Voedingsgewoonten van
prille zelfverzorge
De voortgang in
de invoering van
de postcode
Ford Transit ,,Execubus
"Kies" biedt hulp
op kruispunten
in het onderwijs
„Komkommer" van
anderhalve meter
Scribofoon:
tekenen en schrijven via
telefoonverbindingen
Belangrijke data
99
5Met blijdschap
geven wij kennis.
Drukkerij Smit
Van Weedestraat 29
Telefoon 14152
Ontwikkeling van Philips
Telecommunicatie Nederland
Maatschappelijk
werk
23
Soester Courant van woensdag 21 februari 1979
23
Dit voorjaar is het Voorlichtingsbu
reau voor de Voeding begonnen met
een onderzoek naar de voedingsge
woonten van prille zelfverzorgers. een
naamgeving voor jongeren die nog
maar kort het ouderlijk huis hebben
verlaten en voor het eerst in de si
tuatie verkeren, dat ze voor zichzelf
moeten zorgen, in deze groep vallen
zowel studerende als werkende jonge
ren. alleenwonend of op een studen
tenflat. gehuwd/samenwonend of
ongehuwd, niet ouder dan 23 jaar.
Het onderzoek, dat in Amsterdam
werd uitgevoerd in samenwerking met
Bureau Veldkamp, omvatte 250 vraag
gesprekken en is kortgeleden afge
rond. Hieronder volgen enkele van de
resultaten.
V ooraf moet voor twee dingen gewaar
schuwd worden. In de eerste plaats
levert deze groep ondervraagden geen
representatief beeld van... de ..prille
zelfverzorger. Om dat te krijgen zou
een landelijke en moeilijk te trek
ken steekproef nodig zijn geweest. Ten
tweede is het goed van te voren op
te merken, dat waar hier van gedrag
sprake is, altijd bcwëcrd gedrag wordt
bedoeld. De onderzoeker moet hel al
tijd doen met het beeld dat de geen-
quèteerde van zichzelf schetst. Na
gaan of het met de werkelijkheid over
eenkomt zou een gecompliceerde ob
servatiemethode - zeg maar pottekij-
kerij - betekenen, die moeilijk te ver
wezenlijken is.
Over leef- en eetgewoonten van pril
le zelfverzorgers is weinig bekend. De
ideeën die er bestaan omtrent jonge
kamerbewoners, studenten of werken
de jongeren zijn vaak gebaseerd op
stereotype voorstellingen en vage ver
moedens.
In dat beeld figureert meestal wel het
eenpits butagasje en de kampeerpan.
het gebakken ei en de zak frites. Bij
het Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding groeit steeds meer het besef, dat
wil de voorlichting effectief kunnen
zijn, eerst basisvragen gesteld moeten
worden over de groepen waar het
Bureau zich op richt. Hoe is het ge
steld met de behoefte aan voorlich
ting? Hoe noodzakelijk is die voor
lichting objectief gezien? In deze ge-
dachtengang paste het onderzoek on
der prille zelfverzorgers. die in vijf
categorieën werden verdeeld: Alleen
wonende studerenden; gehuwde/sa
menwonende studerendenbewoners
van studentenflats; alleenwonende,
werkende jongeren; gehuwde/samen
wonende werkende jongeren. Van elke
categorie zijn 50 personen onder
vraagd. De volgende punten kwamen
onder meer aan de orde.
Relatie voeding - gezondheid
Gevraagd werd een aantal oorzaken
te noemen die in het algemeen nade
lig worden geacht voor de gezondheids
toestand. Slechte voeding" wordt
dan spontaan het meest genoemd
naast ..te weinig lichaamsbeweging"-.
I Bij deze openingsvraag wist men nog
niet dat voeding het onderwerp van
gesprek zou zijn). Bij rangschikking
van een groot aantal voorgelegde ne
gatieve invloeden komen bij alle groe
pen als belangrijkste naar vorenalco
hol. roken/drugs en te weinig li
chaamsbeweging. Het minst belang
rijk zijn dan: onregelmatig eten, wei
nig nachtrust en geluidshinder. Con
clusie: voeding wordt in verband met
gezondheid belangrijk gevonden, maar
samen met een aantal andere factoren.
