Jan Rip - 32 jaar lang Soester huisarts
tussen Bank - Rank en „drank"
KOELEMAN I3V
HET HELE JAAR VAN UW VAKANTIE GENIETEN
TAXI
KLOMP
12984
Prima advies, Gratis thuis
bezorgd,en... SERVICE!
ƒ2299.-
2699.-
JAN RIP
1 van
toen tot nu
Provincie Utrecht in één streekplan
100DGIETERSSEDRIJF
EEN DRAAGBARE VIDEO SET MAAKT HET MOGELIJK
BU ONS f 74.
i
i
i
i
f;
loodgieterswerk
sanitaire installaties
dakbedekkingen
gas- en waterleiding
TEL.
Bijeenkomst
Reuma- en
Bechterew-
patiënten
Baarn/ Soest e.o.
Openbare Mavo
gekraakt
Geen klaar-overs
meer in Overhees
J aarver gadering
„Vrienden van
Eemland"
Soester Courant van woensdag 29 april 1981
9
BIJ ONS
Kleurenkamera
PANASONIC WV
Aut. diafragma
3 x zoomlens
Elektr. viewfinder
f2848.-
Geen gesleep meer met zware apparatuur
De recorder weegt nog maar 5 kilo
De kamera nog geen 2 kilo
De opname is direct afspeelbaar op elke TV
VHS recorder
PANASONIC NV-3000
4 uur opname/weergave
5 snelheden, direct drive
incl. draagtas
f3591.- 9QQQ
bij onsZDïKJ.
VHS 4 uur tape
VIDEO TUNER
voor het opnemen van TV programma's.
Geheugenfuncties voor aut. opnemen
firn QQQ
bij onsT öau.
VHS recorder
JVC HR 2200
4 uur opname/weergave
5 snelheden met slow motion
12 functies afstandbediening
direct drive
ƒ3335.- 9QQQ
BIJ ONS T LUtlü.'
Kleurencamera
JVC GX 88
Aut. diafragma
6 x zoomlens macro
Elektr. viewfinder
aut. kleurcorrectie
ƒ2999.-
BIJ ONS
Adviescentrum
voor Audio en Video
Steenhof/straat 15 Soest
Telefoon 02155 121 32
„Van mijn moeder heb Ik gehoord dat ik ben geboren tijdens een stormachti
ge nacht. De ringvaart om de Haarlemmermeer waar wij woonden was over
stroomd, het water klotste in de Haarlemmermeer. Je kunt wel zeggen dat
mijn leven stormachtig is begonnen. Vader en moeder waren boerenmen
sen. In de winter hadden wij veertig koeien op stal staan. Vader had
zo'n 60 bunder land. In tegenstelling tot hetgeen je misschien zou verwachten
hebben mijn ouders er nooit op aangedrongen dat ik in het boerenbedrijf
zou stappen. Daar hadden ze wel degelijk hun redenen voor. Na de eerste
wereldoorlog hadden ze in financieel opzicht aardig „geboerd". Daarna, voor
al in de dertiger jaren, kwamen de magere jaren. Los van de economische
situatie in die tijd was het een soort ongeschreven wet dat kinderen van boe-
renouders die over wat financiële middelen beschikten tenminste hun jongens
verder lieten studeren. Een belangrijk stuk van de opvoeding was er op ge
richt dat de kinderen het beter zouden krijgen dan de ouders. Een niet zo
klein stukje trots speelde daar ook een rol in mee.
IJati Rip werd op 11 februari I
1916 geboren in Vijfhuizen
I (Haarlemmermeer), kreeg
zijn gymnasiale opleiding in
Haarlem en studeerde mcdictj-
I ncn in Amsterdam. t
Alvorens hij in de hoofdstad af- g
studeerde was hij als scmi-arts
enkele jaren werkzaam bij dr.
I Mclchior, bekciul gynaecoloog
in Haarlem. In 191,6 trad hij in
I het huwelijk met Solveig de Bra- I
bander met wie hij een groot en.
