J
Fauna
van Nederland (1)
de mus
SHS.ES w^"
Kruiswoordpuzzel
Met Raad en Daad
Fiets er eens uit - het is gezond
,jC
Soestcr Courant van woensdag 29 juli 1981
NU 49,00
dvies als u
Jranties op
'KKTootróKM
soorten die boven od en in onw» ni^1*^ verSe,ijken met de hoeveelheid dier-
sortiment" betrekkelijk eerine f!T h66" ^aa^je hebben, ja dan is ons „as-
Dat komt omdat ons lïnH h f' °P keper beschouwd, nog talrijk!
van het oost^n zuiden zo'n V de ICe.' maar ook hoge gronden
o n rijke schakering van leefgebieden, biotopen, kent.
In een leefgebied zijn mogelijkheden,
maar ook voorwaarden, waardoor be
paalde dieren, samen met bepaalde
planten, kunnen leven. Het mooie daar
van is, dat ook de mens er kan leven,
zonder storend element te zijn. Dat is
beslist mogelijk, vooral als de mens
enigszins op de hoogte is met het reilen
en zeilen van de dieren en de planten in
zijn omgeving. Welnu, deze rubriek
beoogt enige kennis over de ons om
ringende dieren door te geven. Het kan
met uitblijven, af en toe zal er ook eens
wat van de planten gezegd worden.
Maar, waar nu te beginnen? ik dacht
zo, we hebben dieren in de lucht, op de
grond en in de aarde. Laten we daar
eens mee beginnen en dan tegelijk aan
sluiten bij die dieren waar vrijwel
iedereen of mee te maken, of wel eens
het een en ander van ziet of hoort. Voor
deze keer is dat dan de Mus.
Kampeertent gestolen
Uit een aan de Van Weedestraat gepar
keerde auto werd een kampeertent met
toebehorende gestolen. Ook verdween
er kleding. De eigenaar van dat alles
deed er aangifte van bij de politie.
Diefstal uit auto
Uit een aan de Ereprijsstraat gepar
keerde auto werd een portemonnee
met vierhonderd gulden gestolen. De
dader maakte vermoedelijk gebruik
van een valse sleutel.
Brand in containers
Twee avonden achter elkaar ontstond
er vorige week brand in een container
van de vuilstortplaats aan de Schans.
De brandweer doofde in beide gevallen
de vlammen.
Diefstal video-apparatuur
Uit een radiozaak aan de Steenhoff-
straat werd een complete videoset ter
waarde van 13.000 gulden gestolen. De
inbreker verschafte zich toegang tot de
zaak via een bovenlicht aan de achter
zijde van het pand De inbraak werd in
de nacht van vrijdag op zaterdag
gepleegd.
Boormachine gestolen
Uit een winkel in het winkelcentrum
Van Weedestraat werd een boor
machine gestolen. Er werd aangifte
van gedaan bij de politie.
Sluitingstijd
overschreden
Een procps-verbaal wegens overschrij
ding van de sluitingstijd kreeg de
eigenaar van het café op de hoek van
de Eigendomweg en de Nieuweweg. De
politie constateerde dat de zaak om
kwart over één in de nacht nog open
was.
De Mus, zo'n doodgewone vogel. Mus
en mens horen bij elkaar, in goed en
kwaad gerucht. Waarbij ik meteen
aanteken, dat de huismus zelf bepaalt
waar hij zijn verblijf verkiest. Goed, de
huismus heet officieel Passer domesti-
cus, de bij het huis behorende mus.
Maar dat „huis" moet wel aan bepaal
de voorwaarden voldoen: er moet eten
zijn. Vandaar dat er plaatsen zijn met
veel en met weinig of geen mussen.
Geliefkoosd voedsel is in de eerste
plaats tevens het voedzaamst: plant
aardig. Nog steeds is er geen afdoend
antwoord op de vraag, waarom in de
vroege voorjaarstuin leverbloempje,
primula en gele crocus het moeten ont
gelden. Ook de vlier wordt druk be
zocht, mussen hebben veel bouw
materiaal nodig, ze gaan nogal slordig
met bouwmateriaal om. Daar komt
nog bij dat ze bijna het hele jaar door
nesten bouwen. Buiten het broed-
seizoen kennen ze geen strikte partner
trouw. Dat is bij de huismus geen
eigentijdse modegril maar een aange
boren levensstijl. Ik haast mij. te zeg
gen, dat bij de rotsmus juist paarvor
ming voor het leven bestaat, tot de
dood hen scheidt. Valt een der part
ners weg, dan blijft de ander eenzaam
alleen. In psalm 102 gebruikt de dichter
dit gegeven, als hij zegt: „Ik ben
slapeloos, ik gelijk op een eenzame
vogel op het dak'.
