Wijkcentrum zonder make-up
VERBETERD
PROGRAMMA
Vrijdag a.s. - 's morgens om 10.30 uur, zal H.K.H. Prinses Beatrix de
nieuwste aanwinst van Soest, het Dorpshuis en Wijkcentrum "De
Foto Herman van Dam Borg" officieel openen. Een week geleden heeft U in de Soester Cou
rant kunnen lezen wat "De Borg" straks allemaal te bieden heeft.
Vandaag een exclusief vraaggesprek met Milly van Stiphout-Croonen-
berg, de vrouw die, meer dan wie ook in Soest en omgeving, aan de
wieg van "De Borg" heeft gestaan en het volwassen heeft gemaakt.
Milly van Stip hout-
Croonenberg
"Op welke wijze kwam
«en financieel akkoord tot
stand"
"Heeft de burgerij van
Soest de gevraagde "con
tributie" voldaan?"
Opening Dorpshuis "De Borg"
vrijdag op 5 en 6 oktober 1979
17
Soester Courant van woensdag 3 oktober 1979
17
Dorpshuis "De Borg
"Wanneer is het plan ont
staan dit project te be
ginnen?"
In 1974 is er een werkgroep
gestart onder leiding van mijn
voorganger, de toenmalige
wethouder K.de Haan. Een
werkgroep die zich in de eerste
plaats ten doel had gesteld na
te gaan of de gemeenschaps
ruimten van de scholen niet
iets groter kon worden om te
komen tot een stukje "dorps
huis". Dat was het allereerste
begin. Allerlei Soester vereni
gingen en instellingen werden
uitgenodigd daarover mee te
praten. Ze kwamen maar al te
graag, omdat Soest op dit ter
rein een vol-onontgonnen ge
bied was. Na het overlijden
van wethouder De Haan heb
ik zijn taak overgenomen. In
eerste instantie kwamen we tot
de conclusie dat het gebrek aan
ruimte voor verenigingen en de
daaraan gekoppelde zalennood
groter was dan wij ons had
den voorgesteld. Eerder was
over dit onderwerp al eens een
nota verschenen van een stuur
groep die alles op een rijtje
had gezet, maar de werkelijk
heid werd pas goed duidelijk
toen alle in de werkgroep ver
tegenwoordigde instellingen en
verenigingen met hun klachten
en verlangens kwamen. Heel
concreet kwam toen al spoedig
vast te staan dat de nieuw
bouwwijk Overhees een be
hoorlijk dorpshuis annex wijk
centrum moest hebben waar
van heel Soest mee zou kun
nen profiteren.
"Was iedereen in de
werkgroep enthousiast
over de "dorpshuis"-ge
dachte?"
Er werd om begrijpelijke re
denen in eerste instantie ver
schillend over gedacht en ge
sproken. Over één zaak was
men het echter in alle opzich
ten eens: er moest ruimte
komen. De R.K.gemeenschap
die de H.Joannes-parochie
vormt had natuurlijk andere
motieven dan een toneelvereni
ging. Er was bijvoorbeeld de
kunstenaarsvereniging Artis-
hock, die sinds enkele jaren al
de wens te kennen had gege
ven om te decentraliseren. Op
hun verlanglijstje stond een
aparte ruimte voor volwassen
mensen en jonge kinderen. De
peuterspeelzaal moest in een
nieuwe wijk met jonge gezin
nen, waarin verhoudingsgewijs
de meeste kinderen worden ge
boren, ook een onderkomen
hebben. Een nieuwe wijk zon
der een bibliotheekvestiging
leek ook allerminst aantrekke
lijk, en dan waren er natuur
lijk nog de vele en begrijpe
lijke wensen van de Sport
stichting. Bovendien waren er
rapporten van de dienst Maat
schappelijke Dienstverlening
Soest, waaruit bleek dat de
meeste probleemgevallen zich
in Overhees afspeelden. Alle
maal dus verschillende belan
gen, maar iedereen wel op zoek
naar ruimte.
"Hoe kwam men tenslotte
uit op het begrip "dorps
huis"?"