Een andere vraag had direkt betrek
king op de eigen leefgewoonten. Om
hierin enig inzicht te krijgen werd
van een twaalftal „riskante gewoon
ten" gevraagd oï men op deze punten
nooit, wel eens of vaak zondigde. De
..zonden" die het meest begaan wor
den zijn dan: veel roken, te weinig
lichaamsbeweging en onregelmatig
eten.
^eel eten, vet eten en snoepen zijn
hier dus kennelijk niet bij. De gezondst
levende groep is nog die van de samen
wonende/gehuwde werkende/jonge
ren. die bij acht van de twaalf „ris
kante gewoonten" het minst zeggen
te zondigen.
Vitaminepillen en medicijnen wor
den door vrijwel niemand geslikt.
Visie op voeding
In hun visie op voeding zijn er tus
sen de groepen wèl aanzienlijke ver
schillen. De belangrijkste conclusie
lijkt hier. dat werkenden traditioneler
zijn voor wat betreft hun keuze van
de voeding dan studerenden. De eers
ten zijn het namelijk veel vaker eens
met de bewering „wat betreft warm
eten vind ik de gewone Hollandse pot
toch altijd het lekkerst", en ze geven
ook veel vaker te kennen dat ze
koken zoals hun moeder dat deed. om
dat dat (ook) het lekkerst is". Deze
laatste uitspraak vindt opvallend wei
nig bijval onder de bewoners van
studentenhuizen, die over het alge
meen behoren tot de prilste zelfver
zorgers, dat wil zeggen die relatief
het jongst en het kortst uit huis zijn.
Veertig a vijftig procent van alle on
dervraagden is niet zo geïnteresseerd
in nieuwe produkten. Een vijfde vindt
het belangrijk dat levensmiddelen snel
en gemakkelijk te bereiden zijn.
Er is gevraagd of de respondenten
wel eens eten klaarmaakten wat min
der lekker was, maar wel gezond. Uit
de antwoorden bleek dat 50r/r dat deed.
Als we een vergelijking maken met
een in 1976 verricht onderzoek onder
700 huisvrouwen in Noord- en Zuid-
Holland. dan zien we hetzelfde percen- -
tage. Huisvrouwen blijken echter een
grotere waarde te hechten aan de ge
zelligheidskant van het eten.
Er is ook aan de prille zelfverzorgers
gevraagd waarop speciaal gelet wordt
bij het boodschappen doen. Daar sprin
gen dan de „versheid" en de „datum
op de verpakking" duidelijk uit. Maai
er blijkt een enorme kloof te bestaan
tussen de praktijk (waar let op?)
en de norm (waar zou u op moeten
letten?). Met name bij het punt „voe
dingswaarde" zegt twee-derde van de
ondervraagden dat je daar sterk op
hoort te letten en maar éènvijïde zegt
dat ook te doen. Hetzelfde verschil
is er. hoewel in minder sterke mate,
ten aanzien van „kleurstoffen", „plas
tic verpakking" en „calorieën. De ca
lorieën (joules) krijgen trouwens in het
dagelijks leven nauwelijks aandacht.
Kcukenuitrusting
Welke mogelijkheden heeft de prille
zelfverzorger om zijn maaltijden te be
reiden?
Nu de PTT geruime tijd ervaring heeft
opgedaan met de conversie van adres
bestanden en betere inzichten bestaan
in het aantal nog te converteren be
standen kan een tweetal data worden
genoemd die betrekking hebben op de
afbouw van de gratis technische hulp
van PTT-zijde bij het converteren van
bestanden en op de relatie tussen de
postcode en het partijentarief.
Bestandhouders die nog geen contac
ten bij de PTT hebben gelegd voor
gratis hulp bij de conversie van hun
adresbestand (en), maar die wel ver
zekerd willen zijn van deze hulp van de
PTT, zullen hiervoor bindende afspra
ken gemaakt moeten hebben vóór 1
januari 1979. Deze bindende afspraken
kunnen worden gemaakt door het slui
ten van een „conversie-overeen
komst'^, U kunt zich wenden tot de
PTT-Voorlichtingsdienst in uw regio.
Verder laat het zich aanzien dat in
gaande 1 juli 1979 het vermelden varïde
postcode in de adressen één der voor
waarden zal zijn voor het verzenden
van post tegen partijentarief.