Huismussen leven en werken het liefst
in groepjes met elkaar. Daar weet de
boer in de tijd van het rijpen van het
graan over mee te praten. Als de
huismussen in de herfst zich tegoed
doen aan de achtergebleven kruiden
van de moestuin, dan zijn ze, onwe
tend, reeds bezig met het uitzaaien
voor het volgend jaar: een deel van het
rijpe zaad eten ze op, een ander deel
blijft bij hun gescharrel tussen de
kruiden aan hun veren hangen, totdat
het even verder, op een gunstige
plaats, terecht komt.
Ondanks vier broedsels per jaar zullen
er nooit te veel mussen komen. Buiten
jaagt de sperwer, in de bebouwde kom
de torenvalk. En 's nachts komt de
bosuil aan zijn trekken. Hij weet de
slaapplaatsen in de klimop, de dichte
struiken en zo nodig buiten de hooiberg
te vinden. Een natuurlijk leven kent
het woord teveel niet, wel het begrip
genoeg.
30 31
57 58
Horizontaal: 1. huidblaas; S. aanw. vnw.; 7. hoeveelheid; 11. vogel; 13. woede;
15 kloostervoogd; 17. glasachtige laag op aardewerk; 19. dochter van Cadmus
2l' toestand van rust; 23. afgunst; 24. zout water; 26. en omstreken; 27.
familielid; 29. familielid; 30. geogr. aanduiding (afk.); 32. selenium (afk.); 33.
herkauwer; 34. uitroep; 35. levenslucht; 37. regeringsreglement (afk.); 39. de
onbekende (afk.); 40. resonantie; 42. meisjesnaam; 43. reptiel; 44. Europeaan;
46 eerwaardige vader (afk.); 47. per expresse (afk.); 48. mand; 50. leraar
(afk 51. bevestiging; 53. vogelprodukt; 54. windrichting (afk.); 55. ongeveer
(afkV 57 deel v.e. gebouw; 61. binnenlandse strijdkrachten (afk.); 63.
elektrode a d pos. pool; 66. Europeaan; 67. gif; 69. nieuwe wereldtaal-; 70. deel
v.e. auto; 73. pl. inOverijsel; 74. meisjesnaam; 76. larve v.d. langpootmug; 78.
vrije keus; 79. droog; 80. strafwerktuig.
Verticaal-1 deugdzame; 2. officieel stuk3. slede; 4. woede, 5. godin; 6. muziek-
oefening- 7 landelijke plaats; 8. goud (fr.)9. bewijs van verdriet10. kleding
stuk- 12 reeds- 14. dubbelklank; 16. voedsel; 18. kant; 20. deel van Azie; 22. de
dato'(afk 25. en anderen (afk.); 27. overeenkomst; 28. soort gedicht; 31.
strijdmacht; 34. adellijke titel; 35. eng. Voegwoord; 36. onbep. vnw.: 38. vlug;
30 drinkgerei- 40. dwaas; 41. bedompt; 45. herkauwer; 49. edelèteen; 52.
voorzetsel- 55 'pl. in Egypte; 56. Gode zij lof (lat. afk.)59. soort hert; 59. wond-
vocht 60. 'voorzetsel; 62 winterkost; 64. windrichting; 65. het zijn; 67 gierig
aard -68 verdedigingsorganisatie (afk.); 71. zoals de akten getuigen (lat. afk.);
72. tiiel (afk.); 75. bolgewas; 77. laatste nieuws (afk.).
