Kinderen
gewoon lastig of ziek?
Kwaliteit van de
melk beter dan
ooit
Rugpijn
Knoflook -
de koning der kruiden
Een nieuwe manier
van handen wassen
voor het hele gezin
Zo'n doodgewoon ei...
Aandacht voor ouderen
Groeiende belangstelling
voor gezondheidskeuring
MBD - een etiket
om ouders te helpen?
Stank voor dank
ZACHT
SCHGD
„Zacht en schoon":
lm
Gezonde mensen naar de dokter:
13
Socsti'r Courant van woensdag 7 juli 1982
13
Is een moeilijk karakter een medisch probleem of een opvoedingsprobleem?
Al jaren een vraag over MBD-kinderen". Deze kinderen worden omschreven
als „overaktief, lastig en druk", als kinderen die het hun ouders en andere op
voeders door hun onvoorspelbare gedrag erg moeilijk kunnen maken.
Opsporen van de oorzaak van de „ziekte" MBD is belangrijk omdat daarop de
hulpverlening moet worden gebaseerd. MBD zien als - alleen maar - een ziek
teverschijnsel berust echter op spekulatie en kan naast het onterecht toedie
nen van medicijnen ook ongewenste sociale gevolgen met zich meebrengen.
Voor hulpverleners, ouders en onder
wijzers rest de vraag wat zij aanmoe
ten met kinderen, die moeilijker doen
of zijn dan de opvoeders kunnen of
willen verdragen.
Ziekte-theorie omstreden
De theorie dat de oorzaak van gedrag
zoals dat van lastige, drukke kinderen,
gevonden zou moeten worden in een
organische afwijking (met name van
de hersenen) heeft al verschillende va
rianten gehad. De belangrijkste theo
rie ziet overeenkomst tussen het ge
drag van over-aktieve kinderen en ge
dragingen van patiënten die lijden aan
bepaalde hersenafwijkingen. De oor
zaak van de hersenafwijkingen bij
deze kinderen zouden zeer verschil
lend kunnen zijn. Ze zouden bijvoor
beeld kunnen zijn ontstaan tijdens een
moeilijke geboorte, maar ook onder
invloed van erfelijke faktoren of voe
ding.
Alle onderzoekers die de MBD-theorie
propageren noemen het MBD-ge-
drag kompleks.
De problemen beginnen al bij de diag
nose. De term MBD verwijst welis
waar naar een hersenfunktiestoornis
(MBD is de afkorting voor het En
gelse Minimal Brain Dysfunction
maar de diagnose verwijst naar een
groot aantal gedragskenmerken.
Een eenvoudige omschrijving luidt als
volgt: het gaat om kinderen, die im
pulsief en overbeweeglijk zijn, ze zijn
snel afgeleid, hebben een slechte li-
chaamsbeheersing, hebben ook sterk
wisselende stemmingen, zijn nu eens
depressief, dan weer agressief.
Aanleiding voor het bezoek aan bij
voorbeeld een arts, zijn vaak de pro
blemen die rond het kind ontstaan en
soms ook gezien worden als „typisch
voor MBD". Voorbeelden zijn, de pro
blemen die opvoeders ondervinden bij
de opvoeding (soms ondanks goede er
varingen met andere kinderende kin
deren zelf kunnen slecht opschieten
met leeftijdgenootjes, of ze hebben
leermoeilijkheden en andere proble
men op school.
Hoewel daar zeker onderzoek naar is
verricht, en hoewel er nog altijd ge-,
pleit wordt voor méér onderzoek op
dit gebied, staat nog altijd niet vast
of elk „MBD-kind" een hersenfunktie
stoornis heeft. Evenmin staat vast wel
ke hersenafwijkingen die stoornis tot
gevolg kunnen hebben, in de praktijk
komt men niet verder dan dat men
op min of meer vage gronden moet
aannemen dat de aller-aller-lastigste
kinderen wel MBD-kinderen zullen
zijn, of dat ze maar het beste zo ge
noemd kunnen worden.
In antwoord op kritiek menen sommige
artsen dat inderdaad nog aan een
betere diagnostiek gewerkt moet wor
den. Vooral eigenschappen als „lastig
zijn", „slecht kunnen leren" en
„slecht op kunnen schieten met leef
tijdgenootjes", horen in de diagnose
voor MBD niet op de voorgrond te
staan. Lang niet alle vermeende MBD-
kinderen vertonen deze verschijnselen
en lang niet alle „normale kinderen"
zijn er vrij van. Een goede diagnose
van een gedragsafwijking gebaseerd
op een organische afwijking is óók erg
belangrijk. Is de organische afwijking
ongeneeslijk en hangt het gedrag er
erg sterk mee samen, dan zal de thera
peut eerder moeten denken aan aan
passingsmogelijkheden van het kind in
plaats van verandering, genezing of
bewustwording van het gedrag van het
kind of de opvoeders.
