Bose luidsprekers
brengen concertzaal in de huiskamer
Welzijnswerk
Ouderen
Wijs op Weg met Eisse Kalk
et Raad
n Daad
Met behulp van eën uniek
gepatenteerd systeem kan
akoestiek precies worden
geregeld
ADUW AUTEUR - Als Louis Da-
ter sprake komt. hoor je steeds
tellen, dat hij zijn liedjes niet zelf
reef. Nu keek ik in een encyclopedie
daar was sprake van „een schaduw-
teur". Wie was dat dan?
twoord: Louis Davids heeft in de
eginjaren zelf zijn teksten gemaakt,
aar in de dertiger jaren maakte hij
eel gebruik van die diensten van
acques van Tol. Dit was een zeer
roduktieve man, die aan heel veel
itvoerende kunstenaars teksten lever-
e. Hij schreef o.m. ook revueschetsjes
n een heel revueboek, waaruit ook tal
an amateurs geschikt materiaal put-
n. Omdat er in het begin weinig
erechtkwam van een bescherming
an iemands auteursrecht, werd er
eel van zijn werk door anderen ge-
ruikt zonder betaling of zonder ver-
elding van de naam van de schrijver,
ouis Davids betaalde v. Tol wel, maar
ocht gelijk het auteursrecht af, zodat
»ij het onder eigen naam kon uitbren
gen. Tijdens de Duitse bezetting bleef
ijacques van Tol schrijven voor de nog
optredende artiesten. Hij leverde re-
elmatig teksten voor de Snip- en
naprevues zoals het in 1943 door Piet
"uyselaar gezongen liedje ,,Als op het
eidseplein de lichtjes weer eens bran-
engaan", maar (helaas) ook voor het
-ndagochtendcabaret van Paulus de
iter, dat via de nationaalsocialisti-
che omroep van die jaren de Neder-
ndse ether in ging. Tijdens zijn
evangenschap wegens collaboratie
iet de vijand, die hij na de oorlog
-oest ondergaan, schreef hij alweer
edjes voor allerlei artiesten die toen
eer vrij konden optreden, en onder
erschillende pseudoniemen omdat
ijn eigen naam bezoedeld was. Voor
e Snip- en Snaprevue was dat b.v. Jip
eldman en voor de herrezen VARA
ram van Staveren. Zelfs leverde hij
uiteraard zonder dat de VARA-produ
cers wisten wie hij werkelijk was) toen
-ti-Duitse parodieën op zijn eerdere
ro-Duitse werk voor het tijdens de
orlog zo gehate duo Keuvel en Klesse-
es... Toen Jacques van Tol op 25 juli
969 op 72-jarige leeftijd overleed, ble-
_en plotseling veertien auteurs hun
- erk voor vele uiteenlopende artiesten
e staken. Van een aantal daarvan was
et niet eerder bekend, dat zij schuil-
amen van deze man waren.
ERSTE TREIN - In het Spoorweg
museum zag ik de eerste trein van ons
and staan. Iemand zei, dat die locomo-
ief en de wagens nagebouwd waren
oor dat museum, maar je ziet duide-
ijk dat ze gebruikt en flink gesleten
ijn. Is het werkelijk de originele
erste trein van 1839?
ntwoord: De trein dié u in het Spoor-
egmuseufti zag, is een getrouwe copie
an de eerste trein uit 1839. De echte
ocomotief ,,De Arend" is al in 1857
afgedankt en de breedsporige wagons
werden gesloopt, toen er beter mate
rieel op normaal spoor kwam. In 1939
herdachten de N.S. echter het eeuw
feest van de spoorlijn Amsterdam-
Haarlem met een grote tentoonstel
ling. Ter gelegenheid daarvan werden
bij de Centrale werkplaats te Zwolle
De Arend, een diligence no. 4, een
char-a-bancs no. 8 en een wagon no. 10
(resp. Ie. 2e en 3e klasse rijtuigen)
nagebouwd en die hebben tezamen op
het tentoonstellingsterrein aan het
Frederiksplein (op de plaats waar
vroeger het Paleis voor Volksvlijt en
nu de Nederlandse Bank staat) het
publiek rondgereden. Er werd zoveel
gebruik van die mogelijkheid ge
maakt, dat dit duidelijk aan het nu in
het Spoorwegmuseum uitgestalde ma
terieel te zien is.