■ui
-C, ',„a r, 'til Tl lOXVM -89 meJA -19 13SS3 '89 HSOO f9 4-13US 39 13) '09
r-«c -nuei0 89 'PI 95'onmo -SS I-wao "80 ^FldOJ '6» WF» 9f
'i .dnu «r "dS -S 'ulm -9E 'mre '08 '.uojuq 'ÏE (OTgsi TE Ipepuoj 86 ISejpOTA
°l S '06 lept!* -81 Ipoojq -91 ïno '11 He 61 1W 01 Ikius
:f;io 8 Idiop ^epme^9 nUa 'S leSeu V s lewe 6 laxeiq 'I =WA
■jeouk -os uop '61
ando -81 'neuia 91 luesns fl leuv 'El '.neiOTls '01 iopi 89 '-«flOT/v 19 '435 '99 lap
oue P9'SH re -IQ leo -Se lou -W 43 -sa lef ia lui 08 tm led du
■m*uUalusppe Ef- lepusa :utp>3 W luu -ge luu i8 luispe as leq K -so
■pp as -JE HO -OS led '66 1U3P9A 16 103 '96 Haiod fZ IPf™ 'E6 3P3UA *12 -OUI 61
lunnleil 'li Uq* '81 luuoo, si Hotuh 11 Istsop 'i latp a luee(q '1 :ie«luoz.uoH
lazziwaHOOAismHH onissouo
AUTOMATISCH MISLUKT - Omdat ik
vroeger veel foto's zag mislukken, heb
ik een automatische camera gekocht.
Nu volg Ik precies de gebruiksaanwij
zing, maar als ik m'n gezin gezellig
bij het raam in de zithoek tracht te
vereeuwigen, gaat het steeds mis. Zie
bijgevoegde afdrukken.
Antwoord: Dat is geen wonder. Als u
de lens in de richting van het raam
houdt, wordt de lensopening automa
tisch ingesteld op de grote hoeveel
heid licht die daardoor naar binnen
valt. Maar de mensen zitten met hun
rug naar het raam en hun gezichten
bevinden zich dan in de schaduw.
Juist de gelaatsuitdrukking, waar
het u om gaat. blijft onderbelicht. U
moet de situatie omdraaien en zelf
naast (niet voor) het venster gaan
staan en de mensen die u wilt foto
graferen zo goed mogelijk in het dag
licht laten plaatsnemen met hun ge
zichten naar het raam
Ook een zonnekap kan dienstdoen om
een teveel aan tegenlicht af te zwak
ken. Als u beslist niet (bij) wilt flit
sen, raden wij u aan gebruik te ma
ken van een gevoeliger film. Met een
snelle film van 400 ASA (=27 DIN)
behoeft u niet te flitsen. Het voordeel
daarvan is, dat er met een kortere
tijd kan worden opgenomen en u dus
snel uit de hand kunt fotograferen,
ook als een persoon beweegt. Er zijn
ook speciale films verkrijgbaar voor
het maken van opnamen bij kunstlicht
zonder flitslicht.
Daarmee verkrijgt u een natuurlijker
resultaat, want door het flitsen ont
staan hardere foto's en komen rose
gelaatskleuren van de baby's te bleek
op de foto. Bovendien kan men de af
dekken nog opwaarderen door gefor
ceerde ontwikkeling. Als u het filmpje
naar de centrale opstuurt of naar uw
fotograaf brengt, moet u dat er uit
drukkelijk bij vermelden, want die
behandeling kost iets extra.
WORST MET HERSENS - Wat bevat
precies cervelaatworst en hoe komen
ze toch aan die vreemde naam?
Antwoord: De tegenwoordig bij sla
gers verkrijgbare cervelaatworst be
vat hoofdzakelijk varkensvlees met
spek, vaak gekruid met knoflook, en is
meestal gedroogd. Maar in vroeger
tijd werden er in die worst ook var
kenshersens verwerkt. Het Franse
woord cervelle voor hersens leidde tot
de benaming „cervelas" voor die
worst in Frankrijk en de zuidelijke
Nederlanden. Hieruit ontstond onze
aanduiding cervelaatworst.
CADEAUS TERUG - Mijn zoon heeft
zijn verloving moeten verbreken,
maar nu eist dat meisje alle verlo
vingscadeau en haar deel van de sa
men gekochte uitzet op. Alles ligt bij
ons opgeslagen. Waar heeft zij wel of
geen recht op?
Antwoord: Het meisje heeft natuurlijk
recht op de door haar gekochte goede
ren en op de cadeaus die persoonlijk
aan haar (alleen) zijn geschonken.
Voorts kan zij aanspraak maken op de
helft van de artikelen die het paar bij
de verloving samen ontving en op de
helft van hetgeen zij tezamen kochten
en betaalden. Zij kan echter geen geld
eisen in de plaats daarvan, of van uw
zoon vergen dat hij bepaalde goederen
tegen geld van haar overneemt. Het
gemakkelijkste is dan, alle gezamen
lijke eigendommen in onderling over
leg te verdelen, zodat ieder ongeveer
voor de gezamenlijke waarde behoudt.