Het begrip dorpshuis lijkt mis
schien een vondst, maar is het
in feite niet. Het is langzamer
hand gegroeid. Wij zijn met z'n
allen om de tafel gaan zitten
om tot multifunktionele ruim
ten te komen. Daar was bij het
begin verder geen gedachte
over. Het is een groeiproces
geweest. Het is uiteindelijk de
architect die de gedachte en
het karakter dorpshuis ge
maakt heeft. Vooraf zijn wij
met architect Cor Kalfsbeek
naar een vergelijkbaar dorps
huis in Norg geweest. Daar
heeft hij o.m. ruimten gecre-
eerd voor verschillende disci
plines, die desondanks toch een
saamhorigheidsgevoel op
riepen. Verder zijn wij vooraf
gaan kijken naar vergelijkbare
dorpshuizen in Haarlem, Hou
ten, Schalkwijk en Eindhoven.
Het dorpshuis in Norg heeft
tenslotte model gestaan voor
hetgeen in Soest "De Borg"
heet.
Vanaf de dag dat wij met z'n
allen wisten wat wij wilden is
er werkelijk eindeloos met
C.R.M. gesproken, het minis
terie waar veel geld vandaan
moest komen. Binnen de Raad
in Soest zijn er ook vele uren
aan besteed. Plannen maken,
en plannen realiseren zijn uit
eindelijk twee totaal verschil
lende zaken. Dat werd vooral
bij C.R.M. spoedig duidelijk.
Groot enthousiasme voor de
plannen, maar de eerste schet
sen en begrotingen lagen nog
niet op tafel in Den Haag, of
ook de problemen dienden zich
aan. Problemen die vooral be
trekking hadden op de opper
vlakte van het project. Men
vond het namelijk veel te groot
op basis van het aantal in
woners en op basis van het
multi-funktioneel gebruik. In
het oorspronkelijke plan dat
wij hadden ingediend waren er
aparte ruimten voor Artishock
en de Peuterspeelzaal en had
den de theater-c.q. muziekzaal
een grotere omvang. Niet al
leen C.R.M., ook de financi
ële commissie van de gemeen
te Soest stelde de eis dat de
oppervlakte moest worden ver
kleind. Voorjaar '76 is het hele
project toch wel wat broos ge
weest. Als werkgroep moesten
wij door de gestelde eisen
water bij de wijn doen. Tege
lijkertijd had je natuurlijk je
eigen verantwoordelijkheid en
wensten wij in onze concessies
niet zóver te gaan dat er van
onze opvattingen en intenties
weinig of niets overbleef. Wij
hebben ons echt toen de gewe
tensvraag gesteld of alles
waarmee we bezig waren nog
wel zinvol was. Per slot van
rekening bouw je zoiets kost
baars niet alleen met het oog
op vandaag, maar meer nog
met het oog op morgen. We
hadden wat de capaciteiten
betreft duidelijk rekening ge
houden met de bouw van Over
hees III en IV, en hadden het
toegerekend aan een deel van
Klaarwater en Smitsveen en
natuurlijk aan Overhees I en II.
De vertaling van het water bij
de wijn doen kwam er op neer
dat we moesten instemmen
met het feit dat de bouw
kosten van zeven miljoen
werden teruggebracht tot vijf
en een half miljoen. Dat was
nog net acceptabel, verder
zouden wij niet zijn gegaan.
Voordat het sein wat de bouw
betreft op groen werd gesteld
is er de bepaling gemaakt dat
de Soester burgerij een bij
drage van 75.000,- voor de tot
standkoming van het project
moest bijdragen. Dat is een
probleem waar je levensgroot
tegenaan loopt. Geen probleem
dat typisch betrekking heeft op
Soest. Het heeft te maken met
een mentaliteit en gedachte die
er van uitgaat dat uitsluitend
de overheid voor dit soort za
ken heeft te zorgen. Wat "De
Borg" betreft is die opvatting
volkomen onjuist. "De Borg"
is eigendom van, en wordt ge
ëxploiteerd door een stichting.
In die stichting is de gemeen
te Soest slechts door de heer
Logtestein en mij vertegen
woordigd. Natuurlijk is het
voor mij echt wel een teleur
stelling geweest dat die
75.000,- er vóór de opening
van "De Borg" nog niet zijn.
Je voelt je bij iedere steen en
drempel van het project be
trokken, je rekent bijna van
zelfsprekend op ieders begrip
en medewerking. Aan de an
dere kant is het ook zo dat ik
er rekening mee heb gehouden
dat die teleurstelling er wel
eens aan zou kunnen komen
Ik had het voorbeeld aan wat
zich in een vergelijkbaar ge
val in Zeist heeft afgespeeld.
Daar kwam van de burgerij
niet meer dan duizend gulden
op tafel. Vergelijk ik die bij
drage met de 36.000,- die wij
nu hebben geteld, dan hoeven
wij zeker niet te wanhopen.