Zoals bekend bestaat reeds voor de
machtiginghouders van antwoord
nummers de verplichting steeds wan
neer zij het antwoordnummer afdruk
ken de postcode daarbij te vermelden.
Dit geldt ook voor publicaties via radio
en TV. De oude voorraden antwoord
kaarten, omslagen etc. kunnen worden
opgebruikt.
Aanvullingsblad op het postcodeboek
uitgave 1978
Het eerste aanvullingsblad op het post
codeboek (uitgave 1978) is vorige
maand verschenen en verkrijgbaar bij
de postkantoren. In dit aanvullingsblad
- een voorlopige uitgave - zijn de
mutaties van 15 oktober 1977 t/m 15
maart 1978 opgenomen.
De definitieve - cumulatieve - uitgave
zal in het 4e kwartaal verschijnen. In
deze uitgave zullen naast de aanvul
lende codereeksen ook de gewijzigde
en vervallen straatnamen worden op
genomen. Dit aanvullingsblad zal wor
den bijgewerkt t/m 15 augustus 1978.
Met ingang van 1979 zal elk kwartaal
een cumulatief bijgewerkt aanvul
lingsblad op het laatst uitgegeven post
codeboek verschijnen.
Wel eens komkommers van anderhal
ve meter lang gezien? Ze zijn te vinden
bij een tuinder in De Lier: Labu-kom-
kommers met een lengte van 1,50 tot
1,70 meter. De Labu is een komkom
merachtig gewas, dat in tropisch Afri
ka veel wordt geteeld. Tuinder W. A.
M. Kouwenhoven uit De Lier, een
liefhebber van bijzondere teelten, had
van een zwager van hem Labu-zaad uit
Mali toegezonden gekregen. Nu han
gen de kolossale vruchten, die 7 tot 9 kg
per stuk wegen, te pronken in zijn kas.
Het vruchtvlees van de Labu is binnen
in wattig; tegen de schil aan ligt een
laag kokosnootachtig vruchtvlees, dat
een komkommersmaak heeft. De rijpe
vruchten brengt tuinder Kouwenhoven
met twee stuks op een pallet naar de
veiling, waar de handel er graag 15,--
per stuk en ook wel meer voor over
heeft.
Een Ford Transit HM» Bus is door Star
Vans uit Bedford omgebouwd tot een
rijdend direktievergadereentruiu. Star
Vans is een Engelse firma, die zich
heeft gespecialiseerd in liet bouwen
van speciaal uitgeruste busjes.
Vier personen plus de bestuurder kun
nen gebruik maken van deze luxe ver
gaderzaal. die bedoeld is om gebruikt
te worden voor vergaderingen en dis
cussies. die ter plaatse dienen te wor
den gehouden.
Alle inzittenden kunnen plaats nemen
in comfortabele stoelen, voorzien van
een hoge rugleuning. De passagiers
stoel kan worden omgedraaid.
De toegang tot de vergaderruimte ge
schiedt door de normale zijdeur van
de bus. De bus is voorzien van ramen
met getint glas aan de zijkanten.
De Transit Execubus heelt vorder air
conditioning. kleurentelevisie, inge
bouwde stereo en een diclatoon. De
gehele vloer is voorzien van hoogpolig
tapijt en extra geluidwerend materiaal
is Ingebouwd M het dak en de' zij
wanden.
In een speciale kast achterin kunnen
jassen worden weggehangen en kun
nen koffers worden opgeborgen.
Het voertuig is uitgerust met een 2
liter benzinemotor met automatische
versnelling. Hij is In „metallic-silver"
gespoten met donkerblauwe vlak
ken. heeft een voorspoiler, brede alloy
velgen en met gas gevulde schokbre-
kers.
De prijs van deze luxe conferentie-
wagen bedraagt in Engeland ongeveer
ƒ38.000.-.
Primitief zijn de omstandigheden niet
(meer) te noemen, nu blijkt, dat bij
de alleenwonenden 50r/r de beschikking
heeft over vier of meer gaspitten in
de keuken en bij de andere groepen
80'/).
Alleenwonende studerenden en alleen
wonende werkende jongeren beschik
ken minder vaak dan anderen over
de luxe van vier of meer gaspitten.
Naast het aantal pitten, is het keu
kengerei van belang, zoals type pan
nen, oven. grill, koelkast.