Als de één die twee stapels maakt en de
ander kiest daar één van, komt men
vaak tot een redelijke oplossing. Alleen
als tijdens de duur van de opslag in uw
huis iets verloren raakte of beschadigd
is, kan het meisje vergoeding van haar
schade vragen. De waardeverminde
ring door de duur van de opslag komt
natuurlijk voor beider verantwoor
ding, want dat hebben ze zelf zo gewild,
NACHTMERRIE - Ik heb geen last van
zenuwen en toch overvalt me zo nu en
dan een nachtmerrie. De dokter wil me
daar niets voor geven en raadt me
alleen een beker warme melk aan voor
het slapen gaan. Maar dat helpt niet.
Antwoord: Nachtmerries kunnen be
halve door spanningen ook optreden
als gevolg van teveel eten of te zware
maaltijden. Dan treden wel meer be
nauwdheden op. U moet om te begin
nen dat ontbijt niet meer overslaan,
maar liever wel eten na het opstaan en
dan de porties bij uw andere maal
tijden veel kleiner maken. Die hapjes
bij de borrel en dat hartigheidje voor
het slapen gaan zijn beslist teveel voor
u. Eet voortaan na het avondmaal niets
meer en drink in de late avonduren
weinig of geen alcohol, of vervang dat
door een kop sterke Kamillenthee of
anijsmelk.
ECHT DONS Ik wil een donzen
dekbed kopen, maar er zijn erg uiteen
lopende aanduidingen en prijzen. Wat
is nu het beste dons?
Antwoord: Er zijn wel verschillende
benamingen toegestaan, maar dan
moet er toch een voorgeschreven hoe
veelheid donsveertjes van eidereend,
respectievelijk gans of zwaan in voor
komen. Het beste dons is dat van de
eidereend. De aanduiding „zuiver
dons" mag worden gebruikt als de
inhoud uit tenminste 98% dons bestaat
en hoogstens 2% veertjes. Het op
schrift „dons" is geoorloofd voor 65%
dons en maximaal 35% veertjes. Het
woord „halfdons" is voorgeschreven
indien er hooguit 15% dons in te vinden
is en de rest van de vulling uit veertjes
enz. bestaat. Tussen haakjes: gebruik
wel overtrekken als u een donzen
dekbed op uw bed legt, want het dons
zelf kunt u onmogelijk wassen en zo'n
overtrek kunt u vervangen door een
schone.
ANTEN NESTORING - Tijdens de
schilderbeurt van ons huis is de kabel
van de t.v.-antenne gelijk vastgezet.
Nu is de ontvangst miserabel. Moeten
we zo'n draad dan los laten hangen?
Antwoord: Wij vrezen eerder, dat uw
antennekabel is meegeschilderd en dat
is bij het gebruik van bepaalde soorten
verf niet zo best. Uw ontvangstmoei
lijkheden wijzen daar op. Een installa
teur of uw t.v.-leverancier kan het
nameten en zal zonodig de aangetaste
kabel wel willen vervangen.
IS HEELAL BLAUW? - Bij heldere
hemel zien we een helderblauwe lucht.
Is dat in het heelal ook zo, als de
ruimtevaarders buiten onze damp
kring komen, of zien zij een andere
kleur?
Antwoord: Als het zonlicht door de
moleculen van onze aardse damp
kring in de aardse atmosfeer worden
gebracht, domineert het blauwe licht
door de vertrooiing. Het blauwe licht
dat in de zonnestralen voorkomt, heeft
immers een kleinere golflengte dan het
rode. De sterkte van het verstrooide
licht is omgekeerd evenredig met de
vierde macht van de golflengte. Wij
zien dus meer blauw aan de hemel dan
andere kleuren. Gaat u een vliegreis
maken en stijgt dat toestel tot 10 a 12
km, dan ziet u de blauwe hemel steeds
donkerder worden. Ruimtevaarders
zien de ruimte buiten onze dampkring,
waarin dan vrijwel geen lucht meer
voorkomt, als een zeer donker tot
zwart uitspansel, waarin echter tal van
hemellichamen in al hun schittering
voorkomen. Sterren die wij 's nachts
moeilijk en overdag helemaal niet
zien, nemen zij duidelijk waar, zodat
het heelal lijkt op een soort feestver
lichting op grote afstand.
BESPIEGELINGEN - Bestaat er een
spiegelverf, zoals aan de achterkant
van spiegels gebruikt wordt, waarmee
je de muren van een kamer kunt
besmeren zodat die groter lijkt?