Gevaar van een etiket
Een aantal onderzoekers heeft al ge
wezen op de nadelen van de ziekte
theorie, met name op het mogelijk on
terechte gebruik van medicijnen (pep
pillen, die niet vrij zijn van bijver
schijnselen!), maar vooral op onge
wenste sociale gevolgen van het stem
pel MBD. Ten onrechte worden soms
bepaalde eigenschappen aan een kind
toegeschreven op grond van het etiket
MBD. Zo is al gebleken, schrijven van
Loon e.a. in het Medisch Contact, dat
onderwijzers hun leerlingen heel an
ders gaan zien en beoordelen, wan
neer werd meegedeeld dat deze leer
lingen „MBD hadden". Het resultaat
was soms dat zij een lager verwach-
tingspeil hadden ten aanzien van de
leerprestaties, daar was nu immers
een verklaring voor te geven! Lagere
verwachtingen kunnen echter óók
slechtere prestaties teweegbrengen.
Zij die geloven in de ziekte-theorie
en zonder meer pleiten voor beter en
verder onderzoek naar de verantwoor
delijke hersenafwijkingen, gaan bo
vendien voorbij aan sociale, ekono-
mische en kulturele problemen die een
rol kunnen spelen. Zo wijzen bijvoor
beeld veel onderzoekers er op dat gro
te klassen ongunstig zijn voor sommige
kinderen.
En andersom, dat een meer persoon
lijke benadering soms gunstige invloed
heeft op lastige kinderen en andere kin
deren met leermoeilijkheden. Het zal
toch duidelijk zijn dat ouders niet al
tijd even goed kunnen opvoeden en le
raren niet altijd even goed kunnen
lesgeven.
Wat het MBD-stempel betekent voor de
kinderen zelf, voor het beeld wat zij
van zichzelf ontwikkelen, is nog ondui
delijk. Hoe weinig echter de MBD-
diagnose ook werkelijk zegt over een
kind, MBD geldt in een aantal geval
len als contra-indicatie, als tegenargu
ment voor opname in kinderbescher
mingstehuizen en voor begeleiding
door voogdijverenigingen. MBD zou
wijzen op een - nu eenmaal - te moei
lijk kind.
Waarom een medische verklaring?
Vaak zijn het de ouders die de opvoe
dingsproblemen moeten aankaarten
bij bijvoorbeeld een arts. Nu blijkt
dat veel ouders zich de vraag stellen
of zij niet zélf schuld hebben aan het
lastige karakter van hun kind. Nu
wordt er wel gezegd dat het MBD-
etiket de ouders kan helpen bij het
aankaarten van hun opvoedingspro
bleem. Ligt immers het karakter van
hun kind min of meer vast, - per onge
luk, in de hersenen-, dan wordt hier
mee de schuldvraag doorbroken en de
ouders durven gemakkelijker met hun
kind en de problemen naar buiten te
treden en hulp te zoeken.
De bestaande diagnose - zo wordt
ook wel gezegd-, beschrijft het gedrag
van het lastige kind zo goed, dat het
mogelijk wordt de ouders inzicht te ge
ven in de hulpverlening die nodig is
voor het kind. De ouders begrijpen
hun kind zoveel beter. Veel elemen
ten van de diagnose staan echter los
van de verwijzing naar hersenaf
wijkingen.
Ze kunnen zo worden overgenomen
in gedragsomschrijvingen van kin
deren, die meer rekening houden met
het veranderlijke karakter van dat
kind.
Eigenlijk is aan het medische etiket
MBD geen. behoefte. Waar vragen
hulpverleners eigenlijk om? In een
reaktie in Medisch Contact op het
artikel van van Loon e.a., laten peda
gogen weten vooral behoefte te heb
ben aan het doorbreken van de onte
rechte schuldvraag. Ook het BOSK,
de bond voor motorisch gehandikap-
ten, onderstreept deze behoefte.
Hoe wapen je ouders tegen kritiek,
hoe leer je ouders hun eigen kind be
ter te begrijpen? Het moet toch moge
lijk zijn om hiervoor andere middelen
te vinden dan lang niet altijd even
onschadelijke etiketten!
Knoflook is een veel gebruikt middel om een maaltijd van specifieke smaak en
geur te voorzien. Wat veel mensen niet weten is dat knoflook nog enkele zeer
goede eigenschappen bezit, zoals het hoge vitamine C gehalte en de gunstige
invloed op hart en bloedvaten, de ademhaling en de spijsvertering. Knoflook is
zelfs een antibioticum en heeft een stimulerende werking. Wanneer we iets meer
weten over dit bekende witte knolletje zullen we hem dankbaar zijn voor al die
positieve eigenschappen.
