Raad en Daad Veel klachten van patiënten vallen tussen wal en schip tenslotte 10 Soester Courant van woensdag 12 augustus 1981 10 1^» ELZENHAANTJES Hierbij in plastic zakjes enkele vochtige elzenbladeren. Kunt u eens naar die vreemde stippen kijken? Antwoord: Op de bladeren die u ons zo goed verpakt toezond, dat wij ze aan een deskundige konden voorleggen, zaten enkele eitjes van het elzen haantje (Chrysomelidae). De larfjes eten het blad tussen de nerven weg, verpoppen zich en het volwassen insekt ziet er dan zwaft en glanzend uit. U kunt uw planten zelf ontdoen van de eitjes, door de onderkant van de bladeren te inspecteren. Ze komen niet talrijk voor, want veel vogels zoeken en eten deze larf jes. KIPP-TELEFOONS - Ik las in een ver haal over de Hollandse IJzeren Spoor wegmaatschappij, dat daar Kipp tele fooninstallaties werden gebruikt. Van dgl. telefoontoestellen heb ik niet eer der gehoord. Uit welk land kwamen die? Antwoord: Dat was een Nederlands fabrikaat uit de werkplaatsen van Kipp Zonen, die in 1918 de Kipp Telefoon Fabriek oprichtten. Bedoelde zonen Antonius Johannes en Wilhelmus Ar- noldus vervaardigden reeds allerlei galvanometers, elektrische toestellen, alcoholmeters en mechanische bloed zuigers. Hun vader was apotheker en vond een glazen instrument uit, waar mee op eenvoudige wijze kleine hoe veelheden gas konden worden gepro duceerd. Het staat nog altijd bekend als ,,het toestel van Kipp" en een exemplaar ervan is nog te zien in de thans nog bestaande apotheek van Kipp aan de Oude Delft 204. Deze Petrus Jacobus Kipp dreef namelijk ook handel in chemicaliën en de beno digde glaswerken voor laboratoria. Zijn uitvinding werd over de gehele wereld beroemd en weldra kreeg hij zoveel bestellingen binnen voor allerlei instrumenten, dat hij naar een groter pand moest verhuizen, een instru mentmaker in dienst kon nemen en tal van glazen toestellen en meetinstru menten ging verkopen. Daaruit groei de de nu wereldvermaarde fabriek Kipp Zonen b.v. te Delft, die onlangs 150 jaar bestond. Kipp's Telefoon Fa briek is echter in de crisisjaren geslo ten. VALSE RIKSEN - Ik heb van iemand voordelig enkele rijksdaalders kunnen overnemen uit de jaren 1876, 1877 en 1878. Ze staan niet in de muntencata logus die ik heb, maar de verkoper zei dat ze wel in de grote voorkomen en dat het proefslagen zijn. Zijn die veel waard? AntwoordWij moeten u teleurstellen. Die muntencatalogus van u is prima. Alle officiële uitgaven staan er werke lijk in. De rijksdaalders van u zijn helemaal geen proefslagen. Ze komen ook niet van onze Utrechtse muntper- sen, maar uit het voormalige Neder lands Oost-Indië. Het waren gewone vervalsingen. Misschien heeft de ver valser wel een afwijkend jaartal ge bruikt voor het geval de stempels teveel zouden afwijken van de vorige officiële uitgiften. In 1874 verschenen de laatste zilveren rijksdaalders met de beeldenaar van koning Willem HL Die droegen als muntmeestersteken een zwaard met klaverbladvormig be nedeneinde (het laatste teken van H. A. van den Wall Bake, die in 1874 heen ging als muntmeester). Pas in 1898 kwamen de eerste zilveren 2^-gulden- stukken met meisjeskop van koningin Wilhelmina van de Utrechtse persen, met de hellebaard als muntmeester teken. U zult wel begrijpen, dat mun- tenverzamelaars niet op vervalsingen zitten te wachten en dat uw munten, ook gezien het gebruikte materiaal, geen waarde hebben. Hoogstens kunt u ze kwijt als een curiositeit... WISSELBOOM - Mag ik een afgestor venboom, die al tientallen jaren aan de erfscheiding stond, vervangen door een jong boompje van 2 meter hoog? Antwoord: Neen, zelfs al stond die boom er enkele eeuwen en al heeft de buurman nooit geklaagd. Volgens de wet mag u nu eenmaal geen nieuwe en hoogopgaande bomen binnen 2 meter van de scheidslijn plaatsen. TIN GEPOETST - Terwijl oma op het huis paste, heeft ze ons antiek ,,mooi glanzend" opgepoetst. Hoe krijg ik nu het vroegere patina op een tinnen koffieservies terug? Antwoord: Dan zou u er tientallen jaren af moeten blijven... Omdat u dat te lang zal duren, raden wij u aan koffiepot, melkkan, kopjes enz. in te wrijven met een donkere meubelwas. Die tast het tin niet aan, verdampt langzamerhand en maakt de glans dof. ROODGROEN BLAD - Ik stuur u een blad van een rood-groene plant. Ik weet er de naam niet van, maar ik houd hem elke winter over en hij loopt in 't voorjaar groen uit. Daarna kleuren de bladeren roodachtig. De bloem lijkt op een kleine aronskelk, maar groenig. Kan ik haar scheuren of stekken? Antwoord: U hebt een kasplantje zo goed opgekweekt in uw kamer, dat de ze Caladium buitengewoon groot is geworden. In veel huishoudens sterft ze na één zomer al af. De naam komt van het indiaanse woord ,,keladi' want de Caladium is afkomstig uit Zuid-Amerika en verlangt een vochtig klimaat met 's zomerse temperaturen van 15 tot 24° C en 's winters een mini mum van 13° C. U kunt haar scheuren indien ze in 't voorjaar haar nieuwe groene scheuten vormt. Haal de plant uit de pot, verwijder de oude grond met een stokje, en snijd het gewenste aantal stukjes van de wortelstok, maar elk met minstens één blad. Zet die delen uit in een vermeerde ringskasje of gedraineerde bak met compost en ca. 2% cm scherp zand. Na een watergift afdekken en goed vochtig houden. Dagelijks zeker 5 mi nuten luchten en als er voldoende wor tels zijn ontwikkeld in afzonderlijke potjes plaatsen. ALCANTARA - Ik heb een alcantara- mantel gekocht, omdat die er zo mooi uitzag, maar ik heb vieze vegen opgelo pen. De verkoopster vertelde me, dat ik de jas in de wasautomaat kon wassen. Is dat waar? Antwoord: Kledingstukken die ver vaardigd zijn uit de Japanse kunst vezel alcantara kunnen inderdaad in een wasautomaat worden gereinigd, maaralleen bij lage temperaturen, dus beslist niet hoger dan zestig graden. In de Consumentengids, maandblad van de Nederlandse Consumentenbond is in de afgelopen maanden uitvoerig aandacht besteed aan de relatie konsument - gezondheidszorg. De laatste af levering bevat kritiek op het hele stelsel van klachtenbehandeling in de medische wereld. Met vriendelijke toestemming van de redaktie van de Consumentengids brengen wij dit belangwek kende artikel onder uw aandacht. Wie de overige artikelen rond het Medisch Tuchtrecht wil le zen kan daarvoor terecht bij de Consumentenbond, Leeghwaterplein 26,2521 CV, Den Haag. Uw kwalen worden wel goed geregistreerd, uw klachten kunt u lang niet altijd kwijt Elke patiënt heeft het wel eens.-Zo'n vaag gevoel dat er ergens iets niet klopt. Deugt de behandeling van de dokter of de fysiotherapeut wel helemaal? Ben ik niet de verkeerde medicijnen aan het slikken? Heeft de tandarts het echt bij het goede eind? Waar is de verpleegster nou mee bezig? Moet die rekening wel zo hoog uitvallen? Als het goed is, kun je met dit soort vragen en problemen altijd terecht bij degene die je behandelt. Alleen het praten erover lucht al geweldig op en de oplossing van je probleem laat dan vaak niet lang op zich wachten. Maar soms blijkt een redelijk gesprek onmogelijk of kom je samen niet tot een oplossing. Dan vind je als patiënt nauwelijks meer gehoor in de wereld van de gezondheidszorg. 