Antwoord: De werking van een spiegel
berust niet op het insmeren van glas
mét een soort verf, maar op het
aanbrengen van een laagje (folie)
zilver of zilverachtig metaal op daar
voor gepolijst spiegelglas. Dat vereist
een nauwkeurig chemisch procédé in
een goed geoutilleerd bedrijf en het is
niet ieders werk, vooral niet omdat er
diverse chemicaliën bij te pas komen.
Moderne spiegels maakt men al door
het aan de voorzijde van het glas
opdampen van een tinamalgaan, dus
een oplossing van tin in kwik. Het licht
behoeft dan niet heen en weer door het
glas. Maar er bestaat nog geen verf
van dat materiaal, die na het opdrogen
een goed weerkaatsend spiegelvlak
oplevert. U zou diverse gelijke grote
spiegels moeten kopen en daarmee de
wanden kunnen bekleden. De ervaring
leert echter, dat een (te) groot spiegel
vlak irriteert.
LEKKE BEDDEN - De luchtbedden
die we deze zomer opnieuw gebruik
ten, bleken allemaal lek te zijn. Toch
hebben wij ze maar twee zomers mee
genomen. De rest van 't jaar liggen
ze op zolder. Hoe kan dat?
Antwoord: Dat poreus worden is niet
normaal. Maar hebt u deze luchtbed
den wel na elke vakantie gereinigd
en goed laten drogen? Als ze na het
drogen met talkpoeder zijn behandeld
en er ook wat talkpoeder is ingebla
zen, kunnen ze zonodig jarenlang in
een koffer of plastic zak op een dro
ge plaats worden bewaard en vele ma
len dienstdoen. Hebt u er echter op
zee of rivier mee rondgedobberd of
ze tijdens het kamperen nat laten wor
den, of zijn ze bezweet en wel opge
vouwen en zó op een zolder gedepo
neerd, dan vergaat zowel het kanvas
alsook het rubber.
Het is ook niet zo eenvoudig om de
aangetaste lagen te herstellen. U zou
daarvoor over gesmolten rubber met
zwavel moeten beschikken. En als ze
op bepaalde plaatsen te ver heen zijn,
zullen ze ook op andere plekken spoe
dig lucht doorlaten. Een enkel lek
kunt u repareren, want daar bestaan
plak- en spuitmiddelen voor, maar ver
sleten luchtmatrassen dient u te ver
vangen.
H, B, C - Op een oude maatlat vind ik de
letters H, b en c. Hoe oud is die
maatstok dan?
AntwoordEen rechtopstaande kapita
le H is van 1827, maar de schuin
geslagen uit 1875. De kleine b en c zijn
de keurmerken van 1891 en 1892. Uw
maatstok zal dus van 1874 of 1875 zijn.
GROOTSTE BEEST Wat is het groot
ste dier, dat op aarde geleefd heeft?
Antwoord: De blauwe vinvis, die tot 35
meter lang wordt en meer dan 100 ton
gewicht kan bereiken. Daarmee wordt
de uitgestorven dinosauriër van 30
meter en circa 40 ton nog overtroffen.
Maar wij kennen nog niet alle schepse
len die op aarde leven. In de diepste
delen van de diepzee komen misschien
nog veel grotere dieren voor...
BREM BIJSNOEIEN? - Een buurman
zegt me, dat ik mijn hoge brem niet
mag snoeien. Hij staat voor een raam'
en dat wordt lastig.
Antwoord: Een bremstruik verdraagt
ingrijpende snoei maar slecht en kan
er van dood gaan. Brem is namelijk
een plant die nog dicht bij de natuur
staat en de natuur kent geen snoei,
tenzij u de vraat van bepaalde dieren
aan planten zo wilt noemen. De snoei is
pas opgekomen bij de kweek door
mensen die bepaalde eisen gingen
stellen aan zekere (sier)struiken,
(vrucht)bomen en dgl. U kunt van uw
brem alleen de langste takken weg
nemen, voor zover die uw uitzicht be
lemmeren en mits er genoeg ander
hout in de struik overblijft.
ZEEZOUT - Nu ik een zoutloos diëet
moet volgen, vraag ik mij af of ik
daarvoor in de plaats geen zeezout zou
kunnen nemen.
