Tarief
huisarts
1931
Tarief
huisarts
1979
Dr. H. J. Stroband
Behandel je een verkoudheid
dan duurt het veertien dagen.
Doe je er niets aan
dan duurt het twee weken.
Hondje
Hondje
Sïïïiïeen arts
Consult 1,--
Visite 1,50
Consult/ 22,'--
Visite 30»--
Sportproj
zaterdag
Zondag lf
Bingo-avor
bij SEC
Sïnt-Nicola
voor de kin
van VVZ
Slacht-bing
Weer meer
belangstelli
bij derde V
klaverjas-
wedstrijd
23
Afscheid van een arts
Ieder vraaggesprek begint met een wit vel papier.
Of eigenlijk met veel blanco vellen wit papier. Die vol
moeten. Wat hebben mensen eigenlijk te vertellen?
Er zijn er die veel praten en niets zeggen. Er zijn er
die met een enkel woord, een enkele aanduiding iets
feilloos kunnen belichten.
In dit verhaal praten met iemand die ondanks zijn
hoge leeftijd nog elke dag te weinig tijd heeft. Een
man die oud is in tevredenheid en onlangs het niet ge
makkelijke besluit nam praktijk en patiënten met in
gang van 17 november a.s. voor gezien te houden.
Op deze pagina nader kennis maken met dr. H. J.
Stroband (73). Bijna vijftig jaar heeft hij met hart en
ziel zijn werk als huisarts in Soest en omgeving
op voorbeeldige wijze verricht. Praten met een arts
van „de oude stempel" die een stukje van zijn veelbe
wogen leven voor de SOESTER COURANT belichtte.
Een man van weinig woorden. Woorden die evenwel
veel te zeggen hebben.
VOETBAL
WZ
12.00 uur VVZ 5 - Zu
12.00 uur FC Horst 5
14.30 uur VVZ 7 - V\
14.30 uur VVZ 8 - W
HEES
12.00 uur Baarn 4 - F
14.30 uur OSO 4 - Hei
12.00 uur Sperwer 5
SEC
12.00 uur Hierden 3 -
12.00 uur VOP 3 - SE
12.00 uur SEC 4 - Col
SOESTERBERG
12.00 uur S'berg 2 - F
12.00 uur S'berg 4 - L
VOETBAL
SEC
11.30 uur SEC 4 - Vee
11.30 uur S'berg 4 - S'.
11.30 uur SEC 6 - Ach
S.O.SOEST
11.30 uur Soest 4 - S'b
11.30 uur HVC 5 Soe
11.45 uur Actif 4 - Soe
11.30 uur Soest 7 - BF
14.30 uur Soest 8 - Roi
11.00 uur Quick 8 - So
14.30 uur Soest 10 - K1
14.30 uur Hoogland 9
SOESTERBERG
11.30 uur Soest 4 - S'b
11.30 uur S'berg 4 - SI
11.30 uur Dorestad 6 -
14.30 uur VVZA 6 - S't
Stichting AMIVEDI S
ken onder telefoonni
10667.
Tevens is het raadzaa
huis, Klein Engendai
nummer 13583, en de
tie (Politie Soest, teleft
hoogte stellen van
vondst van een huisdie
VERMIS
6-11. Reu kruising po<
patrijs, zwart, krulleri
slag, flaporen, lange i
band, loopt moeilijk bi
12 jaar; (vermist reg
Oehle rs, Dijkgravenla
veen, tel. 020-414427
b.g.g. dokterstelefoon:
3-11. Kater, zwart, wit
Vlooienband je; De Haa
tel. 16421.
7-11. Poes, cypers/rood
2% jr.Van der Veen,
32, teL 21578.
GE V ON Dl
11-11. Bouvier, zwart;
inl. Amivedi, tel. 10667.
5-11! Reu, kr. Meche
herder, lichtbruin, dor
kop, groene halsband
rabiëspenning Fromm
dood op snelweg bi
Utrecht; inl. Politie Ut
321321.
In de kantine van de voe
SEC aan de Bosstraat
avond, 16 november,
zijn prachtige prijzen t
acht uur rollen de bal
eerste keer.
Het jaarlijkse St. Nicola*
kinderen van VVZ-ers za
morgen om 10 uur plaat
klubhuis.