In het algemeen blijken de alleensvo-
nende studerenden het minst vaak der
gelijke zaken te bezitten.
Vooral wat betreft oven en grill lopen
zij achter bij de andere groepenslechts
43r/r van deze groep heeft een oven,
9r/r e^n grill. Bij de alleenwonende
werkende jongeren is dat respectieve
lijk 60'/r en 25r/r, bij de overigen ze
ker zo hoog.
Vrijwel iedereen bezit een koelkast,
bijna niemand een hogedrukpan.
Behoefte aan informatie
Hoe zit het nu met de behoefte aan
informatie op het gebied van voeding,
en waar haalt men die informatie
zo al vandaan?
De belangrijkste bronnen van infor
matie blijken te zijn: kookboeken,
vrienden en familieleden en de dië
tist. terwijl daar voor de samenwo
nende/gehuwde werkende jongeren de
damesbladen nog bij komen. De alleen
wonende studerenden treden meer ac
tief op als informatiebron dan anderen.
Misschien hangt dit samen met het
feit, dat juist de groep alleenwonen
de studenten relatief vaak macrobio
tisch of vegetarisch eet.
Om de subjectief ervaren behoefte
aan informatie op voedingsgebied te
achterhalen is een aantal beweringen
voorgelegd, waaronder „als ik zo bij
mezelf kijk, vind ik dat ik al best ge
noeg weet over gezonde voeding". On
geveer de helft van de ondervraag
den is het met deze bewering eens,
de andere helft oneens.
Tweederde van de ondervraagden
geeft op verschillende manieren te
kennen meer informatie over guede
en verantwoorde voeding wenselijk te
vinden.
Maar nog geen derde van deze pril
le zelfverzorgers gaat zover zich „zeer
geïnteresseerd in voedingsproblemen"
te willen noemen, door alles wat ze
er over gelezen hebben.
Samenvatting en discussie
Uit de onderzoekresultaten - die hier
maar onvolledig de revue konden pas
seren - zijn een paar dingen duide
lijk geworden. Voorzichtig, en met het
eerder gemaakte voorbehoud, mag
worden gesteld, dat het beeld van
het butagasje en het vliegenkastje niet
- meer - met de werkelijkheid klopt.
De materiële situatie van prille zelf
verzorgers, in termen van keukenuit
rusting, is verre van primitief, de
koelkast praktisch overal aanwezig, de
oven geen onbekende. Met de kennis
van een aantal essentiële voedings
zaken is het niet minder gesteld dan
bij de eerder genoemde huisvrouwen
in Noord- en Zuid-Holland. Ook in dat
onderzoek bleek dezelfde discrepantie
te bestaan tussen norm en werkelijk
heid: men weet „het wel", maar han
delt er niet naar. Het zijn vaak an
dere factoren dan kennis alleen, die
de doorslag geven bij de keuze van
voedingsmiddelen.
Bij dit type bevindingen komt men
altijd voor het probleem te staan in
hoeverre dit implicaties heeft voor de
voorlichting:
moet men zich in de voorlichting
op de praktijk in plaats van op de
norm richten?
loopt de norm vooruit en past de
praktijk zich vanzelf aan?
Over de tweede vraag valt weinig
te zeggen, omdat relatief weinig onder
zoek wordt gedaan waarin dezelfde
personen een aantal keren onder
vraagd worden (panel-onderzoek). Wij
zullen voorlopig concluderen dat wij
ons moeten richten op de alledaagse
praktijk met concrete voedingstips.
Tweederde van de prille zelfverzorgers
geeft ook te kennen het meest te heb
ben aan een receptenboekje als ze
meer willen weten over gezond koken.
"Naar welke school gaat jullie .Vlarian \olgend jaar.' Heeft Paul ook ge
schiedenis in zijn vakkenpakket gekozen?". "He, waarom was jij gisteren niet
op de ouderavond? Was hartstikke interessant, joh. Ze vertelden over de
kinderen, dat ze volgend jaar naar een andere school gaan. en wal daar
allemaal bij komt kijken", "Ga jij naar de .Mavo? Ik ga lekker naar de
L.T.S.". "Ik wil later in een winkel werken".