Antwoord: Dat is een veel voorkomend
misverstand. Omdat zeezout voor be
paalde doeleinden afzonderlijk ver
kocht wordt, denken velen dat het een
andere stof is dan keukenzout. Maar
het hoofdbestanddeel van zeezout is
ook natriumchloride (NaCl) en daar
gaat het om bij het dieet. Zeezout bevat
verder nog andere stoffen dan het
steenzout, dat ,uit de aardlagen in het
oceaanwater oploste, maar die komen
in lagere percentages voor. De verhou
ding is als volgt: chloride 55%, natrium
30,6%, sulfaat 7,7%, magnesium 3,7%,
calcium 1,2%, kalium 1,1% en dan
verder nog geringe hoeveelheidjes van
allerhande stoffen als waterstof-
carbonaat, bromide, fluoride, boor-
zuut, enz. Als u zoutloos moet eten,
kunt u echter wel diverse vruchten en
tuinkruiden bij uw maaltijd gebruiken.
Met name gember en de lavas (bij de
groentenhandelaar beter bekend als
maggiplantjebieden uitkomst. Ver
der kunt u bepaalde wijnen, cognac en
likeuren toevoegen aan sommige ge
rechten. Dat wil niet zeggen dat u
alcohol gaat gebruiken, want juist de
alcohol verlaat bij enige verhitting het
eerste dat gerecht, maar u voegt er wel
een aparte smaak aan toe. Ook verse
peper uit de molen en enkele spece
rijen zijn toegestaan. Pas op voor de
speciale sausjes en strooisels, want die
bevatten vaak extra hoeveelheden
calorieën!
PARTNERSPROBLEEM - Wij zijn als
weduwe en weduwnaar gaan samen
wonen en hebben beiden kinderen, die
al getrouwd zijn. Hoe voorkomen we
nu, dat bij overlijden van een van ons
de kinderen de meubeltjes, televisie
enz. als erfenis weghalen en de ander
in een kaal huis achterlaten?
Antwoord: U kunt maar het beste
samen naar een notaris stappen, want
er zijn enige mogelijkheden. Naast het
maken van een eenvoudig testament
kunnen samenwonende partners na
melijk ook in een akte laten vastleg
gen, dat na het overlijden van de ëën de
gemeenschappelijke goederen zonder
vergoeding aan de ander gaan beho
ren. Dat is een zg. verblijvensbeding.
En ten aanzien van privé-goederen
kunt u in zo'n akte elkaar het eerste
recht verlenen om die tegen een afge
sproken prijs over te nemen. Zou het
totaal bedrag daarvoor erg oplopen,
dan kunt u zich d.m.v. een levens
verzekering op het leven van de ander
in staat stellen t.z.t. dat geld beschik
baar te krijgen. De premie kan uit de
gemeenschappelijke pot worden be
taald, maar pas op bij het afsluitenals
de uitkering op naam van de overlede
ne zou geschieden, moet de ander zeer
hoge successierechten betalen en blijft
er (te) weinig over.
DONS WASSEN? - Ik heb een donzen
dekbed gekocht. Als het straks vuil is,
hoe moet ik dat dan eigenlijk wassen?
Antwoord: Het dons kunt u niet was
sen, want dan blijft het kletsnat. U
moet een paar overtrekken maken en
die beurtelings gebruiken en wassen.
Uw dons blijft dan onbeschadigd.
MET GROM - Een vissersvrouw ver
telde mij, dat ze met grom zat en daar
scheen ze problemen mee te hebben.
Wat kan zij daarmee bedoeld hebben?
Antwoord: Er zijn verschillende moge
lijkheden. Het grom is van oudsher een
onzijdige aanduiding voor het inge
wand van vis en bij vissers dus al het
afval, dat bij het schoonmaken ervan
wordt weggeworpen. Maar in de volks
taal is grom ook synoniem aan kin
deren, kinderschaar, kroost. Met grom
zitten betekent in dat verband: zwan
ger zijn. Verder spreekt men in bepaal
de streken van grom als er bezinksel,
drab. moer of dik wordt bedoeld, maar
daar zit een jonge vrouw in de regel
niet mee.
ECHT OF NAMAAK? Hierbij een
reepje bont van mijn nieuwe mantel. Is
dat echt bont, zoals de verkoper zei, of
namaak, zoals mijn man beweert?
Antwoord: Volgens deskundigen is dit
van de huid van een schaap uit Afgha
nistan. Een leek kan zich spoedig
vergissen, maar u hebt een prima
bontmantel gekocht en niets teveel
betaald.