'WEGWIJZER' MEDISCHE KLACHTENBEHANDELING Hier zit een 4 gat' in de medische klachten opvang, waardoor onlustgevoelens kunnen uitgroeien tot echte klachten. En met die echte klachten weet de medische wereld vaak ook niet goed raad. Dat hebben we de afgelopen vijf afleveringen in onze serie over medische klachtenbehandeling laten zien. Een overzichtelijk systeem, waarin het voor de patiënt duidelijk is waar hij met welke klachten moet zijn, ontbreekt. De manier waarop de verschillende instanties klachten behandelen laat ook veel te wen sen over. In onze artikelenserie hebben we steeds een stukje getoond van de lappendeken van regelingen en instellingen waar een kla gende patiënt mee te maken krijgt. In dit slotartikel etaleren we nu eerst de héle lap pendeken, als een soort wegwijzer voor wie met bepaalde klachten zit. Maar ook om duidelijk te laten zien waar de gaten zitten. Drie G's Hoe een vraag, een probleem of een klacht van een patiënt moet worden opgevangen, hangt helemaal af van wat de patiënt pre cies wil bereiken. Er zijn drie mogelijkhe den: 1. Gehoor. Een patiënt met een gevoel van onbehagen of met een klacht, waarvan hij niet goed kan beoordelen of het wel een 'echte' klacht is, heeft vooral behoefte aan gehoor voor zijn probleem. Aan iemand te gen wie hij zijn hart kan luchten, die vragen kan beantwoorden. Iemand ook die kan bemiddelen tussen patiënt en behandelen de hulpverlener, die een gesprek op gang kan brengen. Iemand tenslotte die je kan vertellen waar je verder met je klacht te recht kunt. 2. Genoegdoening. Een patiënt die ervan overtuigd is dat hij het slachtoffer is van een onjuiste behandeling of van een kwalijke bejegening, kan vooral gebaat zijn met een of andere vorm van genoegdoening. Ge noegdoening in de zin van een officiële er kenning dat hij het goed gezien heeft, dat er fouten zijn gemaakt. Of een officiële uit spraak waarbij de maker van een fout op de een of andere manier een tik op de vingers krijgt. 3. Geld. De patiënt die denkt schade te heb ben geleden door een medische misser heeft belang bij geldelijke vergoeding van die schade. Of bij smartegeld als financiële pleister op de wonde. Of bij het bijstellen van een te hoge doktersrekening. Of bij het terugdraaien van een onjuiste beslissing van het ziekenfonds. Gehoor, Genoegdoening en Geld. Dat zijn de drie G's die een goede klachtenbehan deling in de gezondheidszorg de patiënt moet kunnen bieden. Laten we eens kijken hoe het in werkelijkheid met die drie G's gesteld is als een patiënt met zijn probleem vastloopt bij. de direkt betrokken hulpver lener, bij het ziekenhuis of het zieken fonds. We hebben dat samengevat in een 'Wegwijzer', die voor meer informatie over de afzonderlijke instanties terugverwijst naar voorgaande Consumentengidsen. Gatenkaas Aan de 'Wegwijzer' is het eigenlijk al in één oogopslag te zien: de wereld van de medi sche klachtenbehandeling is een onover zichtelijke gatenkaas. De gaten spreken voor zichzelf: vooral aan mogelijkheid om gehoor te vinden voor je problemen man keert het ernstig. Het onoverzichtelijke zit niet eens zozeer in het grote aantal instan ties. Als je maar zou weten met welke klachten je waar terecht kunt en als je er maar op zou kunnen rekenen dat voldoen de aandacht aan je klacht wordt besteed. Dat zou al een hoop schelen. Helaas is het op allebei de punten op dit moment mis. Klagers komen bij het voor hun geval verkeerde adres, hebben ver keerde verwachtingen en worden dus te leurgesteld. Anderen komen wel op het goede adres, maar worden niet goed opge vangen. Het Medisch Tuchtrecht is daar een duide lijk voorbeeld van. Het is niet geschreven voor de klagende patiënt, de rechtspositie van de klager is onvoldoende geregeld en zwakker dan die van de aangeklaagde me dicus. De drempel is erg hoog. De klager moet zijn klacht volgens strenge regels om schrijven. Niet iedereen mag klagen. De aangeklaagde moet altijd met naam en toe naam worden genoemd. De tuchtkolleges die het oordeel vellen, be staan vrijwel alleen uit kollega's van de aangeklaagde. Er is te weinig openheid ovef de normen die de rechters hanteren en over het verloop van de procedure. Ten slotte duurt de hele zaak eindeloos lang en kan het de klager handenvol geld kosten. patiënt wil: waarheen met