Dit soort vragen en uitspraken zijn op
hel ogenblik schering en inslag in heel
wal gesprokken lussen buren, vrienden,
familieleden en scholieren. Dat is mol
•verwonderlijk.- wa,nt duizenden meis
jes en jongens staan met hun ouders
voor beslissingen, die heel belangrijk
zijn voor hun toekomst. Zo moeten de
ouders van zesdekiasseis in de lagers
schooi samen met hun kinderen en de
meester en jui uitmaken welke
school voor hun zoon ot dochter na
de lagere school de beste is. De derde
klassers in scholen voor middelblaar
algemeen voortgezet onderwijs i Mavo i
en scholen voor lager beroepsonder
wijs (LBO) moeten kiezen welke vak
ken ze ui. hun eindexamonpakkot wil
len opnemen. En m veel gevallen moét
ook nog bepaald worden welk soort
eindexamen ze precies gaan doen.
Want in hel LBO kun je vakken op
drie manieren volgen. Do derdeklas
sers in scholen voor hogoi algemeen
voortgezet onderwijs (Huvoi en voor
beieidend wetenschappelijk onderwijs
(VWO, dat is dus gymnasium en athe
neum i denken er ook al over na welke
vakken ze straks in hun eindexamen-
pakket zullen opnemen.
erschilleiido kanten
Meisjes en jongens moeten ui hel on
derwijs dus nog al eens keuzen maken
uit wegen die verschillende kanten
in gaan. Het Ministerie van onderwijs
en wetenschappen wil hen en hun
ouders graag helpen om goede beslis
singen te nemen. Met dal doei ver
spreidt dal ministerie deze hertst drie
verschillende uitgaven van het nieuwe
voorlichtingsblad Kies Dut is een
directe voortzetting van de Onder-
vvtjskrant voor Nederland die in
voorgaande jaren door dn ministerie
werd uitgegeven. Kies verschijnt
zoals gezegd ui drie verschillende uit
gaven. De eerste is bestemd voor zes-
deklasserijes m de lagere school en
natuurlijk hun ouders. De tweede voor
derdeklassers in scholen voor Mavo en
lager beroepsonderwijs. En de derde
voor derdeklassers m scholen voor
Havo en voorbeieidcnd wetenschappe
lijk onderwijs.
"Kies" I
De eerste aflevering van Kies ts
deze maand verschenen. AJJe lagere
scholen krijgen dertig exemplaren om
uit te delen aan hun zcsdeklassers.
Wat staat er in? In deze eerste Kies
wordt uitgelegd wat ei allemaal komt
kijken bij de overgang van Jagere
school naar voortgezet onderwijs zo
wordt van de kunt van O. en ver
teld. Achtei elkaar worden alle
vormen van voortgezet onderwijs be
handeld. Dat zijn MAVO. HAVO. WO.
lager technisch onderwijs, lager huis-
houd-en nijverheidsonderwijs, lager
economisch en achmnistruiiet onder
wijs. Jager middensiandsonderwijs en
lager agrarisch onderwijs. Benadrukt
wordt dat ouders niet moeten denken
dat het met die overstap van hun
kind naai hel voortgezet onderwijs al
lemaal wel van zeil zal gaan. Dut die
kinderen vanzelf wei op hun pootjes
terecht komen
Zijn er dan ouders die hun kinderen op
du gebied in de kou laten slaan.'
'Nou. in de kou laten staan, dut is
misschien wat weJ gezegd. Maar wij
vinden bij O. en Wtoch wel dal
ouders er niet genoeg op gewezen
kunnen worden dat ze actie! bij dit
soort zaken betrokken moeten zijn. Ze
moeten meedenken, meepraten en als
het muur even kan ook proberen mee
te beslissen. En. wal belangrijk is.
hel kind moet natuurlijk voorop staan.
Hel gaat er niet om wat ouders zeil
graag willen dut hun kind bereikt.
Nee.'hel gaal 'er om.dat een lund die'
onderwijsvveg inslaat, die het beste
past bij zijn ol haar-aard en aanleg.