I hecht gezin opbouwde. Na zijn I
artsexamen ging hij in militai-
- re dienst en werd reserve-offi
I cier van gezondheid. In 191,9 ves-
tigde hij zich als huisarts in
Soest. Naast zijn lange loopbaan I
als huisarts. 32 jaar, was hij
ruim acht jaar diaken van de
Gere/orweerde kerk. colonne-
I commandant van de afdeling
Soest van het Rode Kruis, bc-
Istuurslid van dc afdeling Amers- I
foort van dc Koninklijke Neder- 1
Ilandse Maatschappij tot bcvor-
dcring der Geneeskunst en sinds
1971 gemeente-arts. Een cmsti-
I ge ziekte, gevolgd door een ope- 1
ratic, maakte in 1980 een eind
aan zijn loopbaan als Socstcr
huisarts. Tijdens een zeer druk
I bezochte receptie hebben zatcr-
dag j.l. zijn oud-collega's, oud-
I patiënten, vrienden cn kennis- I
sen afscheid van hem en zijn
(echtgenote genomen. Opnieuw I
zwaaide een dokter van de ou-
I de stempel af.
Op deze pagina een stukje van I
zijn levensgeschiedenis, zijn ge-
I loof, zijn toekomst. I
Thuis waren ze zeer. principieel gere
formeerd en dus zagen mijn ouders het
ambt.van.dominee voor mij wei zitten.
Als dat niet zou lukken moest ik „des
noods" maar leraar worden. Het is ten
slotte noch het een noch het ander ge
worden. Dat heb ik op vrij jonge leef
tijd al voor mij zelf uitgemaakt. Van
de dominees uit die tijd werd tenmins
te verwacht dat ze lang en goed kon
den preken. In mijn schooljaren was ik
zeker geen middelmatige leerling, al
leen met het maken van opstellen lag
ik altijd overhoop. Wanneer je daar
slecht in bent dan moet je zeker geen
dominee worden.
Wanneer ik in deze tijd mijn school
jaren zou hebben gehad was het mis
schien anders gelopen. In geen kerk
staat of valt de waarde van een dienst
meer met de lengte en de kwaliteit:. .1
van een preek. Dat ik tenslotte voor
het beroep van arts gekozen heb is
een beetje te danken aan het vriendin
netje van mijn zusje Annie. Die werkte
als verpleegster in Amsterdam en
kwam bij ons op de boerderij haar
vrije dagen doorbrengen. Ze bracht
wel eens haar verloofde mee die als
semi-arts werkzaam was. Het waren
zijn sterke verhalen die bij mij belang
stelling voor het beroep van arts op
riepen. Met name de verhalen die in
relatie tot het studentenleven stonden
hadden mijn voorkeur. Met open mon
den hebben mijn ouders en ik er naar
geluisterd. Van huis uit hadden mijn
ouders een bijna aangeboren respect
voor dominees en dokters en dus kwam
de dag dat mijn vader en ik het er over
eens werden dat het lang niet gek zou
zijn wanneer een boerenzoon arts
werd. Toch een stapje hoger dan do
minee, om over het beroep leraar
maar te zwijgen. Eerlijk gezegd had
het in hoofdzaak te maken met pres
tatiedrang. Tegenwoordig is dat op
het boerenbedrijf anders. Hoeveel boe
renzoons krijgen de kans op een ver
antwoorde wijze het bedrijf van hun
ouders voort te zetten? Volgens mij
zou ik nooit een goede boer gewor
den zijn. Ik vond dat het in de stal
len stonk en winst werd er in de cri
sisjaren niet gemaakt.
Jan Rip, zoals zijn vriend Rien Poortvliet hem als de huisarts van zijn echt
genote ziet
In 1934 bracht mijn vader mij naar
de Stedelijke Universiteit van Amster
dam, betaalde driehonderd gulden
collegegeld en Jan kon aan de slag.
Het eerste jaar heen en weer gereisd,
daarna op kamers in Amsterdam.
Werd lid van de studentenclub S.S.R.
