk werk.
Maatschappelijk werk
Protestants Sociaal Centrum.
Maatschappelijk werk, gezinsverzor
ging en bejaardenhulp voor Amersfoort
en omgeving. Telefoon 033-10441.
Kantoor Braamweg 34, tel. 18140.
Spreekuur mej. J. Poortman: iedere
donderdagmiddag van 14.00 tot 14.30 uur.
ADRESSEN TE SOEST:
Afdeling maatschappelijk werk:
Kantoor Braamweg 34, tel. 02155-18140.
Spreekuur van mevr. E. Kamper: dins
dag t/m vrijdag van 9-10 uur en volgens
afspraak.
Afdeling Gezinsverzorging en
bejaardenhulp:
Kantoor: Braamweg 34, tel. 02155-18140.
Spreekuur van mej. A. Braggaar: iedere
dinsdagmiddag van 14.00-14.30 uur.
Gemeentelijke Sociale Dienst: afdeling
maatschappelijk werk:
Kantoor: Lange Brinkweg 79, tel. 16744,
toestel 322. Spreekuur maatschappelijk
werkenden, maandag t/m vrijdag 8.30
tot 10.00 uur.
Soesterberg, dinsdag 14.00-15.00 uur
hulpsecretarie Dorpsplein.
Moeders voor moeders:
Mevr. G. van Benthem-Aartsen, Spoor
straat 9, Baarn, tel. 02154-15802.
WELZIJNSWERK OUDEREN
Uitgaande van de Stichting Federatieve
Raad voor het Bejaardenwerk, Middel-
wijkstraat 36, Soest.
Spreekuur: dinsdag t/m vrijdag 9-10.00
uur. Projektleidster: mevr. J. I. Huke-
ma, telefoon 19289.
„De Drie Eiken", Dienstencentrum:
Dorpsplein, Soesterberg, tel. 03463-1402.
Spreekuur maandag t/m vrijdag 10.00-
12.00 uur. Leidster mej. A. H. Frankena.
„Honsbergen", Dienstencentrum
Wiardi Beckmanstraat 475, Soest,' tel.
10607. Spreekuur maandag t/m vrijdag
9.00-10.30 uur leider A. F. v. d. Genugten.
Warme maaltijdenvoorziening:
Informaties bij de navolgende contact
adressen
Centrale administratie: Mevrouw A. M.
Mulders-de Klerk, Kerkpad NZ. 54, tel.
13662.
„Honsbergen": A. F. v. d. Genugten.
leide^ dienstencentrum, W. Beckman
straat 475, tel. 10607.
Soestdijk: Mevrouw G. Mick-Luypen,
Nassaulaan4, tel. 15592.
Soest-Midden: Mevrouw M. A. Jansen-
Moesenbroek, Kerkpad n.z. 57, telef.
15588.
Soest-Zuid: Mevrouw S, Steendijk-Geer-
lings, Bartolottilaan 16, tel. 16389.
Soesterveen: A. van Scherpenzeel. Veen
besstraat 430,telefoon 14782.
Soesterberg: Mevrouw N, van Dijk-De
Waal, Moerbessenberg 7, tel. 03463-2322,
b.g.g. 03463-1710.
zwemuurT^gymnastiekcursussen, socië
teiten, kaar tmiddagen, kegelen.
Telefonische hulpdienst 't Gooi: telefoon
02150-45555. 24 uur per dag.
Hulpcentrale Soest:
Tel. 19999 's morgens tussen 9 en 12 uur.
Stichting rechtswinkel, Amersfoort,
Bergstraat 25, Amersfoort.
Geopend: maandagavond 19.00-21.00 uur,
donderdag 15.00-21.00 uur.
Welfare van het Rode Kruis:
Maandag 14.00-16.00 uur Honsbergen.
Maandag 14.30-16.30 uur De Drie Eiken,
Soesterberg.