Het is aantoonbaar dat het
vooral, misschien wel uit
sluitend de kleine dorpen zijn
waar dit soort akties voor
honderd procent slagen. In Ab
coude, waar ik vandaan kom,
heb ik het meegemaakt dat een
gemeenschap van circa 8000
mensen binnen zes weken een
bedrag van een ton bijeenge
bracht hadden als bijdrage
om de bouw van een zwembad
te financieren. Het heeft heel
duidelijk te maken met een
stukje gemeenschapszin. In
Soest hebben wij dat natuurlijk
ook, alleen ligt het hier wat
gecompliceerder. Soest is in
wijken opgedeeld, telt veel in
woners die buiten hun woon
plaats werkzaam zijn en maat
schappelijk bezien is het hier
nogal gevarieerd. Ik wanhoop
overigens niet dat wij het ge
vraagde geld niet zouden
krijgen. De 75 mille moet eerst
na een jaar "De Borg"-exploi-
tatie op tafel komen.
"Zijn er ooit doorslagge
vende bezwaren tegen
"De Borg" ter sprake ge
komen?"
Natuurlijk is er hier en daar
oppositie geweest. Een mens
zou niet zonder kunnen. Wer
kelijk doorslaggevende be
zwaren die ons aan het twij
felen zouden moeten brengen
heb ik nooit gehoord. Vanzelf
sprekend is er niet licht getild
aan de financiële konsekwen-
ties van het project. Straks na
de officiële opening is "De
Borg" het kostbaarste gebouw
dat Soest kent. Het feit dat in
"De Borg" een bibliotheek zit,
heeft nogal wat weerstanden
opgeroepen. Tegenstanders
vonden dat je je lectuur maar
in de Albert Cuyplaan moest
blijven halen. Ik vind dat een
bibliotheek heel duidelijk wél
in "De Borg" thuishoort. Dat
heeft dan weer te maken met
je opvattingen en standpunten
ten aanzien van cultuurbeleid.
Een voorziening die door 30%
van je burgers wordt gebruikt
moet je als het ware koesteren.
Met alle mogelijke middelen
moet je die binnen het bereik
van een zo'n groot mogelijk
aantal mensen brengen. Het
voorziet duidelijk in een be
hoefte, dan moet je er dus ook
een stuk service-verlening voor
over hebben. Lezen, kennis
vergaren, is belangrijk voor
ieder mens. Ik ben mij er echt
wel van bewust dat de ser
vice in "De Borg" veel geld
vraagt, maar ten aanzien van
het beleid dat mij voor ogen
staat kunnen wij niet met min
der.
"Is het "dorpshuis" niet
teveel gericht op be
woners ,van nieuwe
wijken?"
De vraag is in een juiste con
clusie verpakt met betrekking
tot het Dorpshuis-gedeelte bin
nen het wijkcentrum. Het is
echter in geen enkel opzicht
van toepassing op de zaalruim
te. Nu al blijkt dat vereni
gingen die een funktie in Soest
hebben, de schaakclub, de bad
mintonclub, de toneelvereni
ging, de bridge-club en noem
maar op, onze belangrijkste
huurders zijn gaan worden. De
afstand van bijvoorbeeld Soest-
Zuid of Soest-Midden levert tot
nu toe geen enkel bezwaar op.
Verder is het de bedoeling dat
er in nauwe samenwerking met
het bureau Onderwijs en Cul
tuur van de gemeente Soest
een aantal voorstellingen in de
theaterzaal wordt gegeven.
Kleine theater-produkties kun
nen ook in "De Borg" terecht,
't Nut zal er o.m. aktief zijn.
10.30 uur:
10.30-11.00 uur:
ca. 11.45 uur:
13.45-15.45 uur:
19.00 uur:
20.00-24.00 uur:
19.30-20.00 uur:
19.30 uur:
20.30-24.00 uur:
Zaterdag
6 oktober:
08.45-10.15 uur:
10.30-12.00 uur:
10.00 uur:
10.00 uur:
10.00 uur:
10.00-16.00 uur:
14.00-16.00 uur:
13.00 uur:
15.00 uur:
20.00 - 24.00 uur:
20.00 - 21.00 uur:
21.00 uur:
Ontvangst van genodigden en opstellen school
kinderen.
Aankomst van H.K.H. Prinses Beatrix.
Welkomstwoord door burgemeester;
zang van schoolkinderen en
openingshandelingen.