A.s. zaterdagavond om 2t
de traditionele slacht-bii
in het klubhuis van VVZ
weg. Personeel van slagi
uit Soest zal weer zorgdra
een normaal verloop zal 1
weet men vooruit, dat d
verzorgd zullen worden
Tijdens de pauzes worc
woonlijk heerlijke hapjes
De derde klaverjaswedsti
welke maandagavond 12
het klubhuis aan de E«
gehouden, werd een groot
minder dan tweeënzevent
heren gaven acte de pre
gewoonlijk heerste er ee
sfeer en toen na afloop
naars bekend konden wor<
was het ruim 23.00 uu:
Prijswinnaars werden:
1. Joh. van Koolj, 5841 p.
Logtestein, 5785 p. 3. Me
Wolfsen, 5478 p. 4. Jan Stig
Paul Visser, 5425 p. 6. Ja
5260 p. 7. Rob Duit, 5230
Bovenkamp, 4966 p. 9. W,
4921 p. 10. G. Smit, 4909
Opmeer, 4870 p. 12. Mev
man-de Bruin, 4869 puntei
De troostprijs was voor ir
Tricht met 3723 punten. H
de prijsuitreiking door de
minderen. Wat het voorschrijven van
medicijnen betreft geloof ik het zo te
moeten stellen dat de meeste patiënten
ontevreden zijn wanneer ze niet iets
voorgeschreven krijgen. Ik ben ook
nooit de huisarts geweest die zijn pa
tiënten zeer snel naar een specialist
verwees. Sinds vele jaren hebben de
Soester huisartsen wekelijkse bijeen
komsten met de specialisten van het
ziekenhuis Zonnegloren. Een goede
zaak voor patiënten en artsen. Zelf
ging ik ook iedere zaterdag naar de
Lichtenberg in Amersfoort voor soort
gelijke werkvergaderingen".
„Welke medische ontdek
kingen maakten de meeste in
druk?"
,,Daar hoef ik niet lang over na te den
ken. Natuurlijk de penicelline. Een
geschenk van de medische weten
schap. Vroeger stond je tegenover
ziektes als longontsteking en belroos
meestal machteloos. Had je als pa
tiënt geluk dan kwam je er door en an
ders kon je het wel vergeten. En dan
de vondsten natuurlijk die de weten
schap heeft gedaan met betrekking tot
de bestrijding van bloedarmoede en
leverkwalen. Tabletten en injecties ne
men de plaats in van de ponden lever
die de patiënt soms zonder sukses
ter bestrijding van zijn kwaal moest
consumeren. Los van de nieuwe medi
camenten zijn er nog meer verschil
len vergeleken met vroeger. Ziektes
als t.b.v. en Engelse ziekte kom je
praktisch niet meer tegen. Dat is dan
misschien de verdienste van de wel
vaart waarin wij leven. Dikwijls was
een tekort aan vitaminen D de oorzaak
van de gevreesde Engelse ziekte.
Als je in de grote steden door de arme
buurten liep dan zag je heel wat klei
ne kinderen met O-benen. Gevolg van
Engelse ziekte was o.a. dat de vrouwen
op latere leeftijd vernauwde bekkens
kregen waardoor bevallingen moeilijk
en niet zelden gevaarlijk waren. Te
genover het nagenoeg verdwijnen van
het een is het ander in de plaats
gekomen. Stress bijvoorbeeld. Hoewel
de mensen vroeger langer en zwaarder
werkten was er van de stress zoals wij
die nu ervaren bijna nooit sprake.
Spanningen bij en naast het werk zijn
naar mijn mening de oorzaak van de
ze ziekte. De mensen moeten soms te
veel op hun tenen lopen om het werk
goed te kunnen doen, het tempo ligt
ondanks de arbeidstijdverkorting in
sommige bedrijven te hoog en niet
zelden heeft de solidariteit van vroeger
plaats gemaakt voor naijver en een
groot stuk ongezonde onderlinge con
currentie. Buiten het werk gunnen veel
mensen zich te weinig tijd om te re
laxen. En dan versta ik onder re
laxen bepaald niet luisteren naar ra
dio of het kijken naar televisie. De
mensen zijn zonder direct aanwijsbare
oorzaken doorlopend moe. Misschien
heeft het lawaai waarin wij leven er
iets mee te maken. Radio's en disco's
verscheuren de stilte, motoren en au
to's doen hetzelfde. Narigheid die je
ln een krant leest of op de televisie
ziet kan op den duur zijn uitwerking
niet missen.