klachten over: medische hulpverle ners ziekenhuis of andere instelling ziekenfonds j gehoor nergens nergens op paar 'om budslieden' na (zie Consumentengids mei '81) Klachtencommissie Ziekenfondsraad (zie Consumentengids juni '81) genoeg doening Medische Tuchtcolle ges (zie Consumenten gids maart '81) interne tuchtrecht spraak medische 'klubs' (zie Consumen tengids april '81) nergens niet van toepassing geld burgerlijke rechter (zie Consumentengids juli '81) voor rekeningen soms: geschillenrege ling medische 'klubs' (zie Consumentengids april '81) burgerlijke rechter (zie Consumentengids juli '81) Klachtencommissie (premie en inschrij ving) Commissie voor Be roepszaken (verstrek kingen en vergoedin gen) Raden van beroep (zie Consumentengids juni *81) Ziekenhuizen beschikken over de verfijndste apparatuur, maar antennes voor het opvangen van onlustgevoelens ontbreken vaak Jaren geleden is een staatskommissie in het leven geroepen om het tuchtrecht te her zien. De voorstellen van deze kommissie kunnen ons lang niet allemaal bekoren. Eén zo'n voorstel is dat klachten bij een Medisch Tuchtcollege alleen nog maar mo gen worden ingediend door de Geneeskun dige Inspectie voor de Volksgezondheid. Wil een inspekteur een klacht van een pa tiënt niet aan het Tuchtcollege voorleggen, dan zou die patiënt in beroep kunnen gaan. Maar zou de inspekteur, wanneer hij als nog gedwongen wordt, een klacht wel met genoeg overtuiging voorleggen? Een ander voorstel van de kommissie is voor alle zaken bij een Medisch Tuchtcolle ge de beroepsmogelijkheden te beperken tot het Centraal Medisch Tuchtcollege. Dat kollege zou dan wel versterkt worden met juristen. Openbaarheid van zitting en uit spraak van de tuchtkolleges moet ook min der worden, vindt de staatskommissie. Al met al niet de oplossing die wij zouden kie zen.. De Inspectie voor de Volksgezondheid speelt geen rol van betekenis bij de behan deling van patiëntenklachten, hebben wij vastgesteld. Op de interne tuchtrechtspraak en de ge schillenregeling van de medische beroeps organisaties hebben we veel kritiek geuit. Voor sommige klachten kun je goed te recht bij de artsenorganisatie KNMG, maar ook hier is het oppassen geblazen. De interne tuchtrechtspraak is niet voor de kla gende patiënt bestemd, de 'rechters' zijn al lemaal artsen en alleen aangesloten leden vallen eronder. De tandartsen kwamen er met hun tuchtrecht duidelijk minder af, om van de rest nog maar niet te spreken. Ziekenhuizen blijken nauwelijks mogelijk heden te bieden voor een goede klachten behandeling. Ook in de ziekenfondswereld ontbreekt een duidelijk en allesomvattend systeem voor de behandeling van klachten, hebben we in de loop van onze artikelense rie moeten vaststellen. Tenslotte de gang naar de gewone rechter. Op zichzelf een nauwkeurig uitgestippelde procedure met goede waarborgen voor bei de partijen. Maar voor de patiënt met een medische klacht onbevredigend doordat hij met grote bewijsproblemen kampt. De weg naar de burgerlijke rechter is voor hem een ongewisse, langdurige en dure. Voorstellen Dat de opvang en behandeling van medi sche klachten beter moet worden, daarover zijn velen het wel eens. Maar over het hoe verschillen de meningen. Uit de tot dusver gedane voorstellen komen twee be'angrij- ke lijnen naar voren: PatiëntengeschUlenkommissies. Een werkgroep van het Instituut voor Zieken huiswetenschappen in Amsterdam heeft het idee gelanceerd van patiëntengeschil- lenkommissies binnen ziekenhuizen en an dere instellingen. De werkgroep denkt aan zoiets als de geschillenkommissies van de Stichting Consumentenklachten die, als produkt van samenwerking tussen Consu mentenbond en ondernemersorganisaties, nu al in acht branches bestaan. Zij doen een bindende uitspraak in geschillen tussen klant en leverancier. Voor de konsument