WOL BEWAREN - Ik heb wol van een
pas geschoren schaap gekocht om ze
later eens te gaan spinnen. Hoe kan ik
deze wol zo lang mogelijk bewaren?
AntwoordDe nog ongebruikte wol van
pas geschoren schapen kunt u bewaren
door haar nat in jute zakken te doen en
deze zakken koel en donker weg te
zetten in een koele ruimte. Hebt u geen
jute zakken, dan kunt u wel kunststof
gebruiken, maar dan moet u wel flinke
gaten in die zakken knippen, anders
zou de wol gaan verweren. Er zijn bij
de drogist ook middelen verkrijgbaar
om de wol motecht te maken. Als u
daar gebruikt van wilt maken, vindt u
de gebruiksaanwijzing bij de verpak
king.
WAPENDETECTOR EN FOTO'S
Worden camera en filmpjes niet aan
getast als je op een vliegveld door zo'n
poortje met geheimzinnige stralen
noet?
Antwoord: Bij de controle van de
agage en de passagiers wordt op de
-eeste vliegvelden gebruik gemaakt
an wapendetectors die een magne-
isch veld in stand houden binnen de
edrading, aangebracht in een poortje.
De aanwezigheid van metaal doet dat
agnetisch veld veranderen en laat
eetinstrumenten uitslaan. Het is ech-
r niet gevaarlijk voor mens en dier
en laat beslist geen sporen na op
'otopapier, films e.d. U kunt er gerust
*et camera en filmrolletjes doorheen
étappen.
SNORREBOT - Ik zag in een museum
een dun houten plankje met touwtje
liggen, waarvan gezegd werd dat het
een muziekinstrument was. Hoe werkt
dat dan?
Antwoord: Dat is de snorrebot. Bij
primitieve volkeren werd een plankje
aan een draad door de lucht gezwiept,
zodat een snorrende toon ontstond. Hoe
sneller gedraaid werd, hoe hoger de
toon. Daarmee werden o.m. de stem
men van de overleden voorouders na
gebootst of geeste*- gesymboliseerd.
Het werd al gebruikt in het Stenen
tijdperk.
MOEILIJKE KLEMTOON - Collega's
spreken altijd van LeeuWARden met
de klemtoon op de 2de lettergroep i.p.v.
op de eerste. Je zegt toch toch AMster-
dam en ROTterdam?
Antwoord: Het is wel LEEUWarden
met de klemtoon op de eerste letter
groep, maar u haalt verkeerde voor
beelden ter vergelijking aan. want
volgens de regels voor de uitspraak
van plaatsnamen is het AmsterDAM
en RotterDAM met de klemtoon op de
laatste lettergreep. Vergelijk Zaan-
DAM. VeenDAM. MaasTRlCHT. Bre-
DA, PurmerEND, 's-HertogenBOSCH
enz. Misschien zeggen vele mensen
LeeWARden omdat ze onbewust ver
band leggen met LeeuWINnen, of om
dat zij veel plaatsnamen kennen met
de klemtoon op de tweede lettergreep.
Dit is de tweeter die in een hoek van vijf en veertig graden is opgesteld.
Bovenaan is de akoestiknop te zien. Die regelt de draaibare reflector waardoor
het geluid van de hoge tonen zo wordt weerkaatst dat een volkomen natuurlijk
geluidseffect ontstaat en de oorspronkelijke klank van de concertzaal weer te
voorschijn komt.
De meeste muziekliefhebbers weten wel dat geluid voor een belangrijk deel door
wanden, plafonds en vloeren wordt weerkaatst voordat het onze oren bereikt.