Daarom benadrukken we ook in Kies
dal de keuze aan hel eind van de
lagere schooi grote betekenis heeft
voor de verdere toekomst van een
kind. Die keuze drukt, zou je kunnen
zeggen, oen stempel op hel verdere
leven van het kind
"Kies" 2
De tweede aflevering van Kies' ver
schijnt begin november. Alle scholen
voor middelbaar algemeen voortgezet
onderwijs en lager beroepsonderwijs
krijgen vijitig exemplaren om uil te
delen aan de derdeklassers. Aan O.
en W. de vraag wat er in deze Kies
aan bod komt. In deze Kies wordt
kort en duidelijk uitgelegd welke
vormen van verder leren er zijn voor
leerlingen van het Mavo en LBO'
vertelt de zegsman van O. en W. En
we leggen in deze Kies uit dat de
leerlingen van Mavo en LBO nu keuzen
moeten maken die van invloed zijn op
die mogelijkheden lol verder leren.
Vervolgens wordt dan in Kies 2 uit
voerig aandacht geschonken aan alle
soorten middelbaar beroepsonderwijs.
Aan de orde komt de overstap van
Mavo naar Havo. En verder worden
ook hel leerlingwezen, hul beroepsbe
geleidend onderwijs en liet vormings
werk behandeld
"Kies" 3
De derde ailevering van Kies ver
schijnt begin december. AJJe scholen
voor Havo en VWu (gymnasium en
atheneum i krijgen vijftig exemplaren
om uil le reiken aan de derdeklas
sers. Kies 3 behandelt zo vertelt
O. en VV„ 'onder meer de samen
stelling van hel vakkenpakket, de di
verse studierichtingen in het hoger be
roepsonderwijs en hel wetenschappe
lijk onderwijs i universiteiten en hoge
scholen i en de samenhang lussen deze
zaken bij liet uitstippelen van een weg
door onderwijsland.
Toegespitst
'Kies is volgens de zegsman van hel
ministerie toegespitst op de proble
men bij het maken van keuzen op
kruispunten m de onderwijsloopbaan
van meisjes en jongens. "Door de in
deling in drie afleveringen krijgen
leerlingen en ouders alleen die gege
vens. die te maken hebben met de
keuze waar. zij zelf voor slaan. Over
bodige iniornidlie werd voorkomen",
zo zegt hij.
Druk leven
Hebben vaders en moeders en onder
wijsgevenden wel tijtl voor gesprek
ken over dit soort zaken? Kijk. wij
weten natuurlijk ook wei dat de meeste
mensen een druk bezet leven leiden
zegt do woordvoerder van O. en VV.
„Maar de keuze uit verschillende on-
derwijswegen voor kinderen is zo be
langrijk dat daar gewoon tijd voor vrij
gemaakt moet worden. Het gaat om
het toekomstig levensgeluk van de kin
deren. Nou. en wie wil er niet dal zijn
ot haar kinderen straks goed terecht
komen?'
Andere geïnteresseerden kunnen een
exemplaar aanvragen bij de Centrale
directie Voorlichting van het Ministe
rie van Onderwijs en Wetenschappen.
Postbus 20551, 25U0 EN 's-Uravenhage.
Dal kan uitsluitend schriftelijk en we)
per briefkaart. Bij de aanvrage moet
opgegeven worden welke aflevering
van Kies men wil hebben. Ook scholen
die exemplaren le kort hebben, kun
nen er extra aanvragen.
van de 'geboorte' van onze unieke en smaakvolle Kennemer
Kaarten Kollektie. Receptie; op alle werkdagen
bi) ons aan de zaak. Alle aanstaande ouders
(óók zij die ons nog niet kennen via hun door
ons geleverde verlovings-. huwelijks- en/of
dankbetuigingskaarten
nodigen wij bij deze hartelijk uit
om uit die prachtige kollektie van 133
verschillende geboortekaartjes
hun keuze te komen doen!
Philips Telecommunicatie Nederland heeft een systeem ontwikkeld voor gra
fische communicatie [tekenen, schrijven] via telefoonverbindingen, de scribo
foon. Met een elektronische blocnote en een beeldscherm naast het telefoontoe
stel kunnen telefoonabonnees via dit systeem gelijktijdig met elkaar spreken en
corresponderen, d.w.z. het gesproken woord verduidelijken met tekeningen,
situatieschetsen en dergelijke. Dit kan zowel in het gewone telefoonverkeer
tussen twee abonnees, als bij telefonisch vergaderen en bij mobilofoonverkeer.