betekeflen ze een goe de mogelijkheid om een klacht snel en zon der veel kosten behandeld te krijgen. De branchegeschülenkommissies bestaan uit een konsumentenvertegenwoordiger, een ondernemer en een jurist als onafhankelij ke voorzitter. Hoe een patiëntengeschillen- kommissie er precies uit moet zien, daar over heeft de werkgroep zich nog niet dui delijk uitgesproken. Patiëntenvertrouwenspersoiien. Van di verse kanten is voorgesteld onafhankelijke patiëntenvertrouwenspersonen te statione ren binnen met name psychiatrische zie kenhuizen. Dit plan borduurt voort op de ervaringen in enkele psychiatrische inrich tingen met ombudslieden. De eisen die worden gesteld aan een pa tiëntenvertrouwenspersoon zijn: duidelijk herkenbaar voor de patiënt, een lage toe gangsdrempel en onafhankelijk ten opzich te van de inrichting. Onbeslist is nog of een vertrouwenspersoon echt knopen moet gaan doorhakken of dat hij/zij bij klachten alleen moet bemiddelen. De staatssekretaris van Volksgezondheid voelt wel wat voor het plan, maar dan al leen als klachtenbemiddeling. Het patiën tenvertrouwenswerk zou dan in de toe komst kunnen worden opgenomen in de kwaliteitseisen voor instellingen in de ge zondheidszorg. Onze ideeën Waar naar ons idee vooral behoefte aan is, is een eerste opvang van élle klachten: van een uit de hand gelopen gesprek met de huisarts en een onvriendelijke verpleegster tot verkeerde behandelingen met verstrek kende gevolgen toe. Die eerste opvang moet enkel en alleen ge richt zijn op gehoor voor de patiënt. Dus: heel dichtbij de patiënt, heel gemakkelijk bereikbaar met zo min mogelijk formalitei ten. De procedure moet eenvoudig zijn, snel en objektief en zij moet niets kosten. Daarom vinden wij de patiëntenvertrou wenspersoon de beste oplossing voor de eerste opvang en zo nodig doorverwijzing van alle medische klachten. We denken dan, zowel aan speciale vertrouwensperso nen binnen ziekenhuizen en andere instel lingen als aan vertrouwenslieden die be reikbaar zijn voor klachten over huisart sen, tandartsen, wijkverpleegkundigen en alle andere medische hulpverleners. Binnen instellingen moeten er kommissies komen om klachten, waar de vertrouwens persoon niet uitkomt, aan voor te leggen. Patiënten moeten in zo'n kommissie verte genwoordigd zijn. Klachten die duidelijk niet binnen de ziekenhuismuren thuisho ren, moeten naar de daarvoor bestaande instanties worden doorgeleid. De vertrou wenspersoon kan de klager daarbij met raad helpen. Datzelfde zal hij moeten doen met klachten buiten de ziekenhuissfeer die hij zelf niet tot een oplossing kan brengen. Er moet ook een instantie komen die toe zicht houdt op het reilen en zeilen van de patiëntenvertrouwenspersonen en de inter ne ziekenhuiskommissies. Het grote voordeel van de vertrouwensper soon is dat hij klachten bij de bTOn kan op vangen. Eerste onlustgevoelens hoeven dan niet uit te groeien tot een echte 'klacht'. De patiënt komt sterker in zijn schoenen te staan, omdat hij weet dat er iemand is bij wie hij altijd terecht kan. En de hulpverlener zal (nog) beter op zijn tel len passen. Op bepaalde terreinen in de gezondheids zorg zou ook gestart kunnen worden met patiëntengeschillenkommissies. Vooral bij konkrete klachten, waarbij een knoop moet worden doorgehakt, en waarvoor een procedure voor de burgerlijke rechter te zwaar is, zou de patiënt daarmee gebaat zijn. Wij denken dan aan geschillen met tandartsen, oogartsen en opticiëns. Maar ook over bijvoorbeeld de inzage en afgifte van medische gegevens. De kommissies zouden landelijk moeten werken naar het voorbeeld van de bestaan de branchegeschillenkommissies. Of het lukt ze van de grond te krijgen zal sterk af hangen van de medewerking van de medi sche beroepsorganisaties. Weer het bos in? Klachten die bij vertrouwenspersoon of ziekenhuiskommissie