En wanneer we dan ook nog weten dat
geconcentreerde knoflook in de vorm
van (Bioform) capsules, reukloos en
smaakloos is, kunnen we hem in het
vervolg volldig eren en hoeven we hem
geen stank voor dank meer te geven.
Want in het westen is zijn enige nega
tieve eigenschap, de onaangename
geur voor diegene die geen knoflook
heeft gebruikt, nogal overbelicht.
Hippocrates
Al meer dan 5.000 jaar is de gunstige
werking van knoflook bekend. Hippo
crates, de grondlegger van de westerse
geneeskunde, noemde het zelfs de ko
ning der kruiden. De oude Egyptena-
ren gaven hun pyramidebouwers als
aanvulling op de waarschijnlijk niet zo
royale maaltijden knoflook en de Ro
meinse keizer Nero beval zijn soldaten
dagelijks een flinke portie knoflook te
nuttigen voordat zij ten strijde trok
ken. Hoe komt die knoflook nu aan die
bijzondere krachten?
Het geheim van knoflook
Knoflook is een lelie-achtige plant (Al-
lium Sativum). Tot deze familie beho
ren ook de ui, prei en bieslook. De plant
op zich is nauwelijk van belang, het
geheim zit in de knoflook-ui, die uit
meerdere „teentjes" bestaat. Deze
teentjes, de knoppen voor nieuwe knof-
lookplanten, bevatten bijzonder waar
devolle bestanddelen, zoals vitaminen,
mineralen, koolhydraten, kiezelzuur,
jodium, zwavel, sporenelementen en
het enzym allicin. Dit allicin-enzym nu
is het grote geheim van knoflook.
Natuurlijk antibioticum
Allicin. allyl disulfaat, geeft de geur
aan knoflook en tevens is het een
natuurlijk antibioticum. Het is vastge
steld dat allicin 1/10 van de kracht van
pencilline heeft. Doordat knoflook
zwavel en jodium bevat, heeft het ook
antiseptische en bacteriedodende kwa
liteiten. Voor een reiniging van de
darmen, zelfs als antiwormenkuur, is
knoflook effectief.
Invloed op luchtwegen
Wanneer de luchtwegen geïnfecteerd
zijn en een verkoudheid of een hard
nekkige hoest het gevolg is, heeft
knoflook al bij zeer veel mensen een
verrassend resultaat opgeleverd en
eerlijk gezegd is dit wel begrijpelijk als
we weten dat het een natuurlijk anti
bioticum is.
Cholesterol
In meerdere medische publicaties
wordt vermeld dat dit prachtige lelie
achtige kruid een gunstig effect op de
bloedsomloop heeft. De oorzaak hier
van ligt weer in de reinigende werking
van knoflook, in dit geval het „oprui
men" van de cholesterol waardoor de
bloedvatten voor dichtslibben worden
behoed en hart- en vaatziekten minder
kans van slagen hebben.
P restatie ve rho ge nd
De oude Grieken hadden knoflook op
hun menu staan wanneer ze aan de
Olympische Spelen deelnamen, want in
de oudheid was al bekend dat knoflook
een prestatieverhogend effect bezit.
Ook nu nog staat knoflook op het menu
van vele topsporters en uiteraard niet
op de lijst van verboden middelen.
Mythen
Gedurende eeuwen werd knoflook be
schouwd als een magisch middel om de
kwade geesten 's nachts uit het huis te
houden. Zelfs nu nog worden in som
mige landen knoflookbolletjes mee
gedragen als beveiliging tegen heksen,
demonen, vampiers en het boze oog.
Laten we die mythologische krachten
maar de mythologische krachten la
ten. Door veelvuldige waarnemingen
xyeten we dat knoflook-enkele positieve
eigenschappen, heeft
-^natuurlijk antibioticum
- gunstige invloed op de luchtwegen
- reiniging darmen (anti-wormenkuur)
- hoog vitamine-C gehalte
- prestatieverhogend
- geen bijwerkingen
Knoflook zonder geur
Als enige „bijwerking" wordt wel de
geur voor de niet-gebruikers genoemd
en zoals we gezien hebben moeten we
knoflook eigenlijk dagelijks gebruiken.
Wanneer we echter de geur uit de knof
look halen, zouden we ook het werk
zame bestanddelen allicin uit knoflook
verwijderen.
Uw drogist heeft echter een reukloze
en smaakloze oplossing voor dit pro
bleem in de vorm van (Bioform) cap
sules.
Geconcentreerde zuivere knoflookolie
is in een kleine, makkelijk in te nemen
gelatine-capsule vervaardigd. Deze g€
latinelaag lost pas in de darmen op,
Op deze wijze kunt u optimaal profite
ren van de bijzondere krachten van
knoflook zonder dat iemand last heeft
van de geurtjes.
Zo kunnen we de „Koning der kruiden"
volledig eren. Stank voor dank heeft dit
wonderlijke gewas na vele eeuwen
heilzame werking beslist niet ver
diend.