Je kunt wel redeneren dat het pro
bleem van de bootvluchtelingen zich
ver van je bed afspeelt, maar de let
ters die je daarover hebt gelezen en
de beelden die je hebt gezien laten
indrukken achter en veroorzaken
machteloosheid en moedeloosheid. En
dan het verschijnsel kanker. Het was
er voor de oorlog, het is er nu. Van
daag hoort men er meer over spreken.
Dat heeft drie oorzaken: De mensen
worden ouder en het is nu eenmaal
een ziekte die meer bij oude dan bij
jonge mensen voorkomt. In de twee
de plaats is de diagnostiek verbeterd.
Vroeger stierven de mensen aan ver
val van krachten, tering of een maag
zweer. Tegenwoordig herkennen we
dat als kanker. Ik ben er van over
tuigd dat vele van de vooroorlogse
t.b.c.-gevallen ln feite longkanker wa
ren. Alleen we wisten het niet. De
derde oorzaak is dat ik inderdaad ge
loof dat het meer voorkomt. Het kan
te maken hebben met voeding, roken
en het milieu waarin wij leven. Een
andere volksziekte is langzamerhand
het overmatige gebruik van alcohol
geworden. Er is niets tégen het drin
ken van een of meerdere glazen.
Mijn vrouw en ik zijn liefhebbers
van een goed glas, maar we leggen
ons wel beperkingen op. Over
dag wordt er geen alcohol gedronken.
Het is mij bekend dat bijvoorbeeld ln
de bouw bouwvakkers dagelijks wor
den vergezeld door kratjes pils. Niet
overal natuurlijk, maar het gebeurt.
Op zo'n manier kunnen de kwalijke ge
volgen van het alcoholgebruik niet uit
blijven. Daarmee is dan ook verklaard
waarom jonge mensen van 30 jaar
al leverfunktie-stoornlssen hebben".
„Zijn er patiënten die u om per*
soonlijke redenen niet waar
deren?"
„Of die er zijn. Het zijn de mensen die
proberen mij voor hun wagentje te
spannen. Controle-patiënten bijvoor
beeld. Ik ben zo'n 25 jaar gemeente
arts geweest en dan kwam het wel
eens voor dat ik patiënten kreeg die
veertien dagen ziek waren en
zich niet onder behandeling van een
arts hadden laten stellen. Bij zulk
soort patiënten gaat er, wanneer ze bij
mij voor controle komen, een lichtje
branden.
Dan leren ze een andere Stroband
kennen. Een andere categorie is de
patiënt die het altijd beter weet dan
de arts zelf. Dan vraag je je af waar
om ze je komen consulteren. Met dat
soort betweters heb lk weinig op. Ze
lopen de kans dat ik kwaad en drif
tig tegelijkertijd word.
Misschien mijn grootste fout, maar zo
zit ik nu eenmaal in elkaar".
„Terugkijken van toen naar
nu. Wat constateert u dan?"
„Dan kom ik toch terug bij de zoge
noemde goeie oude tijd. En dat was
het ook ln bepaalde opzichten. De
plichtsbetrachting van de mensen van
toen was groter dan tegenwoordig
het geval is. Daar zat natuurlijk wel
noodzaak achter, maar het zat ook in
het karakter van de mensen zelf.
Vroeger waren de mensen tevreden
met weinig, vandaag is men ontevre
den met veel. Als positief ervaar ik in
1979 dat veel mensen het in financieel
opzicht beter hebben gekregen. Ik heb
voor de oorlog mensen meegemaakt
in Soest die honger leden. Machteloos
was je. Dat ls gelukkig voorbij.
Werkloosheid en ziekte hebben geen
honger, armoe en verpaupering tot ge
volg. Aan de andere kant vind ik het
niet gelukkig dat mensen bijna nergens
meer voor behoeven te zorgen. Er
wordt voor hun gezorgd. Dat heeft als
gevolg dat men ook zo weinig bereid
is op het intermenselijke vlak zich el-
kaars zorgen aan te trekken. We leven
naast elkaar. Weschelden als bij het val
len van de eerste sneeuwvlok de pe-
kelwagen niet te zien is. We vergeten
dat die rommel gevoegd bij alle uit
laatgassen ons milieu om zeep brengt.