niet opgelost wor den, zullen uiteindelijk toch weer terecht komen bij de bestaande, gebrekkig wer kende regelingen en instellingen. Zo dreigt de patiënt alsnog het bos in te worden ge stuurd. Daarom moeten ook de officïele procedures verbeterd worden, vinden wij. Het Medisch Tuchtrecht kan heel goed blij ven werken als waarborg voor de kwaliteit van de gezondheidszorg. Maar dan wel met een betere rechtspositie van de klager, met meer openheid over doel en werkwijze, en met patiëntenvertegenwoordigers in de Tuchtcolleges. We hebben het al vastgesteld: het Medisch Tuchtrecht is niet specifiek op de patiënt gericht en zal dat ook nooit kunnen zijn. Persoonlijke genoegdoening voor de kla gende patiënt is dus niet de opzet van het Medisch Tuchtrecht. Al kan een Medisch Tuchtcollege een klager wel een zekere ge noegdoening geven doordat het bevestigt dat in een zaak de regels zijn overtreden. Het Medisch Tuchtrecht zou daarop meer moeten worden toegesneden. In het algemeen moet de positie van de pa tiënt beter worden. Zijn rechten moeten duidelijk worden vastgelegd, onder meer het recht op inzage in de eigen medische ge gevens (en dan rechtstreeks, niet via een vertrouwensman). Er moet ook een oplossing komen voor het probleem waar elke patiënt mee zit bij elke procedure over een medische klacht: de moeilijke bewijsvoering, omdat praktisch niet aan deskundigenverklaringen is te ko men. Wij vinden dat een patiënt - bijvoor beeld via de Geneeskundige Inspectie - al tijd een beroep moet kunnen doen op des kundigen die een oordeel over zijn zaak willen geven. Voor wie kosteloos kan pro cederen zouden ook de kosten van deskun digen (gedeeltelijk) vergoed moeten wor den. Een probleem bij klachten van ziekenhuis patiënten is dat ze precies moeten uitzoe ken wie nu eigenlijk aansprakelijk is en te gen wie ze dus hun klacht moeten indienen. Als het ziekenhuis aangesproken zou kun nen worden voor de fouten van iedereen die binnen zijn muren werkt, zou dat in veel gevallen de klager behoorlijk uit de brand helpen. De beroepsaansprakelijkheidsverzekerin gen van de medici zouden altijd een uitke ring moeten doen als er sprake is geweest van een fout. Dat gebeurt nu alleen bij een verwijtbare fout. Het gevolg is vaak een eindeloze juridische touwtrekkerij. Heel vervelend voor de pa tiënt, maar ook voor een arts, die verwik keld raakt in een heilloze strijd, met zijn schuld als inzet. Dat trekt een zaak onnodig in de emotionele sfeer en maakt een zake lijk oordeel over gemaakte fouten extra moeilijk. Voor de Geneeskundige Inspectie voor de Volksgezondheid zien wij geen speciale taak weggelegd bij de behandeling van pa tiëntenklachten. Ook aan de geschillenre geling van de medische beroepsorganisa ties zelf hebben wij geen uitgesproken be hoefte. Al kan - dat geldt zeker zolang er •niets beters is - een patiënt met de beper kingen van deze 'rechtspraak' duidelijk voor ogen, soms best wat hebben aan een uitspraak van een medische 'klub'. De patiënt vindt met zijn vragen, problemen of klachten nauwelijks gehoor in de wereld van de gezondheidszorg. Heeft hij een ernstige klacht over een medische misser en wil hij genoegdoening of schadevergoeding in geld, dan komt hij terecht in een doolhof van klachteninstanties, waarvan er geen enkele specifiek op de patiënt is gericht. Wij zijn voorstander van de aanstelling van patiëntenver trouwenspersonen, die gehoor moeten geven aan alle patiëntenklachten, die in alle gevallen moeten bemiddelen en die patiënten zo nodig de weg kunnen wijzen in de doolhof. Het bestaande systeem van medische klachtenbehandeling moet op de helling - inclusief het Medisch Tuchtrecht - en het zou moeten worden aangevuld met een aantal patiëntengeschillen kommissies.

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1981 | | pagina 10