Natuurlijk met een gereformeerde sig
natuur, want dat was zaligmakend in
die tijd. Later ben ik er uitgestapt
en naar een wat liberale studenten
club gegaan. Daar schonken ze meer
en beter bier dan bij de S.S.R. Bij
mijn eerste club heb ik nog Joop den
Uyl, zoon van een gereformeerde man
denmaker in Hilversum, ontmoet.
Henk Berkhoffde tegenwoordige voor
zitter van de Nederlandse Raad van
Kerken, was ook een van mijn studie-
genoten.'
De begintijd was niet eenvoudig. Ik
was als boerenjongetje zo groen als
gras, kende aanpassingsmoeilijkhe
den. Later heb ik de schade ruim
schoots ingehaald en nog net voor het
uitbreken van de 2e Wereldoorlog mijn
kandidaats gehaald. In 1943 mijn doc
toraal gedaan, op de dag dat de be
zetters eisten dat artsen een loyali
teitsverklaring moesten tekenen. Daar
was natuurlijk geen sprake van en dus
werd er meer dan gewone haast met
mijn doctoraal gemaakt. Een van de
hoogleraren belde mijn moeder op dat
ik examen moest doen voor er moei
lijkheden zouden kunnen komen. Te
gen spertijd (in die tijd mocht je 's-
avonds na 22.00 uur niet in Amsterdam
over straat) hoorde ik van professor
Brouwer dat ik was geslaagd. Die
heeft mij niet in de kou laten staan.
Ik mocht bij hem thuis slapen. Nog
altijd geloof ik dat ik de enige student
ben die in het huis van een hoogle
raar heeft geslapen die hem het doc-
toraal-examen heeft afgenomen. Van
uit Amsterdam naar de Veluwe ver
trokken. Daar gewerkt als assistent
in het sanatorium Sonnevanck, een
redelijk veilig plekje. De rest van de
oorlogsjaren clandestien als assistent
in tal van ziekenhuizen gewerkt. In
1946 mijn artsenexamen gedaan en in
dat jaar ook getrouwd. Met ons dit
jaar gevierde 35-jarig huwelijksfeest
telden wij zeven kinderen. Van een
praktijk als huisarts was voorlopig
nog geen sprake. Ziekte van mijn
vrouw was er de oorzaak van dat ik
niet naar Indonesië hoefde te gaan.
In de Prins Willem Ill-kazerne bij de
Huzaren van Boreel dienst gedaan als
officier van gezondheid. Ik heb daar
nooit overwerk moeten verrichten. Ben
tijdens mijn diensttijd op zoek gegaan
naar ander werk. anders ga je toch
maar aan de drank. Tegenover de ka
zerne lag het vroegere St. Elisabeth-
gasthuis en daar heeft de toenmalige
directeur dr. Deelen er in toege
stemd dat ik halve dagen ging werken.
In die werkkring bevriend geraakt met
de bekende gynaecoloog dr. Ooster-
veld. Hij heeft mij in Soest op het
spoor gezet. Zijn vriend, dokter Veld-
huyzen van Zanten, wilde uit Soest
weg en was op zoek naar een opvol
ger. Op zijn advies ben ik naar mijn
voorganger toegegaan. Ik was te vroeg
voor mijn afspraak en ben ik het vroe
gere café De Viersprong mijn kennis
making met Soest begonnen. Dezelfde
avond was de zaak bij Veldhuyzen van
Santen beklinken. In november '49 ben
ik hier als arts begonnen. Nam een
uitstekende praktijk over, maar moest
er wel tien jaar keihard tegenaan
om van mijn schulden af te komen.
Collega-artsen zijn doorgaans best aar
dige mensen, hun vriendelijkheid gaat
echter niet zo ver dat ze een huis en
een praktijk cadeau doen. Vroeger had
je tenminste een halve ton nodig, te
genwoordig is een half miljoen voor
een huis en een praktijk niet onge
bruikelijk. Zo ben ik aan de slag ge
gaan. Evenals ik was ook mijn voor
ganger gereformeerd.