Vooral in een concertzaal is dat goed waar te nemen: het geluid bereikt ons
letterlijk van alle kanten. Dat houdt ook in dat het orkest [of een combo of wat
dan ook] dat in een zaal speelt niet alle geluid rechtstreeks afvuurt op de
luisteraars maar deels via een omweg.
Die omWeg hangt nauw samen met de eigenschappen van die ruimte. Het hangt
af van de akoestiek. Als de wanden van een concertzaal erg glad en hard zouden
zijn wordt alle geluid dat er op terechtkomt meteen teruggekaatst zodat het
aandeel gereflecteerd geluid zeer groot is. We noemen zo'n ruimte „hard". Zijn
de wanden zacht, bij voorbeeld bekleed met een absorberend materiaal, dan is
de reflectie aanzienlijk minder. De wanden nemen dan zelf geluid op en de
reflectie is lang niet zo sterk als in het eerste geval.
Tussen het geluid dat wij direct en via
een omweg horen zit een bepaald
tijdsverschil. Als dat erg groot is
noemen we het een echo. In grote
kerken is dat soms zeer goed waar te
nemen. Zijn de tijdsverschillen kleiner
dan is er sprake van galm of nagalm.
Is er in het geluidsbeeld geen galm of
echo en dus geen reflectie dan is de
muziek doods en voor ons onaanvaard
baar.
Aan de andere kant willen we ook geen
galm of echo die te groet is want dan
gaan de geluiden door elkaar lopen en
wordt de muziek één akelige brei. Om
die redenen zijn concertzalen speciaal
ontworpen: zij hebben een specifieke
galmtijd en in principe is er dan een
ideale geluidsweergave.
Laten we eens nagaan wat er gebeurt
als in zo'n zaal een opname wordt
gemaakt van een concert. De op de
juiste plaatsen opgestelde microfoons
nemen al het geluid op. zowel het
directe als het indirecte. Als we later
thuis een grammofoonplaat ervan af
spelen horen we het totale geluidsbeeld
met alle directe en indirecte geluiden.
Natuurlijkheid teniet
Theoretisch is het totale geluidsbeeld
dus op natuurlijk wijze overgebracht
van de concertzaal naar de huiskamer.
Maar er is een aspect dat die natuur
lijkheid voor een belangrijk deel teniet
kan doen. Dat is de weergave via
luidsprekers. Die richten veelal het
geluid rechtstreeks op de luisteraar.
Daardoor ontstaat de indruk of men
door een heel klein gaatje in de wand
van de concertzaal mag meeluisteren.
Een soort „sleutelgateffect" dus. De
luidsprekers hebben dan het totale
geluidsbeeld veranderd. We hebben
immers gezien dat het geluid zich vrij
door een ruimte moet kunnen voort
planten. Maar de luidsprekers produ
ceren het gericht. De totale geluids
kwaliteit kan op deze wijze uiteraard
uitstekend zijn maar. van de „natuur
getrouwe weergave" komt minder
over dan de bedoeling is.
Het spreekt vanzelf dat men bij een
normale luidsprekerweergave niet al
leen gericht geluid hoort. Ook dat
verspreidt zich door de ruimte en
wordt deels gereflecteerd. Maar die
reflectie geschiedt niet zo natuurlijk al
reflectie geschiedt niet zo natuurlijk
als eigenlijk zou moeten zijn. Ook zijn
hier de eigenschappen van de luister
ruimte zeer belangrijk. In een „harde
ruimte" (moderne inrichting met me
taal, glas, steen en dergelijke) is er een
sterke, onnatuurlijke weerkaatsing.
Maar in een „zachte >ruimte" (veel
stoffering, meubelen) is geen of maar
weinig reflectie.
Er is nog een ander belangrijk aspect
voor wat betreft de geluidsversprei
ding in een ruimte. Lage tonen laten
zich niet erg bundelen. Die rollen ge
makkelijk op de. toehoorder af, zij
redden ziëh wel. Maar met de hoge
tonen is het heel anders gesteld. De
hoge tonen luidspreker (de tweeter)
straalt die hoge tonen sterk gebundeld
uit en de verspreiding is maar zeer
gering. Dat betekent onder meer dat de
luisteraar precies op de goede plaats
moet gaan zitten om alles te horen. Zit
hij ergens anders dan zal ltij geen
volledig geluidsbeeld waarnemen.