De firma Johnson Wax uit Mijdrecht introduceert een nieuwe manier van
handen wassen: „zacht en schoon", een vloeibare crèmezeep uit een pompje. De
flacons zijn er in twee kleuren en geuren: groen met een frisse, kruidenachtige
en roze met een milde, cosmetische geur.
„Zacht en schoon" wast niet alleen als
zeep, maar bevat tevens een ver
zorgende crème voor zachte handen.
Het is bovendien hygiënisch. Handig
voor het hele gezin, op de wastafel en
op het aanrecht. Voor de kinderen is
handen wassen met zeep uit een
pompje een extra stimulans.
Een druk op het pompje is voldoende
om de handen te wassen. Per flacon
kunnen de handen 325 maal worden
gewassen, hetgeen overeenkomt met
een gebruiksduur van 4 a 6 stukken
zeep. De prijs van „Zacht en schoon"
ligt tussen de 4,95 en 5,95.
Naast de op consumenten georiënteer
de produkten heeft Johnson Wax te
vens een aparte divisie gericht op de
industriële markt.
Voor nadere inlichtingen en/of aan
vragen van een flacon Zacht en
schoon: Hill and Knowlton Nederland
B.V., Julie W. A. Verberne, Wibaut-
straat 12 - 1091 GM Amsterdam, tel.
020-941154.
Onder de titel „Aandacht voor oude
ren" heeft het Provinciaal Beraad Be
jaardenbeleid een nota uitgebracht
over het welzijnsbeleid voor ouderen.
De nota somt een groot aantal punten
op waardoor ouderen zich belemmerd
voelen in hun welzijn. Er wordt echter
niet volstaan met het constateren van
knelpunten. De nota mondt uit in be
leidsaanbevelingen aan de provincie,
de gemeenten en particuliere instellin
gen om deze knelpunten zo veel moge
lijk weg te nemen.
In de nota „Aandacht voor ouderen"
pleit men met name voor de verster
king van de ouderenbonden, zowel op
plaatselijk als op provinciaal niveau.
Aan de problematiek van alleenstaan
de oudere vrouwen wordt eveneens
veel aandacht besteed.
Op verzoek van het lid van het college
van Gedeputeerde Staten, mevrouw
mr. C. Venzelaar-de Boer heeft het be-
jaardenberaad in de afgelopen maan
den de knelpunten verzameld op het
gebied van: wonen, gezondheidszorg,
maatschappelijke dienstverlening, so
ciaal-cultureel werk en emancipatie.
Deze knelpunten, die in de eerste
plaats zijn opgesteld door deskundigen
van het bejaardenberaad werden pas
in de nota opgenomen na overleg met
leden van ouderenbonden. Door deze
werkwijze zijn in ieder geval de pro
blemen, die door de ouderen zelf be
langrijk worden gevonden aan de or
de gekomen. Ook de aanbevelingen
zijn op dezelfde manier besproken.
Behalve de ouderen-bonden heeft voor
al het plaatselijk gecoördineerd be-
jaardenwerk een belangrijke rol ver
vuld bij het formuleren van knelpun
ten en oplossingen.
Voor de leden van de drie ouderenbon
den, ANBO, K.B.O. en P.C.O.B., in
de provincie Utrecht zullen in januari
een vijftal-, geSpreksbijee^komsteft
worden gehopden om zodbëhdé'Öe
meest belangrijke knelpunten vast te
stellen. Een bijeenkomst vindt te
Amersfoort plaats op donderdag 21
januari om 14.00-16.00 uur (De Drie
kant).
In de nota is er van uitgegaan dat
de zelfstandigheid van de oudere in
zijn eigen omgeving, ook in bijvoor
beeld een bejaardentehuis of een ver
pleeghuis, voorop dient te staan. Be
langrijk is ook dat ouderen niet wor
den gezien als een homogene groep.
Net als bij iedere andere bevolkings
groep lopen wensen, geestelijke en
lichamelijke belasting en belastbaar
heid sterk uiteen. Volgens de nota
moeten aparte voorzieningen alleen
worden ontwikkeld wanneer de alge
mene voorzieningen niet of minder
geschikt zijn voor ouderen. Goede be
reikbaarheid dient in alle gevallen
voorop te staah.
Enkele algemene knelpunten in het
welzijnsbeleid voor ouderen zijn
- de lage organisatiegraad van oude
ren in de provincie, de bestaande or
ganisaties zijn onvoldoende toegerust
om de wensen van ouderen duidelijk
kenbaar te maken.
- Door te geringe inbreng worden de
ouderen nauwelijks, betrokken bij za
ken, die voor hen van belang zijn.
Is dat bij de voorbereiding van plan
nen wél het geval, dan blijft hun in
vloed veelal beperkt.