En dus kreeg ik hoofdzakelijk gere
formeerde patiënten. Zo ging dat vroe
ger, de gereformeerden bij Rip. de
katholieken bij Rupert. Wat overbleef
ging naar artsen die geen duidelijke
kerkelijke voorkeur hadden. Naast
mijn werk als arts hebben mijn vrouw
en ik er alles aan gedaan zo snel moge
lijk met Soest vertrouwd te raken.
Zo ben ik o.m. acht jaar diaken in
de Gereformeerde Kerk Soest-Zuid ge
weest. Na verloop van tijd een steeds
beter wordende samenwerking met
collega-artsen. De collegiale samen
werking met een man als Stroband
is bijna spreekwoordelijk, terwijl wij
toch twee totaal verschillende types
zijn. Hij alles behalve gereformeerd,
alleen in de kerk geweest toen zijn
kleinkind in een gereformeerde kerk
werd gedoopt. Dat heeft hij mij laatst
lachend verteld en toen moest ik hem
bekennen kleinkinderen te hebben die
nog niet gedoopt zijn.
In de loop der jaren is mijn praktijk
groter en groter geworden. Eigenlijk
een onjuiste ontwikkeling. Naarmate
je ouder wordt zou je praktijk kleiner
moeten worden. Dan krijg je tenminste
de kans om af te bouwen. Daar is
bij mij nooit sprake., van geweest, ook
al omdat ik sinds 1971 als gemeente
arts heb gewerkt. In mijn werk heb ik
altijd getracht een vertrouwensrelatie
met mijn patiënten op te bouwen.
Daar is goede wil van twee kanten
voor nodig. Soms lukt dat, soms niet.
Ik herinner mij dat ik als controlerend
arts op bezoek moest bij een boer aan
de Birkstraat. Het bericht dat ik ge
reformeerd was had hem kennelijk al
bereikt. Ik kwam de katholieke huis
kamer niet binnen, zijn stal was voor
mij goed genoeg als ontvangstruimte.
Ongetwijfeld zal ik ook wel eens ran
cuneuze gevoelens bij patiënten heb
ben achtergelaten. Tenslotte ben ik
ook maar een mens. Toch dacht ik
dat ouder wordende artsen meer van
hun patiënten houden dan zij van ons.
Zo heb ik het lang gevoeld. Wat bij
mijn zilveren jubileum en mijn af
scheid zaterdag j.l. heeft plaats ge
vonden stelt je echter volkomen in het
ongelijk. Afscheid nemen doet natuur
lijk altijd een beetje pijn. Eerlijk ge
zegd komt het voor mij op een goed
moment. Het zal wel te maken hebben
met het karakter van wat men dan
noemt een dokter van de ouderwetse
stempel. Wat autoritair omdat je van
je patiënten in hun belang eist dat ze
nakomen wat je ze in medisch opzicht
voorschrijft. Ik haak af in een tijd dat
de democratisering in de geneeskunst
zo naar voren wordt geschoven. Kan
best zijn goede kanten 'hebben, alleen
ik ben er niet mee opgegroeid.
Wat ik toejuich is de schaalverkleining
in de huisartsenpraktijk. Dat moet ook.
Er staan 200 afgestudeerde huisartsen
klaar om te beginnen en er is nog geen
plaats voor. Het gevolg van die schaal
verkleining is dat er avonddiensten
ingesteld worden, het aantal zondags
diensten wordt minder.
Minder wordt ook het aantal bevallin
gen. Toen ik hier in Soest neerstreek
had ik 60 bevallingen per jaar, vorig
jaar had ik er zes.
Ook dat is een ontwikkeling, even
als de problematiek rond abor-
Jan Rip en echtgenote. Na zaterdag tijd voor vakantie
tus en euthanasie. De normen
zijn aan het veranderen. Neem bij
voorbeeld het gebruik van de pil. Als
een ongehuwd meisje er mij om kwam
vragen dan zei ik dat ze eerst die
jongen maar eens mee moest nemen.
Het gaat hem tenslotte ook aan. Te
genwoordig is daar geen sprake meer
van, ook niet bij katholieke artsen.