Dinsdag 9.30-12.00 uur Het Witte Huis;
speciaal voor de Surinaamse bewoon
sters.
Dinsdag 10.00-12.00 uur Hoog Soestdijk.
BEDERFKAST - In mijn nieuwe koel
kast worden de vleeswaren toch gauw
onsmakelijk, met verkleurde randen.
Met een thermometer mat ik de ene dag
6 en de andere dag 8 graden boven nul.
Moet dat eigenlijk niet ónder nul zijn?
Antwoord: Eet niet van die bedorven
waren! Uw koelkast deugt niet. U moet
staan op reparatie of vervanging door
een nieuw exemplaar. Werkt de winke
lier niet mee, dan moet u terstond de
fabriek aanschrijven onder vermelding
van alle gegevens, dus ook aankoopda
tum, naam en adres leverancier, num
mer garantiekaart en merk, type en
nummer van de kast enz. Geef het
garantiebewijs niet uit handen, maar
laat zonodig een copie maken. In een
goed functionerende koelkast ligt de
temperatuur tussen de 1 en de 4 graden
Celsius. Onder nul zouden uw dranken
enz, bevriezen, maar boven de 4° C.
komen de bacteriën tot leven en gaan die
zich vermeerderen.
SUÉDEJAS Kan ik een lelijk suèdejas
soms beter laten verven?
Antwoord: Neen. het is bijna ondoenlijk
leer goed te verven, omdat het hard
wordt en verschrompelt door een zeer
warm verfbad.
VOLIÈRE Kan ik een gouden regen
gebruiken in mijn volière?
Antwoord: Het is goed, dat u het eerst
even informeert, want u kunt veel bomen
en planten gebruiken in een volière,
maar beslist geen gouden regen. De
besjes daarvan zijn namelijk giftig voor
mens én dier.
EIGEN VERVOER - Waar vind ik het
inschrijvingskantoor van de vereniging
Eigen Vervoer?
Antwoord: Het adres van de Stichting
Inschrijving Eigen Vervoer luidt: Johan
van Oldebarneveldtlaan 1, Den Haag.
Telefoon 070 - 51 22 01.
HUID. - Er zijn natuurlijk allerlei crè
mes, lotions, duurdere zepen en smeer
seltjes te koop, maar wat is nu een
goedkoop huismiddeltje om een zachte
huid te krijgen of te houden?
Antwoord: Het goedkoopste (en daar is
het u blijkbaar om te doen) is karne
melk in uw waswater in de verhouding
1 op 4 a 1 op 5.
SPEELKAARTENBELASTING. Is het
waar, dat je in sommige landen belas
ting moet betalen over speelkaarten?
Antwoord: Ja. In Engeland mochten
speelkaartfabrikanten wel speelkaarten
drukken, maar niet het schoppenaas.
Die azen moesten zij tegen betaling van
belasting van de regering kopen. In 1805
is nog een fabrikant die zélf schoppen
azen maakte, opgehangen. Pas in 1960
is deze belasting afgeschaft. In Duits
land en Italië wordt nog belasting van
dgl. fabrikanten geheven. In Frankrijk
en Spanje mag uitsluitend de staat speel
kaarten vervaardigen en worden die in
gecontroleerde accijnszaken verkocht
(bv tabakswinkels). In Amerika mag
men in een café alleen spelen met een
nieuw gekocht en verzegeld spel, waar
over belasting is voldaan. Hiermee
wordt natuurlijk het vals spelen afge
remd. Nederland kende tot voor kort na
de eerste wereldoorlog ook een belasting
op de speelkaarten.
Dinsdag 14.30-16.30 uur Groot Engendaal.
N.B. In de centra Honsbergen, Groot
Engendaal en De Drie Eiken zijn om
wonende bejaarden ook hartelijk wel
kom.
Contaktadres: mevr. W. Elemans-Eland,
Meidoornweg 5, tel. 13021.
HERENKLEDING Torenstraat 19 Soest-Telefoon 02155-12424