De belangstelling van ouderen voor
hun organisaties dient dan ook ge
stimuleerd te worden. Dit zou bijvoor
beeld kunnen door de organisaties de
financiële middelen te bieden om ka
dervorming te bevorderen.
Ondanks de vooral op welzijnsgebied
noodzakelijke bezuinigingen is in
middels door de provincie aan de over
koepelende organisatie van ouderen
bonden (Cosbo provincie Utrecht) een
dergelijke subsidie in het vooruitzicht
gesteld.
Leden van de ouderenbonden die wen
sen deel te nemen aan één der bij
eenkomsten, kunnen zich opgeven bij
het secretariaat van het Beraad
Provinciaal Beraad Bejaardenbeleid
Lange Nieuwstraat 63, 3512 PD Utrecht,
tel. 030-318648 (9.00-12.00; 14.00-17.00
uur).
Hen zal per omgaande een samenvat
ting van de nota worden toegezonden.
Er zijn, voor de duidelijkheid, géén
kosten verbonden aan deelname.
Dagelijks wordt een grote stroom melk gewonnen op Nederlandse boerderijen.
De technieken die daarbij worden toegepast hebben ertoe bijgedragen dat de
kwaliteit van de melk beter is dan ooit tevoren. De voortdurende zorg voor de
kwaliteit van de melk blijkt ook uit de strenge controle die erop wordt uitge
oefend. Aldus een passage uit een artikel over de kwaliteit van melk in het
tijdschrift 19NU, een voorlichtingsblad over de Nederlandse land- en tuinbouw.
Nuchtere cijfers wijzen uit dat de
overgang van het verzamelen van
melk in tanks in plaats van in melkbus-
sen dertig procent meer eerste klas
melk oplevert. Het is nu zo dat negen
tig procent van de melk die van de
boerderij komt van eerste klas kwali
teit is tegen vijftig of zestig procent in
de jaren zestig. Deze gegevens maken
duidelijk dat het een groot misverstand
is te denken dat het verzamelen van
melk in tanks in plaats van in de ouder
wetse bussen de kwaliteit van de melk
in Nederland achteruit heeft doen
gaan. Dat deze gedachte een kennelijk
wijdverbreide misvatting is bleek uit
een onderzoek eerder dit jaar over hoe
de consument over melk denkt. Menig
een is kennelijk de situatie van twin
tig jaar en langer geleden vergeten,
toen men nog heel vaak werd gecon
fronteerd met zure melk en/of een
sterk afwijkende smaak van de melk.
Melk meteen in diepkoeltanks
Tegenwoordig wordt de melk onmid
dellijk na het melken in de diepkoel
tanks op de boerderijen gekoeld tot 4*
Celsius of lager. In deze toestand wordt
de melk twee of drie dagen bewaard, al
naar gelang het ophaalschema van de
de rijdende melkontvangst (RMO) van
de zuiverfabrieken in elkaar zit. Thans
wordt al ruim 90 procent van alle
Nederlandse melk als diepgekoelde
melk afgeleverd. Het zal niet lang
meer duren of alle melk op de Neder
landse boerderijen (er zijn in ons land
ongeveer 67.000 melkveebedrijven)
verdwijnt in diepkoeltanks in afwach
ting van de komst van de RMO.
Dankzij de moderne methoden van het
winneri en bewaren van de melk,
kunnen de weersomstandigheden wei
nig kwaad. De melk loopt op een
warme dag geen kans kwalitatief
zwaar aangeslagen te raken, zoals
voorheen gemakkelijk gebeurde. De
melkinstallaties (voor het melken van
de koeien en het daaropvolgende
transport van de melk) en de koeltanks
worden automatisch gereinigd. Daar
door krijgen de bacteriën minder kans
dan voorheen om zich breed te maken
in de melk. De bouw en inrichting van
melkstallen en melklokalen (de plaats
op de boerderij waar de diepkoeltank
staat) dragen bovendien bij tot de
hygiënische kwaliteit van de melk.
Uitgebreide controle
Het melk die van de boerderij afkomt
wordt nauwkeurig gecontroleerd. Het
vet- en eiwitgehalte worden bepaald.
Een lange reeks onderzoeken wordt
uitgevoerd die te maken heeft met de
hygiëne van de melk. De melk van elke
boerderij wordt 18 keer per jaar onder
zocht op kiemgetal (aantal bacteriën),
26 keer per jaar op de aanwezigheid
van restanten penicilline, 13 keer op
het celgetal (i.v.m. een mogelijke uier
ontsteking van de koe), 13 keer op
reinheid, 's zomers 4 keer op thermo-
resistente bacteriën, 's winters 7 keer
op geur (i.v.m. het kuilvoer), 4 keer op
oxidatiemiddelen, 2 keer op de zuurte-
graad van het vet, 4 keer op de aanwe
zigheid van boterzuurbacteriën, 4 keer
op het vriespunt van de melk (ligt dit te
hoog, dan zit er teveel water in de
melk) en alle per 2 weken genomen
monsters worden onderzocht op anti
biotica.