Wat abortus betreft ben ik er van over
tuigd dat al mijn collega's zeer stren
ge normen aanleggen. Ten aanzien van
euthanasie kan ik mij persoonlijk best
een passieve behandeling voorstellen,
een aktieve behandeling ligt volkomen
anders. Daarover kun je vooraf geen
zakelijke afspraken maken. Mag God
ook nog een woordje meespreken? Door
het werk waaj* ik jarenlanf mee ben be
zig geweest Is mijn persoonlijk -geloof
gegroeid.
Stress en het werk hebben daar mee
te maken. Als ik een bevalling deed
voor oude zuster Votina in Mariënburg
en het wilde niet vlotten dan gaf ze
mij het advies wat in de tuin te gaan
wandelen. Wanneer ik weg was stak
ze een kaars aan, nam een gebeden
boek of een rozenkrans en ging in stil
te bidden: „Here help mij". Daar ge
loofde ik als gereformeerd arts In.
Een prachtig mens. met een prachtig
Godsgeloof, een leven lang gesjouwd".
Uitgesjouwd is ook Jan Rip. De dokter
die tussen De Rank - de bank en de
drank woonde.
Gereformeerd van huis uit, gerefor
meerd gebleven. Trouw. Een briljant
spreker die van mening is dat de bor
rel bij gereformeerden hoort en de wijn
bij katholieken. Zijn sherry rond etens
tijd drinkt hij met zijn charmante echt
genote Solveig, of elders met kinderen
en vrienden. Een gereformeerde Bour
gondiër die omgeven door veel warme
vriendschap aan de herfst van zijn le
ven gaat beginnen. Grootste hobby:
zijn kleinkinderen. Zijn die niet bij hem
op bezoek dan zou u in de toekomst
wel eens een Sherlock Holmes-petje
in de polder kunnen ontmoeten waar
onder de steeds schaarser wordende
grijze haren van Jan Rip wapperen.
Samen met zijn vriend, de onderwijzer
Wim van Elmpt amateur-bioloog van
naam. is er nu de tijd Gods mooiste
geschenk, de natuur, te ontdekken en
te leren kennen. Na afloop van zo'n
ontdekkingstocht is het „meester" van
Elmpt die de vragen stelt en over
hoort. Hij doet er zijn vriend Jan Rip
een groot plezier mee. Een mens is
immers nooit te oud om te leren. Ben
je 65.
Jan Leijendckker.
Hot Provinciaal Bestuur van Utrecht
hoeft besloten voor hot gehele gebied
van de provincie één streekplan voor te
bereiden. In een streekplan worden de
hoofdlijnen van de toekomstige ruimte
lijke ontwikkeling vastgelegd. Gedepu-
toerde Staten hanteren het onder meer
bij hot al of niet goedkeuren van
gemeentelijke bestemmingsplannen.
Een streekplan moet volgens de Wet op
de Ruimtelijke Ordening eenmaal in de
tien jaren worden herzien. Het oudste
thans nog geldende „Streekplan voor
Midden- en Zuidoost-Utrecht" is in 1974
vastgesteld en is nu dus aan herziening
toe. Er moet daarbij op een voorberei
dingstijd worden gerekend van ten
minste vier jaar. Dit komt door de
veelheid aan onderwerpen die in een
streekplan moeten worden geregeld,
alsmede door het veel tijd vergende
overleg met de bevolking, de betrok
ken gemeentebesturen en het rijk.
Omdat de beide andere in de provincie
geldende streekplannen „Utrecht-
Oost" en Utrecht-West", vastgesteld in
1978, uiterlijk in 1988 moeten zijn
herzien, heeft het Provinciaal Bestuur
gekozen voor een gelijktijdige aanpak
van de drie streekplannen. Dit biedt
het voordeel, dat de enigszins arbitrai
re grenzen tussen de plannen verval
len. De relaties tussen de diverse
gebieden, zoals verkeer en wonen/wer
ken. laten zich ook beter in één streek
plan en op de daarbij behorende kaart
verduidelijken. Het grootste deel van
de werkzaamheden kan zo bovendien
geschieden binnen één zittingsperiode
van provinciale staten (1982-1986),
waardoor de continuïteit is gewaar
borgd.