Voor elke versterker
Om dit en de andere genoemde ver
schijnselen te voorkomen is een luid
sprekersysteem met zowel directe als
indirecte geluidsweergave een grote
stap in de goede richting. Zo'n luid-
sprekersysteem is de Bose 301 met het
„direct/reflecting system" en de zoge
naamde „akoes.ti knop". Deze weer
gever bevat een luidspreker (de woo-
fer) die de lage tonen gemakkelijk door
de ruimte weergeeft. Maar de tweeter
die schuins in een hoek van vijf en
veertig graden is aangebracht straalt
de hoge tonen dus niet direct op de
luisteraar maar op de kamerwand. Het
resujtaat is duidelijk: de hoge tonen
worden eerst op de wand geprojecteerd
en bereiken dan pas via reflectering
het oor van de luisteraar. Zo wordt het
ruimtelijke effect van de concertzaal
in de huiskamer gebracht, er Is een
juistere klankkleur en plaatsbepaling
van de muziekinstrumenten.
Maar er is één voorwaardehet ruim
telijk effect kan alleen optimaal zijn
als de akoestiek van de kamer of de
luisterruimte ook optimaal is. We we
ten dat zachte wanden die niet of
nauwelijks reflecteren geen positieve
bijdrage leveren in een ruimtelijke
weergave. Juist om dat te overwinnen
bezit de Bose 301 die al genoemde
„akoesti knop". Daarmee kan het
ruimtelijk effect naar eigen smaak
worden ingesteld, onafhankelijk van de
akoestische eigenschappen van de
ruimte.
Die knop regelt namelijk een akoesti
sche reflector waarmee het geluid van
de hoge tonen luidspreker meer of
minder gereflecteerd in de ruimte kan
worden gestuurd. Dit is een van de vele
geniale uitvinden van professor Amar
G. Bose. Het zal duidelijk zijn dat met
deze deels indirecte weergave die bo
vendien naar omstandigheden en
smaak kan worden geregeld de boven
genoemde problemen die bij luidspre
kerweergave kunnen opduiken voor
een belangrijk deel worden voorko
men. Daarbij korht nog dat de weerge
vers op bijna iedere plaats in de
luisterruimte kunnen worden opge
steld en dat in geen geval de indeling
van de luisterruimte behoeft te worden
aangepast aan de opstelling van de
weergevers. Er behoeft niet met meu
belen te worden gesjouwd of steeds
naar andere plaatsen of standen van de
luidsprekers te worden gezocht en de
inrichting zoals die was. En ook dat is
een belangrijk aspect.
Uitgaande van de Stichting Federatieve Raad voor het Bejaar-
denwerk Soest.
Bureau: Middelwijkstraat 36, tel. 02155-19289.
Projektleidster: J. I. Hukema.
Spreekuur: dinsdag t.m. vrijdag van 9-10 uur.
Dienstencentrum, „De Drie Eiken", Dorpsplein 18, Soesterberg,
te. 034631402.
Leidster: A. H. Frankena.
Spreekuur: maandag t.m. vrijdag van 9-10.30 uur.
Dienstencentrum „Honsbergen", Wiardi Beckmanstraat 475,
Soest, tel. 02155-10607.
Leiders: A. F. van de Genugten en J. C. van Bochove.
Spreekuur: maandag t/m vrijdag van 9-10.30 uur.
Op bovengenoemde adressen kunt U alle inlichtingen krijgen
betreffende de dienstverlening aan ouderen,
enkele voorbeelden:
Warme-maaltijdvoorziening
Ontspanningsmogelijkheden
Cursussen
Bejaardenwacht bezoekdienst
Pedicuredienst enz. enz.