Rondleiding van de Prinses;
ontvangst genodigden in de grote zaal.
Afscheid van H.K.H. Prinses Beatrix.
Open Huis voor de leerlingen van de kleuter
en basisscholen in Overhees met diverse acti
viteiten in het gehele gebouw.
Inspelen van het orgel in de dagkerk van de
R.K. Joannes-parochie.
OPEN HUIS: met activiteiten/informatie in de
ruimten van: Artishock/Peuterspeelzaal;
bibliotheek; maatschappelijke dienstverlening.
Rondgang P.V.O.
Badmintoninstuif door badmintonvereniging
Selby met om ca. 21.00 uur een optreden door
een aantal Nederlandse topspelers waaronder
Rob en Piet Ridder, Herman Leiderleijer en
Guus v.d. Vlugt.
FEESTAVOND met volgende optredens:
20.30 uur - Boerendansgroep;
20.50 uur - Turkse muziek- en dansgroep;
21.30 uur - Animato
21.50 uur - Volksdansgroep;
22.40 uur - Joego-slavische dansgroep;
23.00 uur - Animato.
Kraampjes van:
kaashandel Van Dijk
wijnhandel Van Der Linden;
Bakker Faas.
Sportinstuif voor de groep l/m 9 jaar.
Sportinstuif voor de groep van 10 t/m 13 jaar.
Rondgang en demonstratie van De Springbokken.
Tekenwedstrijd, georganiseerd door de Neder
landse Middenstands Spaarbank.
OPEN HUIS met activiteiten/informatie in
diverse ruimten.
Openstelling bowlingbanen; gratis kaarten af
te halen op vrijdagavond vanaf 20.00 uur.
Voorstelling "Onderste uit de kan" door Elly
en Sonja; gratis kaarten af te halen op vrijdag
avond vanaf 20.00 uur.
Basketbalwedstrijd van een jeugdselectieteam
van The Red Stars, leeftijd 10-12 jaar; tegen
een nog te bepalen tegenstander.
Basketbalwedstrijd van een seniorenselectie-
team van The Red Starstegen een nog te
bepalen tegenstander.
Finale amateurfestival met tussendoor gelegen
heid tot dansen.
Demonstratie boksen; o.a. conditietraining,
stoten, slaan en sparrings-wedstrijden o.l.v.
de heer A.v.Engelen.
Demonstratie Taekwon-do; o.a. conditie
training, basistechnieken, éèn-staps-technieken,
trap- en stootoefeningen in beweging en spar
ringsoefeningen o.l.v. de heer H.Boersma.
Het zal er geen behelpen wor
den. Qua licht en geluid is er
in de toneelzaal absoluut
sprake van een professionele
aanpak, en voor de rest zal het
stichtingsbestuur in de toe
komst moeten aftasten waar
voor men in Soest belangstel
ling heeft. Overigens is het na
tuurlijk niet zo dat men in het
"De Borg"-theater grootse
schouwburgprodukties mag
verwachten. Daar is het niet
op ingesteld. Dat er echter veel
kan zal de toekomst aantonen.
"Hoe ziet Milly van Stip-
hout-Croonenberg haar
toekomst in "De Borg"?"
Officieel heb ik er van gemeen
telijk standpunt uit gezien met
ingang van 1 januari a.s. geen
bemoeienis meer mee. Dan
treed ik af als voorzitster en
zal ook het raadslid Logtestein
de gemeente niet meer ver
tegenwoordigen. Vertegen
woordigers van de stichting
zijn: Pastoraat, Artishock, Ge
bruikersraad, wijkvereniging
Overhees en wellicht straks be
sturen van andere wijkvereni-
gingen, Peuter Speelzaal,
Sportstichting, Bibliotheek,
Stichting Maatschappelijke
Dienstverlening. Dat zijn de
mensen die samen "De Borg"
levensvatbaarheid moeten ge
ven.
"Is "De Borg" in de toe
komst niet een financiëel
zorgenkind?"
Het is mijn absolute overtui
ging dat dit niet het geval zal
zijn. De Stichting is voor haar
inkomsten afhankelijk van de
huur van verenigingen en in
stellingen, die op hun beurt
weer gesubsidieerd kunnen
worden. Tegelijkertijd is de
stichting afhankelijk van de in
komsten die ze uit het dorps
huis haalt. Het is geen toeval
dat er prachtige bowlingbanen
en een fraaie bar zijn. De ze
kerheid is er dat de vaste parti
cipanten sportstichting e.a. een
belangrijk deel van de vaste
lasten opbrengen. De gemeen
te Soest zal in principe geen
tekorten voor haar rekening
nemen. Over dat laatste heeft
men zich in een Raadsbesluit
heel duidelijk uitgesproken.