Let op mijn woorden: over tien jaar ia
er geen levende boom meer langs
een verkeersweg te vinden. Er komen
slechts stoplichten voor in de plaats'
„Wat was de aanleiding om de
praktijk te beëindigen?"
De laatste jaren ben ik wat met mijn
gezondheid gaan sukkelen. Een paar
keer in het ziekenhuis geweest. In mei
voor 't laatst. Goed ziek geweest en
toen ook besloten er mee te stoppen.
Dat had natuurlijk ook eerder gekimd,
maar als een mens zijn werk nu met
plezier doet waarom dan op 65-ja-
rige leeftijd of eerder uit stappen?
Ik vind het nog steeds bijzonder jam
mer dat ik noodgedwongen moet ein
digen. Ondanks dat ik het de laatste
jaren al wat kalmer aan ben gaan doen
kon ik het toch niet bolwerken. En
dan komt straks de dag dat ik af
scheid moet nemen. Afscheid van
nieuwe patiënten, maar ook van ge
zinnen die mij al 42 jaar als huisarts
meemaken. Dat is geen kleinigheid.
Mijn leven zal veranderen. Gelukkig
zijn er hobby's zoals reizen, fotogra
feren en filmen. Na de receptie foto's
inplakken en films monteren. Dat komt
in de plaats van mijn spreekuur en
patiënten. Het zal wel even wennen
zijn".
Dat laatste is ook van toepassing op
de ruim 1500 patiënten die het na 17
november a.s. zonder hun dokter Stro-
band zullen moeten stellen.
Zij gaan op zoek, of hebben dat al
gedaan, naar zijn plaatsvervanger.
Ze laten een arts achter die veel
moeite heeft mentaliteitsverande
ringen bij te benen, te begrijpen en
te aanvaarden. Hij was en ls niet gebon
den aan een kerk of religie. Deson
danks concludeert hij dat het leven
nutteloos is om geleefd te worden als
er na dit leven niet iets is.
H. j Stroband, een merkwaardige
misschien wel schilderachtige medi
cus, die hard werken, het nakomen van
afspraken en het proberen „een goeie"
voor zijn patiënten te zijn als eerste
Mpdoel heeft gesteld.
Die instelling is niet onopgemerkt ge-
SnV8fl' t?,rdaB 17 november a.s. ble-
patlent«n hem een afscheids-
non hl restaurant Darthulzen
2 18 00 uur- Zijn laatste con-
HIJ ziet er tegenop, maar wil het ook
niet missen. Oud worden ln tevreden,
held en een stukje geluk Is wat wij
mgbSkt t°ek0mSt tOCWenSen' En
JAN LEI JENDEKKER.
zelf in gespeeld, al bracht ik het niet
verder dan het reserve-elftal. Ook
vandaag ben ik nog altijd benieuwd
hoe Vitesse 't er van af gebracht
heeft. Na het behalen van mijn HBS-
diploma in Arnhem medicijnen gaan
studeren in Utrecht. Eigenlijk met
tegenzin. Ik zag het meest in een car
rière als zee-officier. Tot tweemaal
toe voor mijn ogen afgekeurd, en toen
stond het voor mij vast dat ik de Ma
rine niet zou zien.
Achteraf ben ik blij dat het niet is
gebeurd. Anders zou ik het grootste
deel van mijn leven op zee hebben ge
zeten. Als je jong bent kijk je daar
anders tegen aan. Na de pensionering
van mijn vader zijn mijn ouders in
Soest gaan wonen. Zeven jaar heeft
mijn studie in Utrecht geduurd. Hard
gewerkt en niet het uitbundige klas
sieke studentenleven gekend. Vader
had een bescheiden pensioen. Het was
al heel wat wat dat hij mij de kans gaf
te gaan studeren. In november '31
was ik afgestudeerd. Had wel aspira
ties om mij te gaan specialiseren,
maar het financiële aspekt werd het
struikelblok. Er zouden weer meer
studiejaren in gaan zitten en als as
sistent was er geen droge boterham
te verdienen. In die tijd was het sa
laris van een hoogleraren-assistent
vijftienhonderd gulden per jaar en
voor dat bedrag probeerden ze dan
nog twee assistenten in dienst te ne
men".
Dr. H. J. Stroband in zijn funktie als gemeente-arts tijdens een nachtelijke speurtocht in Soest.
„Waarom vestiging in Soest?"