Voor een warme maaltijd kunt U zich ook rechtstreeks wenden
tot de volgende adressen:
Soestdijk Mw. G. Mirck-Luypen, Nassaulaan 4, tel.:
15592-
Soest-Midden Mw. M.A. Jansen-Moesenbroek, Kerkpad
NZ 57, tel.15588.
Soest-Zuid Mw. S. Steendijk-Geerlings, Bartolottilaan 16,
tel.: 16389.
Soesterveen Mw. T. Edelenbosch-Dijkstra, Veenbesstraat
532, tel.: 16540.
Honsbergen Hr. A.F. van de Genugten (leider diensten
centrum) Wiardi Beckmanstraat 475,
10607.
Soesterberg Mw. N. van Dijk-de Waal, Moerbessenweg 7.
tel.:03463-2322
Centrale admini- Mw. A.M. Mulders-de Klerk. Kerkpad NZ 54,
stratie warme- tel.: 13662.
maaltijden ook indien geen gehoor bij wijk adressen
Wijkhoofden bejaardenwacht:
Soestdijk
Soest-Midden
Soest-Zuid
Soesterveen
Honsbergen
Soesterberg
Mw. H. de Beer-Kerkhof (waarnemend).
KerkpadZZ57, tel.: 14448.
Mw. J.W.M. Gemen-Kalkman,
Kerkpad ZZ 84, tel.12947.
Mw. E.H. Out, Jac. Catslaan 13, tel.: 14512.
Mw. J. Dansen van Rossum (waarnemend)
Veenbesstraat 524, tel.: 10849.
Hr. J.C. van Bochove, Dienstencentrum
„Honsbergen", Wiardi Beckmanstraat 475,
tel.: 10607.
Mw. A.H. Frankena, Dienstencentrum
.jDe Drie Eiken", Dorpsplein 18, tel.:
03463-1402.
BOEKHOUDER DUURDER - De man
die ik mijn belastingzaken enz. laat
verzorgen, stuurt steeds meer rekenin
gen. In heb hem opgezegd, maar nu
krijg ik nog een nota over de „laatste
tejrmijn". Moet ik die betalen?
Antwoord: Uit uw brief moeten wij
opmaken, dat u nooit een vast tarief
hebt afgesproken en ook geen schrifte
lijke prijsopgave hebt gevraagd. U
hebt genoegen genomen met een vage
telefonische (en daardoor oncontro
leerbare) toezegging van een moge
lijke prijs. Dat is natuurlijk geen
definitieve prijs, omdat betrokkene
wel enig voorbehoud zal hebben ge
maakt, of gezegd kan hebben „vanaf"
of „voor eenvoudige gevallen" of der
gelijke. Bovendien hebt u tot op deze
maan alle voorgaande rekeningen wél
voldaan, ook al kwam het totaal per
jaar steeds hoger uit dan voorgaande
jaren. Op grond van het bovenstaande
zal geen enkele rechter u in het gelijk
stellen als u het tot een proces zou laten
komen. Omdat een deel van het werk
nog niet was gehonoreerd, zult u ook de
laatste nota nog moeten betalen.
PLATEN VERKOPEN - Wat voor
opleiding heb je te volgen en welke
diploma's en vergunningen zijn er
nodig om je te vestigen als grammo-
foonplatenspecialist?
Antwoord: De verkoop van grammo
foonplaten is in ons land geheel vrij en
valt niet onder de Vestigingswet Be
drijven. Krachtens de EEG-verdragen
is vrije vestiging uit een ander EEG-
land ook toegestaan, zodat uw West-
duitse echtgenote ook zo'n zaak mag
openen. Het enige wat wel verplicht
blijft, is de inschrijving van u óf van uw
echtgenote als ondernemer in het han
delsregister van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken in het ressort
waar bedoelde zaak wordt gevestigd.
Dit zijn twee Bose 301 luidsprekers waarvan het front is verwijderd. De onderste
in horizontale stand heeft links de lage tonen luidspreker, de woofer en rechts die
voor hoge tonen, de tweeter. Bij de bovenste, verticale, zijn die luidsprekers
onder en boven.