Deze controles worden in Nederland
verricht door onafhankelijke controle
instellingen, die onder toezicht staan
van Regionale Organen voor Melk
hygiëne. Voor afwijkingen die worden
gevonden worden punten gegeven.
Elke punt kost de boer een halve cent
per liter melk. Scoort hij geen punten
dan ontvangt hij 1 cent toeslag per
liter; hij heeft dan eerste klas melk
geleverd.
Hoe ontstaat rugpijn? De rug bestaat
uit een wervelkolom, spieren en ze
nuwen. De wervelkolom bevat wervels
van hard bot, waartussen zich schijf
jes veerkrachtig kraakbeen bevinden.
De wervels kunnen ten opzichte van
elkaar bewegen, waarbij het kraak
been de klappen opvangt. Natuurlijk
bewegen de rugwervels niet van
zelf. Dat doen uw rugspieren. U ge
bruikt ze als u bukt en als u loopt.
Maar ook als u zit. De spieren in uw
rug Wérken de hele dag;"
De - rugwervels, - de schijfjes kraak
been en de rugspieren zijn nauwkeu
rig op elkaar afgestemd. Dat merkt u
als u teveel van uw rug vraagt. Zo
als wanneer u ineens erg zware din
gen gaat sjouwen, op verkeerde wij
ze tilt of lang in één houding zit. Of
als u een plotselinge beweging maakt.
Uw rug wordt te zwaar belast. De
dag erna is hij dan stijf en elke be
weging doet pijn. Soms zelfs zo erg
dat de pijn uitstraalt naar de benen.
Komplikaties
Wat kan er verder gebeuren? Vooral
rugspieren hebben vaak teveel te lij
den. Ze hebben tijd nodig om zich van
die belasting te herstellen. Maar die
tijd gunnen we ze meestal niet. In
plaats van even wat rustiger aan te
doen en onze rug te ontzien, blijven
we gewoon doorlopen, doorwerken en
doorsjouwen. Het gaat dan meestal
van kwaad tot erger. Er kunnen zich
komplikaties voordoen, zoals een
vreemd tintelend gevoel in been of
voet. Er kan een zenuw klem geraakt
zijn tussen een rugwervel en een opge
zette spier. Ook 'n schijfje kraakbeen
kan iets van z'n plaats raken en op
een zenuw drukken.
Wat te doen?
Als de rug alleen maar „overver
moeid" is, is er genoeg aan te doen.
Een warme douche of een zalf tegen
spierpijn is een ware verademing.
De dokter kan ook een kuur met ta
bletten geven. Daardoor herstellen
de spieren zich sneller. In één of twee
weken is de pijn weg. Maar als de
pijn doortrekt naar het been of de voet
en als daar zo'n tintelend gevoel komt?
Dan zal de dokter zo iemand eerst
nauwkeurig onderzoeken. Het kan
namelijk zijn dat zijn of haar rug niet
alleen „oververmoeid" is, maar dat
er méér aan de hand is. Misschien
zit er een zenuw bekneld. Misschien
is „de leeftijd" de oorzaak van de
klachten. Voor alle zekerheid zal de
dokter in zo'n geval foto's van de rug
laten maken.
Foto's
Wat is er op zo'n foto te zien? Lang
niet altijd is er op een foto iets te zien
dat de oorzaak van rugpijn kan zijn.
Alleen bij verandering van de rug
wervels, of bij slijtage van het kraak
been, valt er iets waar te nemen. Zo
niet dan wordt de rugpijn veroozaakt
door de spieren. In elk geval zal de
dokter aanraden om 't rustiger aan te
doen, en soms zelfs bedrust voorschrij
ven en wellicht ook geneesmiddelen
om de spieren te ontspannen. Daar
door neemt de druk op de rugwervels
af en ook de pijn zal minder worden.
Zelf doen
Men kan veel meer zelf doen dan men
denkt. Houd er rekening mee dat een
rug niet zomaar alles kan. Let goed
op de houding, sjouw geen zware din
gen, en schenk ook aandacht aan goed
schoeisel. Doe iets aan de konditie van
de rug. Oefeningen en bewegingen
maken de spieren soepel en sterk,
waardoor men minder kwetsbaar is.
Zorg dat óók de rug goed kan uitrus
ten tijdens het slapen. Een goed bed
is dan ook een eerste vereiste. Als
het bed nogal doorzakt kan een plank
onder het matras dat door wat extra
zorg, eenvoudige maatregelen en een
juist gebruik van de eventuele genees
middelen die een arts heeft voorge
schreven, men niet lang gebukt hoeft
te gaan onder de rugklachten.