Het ligt in de bedoeling het nieuwe
streekplan in het voorjaar van 1986
door provinciale staten te doen vast
stellen. De vervroegde aanpak van de
streekplannen „Utrecht-Oost" en
„Utrecht-West" betekent overigens
niet, dat de essentiële elementen uit
deze plannen als achterhaald kunnen
worden beschouwd. Het is niet waar
schijnlijk dat zich hier al te grote
wijzigingen zullen voordoen. In ver
band met de noodzaak van nieuwe
bouwlocaties in het centrale deel van
de provincie Utrecht, zoals die onlangs
door de provinciale planologische
dienst in een rapport werd aangetoond,
zijn in dat gebied wel nieuwe ontwikke
lingen te verwachten.
Het Provinciaal Bestuur streeft er
naar in 1982 ten behoeve van de staten
een globaal „basis-rapport" gereed te
hebben.
SC
Steenhoffstraat 55 Soest telefoon 02155-11555 b.g.g. 03404-31316
Ziekenfondsvervoer
Rolstoelvervoer
Groepsvervoer
Trouwrijden
Op vrijdagmiddag 1 mei wordt om 2
uur in het gebouw „De Speeldoos"
weer een bijeenkomst georganiseerd
voor Reuma- Bechterewpatiénten. Dit
keer wordt u uitgenodigd om een film
te komen zien van het Nationaal Reu
mafonds.
Het adres van „De Speeldoos" is
Rembrandtlaan 35 te Baarn. Wanneer
u wel belangstelling heeft, maar niet in
de gelegenheid bent om te komen,
neemt u dan eens contact op met één
van de volgende personen: Mevr. A. M.
C. Jansen, tel. 02154-17128 of Mevr. M.
Verhelj. tel. 02155-23257.
De eindexamenklas van de openbare
Mavo aan de Valerlaanstraat heeft
vorige week vrijdag de school enige
tijd bezet gehouden. Niemand werd
toegelaten. Het stuntje werd niet aller-
wege gewaardeerd.
De wijk Overhees is voortaan ver
stoken van klaar-overs. Van de groep
moeders die indertijd enthousiast aan
dit werk begon in verband met de
door allen onderkende onveiligheid van
de wijk speciaal voor de schooljeugd,
zijn er nog maar negen overgebleven.
Dat aantal is te weinig om het nutti
ge werk voort te zetten.
Het bestuur van de wijkvereniging
Overhees heeft in een brief aan Cen
traal Nederland gevraagd de opheffing
met ingang van 1 juni a.s. van de bus
route door de wijk. ongedaan te ma
ken. De vereniging heeft geconstateerd
dat er steeds meer mensen van het
openbaar vervoer gebruik gaan ma
ken.
Tot opheffing werd een jaar geleden
besloten omdat de lijn volkomen on
rendabel is. Daar lijkt nu verandering
in te komen.
De vereniging „Vrienden van Eem-
land" houdt op zaterdag 16 mei, aan
vang 10.00 uur, in een van de bijgebou
wen van de Hervormde kerk te Eem-
nes, haar jaarvergadering.
De agenda vermeldt de gebruikelijke
stukken zoals jaarverslagen, finai
cieel overzicht, plannen voor het lopei
de jaar en een bestuursverkiezlr
Herkiesbaar is Anneke Schippers,
de vacatures van secretaris en pen
ningmeesterkan worden voorzien door
de benoeming van Marga Merriêtt-
boer-Hakman en Jan van G bik el. fl
Tentoonstelling
Op 23 juni zal in kasteel Groeneveld te
Baarn de tentoonstelling ..Eemland-
Probleemland" worden geopend. Deze
expositie gaat alle Eemlandgemecnten
langs.
Aan de orde worden gesteld de proble
men tussen boeren en natuurbescher
mers in Eemland. Hoe staat het met de
natuur; wat zijn de effecten van het
hedendaagse boeren op de natuur.
Beide partijen geven hun visie.