Volgend jaar zullen in Nederland een
aantal proefprojecten worden opgezet
om het systeem te evalueren. Wanneer
scribofoon na een aantal jaren inge
burgerd zou zijn, dan komen de kosten
van de apparatuur bij een telefoon
abonnee ongeveer op die van een
kleurentelevisie. In het begin zullen die
kosten uiteraard hoger zijn, door de
kleinere series waarin dan nog gefabri
ceerd zal worden.
Bij de ontwikkeling van de scribofoon
heeft Philips Telecommunicatie Ne
derland voortgebouwd op research aan
de TH Delft, waar het laboratorium
voor transmissie van informatie van
prof. dr. ir. J. L. Bordewijk, een
methode ontwierp voor overdracht van
beelden via radiozenders welke ook
mogelijkheden in zich bleek te hebben
voor overdracht via de telefoon. De
verdere ontwikkeling hield in, het toe
pasbaar maken van deze methode voor
beeldoverdracht in twee richtingen via""
telefoonverbindingen - en tevens "de
ontwikkeling van de apparatuur. Een
en ander gebeurde in nauwe samen
werking met het Dr. Neher laborato
rium van de PTT.
Voor die beeldoverdracht wordt een
zeer klein deel van de telefoonfrequen-
tieband (spraakband) gereserveerd -
overigens zonder dat dit de kwaliteit
van het telefoongesprek nadelig beïn
vloedt. Beeld en spraak worden dan
gecombineerd overgebracht, zodat
men tegelijkertijd kan spreken en
schrijven. Wanneer de één schrijft,
wordt die mogelijkheid voor de ander
automatisch géblokkeerd door elkaar
praten kan net nog, door eikaars beel
den heen tekenen is uit den bozen).
Beeldscherm en schrijftableau
Bij scribofoon wordt dus gebruik ge
maakt van een beeldscherm en een
elektronische blocnote ofwel schrijf
tableau. Dit laatste bevat een print
plaat met gedrukte bedrading: veertig
verticale draden aan de bovenkant, en
veertig horizontale draden aan de ach-
Stichting Maatschappelijk Dienstver
lening Soest.
Burg. Grothestraat 51, Soest, tel. 02155-
19004.
Spreekuur: Afdeling gezinsverzorging
en bejaardenhulp
in Soest: iedere werkdag van 9.00 uur
tot 10.00 uur
in Soesterberg: in het Dorpshuis,
Dorpsplein 17, tel. 03463-2606;
iedere donderdag van 9.00 uur tot 10.00
uur.
Afdeling maatschappelijk werk
in Soest: iedere werkdag van 9.00 uur
tot 10.00 uur en van 16.00 uur tot 17.00
uur.
in Soesterberg: eveneens in het Dorps
huis; iedere donderdag van 10.30 uur
tot 11.30 uur.
Maatschappelijk werk
Protestants Sociaal Centrum
Maatschappelijk werk, gezinsverzor
ging en bejaardenhulp voor Amers
foort en omgeving. Telefoon 033-10441.
Kantoor Braamweg 34, tel. 18140.
Spreekuur mej. J. Poortman; iedere
donderdagmiddag van 14.00 tot 14.30
uur.
ADRESSEN TE SOEST
Afdeling maatschappelijk werk:
Kantoor Braamweg 34, tel. 02155-18140.
Spreekuur van mevr. E. Kamper:
dinsdag t/m vrijdag van 9-10 uur en
volgens afspraak.
Afdeling Gezinsverzorging en
bejaardenhulp:
Kantoor; Braamweg 34, tel. 02155-
18140.
Spreekuur van mej. A. Braggaar:
iedere dinsdagmiddag van 14.00-14.30
uur.
Gemeentelijke Sociale Dienst afdeling
maatschappelijk werk:
Kantoor: Lange Brinkweg 79. tel.
16744. toestel 322. Spreekuur maat
schappelijk werkenden, maandag t/m
vrijdag 8.30 tot 10.00 uur.
CPS-Centrum voor Psychosociale Hulp
verlening Soest
Van Goyenlaan 142 - tel. 21598.
