00D
El
2.95
13,14.95
1.70
0.98
0.98
1.00
0.89
1.49
0.89
2.49
i H
iliiïfl
fTf'f
WÉmmm
8
9
Soester Courant van woensdag 23 juli 1980
9
ugustus
Thijs van „Pietekaatje"
is weer terug uit Amerika.
Eén van de duizenden grijze Amerikaanse superduiven landde deze maand op
Schiphol. Aan boord zakenmensen, toeristen waaronder de familie Schouten, man
vrouw en vier kinderen. Twintig jaar geleden, om precies te zijn juni '60, hadden
Thijs en Tiny Schouten Nederland de rug toegekeerd om elders in de wereld een
nieuw bestaan op te bouwen. Thijs Schouten, geboren en getogen Soester, ver
klaarde zijn geboortegrond voor gezien, ging in Canada kwartier maken en trouw
de er met de handschoen zijn tegenwoordige echtgenote Tiny May uit Bilthoven.
Canada bleek echter in economisch opzicht allerminst op het beloofde land te lij
ken en na een kort verblijf verhuisde het echtpaar naar de staat Californië in de
Verenigde^ Staten. Voor wie zich Thijs Schouten niet meer zo herinneren: zoon
van de vorige jaar overleden smid Piet Schouten, de laatste heter bekend als Piet
van (moeder) Kaatje.
Wat brengt een Soester er toe op
29-jarige leeftijd huis en haard te
verlaten om elders iets dat op ge
luk lijkt te zoeken. Thijs Schou
ten: „Na mijn lagere school heb
ik in teken-technisch opzicht
dank zij mijn ouders een knap
pe opleiding gehad. Alleen kon
ik in de zestiger jaren met mijn
diploma's in maatschappelijk
opzicht niet zo erg veel begin
nen. Net als nu: veel werklozen
en weinig uitzicht op betere tij
den. Zelf kwam ik hier wel
aan de bak, maar echte voldoe
ning schonk het niet. Met een
salaris van 375,- per maand
mocht ik in die tijd mijn han
den dicht knijpen. Een bedrag
waar je na verloop van tijd
best een nieuwe fiets van kon
sparen, maar Thijs wilde toe
vallig meer. Ik heb er altijd
naar gestreefd het een beetje
beter te krijgen dan mijn om
geving. Een auto bijvoorbeeld,
een eigen huis, kortom meer
luxe. Bovendien werd het mij
hier allemaal te benauwd, te
eng en bekrompen. De mensen
werden ook toen al door het
overheidsbeleid teveel aan
banden gelegd. Na een fijn
weekend begon op een gegeven
moment weer een nieuwe
werkweek. Buiten scheen de
zon en vanachter mijn teken
tafel keek ik tegen stenen mu
ren aan. Op die ochtend nam ik
het besluit dat het voor Thijs
in Nederland afgelopen was.
Nou had ik dat al eerder be
sloten en het ook in daden om
gezet. Vier jaar lang heb ik
een nogal avontuurlijk zwer
vend leven gehad in Australië.
Vrijgezel en wat van de wereld
willen zien. Het Australische
avontuur heeft mij onder meer
geleerd hoe ik het niet moest
doen. Wie elders een nieuw be
staan wil gaan opbouwen en
daarbij aan een gezin denkt
heeft daarvoor in meer dan een
opzicht de hulp en steun van
een vrouw nodig. Tiny zag het
echt wel met mij zitten. Te
recht hadden haar ouders toen
bezwaren. Ze stonden er op dat
ik in de vreemde eerst maat
schappelijk op eigen benen zou
staan, alvorens ze toestem
ming voor een huwelijk gaven.