„Fietsen is een bijzonder fijne activi
teit, in ieder geval erg gezóiid en vait
harte aan te bevelen". Aldus de Ierse
cardioloog Dr. Ristéard Mulcahy in -
zijn zojuist bij de uitgeverij Thieme
Cie in Zutphen in Nederlandse ver
taling verschenen boek „Voorkom
hartklachten!" Hij pleit daarin voor
het gebruik van de fiets en zegt dan
ondermeer: „Fietsers hebben het
grote voordeel nauw contact met hun
omgeving te kunnen onderhouden,
van de natuur te genieten en tevens
fitter te worden. Men kan in clubver
band of gezinsverband gaan fietsen,
maar het kan ook de basis vormen
van vakantie- en weekend-aktiviteiten.
Fietsen is in vele landen de laatste
jaren weer populair geworden, mede
door de verbetering van de rijwielen
zelf, verdere uitrusting en kleding.
De meeste fietsen zijn veel lichter en
lichter lopend geworden dan voor de
oorlog en uitvoeringen met drie tot
tien versnellingen zijn algemeen ge
worden en niet veel duurder. Een
licht lopende fiets, met een goede zit
en juiste hoogte van het stuur zijn be
langrijke zaken, wil men een goede ac
tiviteit in het bewegingsapparaat ver
krijgen". Mulcahy adviseert verder
een fietsoefenprogramma op te stel
len om zo veel mogelijk te kunnen pro
fiteren van de mogelijkheden tot con
ditieverbetering, die het fietsen biedt.
Wij wijzen in dit verband op het in de
serie „Fietsotheek" verschenen boekje
„Fit door fietsen", dat door overma
king van 8,20 op postgirorekening
nr. 234567 kan worden aangevraagd
bij de stichting: fiets! in Amsterdam.
Hierin zijn verschillende trainingspro
gramma's opgenomen voor diverse
leeftijdsgroepen en fitheidsklassen.
Programma's die erop gericht zijn om
verstandig en efficiënt van de fiets
gebruik te maken in het belang van
de gezondheid.
Aandacht voor welzijn belangrijk
De fiets zorgt voor een betere con
ditie, voor fitheid, voor beweging;
kortom voor welzijn. Dat geldt ook
met betrekking tot psychische druk
en allerlei stressverschijnselen, die
weer samen blijken te hangen met
onze manier van leven en werken.
Nog onlangs werd aangetoond dat zij
die van de W.A.O.-voorziening ge
bruik moeten maken, heel vaak met
psychische problemen zitten. Zij mis
sen de mogelijkheid zich voldoende te
ontspannen, om zich los te maken van
wat hen dwars zit. Fietsen biedt door
inspanning ontspanning. Je richt je op
het leveren van een lichamelijke pres
tatie; dat werkt bevrijdend. Lekker
uitwaaien op de fiets is een realiteit.
Het is typerend en misschien ook
wel zorgwekkend dat ieder jaar meer
geld moet worden uitgegeven voor on
ze gezondheidszorg. Volgens cijfers
van het ministerie van Volksgezond
heid en Milieu-hygiëne bedroegen de
kosten van de gezondheidszorg in 1973
twaalf miljard gulden. In 1977 was dit
bedrag opgelopen tot 21 miljard. Voor
1981 wordt rekening gehouden met een
kostenpost van 25 miljard. Verwacht
wordt dat in 1984 een bedrag van rond
40 miljard nodig zal zijn. Het is dus
hard nodig dat wij iets aan onze con
ditie doen. Opmerkelijk in dit verband
is dat er in Zwitserland verzekerings
maatschappijen zijn, die aan fietsers
een lagere premie berekenen dan nor
maal omdat uit onderzoekingen geble
ken is dat regelmatige fietsers minder
vaak ziek zijn en ook minder vaak
hun werk moeten verzuimen.
Je moet het wel goed doen
Het is natuurlijk niet zo dat je zon
der meer alle heil van zomaar op de
fiets stappen kunt verwachten. Voor
waarde is in ieder geval dat je het
goed doet. Het is niet waar dat je iets
noemenswaardigs aan je conditie doet,
als je te hooi en te gras eens een
flink eind gaat fietsen. Dat is natuur
lijk een prettige bezigheid, maar het
heeft betrekkelijk weinig invloed op
de conditie. Daarvoor moet je met
vaste regelmaat van de fiets gebruik
maken.
Als het maar enigszins kan iedere dag.