Spreekuur volgens afspraak.
terkant van het plaatje. Door dat
netwerk van draden verplaatst zich
zeer snel een spanningsveldje. Wan
neer men nu schrijft op het papier dat
op het schrijftableau is gelegd, dan
fungeert de pen als antenne: hij signa
leert wanneer het passerende span
ningsveldje maximaal is, d.w.z. wan
neer dit vlakbij de pen is. Omgekeerd
„weet" nu het systeem ook waar de
pen zich bevindt, immers de grootte
van het tijdsverschil tussen het uitzen
den van het puisje en het gesignaleerd
worden door de pen, correspondeert
steeds met een bepaalde positie op het
schrijftableau.
Deze posities worden dan overge
bracht via de telefoonverbinding en
zichtbaar gemaakt op het beeldscherm
bij de andere telefoonabonnee. De
snelheid van de beeldoverdracht komt
overeen met de normale schrijfsnel
heid.
Telefonische vergaderen
Toepassing van de scribofoon zal zich
ongetwijfeld niet beperken tot derge
lijke „een-op-een"-verbindingen. Ze
ker bij telefonisch vergaderen of con
fereren (een groep aan de ene kant van
de lijn en een groep aan de andere
kant) biedt scribofoon aanvullende fa
ciliteiten.
Datgene wat de ene conferentiedeel
nemer tekent of schrijft, verschijnt op
de beeldschermen bij alle deelnemers.
Deze kunnen bij voorbeeld aanvullin
gen of wijzigingen voorstellen („gum
men" is ook mogelijk bij de PTN-scri-
bofoon) - ofwel, men vraagt speciale
aandacht vooreen bepaald detail in het
beeld. Dit kan dan door de „schrijver"
met de pen worden aangeduid, zonder
dat die markering blijvend in het beeld
wordt opgenomem. Men kan zo'n „te
lefoontekening" samen met het gelijk
tijdig gevoerde gesprek ook vastleggen
op een gewone cassetterecorder, om
later beide opnieuw weer te geven.
Bij mobilofoon-toepassingen van scri
bofoon kan men denken aan politie en
brandweer die snel een situatieschets
willen doorgeven aan de centrale.
Internationale belangstelling
Een toepassing waarvoor Philips Tele
communicatie Nederland inmiddels al
internationale belangstelling heeft ont
moet (met name van Saoedi-Arabië en
Koeweit) is „teleklas". Een voorbe-
speelde cassette voor taalonderwijs
kan door de leerlingen dan niet alleen
worden nagesproken, maar ook nage
schreven. Het nut daarvan is niet
beperkt tot het leren van Chinees,
Japans, Arabisch e.d.. Dichter bij huis
is het onderwijs in het Fries - daarvoor
wordt thans reeds gebruik gemaakt
van scribofoonapparatuur van de TH-
Delft, waarbij beeld en geluid worden
overgedragen via de zender Smilde.
PTN hoopt dat, in samenwerking met
NOS, universiteiten en hogescholen,
deze vorm van „teleklas" in de nabije
toekomst kan worden uitgebreid. Leer
zaam zal het zeker zijn - maar leuker is
misschien de mogelijkheid om via de
radiozender getekende stripverhalen
uit te zenden (picture radio). Met
scribofoon is dit ook mogelijk door het
afspelen van een gewone geluidscas
sette waarbij op het ene spoor de tekst,
op het andere spoor de plaatjes staan.
Compacter en goedkoper
Na een grondige voorstudie heeft de
groep Grafische Communicatie van
PTN de afgelopen anderhalf jaar de
eerste apparatuur ontwikkeld voor
scribofoon. Werd voor beeldweergave
aanvankelijk gebruik gemaakt van os-
cilloscopen, thans worden tv-beeld
schermen gebruikt. In de toekomstige
apparatuur zullen ook speciale i.c.'s
(geïntegreerde schakelingen) worden
toegepast. De apparatuur kan zodoen
de compacter worden en op den duur
ook goedkoper dan in het begin. Prijs-
bepalend zal echter ook in de toekomst
zijn het centrale kastje naast het
telefoontoestel, waarin voeding, scha
kelingen en filter zijn ondergebracht.
Technisch moeilijk en arbeidsintensief
is nl. de fabricage van het filter dat het
gesproken woord scheidt van de beeld
informatie. Een principieel ander fil
ter-systeem vereist fundamentele re-
search. waarvan we resultaten mogen
verwachten omstreeks 1985. Maar in
tussen zullen we dan al aardig ver-
trouwd zijn met de vele uiteenlopende
mogelijkheden van scribofoon.