Op de woonboot Quinta, een voormalige Groninger zee-tjalk die eenvoudig
maar gezellig is ingericht, woont Eisse Kalk. Eisse Kalk, 40 jaar oud, is voor
zitter van de Initiatiefgroep Wijs op Weg, een groep die opkomt voor het open
baar vervoer, de fietser en voetganger.
De woonboot van Eisse Kalk ligt aan de Kattenburgergracht in Amsterdam,
de op één na drukste weg in de stad. Veel verkeer naar de haven en dé vlakbij
gelegen IJtunnel komt er over heen. „Het is dat ik van de binnenstad houd.
Anders was ik misschien, net als zoveel andere mensen, wel verhuisd naar een
of ander rustig dorpje. Want als voetganger of fietser is het hier levensgevaar
lijk", zegt Eisse.
Als kinderen en bejaarden niet meer rustig op straat kunnen spelen, wandelen
of fietsen, is er iets mis. Vandaar dat Eisse Kalk met anderen drie jaar
geleden de Initiatiefgroep Wijs op Weg heeft opgericht.
Wat is die Initiatiefgroep nu precies?
Eisse Kalk: „Het is eigenlijk geen
nieuwe groep. Het is een soort pres
siegroep van mensen uit groepen die
al bestonden. Die groepen komen alle
maal op voor openbaar vervoer, fiet
ser en voetganger. Zo zitten in de Ini
tiatiefgroep mensen van de Neder
landse Spoorwegen, van de streekbus
vervoerbedrijven, van de vervoers-
bond CNV, uit aktiegroepen als de
Eerste Enige Echte Nederlandse Wiel-
rijdersbond, Stop de Kindermoord,
Witkar, de Reizigers Openbaar Ver
voer en uit milieuorganisaties. Verder
hebben we er politici bijgehaald die
zich in hun partij met verkeer en ver
voer bezighouden.
Geen autootje pesten
„We willen geen autotootje pesten, zo
als wel wordt beweerd. Dat laten we
graag aan de automobilisten zelf over.
Maar als per jaar zo'n 1000 fietsers
en voetgangers, waaronder veel kinde
ren, in het verkeer omkomen, wegen
de voordelen van de auto niet langer
op tegen de nadelen. Aan de auto
wordt bovendien in de steden nog
steeds ruimte opgeofferd voor wegen
en parkeren, terwijl er grote behoefte
is aan ruimte voor woningen, groen
en speelplaatsen. Vergeet ook niet hoe
het landschap wordt aangetast door
al die wegen.
Waardoor je met de auto weer steeds
verder moet rijden om echt buiten te
kunnen zijn".
„Men vergeet bovendien dat veel men
sen geen auto hebben of het gewoon
niet kunnen betalen. Denk maar aan
bejaarden, huisvrouwen, mensen met
een uitkering en kinderen. Ik vind
dat zij, net als de automobilist, recht
hebben om zich te kunnen verplaatsen.
Net zo goed als mensen recht hebben
op goed onderwijs en goede gezond
heidszorg, hebben zij recht op goed
openbaar vervoer'
We kunnen, zegt Eisse Kalk, best wat
minder auto rijden, zeker in het woon
werkverkeer. Maar dan is het wel
nodig dat het openbaar vervoer wordt
verbeterd en zeker niet duurder wordt.
Ook aan de fietser en voetganger moet
veel meer worden gedacht: „Door het
autoverkeer komen de fietser en voetgan
ger steeds meer in de knel. Het wordt
daarom hoog tijd ook eens aan hen
te denken. Dat hoeft echt niet altijd
erg veel geld te kosten. Je hoeft niet
overal dure vrije fietspaden aan
leggen, zeker niet in de steden. Hier
en daar een straat afsluiten en andere
straten opnieuw indelen, geeft fietsers
en voetgangers voldoende vrije en vei
lige verkeersruimte. Met bulten en
verspringingen in het wegdek kun je
al een prachtig woonerf inrichten. Met
een goedkoop paaltje midden op de
weg, kun je de auto's al tegenhouden.