"Is, nu "De Borg" er
staat, geloof in particu
lier initiatief in stand ge
bleven?"
Ik heb ontzettend veel respect
voor de energie en het werk
dat particulieren in zo'n ge
bouw hebben zitten. We hebben
echt jaren om de tafel geze
ten. Ik ken mensen die tussen
toen (1975) en nu (1979) twee
avonden per week van hun
vrije tijd hebben gegeven. Kom
mij niet vertellen dat het parti
culier initiatief in Soest niets
zou voorstellen. Neem een man
als v.d.Haar, hij is penning
meester, wat die aan vrije tijd
heeft gegeven is onvoorstel
baar. Ik noem er nu maar
eentje, er zijn er veel meer.
Mijzelf laat ik buiten be
schouwing. Ik ben er tenslotte
voor ingehuurd, al geef ik di
rect toe heel erg blij met "De
Borg" te zijn. Wat die parti
culieren aan vechtlust hebben
laten zien. Ongelooflijk. Zo'n
stemming van het zal en moet
er komen. Dat hebben ze dan
toch maar met elkaar volge
houden, zonder dat daar bonje
over kwam. Dat is toch wel erg
knap, vooral als je bedenkt dat
ieder daar voor zijn belangen
opkwam. En het waren toch
hier en daar knap tegenstrij
dige belangen: Artishock, de
kerk, Maatschappelijk werk,
de Bibliotheek en noem maar
op. Met z'n allen hebben die
mensen op het hoogst haalbare
gemikt. Zij zijn daarin vol
komen geslaagd. Wat mij be
treft vond en vind ik het nog
steeds jammer dat de grote
theaterzaal die ons voor ogen
stond er om financiële redenen
niet is gekomen. Vooral ten
aanzien van amusement en cul
turele vorming zou zo'n grote
zaal zoveel meer mogelijkheden
hebben gehad. Hoofdzaak is
echter dat Soest met de komst
van "De Borg" ruimte heeft
gekregen voor tal van aktivi-
teiten.
"Wat is na "De Borg"
het volgende project?"
Voorlopig is uitvoering geven
aan het Welzijnsplan mijn
eerste en voornaamste op
dracht. Wat bij mij daarin het
zwaarst weegt zijn de proble
men rond de buitenlandse
werknemers. Als wij daar op
korte termijn niet iets aan doen
dan ontstaat een situatie die
onaanvaardbaar is. In de eer
ste plaats zullen wij aandacht
moeten schenken aan de huis
vesting, en tegelijkertijd zorg
hebben voor de zogenoemde 2e
generatie. Zorg voor de zwer
vende kinderen van circa 1000
buitenlandse werknemers in
Soest. Er ligt een cultuurkloof
tussen ons en die mensen die
je niet voor mogelijk houdt.
Een onvoorstelbaar probleem.
Hoe werk je dat in de prak
tijk op een behoorlijke manier
uit? We zullen de buitenlandse
werknemers en hun kinderen
binnen onze verenigingen en
instellingen moeten inte
greren. Ook al moet je respect
hebben voor de eigen cultuur
patronen van die mensen, toch
zul je moeten blijven proberen
ze binnen eigen instellingen te
krijgen. Mensen die laten
blijken dat ze binnen onze sa
menleving blijvende burgers
zijn, mag je niet aan de kant
laten staan. Niemand heeft het
recht mensen bewust op eiland
jes in onze samenleving te
plaatsen. Dan ben je bezig met
verbanning op ongemotiveerde
gronden en dat is onmenselijk.
De oplossing vraagt maar om
één principe: solidariteit. Mis
schien heb ik een bord voor
mijn kop, maar ook in Soest
geloof ik in dit principe. Ik
biijt er van uit gaan dat men
sen best goed willen, mits je ze
van de noodzaak doordringt.
Als 't niet zo werkt ben ik mis
lukt in het overbrengen van de
boodschap. Ik geloof echter
niet dat mensen zo afwerend
zijn, zo weinig solidair dus,
dat ze bewust, willens en we
tens, een ander in de kou
laten staan. Als ik dat ooit zou
moeten geloven en aan
vaarden, dan stap ik op en ga
ik naar huis.
,JA!N LE1JEMJEKKEK.