Als een mens jong is wordt de gezond
heidstoestand met zorg gevolgd. De
dokter onderzoekt de baby of het kind
wel gezond is en blijft. Op school is
er een schoolarts, die waakt over de
gezondheidstoestand van de kinderen.
Mannen worden vervolgens op hun ge
zondheid beoordeeld als de dienstplicht
hen roept. Tenslotte gaat de gezon
de mens naar de dokter als dit wordt
verlangd voor een sollicitatie of door
een verzekeringsmaatschappij.
Later komen gezonde mensen als re
gel niet meer bij de dokter.
Zelfs niet als „de ouderdom met ge
breken komt" en een tijdig advies de
kwaliteit van het leven misschien zou
kunnen verbeteren. De dokter is er im
mers voor zieke mensen...
Sinds enkele jaren is de Nederland
se Stichting voor Gezondheidsbewa
king NSG aktief om mensen, die hier
op prijs stellen, de gelegenheid te
bieden de balans van hun gezondheids
situatie op te maken. Huisartsen, die
van mening zijn dat een dokter er
vooral moet zijn om mensen te hel
pen gezond te blijven, hebben een
procedure voor een zogenaamde ge
zondheidskeuring ontworpen, die een
inzicht kan geven in de lichamelijke
toestand.
De NSG-keuringen zijn er voor gezonde
mensen. Zij is bestemd voor volwas
senen, die een momentopname van hun
gezondheid-wensen, -«raa*
uitgebreid urine-, faeces- en bloedon
derzoek deel uitmaken van het onder
zoek.
Vervolgens worden de uitslagen van
dit technische onderzoek bekeken en
van commentaar voorzien door de
aan het ziekenhuis verbonden specia
listen. De gegevens worden gezonden
aan de keuringsarts, die men kan kie
zen uit de bij de NSG aangesloten
artsen. De keuringsarts doet een uit
gebreid lichamelijk onderzoek, waar
na hij op basis van alle verkregen
gegevens de conclusie met de betrok
kene bespreekt. Overigens beperkt
deze arts zich tot de keuring - hij be
handelt niet.
Wél krijgt de betrokkene de onderzoek-
gegevens mee om deze desgewenst
aan de eigen huisarts voor diens kar-
totheek of voor een wenselijke be
handeling te overhandigen.
Het zich als gezond mens laten on
derzoeken door een arts om zo moge
lijk ziekten te voorkomen wordt merk
waardig genoeg nog niet gehonoreerd
door ziekenfondsen of ziektekosten
verzekeraars.
De NSG wérkt samen met één veertig-"
tal over het land verspreide huisart
sen, die zich bereid hebben verklaard
gezondheidskeuringen te verrichten.
Aan het lichamelijke onderzoek gaat
vooraf een bezoek aan het laborato
rium van het Ziekenhuis Overvecht
te Utrecht, waar röntgenfoto's van
de borstkas, een elektrocardiogram,
een longfunctie-onderzoek, een cervise-
uitstrijkje bij vrouwen, een gehoor-
test, de lengte en het gewicht en een
De kosten moet men dus zelf betalen.
Het nemen van röntgenfoto's, het ma
ken van een elektrocardiogram en de
diverse onderdelen van het laborato
riumonderzoek, de aandacht van de
specialisten en de lichamelijke keu
ring bij elkaar zouden zeker een be-
'^'-drag van zeven a achthonderd gulden
vragen als men deze onderdelen apart
zou moeten betalen. In het systeem
van de NSG zijn deze kosten terugge
bracht tot ruim driehonderd gulden.
Een gezondheidsonderzoek door de
Nederlandse Stichting voor Gezond
heidsbewaking NSG staat open voor
iedereen.
Informatie over de keuring wordt ver
strekt door het secretariaat van de
NSG, Antwoordnummer 645, 1000 PB
Amsterdam, of tel. 020 - 26 86 28.
We weten het. Iedereen heeft wel eieren in huis. Bijna iedereen eet regelmatig
z'n eitje, vooral omdat het zo lekker is. Nu is „lekker" een niet zo feitelijk begrip.
Want de een eet het liefst een gekookt eitje bij het ontbijt, terwijl de ander
een echte omelet-liefhebber is. Zo heeft ieder wel z'n eigen ei-voorkeur.
Toch is het vreemd, dat bij een zo
algemeen gewaardeerd artikel als het
ei, zo weinig feitelijke kennis voorhan
den is bij de mensen die eieren kopen
en gebruiken. En dat begint al bij de
verpakking. Want daar staat méér
informatie op dan menigeen denkt.
Weliswaar in code, maar die is toch
makkelijk te lezen.