In landelijke gebieden zou je bijvoor
beeld op bepaalde tijden en dagen de
wegen voor auto's kunnen afsluiten.
Dan kunnen schoolkinderen en mensen
die van de natuur willen genieten, lek
ker en veilig fietsen en wandelen".
Met de reizende tentoonstelling
De regering laat, volgens Eisse Kalk,
alles maar een beetje op zijn beloop.
Maar veel gemeentebesturen willen
echt wel wat doen voor het openbaar
vervoer, de fietser en de voetganger.
Vaak weten zij echter niet hoe ze dat
moeten aanpakken. Dat geldt ook voor
aktiegroepen en buurtgroepen die het
anders willen. „Daarom heeft de Ini
tiatiefgroep Wijs op Weg besloten te
laten zien wat allemaal kan en wat ook
al gebeurt. We hebben een aantal
video-films en tentoonstellingen ge
maakt. Ze gaan over acht onderwer
pen: parkeren, aanpak binnensteden,
de buurtbus, woonerven, fietsroutes,
inrichting stationspleinen, vrije bus
banen en beperking van het autoge
bruik in landelijke gebieden. In iedere
film en tentoonstelling worden goede
voorbeelden gegeven. Er is ook een
boekje gemaakt, de Wijs-op-Wegwij-
zer, waar alles in staat. Dit materiaal
is uitermate geschikt voor buurtgroe
pen en aktiegroepen die ideeën willen
opdoen om de verkeerssituatie in hun
wijk te verbeteren. Maar ook voor
gemeentebesturen en provincies is de
reizende tentoonstelling en het boekje
erg handig. We hopen dat de bewoners
en gemeenten daardoor zelf aan de
slag gaan.
Hopelijk wordt het dan plezieriger de
bus te nemen of te wandelen en fietsen.
Want als kinderen niet meer veilig
kunnen fietsen en op straat kunnen
spelen, zijn wel wel goed op de ver
keerde weg".
praktische tips A** 1
voor
in de vorm van
een foto-drieluik
"De donkere kamer is niet donker meer", zei onlangs een vriend,
die een nieuwe hobby heeft ontdekt. Vroeger was hij een enthousi
ast zwart/wit-fotograaf, die zijn eigen foto's ontwikkelde in de
donkere kamer. Maar vorig jaar is hij overgeschakeld op kleur en
hij maakt nu de mooiste kleurvergrotingen. "En daarvoor" - zei hij
- "heb je eigenlijk geen donkere kamer meer nodig." Als ik zoiets
hoor, wil ik daar altijd meer van weten en dus ging ik, met een k
negatief van een kleurenfoto, waarop onze hond mooi stond te we
zen, naar hem toe. Dat negatief ging, net als vroeger bij het
zwart/wit vergroten, in een vergrotingsapparaat. Ik mocht kiezen,
hoe groot de foto mocht worden. "Flink groot", zei ik.
Het werd 't formaat 24 bij 36 centimeter. Het licht
ging uit en er werd gesleuteld aan wat knoppen
van eén toestel. "Datiseencolouranalyser", licht
te mijn adviseur toe. "Als je met zo'n apparaat
een beetje ervaring hebt gekregen en het staat
goed ingesteld, dan meet die analyser het juiste
evenwicht in de kleuren en dan kun je daarop
precies aflezen op welke manier je moet belich
ten". Het papier werd belicht en daarna opgerold
in een ontwikkelcylinder gestopt. Het licht kon
weer aan.
De foto werd in die "drum" ontwikkeld door na
elkaar drie verschillende vloeistoffen bij het opge
rolde papier te gieten. Na ongeveer een kwartier
kwam de foto er uit: een pracht van een kleuren
plaat van onze cocker spaniel. Ik plakte hem op
een stuk zelfklevend spaanplaat: een mooie wand
versiering. "Zoiets lukt natuurlijk niet altijd de
allereerste keer", zei m'n vriend, "maar dank zij
de ontwikkeling van nieuwe apparaten en materi
alen is zélf kleurvergroten nu echt niet moeilijk
meer".