Toen ik mij eenmaal een be
staan had veroverd is 't er dan
toch van gekomen. Wij hebben
gemikt op een toekomst in Ca
nada. Een mooi en gezellig
land. Wat voorlichtingsambte
naren ons echter niet hadden
verteld was dat het ook daar
in economisch opzicht bergaf
waarts ging. Wij hebben in
Vancouver bescheiden ge
woond en vanuit deze plaats
plannen gemaakt elders een
andere en betere toekomst op
te bouwen. Met een oude Ply-
mouth aanhangwagen zijn
wij als ware landverhuizers in
1951 uit Canada vertrokken
richting Amerika. Ons einddoel
was en is tot nu toe Califor
nië geweest. Een schitterende
staat. Mooie natuur, goed
weer, werk en geld. Drie dagen
heeft de reis geduurd. Na aan
komst binnen drie dagen een
huis en binnen een week werk
als technisch tekenaar. In de
loop van de twintig jaar diver
se malen van baan veranderd,
maar ik heb nu toch een job
waar ik dik tevreden mee ben.
Technisch tekenaar met een
bruto uursalaris van 12 dollar
per uur, waarvan ik na aftrek
van alle belastingen zo'n 9 dol
en douchecellen, tuinen voor en
achter, garage voor 2 auto's.
Los van de prijzen van van
daag zitten wij er vooral met
het oog op de toekomst van on
ze kinderen. Californië is leef
baar en er is, niet alleen nu,
ngT&KAlVt
Vader en zoon Schouten
lar, zeg maar achttien gulden,
netto in mijn handen krijgt.
Dat lijkt misschien op het eers
te gezicht in vergelijking met
Nederlandse salarissen niet zo
bar veel, maar met dat geld
kan ik wel iets meer doen dan
in Nederland. De prijzen bij
voorbeeld zijn in Californië be
langrijk lager dan hier. De kos
ten van het levensonderhoud
zijn werkelijk onvergelijkbaar.
Een voorbeeld. Voor een pond
van de allerbeste karbonades
betalen wij, omgerekend in Ne
derlands geld niet meer dan
2,50. En deze prijs is geen uit
zondering. Het geldt praktisch
voor alle levensmiddelen in
Amerika. Vergelijkbaar met
Nederland is wel de enorme
stijging van de huurprijzen
voor huizen. Twee jaar geleden
had je in Californië voor een
bedrag van circa 400,- per
maand het mooiste huis dat je je
wensen kon. Alles er op en er
aan, vooral ook in technisch
opzicht. Tegenwoordig betaal
je voor dezelfde huizen ten
minste 1000,- per maand. Dan
heb je wel een zeven-kamer-
huis, drie toiletten, badkamers
maar ook straks werk. De stu
diemogelijkheden zijn er uit
stekend. Mijn oudste dochter
studeert bijvoorbeeld aan een
universiteit".
Californië, als wij Thijs van
„Pietekaatje" op zijn woord
moeten geloven, bestaan er
meer landen van melk en ho
ning. Welke aantrekkings
kracht oefent Nederland dan
uit om er een kostbare over
steek voor over te hebben?
Thijs Schouten: „Twintig jaar
van huis zijn is geen kleinig
heid. Ik heb hier mijn moeder
en mijn zusters nog en ook
Tiny is niet zonder familie. Dan
zijn er nog je kinderen die je
ook wel eens wil laten zien
waar hun ouders geboren zijn
en geleefd hebben. Hun enthou
siasme om naar Nederland te
gaan was niet groot. Begrijpe
lijk, ze hebben in Californië
hun eigen vrienden en kennis
sen. Er zijn heel wat familie
vergaderingen aan vooraf ge
gaan alvorens de knoop defini
tief werd doorgehakt. En nog
weten ze niet dat wij, als wij
deze reis niet gemaakt hadden
voor het uitgespaarde bedrag
,*4stó.;\
i
Moeder Schouten en haar dochters
een zwembad achter ons huis
hadden kunnen aanleggen. Als
ze dat van tevoren geweten
hadden dan was de uitslag van
de stemming, wel of niet naar
Nederland gaan, anders ge
weest. Zij beleven zo'n reis ook
anders dan wij. Wij zijn niet
sentimenteel, maar toen ik Ne
derlandse grond onder mijn
voeten had ging er toch wel iets
door mij heen. Zo'n gevoel is
niet te beschrijven. Uiteinde
lijk is het toch het land waar
je als mens wortel geschoten
hebt. Hoe zo'n land ook heet,
en waar het ook ligt, het is en
blijft je vaderland. Familie -
Schiphol - wolken en regen, het
heeft mijn vrouw en mij kippe-
vel gegeven. En dan het eten.