De letter A
Wie weet bijvoorbeeld dat de letter A
op de eierdoos staat voor de allerbeste
kwaliteit consumptie-eieren? Dat is
door de Europese Gemeenschap zo
geregeld en geldt dus ook voor landen
waarheen u (binnen Europa) op va
kantie gaat. Naast eieren van A-kwali
teit zijn er ook van B-niveau. Minder
goed dus en daarom zult u ze ook
vrijwel nooit in de winkel aantreffen.
7 Gewichtsklassen!
Internationaal geregeld zijn ook de ge
wichtsklassen van eieren. Zo staat het
cijfer l voor de zwaargewichten van
meer dan 70 gram en het cijfer 7 voor
lichtgewichten van minder dan 45
gram. De EEG-voorschriften kennen
maar liefst 7 gewichtsklassen. Com
pleet ziet het klassement er zo uit:
gewichtsklasse 1meer dan 70 gram
gewichtsklasse 2: 65-70 gram
gewichtsklasse 360-65 gram
gewichtsklasse 455-60 gram
ge wichtsklasse 550 - 55 gram
gewichtsklasse 645-50 gram
gewichtsklasse 7minder dan 45 gram
Ook het cijfer dat de gewichtsklasse
aangeeft, treft u aan op de verpakking.
Zo kunt u dus altijd weten hoe „zwaar
wichtig" de eieren van uw keuze zijn.
De meest gevraagde zijn overigens de
gewichtsklassen 2, 3 en 4.
Het weeknummer
Een ander belangrijk cijfer voor de
consument is het weeknummer dat op
de verpakking staat afgedrukt. Het
weeknummer geeft aan in welke week
de eieren verpakt zijn. Nu leeft de
consument weliswaar niet zo bewust
met weeknummers, maar moeilijk te
achterhalen is het toch niet. Op de
omslag van de damesbladen b.v. staat
eenzelfde weeknummer afgedrukt.
Ook in de meeste agenda's worden
weeknummers vermeld.
Soms wordt overigens in plaats van het
weeknummer een datumstempel ge
bruikt. Voor de consument is dat na
tuurlijk extra duidelijk omdat dan
niets herleid hoeft te worden. Dan weet
de koper/koopster meteen wanneer de
eieren een plaatsje hebben gekregen in
de verpakking.
Vergeet het eierrek maar!
Omdat vrijwel iedereen een voor
raadje eieren in huis heeft, is het
jammer dat de eieren vaak verkeerd
worden bewaard. Eeiren kunnen wel
zo'n 3 weken in prima conditie blijven
als u ze maar een plekje gunt waar het
donker, koel en fris is. Eieren in de
koelkast bewaren is prima, maar dan
nietin die open, „pasklare" eierrekjes.
Want die zitten bij voorkeur in de buurt
van het vriesvak. En daar krijgen de
eieren het echt te koud. Want koud is
wat anders dan koel bewaren. Beter is
het om de eieren in een gesloten
koelkastdoos onder in de koelkast te
bewaren. Dat voorkomt dan meteen
dat de eieren door de poreuze schaal
heen allerlei luchtjes aannemen.
O ja, als u b.v. een cake wilt bakken,
haal de eieren dan tijdig uit de koel-
kast, zodat ze geleidelijk op tempera
tuur kunnen komen. Het ei is dan beter
te verwerken.
Als u de eieren buiten de koelkast
bewaart, dan ook nooit open en bloot
naast sterk geurende artikelen als
wasmiddelen, citrusvruchten, uien of
knoflook. Tenslotte moet een ei naar
ei blijven smaken. Daarvoor hebt u ze
immers gekocht.
'n Ei is calorie-arm
Omdat nogal wat mensen vanwege de
slanke lijn echte calorieën-tellers zijn
geworden, is het goed te weten dat
eieren behalve lekker ook calorie-arm
zijn. Zo bevat een ei uit de gewichts
klasse 3 slechts 90 Kcal. of wel 377
Kjoules. En dat geldt natuurlijk voor
zowel bruine als witte eieren, daar
tussen bestaat geen verschil. Bevat
een ei weinig calorieën, wel bevat het
flink veel belangrijke vitaminen, zoals
A, BI, E en B2 en mineralen (natrium,
kalium, calcium, ijzer, fosfor). Daar
naast bevat een ei o.m. 12.9% eiwit
(proteïne), 11.2% vet en 0.7% koolhy
draten.
Zo'n calorie-arm eitje laat dus op het
dagelijkse menu nog flink wat ruimte
voor andere goede en lekkere dingen.
In de nieuwe maaltijdschijf van het
Voorlichtingsbureau voor de Voeding
heeft het ei een plaatsje gekregen in
schijf 3, de groep met o.a. melk en kip.
Van daaruit laat het ei zich uitstekend
combineren met produkten als brood,
peulvruchten, fruit en groenten. Een ei
past werkelijk overal bij: 's morgens
bij het ontbijt, 's middags bij de lunch
of 's avond bij het avondeten. En met
een ei wordt gezond eten ook lekker
eten.