Dat heeft meer effect dan eens per
maand een halve of een hele dag gaan
fietsen. Van belang is ook het tempo
waarin wordt gereden. Niet te lang
zaam, maar ook niet jakkeren. Ook
hier is regelmaat van betekenis en dat
kan ook inhouden dat gelijkmatig het
tempo wordt opgevoerd.
Gelegenheid te over
Vooral de zomermaanden bieden goe
de gelegenheid om aan conditietrai
ning op de fiets te beginnen. De avon
den zijn lang en het weer noodt door
gaans ook om op de fiets te stappen.
Nu beginnen en het dan volhouden,
ook straks in herfst en winter. Maak
er tijd voor vrij om bijvoorbeeld 's-
avonds na de maaltijd te gaan (after-
dinner) fietsen. En natuurlijk in het
weekend en op andere vrije dagen.
Als je daar eenmaal aan gewend bent,
kun je het niet meer laten. Je mist
het als je het eens een keer moet
overslaan. Een goede stimuland wordt
verkregen door met anderen af te
spreken op vaste tijden samen te gaan
fietsen. Word lid van een fietsclub,
dan is er een vriendelijke stok achter
de deur. Er bestaan in ons land heel
veel fietsclubs die steeds weer tochten
organiseren en gezamenlijk er opuit
trekken.
Zorg voor een goede fiets
Het fietsen moet plezierig gaan. an
ders is de aardigheid er gauw af.
Zorg daarom voor een goede fiets,
die afgestemd is op het gezondheids-
fietsen.
Men spreekt tegenwoordig graag over
de tweede fiets en dat is dan bijna
altijd een sportieve lichtgewicht fiets
met versnellingen, waarop je lekker
vooruit komt. Men heeft het in dit ver
band ook wel over trimfietsen en die
naam zegt al voldoende. Zo'n fiets
moet wel met zorg gekozen worden en
daarbij moet vooral gedacht worden
aan het goed passen van de flets. Je
moet ontspannen kunnen fietsen en dat
vraagt om aanpassing van de fiets
aan het lichaam van de berijder, aan
de lengte van lichaam, armen en be
nen. Het vinden van een passende flets
is goed mogelijk omdat er zoveel ver
schillende frame-maten bestaan en de
afstand en hoogte van stuur en zadel
verstelbaar is. Daarom de fiets zorg
vuldig proberen voordat u tot keuze
besluit. In het reeds genoemde boekje
„Fit door fietsen" wordt ook aan dit
onderwerp aandacht besteed, alsme
de aan de verschillende soorten fiet
sen die er bestaan.
praktische tips
voor fotografen
in de vorm van
een foto-drieluik
•élSter
Natuurlijk is het geen wonder, dat er in de zomer meer foto's worden ge
maakt dan in de andere seizoenen. Voor fotograferen heb je licht nodig,
foto's worden mooier als de natuur zorgt voor veel kleuren en je hebt
meer kans op geslaagde opnamen als je er op uit trekt. En dat alles is in de
zomerperiode het geval. Daarom klikken er in deze maanden zoveel ca
mera's. En komen ér bij de fotohandelaren vele honderdduizenden volle
rolletjes binnen, die enkele dagen later zijn omgetoverd in kleurige her
inneringen aan een zonnige tijd. Op de toonbank van een fotohandelaar
ontdekten we onlangs een kleurige folder, die speciaal is gewijd aan het
maken van geslaagde vakantie-foto's.
In die (gratis verkrijgbare) folder staan veel tips en goe
de voorbeelden van vakantiefoto's. Eén tip, die trou
wens niet alleen voor de vakantietijd geldt, is het ad
vies om beeldvullend te werken. We willen vaak te
veel op de foto laten zien of vergeten gewoon, dat we,
met de camera best dicht bij ons onderwerp mogen ko
men. Als we van dichtbij fotograferen, komt dat waar
het om gaat, sterk in het beeld en je kunt meer details
zien. Dat bewijzen de drie foto's die hierbij zijn afge
beeld.
In die folder staat nog een belangrijke tip. Deze; zorg
wèl voor ruimte rond het onderwerp. Als er in de ont
wikkelcentrale van het negatief een afdruk wordt ge
maakt, dan kan het zijn, dat er van de rand van het ne
gatief een of enkele milimeters niet worden afgedrukt.
Dan zou er bijv. net een deel van een hoofd of de spits
van een toren niet op de foto komen. Vandaar het ad
vies: zorg er tijdens de opname voor, dat er rond het
onderwerp een kleine reserve-ruimte blijft.