Karbonades mogen in Califor
nië dan niet duur zijn, nergens
is de smaal van het vlees zo
lekker als in Nederland. Wat
hebben wij hier al gesmuld van
haring, makreel, vleeswaren,
pindakaas en noem maar op.
Voor de kinderen is Nederland
iets dat jullie Madurodam noe
men. Alles is kleiner. De stra
ten zijn smaller, de auto's klei
ner, de huizen ook. Dat zijn de
eerste dingen die vooral kinde
ren die Nederland niet kennen
opvallen. Neem de avonden in
Nederland. Je kunt er over
straat lopen. Je ziet geopende
gordijnen en ontdekt daarach
ter een typisch Hollands stukje
huiselijkheid.
Schemerlampjes, soms bran
dende kaarsen, veel bloemen
en planten. Dat kennen wij
niet. Ik heb in de afgelopen da
gen wel eens gedacht dat ik in
het Nederland van 1980 best
zou kunnen en willen leven.
Tegelijkertijd realiseer je je
wat je dan van je levensstan
daard moet inleveren en hoe
onzeker de toekomst van de
kinderen hier is. Dan blijft het
bij een gedachte waar je ver
der niets mee doet. Hoe langer
je hier bent hoe meer dingen je
opvallen die in vergelijking
met twintig jaar geleden niet
in het voordeel van Nederlan
ders zijn veranderd. Ze lijken
mij egoïstischer geworden. Als
je op de markt loopt en iets wil
kopen dan loop je wel het risico
dat je opzij wordt gedrongen.
Het gevaar van het verkeer is
hier levensgroot aanwezig.
Op smalle rijwielpaden vliegen
brommers je voorbij en soms
hebben wij de indruk dat op de
autowegen geen maximum
snelheid geldt. Iedereen doet
en rijdt maar zoals het hem of
haar uitkomt. Alles moet hier
heel vlug gaan, maar dat gaat
wel ten koste van discipline en
veiligheid. Dat is in Californië
toch iets anders geregeld. Er
zijn meer verschillen. Sociale
zekerheden zoals men die in
Nederland kent zijn er bij ons
ook, maar anders. Wie buiten
zijn schuld geen werk heeft
blijft leven. Wie geen zin heeft
om te werken, of er gewoon te
lui voor is heeft het slecht. Er
is werk, er moet gewerkt wor
den en de beste prestaties wor
den er ook 't best betaald. Wij
kennen bij ons ziektedagen.
Grote maatschappijen betalen,
of je nu wel of niet ziek bent
geweest, jaarlijks 12 extra
werkdagen als ziekte-dagen
uit. Ben je langer ziek dan kun
je je daartegen verzekeren. Er
bestaan ook mogelijkheden om
je ziekte-dagen te krijgen uit
betaald door, wanneer je bent
hersteld, dagelijks een paar
uur langer te werken. Zou je in
valide worden of werkelijk niet
meer in staat zijn te werken
dan kom je voor rekening van
de staat. Het uitkeringspercen
tage is echter niet zo hoog als
hier. Verder zijn er nog een
aantal liefdadigheidsinstellin
gen waar je in geval van nood
kunt aankloppen. Je krijgt er,
afhankelijk van je financiële
situatie, gratis of tegen geredu
ceerde prijs voedselbonnen.
Vooral in periodes dat er wordt
gestaakt bewijzen deze instel
lingen hun bestaansrecht.