„Terwijl ik studeerde in Utrecht was
het mij opgevallen dat in het midden
van de twintiger jaren de bevolking
van Soest toenam. Niet zo zeer jonge
gezinnen, maar vooral gepensioneer
den uit grote steden als Amsterdam
en Rotterdam. Er waren toen ik mij
in '31 vestigde in Soest slechts drie
artsen. De grootvader van de tegen
woordige arts Rupert, en de artsen
Vos en Donker. Drie artsen voor cir
ca. 10.000 mensen. Ik dacht er kan er nog
wel eentje bij. In een pand in de
Kerkstraat tegenover de apotheek be
gon ik mijn praktijk. Mijn eerste pa
tiënt was mevr. Koppen'
„Hoe komt een beginnend huis
arts aan zijn patiënten?"
Door in de Soester Courant een ad
vertentie te plaatsen waaruit blijkt
dat je je met ingang van heden als
huisarts in de Kerkstraat hebt geves
tigd. En dan maar wachten op tele
foontjes en mensen. De eerste jaren
zijn moeilijk geweest. Het heeft lang
geduurd alvorens ik een praktijk had
waarvan ik kon rondkomen. Dat had
ook te maken met de omstandigheid
dat mijn vestiging in Soest niet in
dank door de toenmalige collega's
werd afgenomen. Ze zagen mij dui
delijk als eeri concurrent. Tot na de
oorlogsjaren toe hebben ze systema
tisch geweigerd mij mee te laten doen
aan zondag- en avonddiensten.
Ik zat twee jaar in de Kerkstraat
toen dr. Veldhuizen van Santen, zich
als nieuwe collega meldde. Die heb
ik dan weer niet met open armen ont
vangen, want zijn nieuwe praktijk was
nauwelijks 200 meter van de mijne
vandaan. Ondanks deze concurrentie
zijn wij wel zo verstandig geweest
samen te gaan werken. We namen voor
elkaar waar waardoor je in de gele
genheid kwam ook eens een vrije
avond of zondag te hebben. Voor die
samenwerking bestond mijn werkweek
uit zeven dagen en niet zelden zeven
nachten. Cadeau heb ik het in Soest
niet gekregen, maar dat hoeft ook niet.
Over het algemeen heb ik met mijn
patiënten fijne contacten gehad. Ze
waren verschillend van aard en ka
rakter. Neem de Soeser boer van vroe
ger. Die riep eerder de veearts dan
zijn hulsarts. Harde mensen, ln de
eerste plaats voor zichzelf.
Mijn patiënten, ln de drukke jaren
had lk. er zon 2000) waren vogels van
divers pluimage. Boeren, midden
standers en gepensioneerden.
November '66. Dr. H. J. Stroband 35 jaar arts in Soest.
I'atiënten boden hem tijdens een druk bezochte receptie een filmprojector aan.
„Was dr. Stroband een „pillen-
arts" of vertrouwde hij ook op
Moeder Natuur?"
„Moeder Natuur doet gelukkig altijd
een heleboel. Elke verkoudheid wordt
beter zonder dat een arts iets hoeft
te doen. Een normaal lichaam zal
zich er van herstellen. Vroeger was er
een bekende uitspraak die luidde: als
je een verkoudheid behandelt dan
duurt het veertien dagen en als je er
niks aan doet duurt het twee weken.
Een griep geneest toch ook zonder
dat je er iets aan doet?' Wat je neemt
bij griep ls niet om de ziekte te gene
zen, maar uitsluitend om de hoofdpijn
weg te werken of de spierpijn te ver-
„Het lijkt onwaarschijnlijk,
maar er zijn nog mensen die
u niet kennen. Daarom de on
vermijdelijke vraag:
Wie is dr. H. J. Stroband?"
Een Soester „kraamheer" knipte deze actie-foto van dr. H. J. Stroband.
„Ik ben er een van 1906, geboren in
Arnhem. Vader was officier van de ad
ministratie bij de Koninklijke Land
macht. Vanuit Arnhem verhuisden wij
naar Kampen waar ik tot 1917 heb ge
woond. De laatste jaren zonder vader
lijk gezag. Hij zat in de eerste we
reldoorlog in Noord-Brabant. In mijn
jeugd waren tennis en voetbal mijn
hobby's. Was, en ben eigenlijk nog een
beetje, een fan van Vitesse. Heb daar