Jammer dat er zoveel misbruik-
van wordt gemaakt, maar dat
schijnt in Nederland niet veel
anders te zijn tegenwoordig."
Praten met Thijs Schouten is
min of meer een vluchtige ba
lans opmaken rond voor en na
delen met betrekking tot het le
ven in Nederland en Californië.
Thijs Schouten: „Ik heb al op
gemerkt dat die gezellige hui
selijkheid in Californië niet te
vinden is. Het leven speelt zich
hoofdzakelijk buitenshuis af.
Dat heeft te maken met tal van
factoren. Het weer bijvoor
beeld. Er is veel gelegenheid
naar het strand te gaan, er
wordt veel aan sport gedaan.
Het heeft ook te maken met
mentaliteit. Enerzijds laat
iedereen elkaar vrij, maar er
bestaat ook geen enkele be
hoefte om zich met je te be
moeien. Je leeft, los van je ge
zin, niet mèt maar naast el
kaar. Mijn vrouw en ik zouden
graag een wat warme sfeer
en wat meer aanspraak leren
kennen. Hier zeggen ze op het
werk, op straat of in een win
kel goede morgen. Dat zal
je in Californië niet meema
ken.
Verjaardagen en bruiloften
zijn er parties maar geen fees
ten. Kerstmis en Thanksgi-
ving Day zijn de enige dagen
dat men iets probeert te orga
niseren wat op een huiselijk
feest lijkt. De huiselijkheid be
staat dan vooral uit veel en
langdurig tafelen. Met de wer
kelijke betekenis van bijvoor
beeld een Kerstfeest heeft het
echter niets te maken. Alles is
puur commercieel, ook al om
dat de hoeveelheid cadeautjes
die men geeft en krijgt het suk-
ses van het feest bepalen. Toch
schijnt men hoe langer hoe
meer dit als een gemis te voe
len. Men wil het werkelijke
familieleven proberen terug
te krijgen. Er zijn stickers ver
krijgbaar waarop te lezen staat;
maak eens een familieavond,
al is het maar eens per week.
Andere stickers vragen: heb
je je vandaag al met je kind
bezig gehouden?"
Kinderen zijn in dit verhaal ter
sprake gekomen. Zouden ze in
Nederland gelukkiger zijn ge
worden dan in Californië? Thijs
Schouten: „Ik durf daar geen
uitspraak over te doen. Wat
mij wel is opgevallen dat in
Nederland kinderen zo snel
volwassen worden. Het lijkt
mij toe dat hét wat geforceerd
gaat. Misschien moet ik zeggen
dat ik geloof dat ze niet vol
doende tijd krijgen om een rij
pingsproces af te maken. Als
ik kijk en spreek met jongelui
die de leeftijd van mijn kinde
ren hebben dan vind ik er zo
weinig het kind in terug. Alles
gaat hier zo vlug. Misschien
dat daarom mijn kinderen in
deze leeftijd in Californië toch
gelukkiger zijn."
Thijs van „Pietekaatje" en de
zijnen ontdekken opnieuw
Soest en Nederland tijdens hun
vakantie. U zult ze tegenko
men in Het Hoogt - 't Hart - het
bos van Beckeringh - de Driest
en achter de bossen van het
paleis Soestdijk. Stukjes na
tuurlijke nostalgi die tot de ver
beelding zijn blijven spreken.
Thijs Schouten wil best weten
dat hij in Nederland terug is.
Zijn rennerspet wordt gesierd
met de tekst „Thijs van Piete
kaatje".
Wie de kennismaking met hem
wil hernieuwen kan daarvoor
tot 20 augustus terecht. Zijn
tijdelijk adres in Soest luidt:
p/a fam. J. van Hünen, Schaep-
manstraat 15, Soest, tel. 14290.
Best de moeite waard om bij
deze Nederlandse emigranten
eens binnen te wippen. Mis
schien dat hij U wil vertellen
hoe een dubbeltje er toch in
kan slagen een kwartje te wor
den.
Jan Leyendekker
