Woonbeleid voor kippen
PiNör DUMPT PRIJZEN
BESSEN^
PINOT DUMP
PRIJZEN I
Kruiswoordpuzzel
Onderdrukt Ginseng
onze afweer?
Vormen en structuren
L
Van der Linden
Botanische tulpen
Het zelf
maken van
yoghurt
WIJN VAN DE MAAND
MÉM
Cuvee
Frère Jacques
Vin de Table
Henkes
jonge genever
Hooghoudt
Bessen
■JENEVER
HENKES
Pinot
Vieux
Sandeman
Sherry
Black White
Whisky
Martini
Vermouth
IBIackl
SAVhite
Slijterij -
Wijnhandel
15
SoostPr Courant van woensdag: 10 november 1982
15
batterij' ^^Etuvras^^nhitAr11 WoFden internationale discussies gewijd. Een
IvooTTl ZTd^ ^H Vecht over een andere batterij: de legebatterij
Wat betekent dat alles voor de brier/decoimunentl'de^dp en*üefei?m beK°nnen-
I 11 tnari Ibtrlr innrtw ..P_ng»®v.®e.r 27,6 ment geen windeieren gelegd. Het ei
ungcveer iST.Ï
miljoen legkippen op ruim 5200 bedrij-
■ven. De tijd is overigens voorbij dat
de kippen vrij kunnen rondschar.
reien op en rond het erf. De produk-
tie van consumptie-eieren is gespecia
liseerd en vindt plaats op 1270 be-
I drijven. Op die bedrijven tel je bijna
22 miljoen leghennen. De legpluimvee-
1 houderij is vooral samengeklonterd
in de zuidelijke provincies en in Gel-
I derland. In het afgelopen jaar zijn
lin ons land ongeveer 8.5 miljard el-
leren geproduceerd. Daarvan werden
15,7 miljard stuks uitgevoerd terwijl
Ide rest in eigen land is geconsu-
1 meerd. De doorsnee Nederlander eet
jaarlijks 195 eieren (de consumptie
I per hoofd van in 1980: 191 en in
I 1978:185 eieren per jaar). De pluimvee-
1 houderij is een agrarische produktie-
I tak die er trouwens mag zijn: de pro-
1 duktie heeft een waarde die geschat
wordt op 1 1/4 miljard gulden. Dat
bedrag heeft alleen maar betrekking
op de produktie van consumptie-eie-
I ren. De pluimveehouderij heeft in ver
gelijking met de andere agrarische
sectoren de snelste groei gekend in de
afgelopen jaren.
Een zacht prijsje voor een ei
Nederland speelt een belangrijke rol
op de internationale eiermarkt. Onze
produktie staat op de dertiende plaats
op de wereldranglijst. De grootste
produktielanden China. Amerika. Rus-
land en Japan nemen de helft van de
wereldproduktie voor hun rekening.
De E.G.-produktie bedraagt 63 mil
jard eieren, waarvan Nederland onge
veer 13 voor zijn rekening neemt.
1 Ons land exporteert tweederde deel
van de eierproduktie en is daarmee
de belangrijkste eierexporteur tër we
reld.
de legpluimveehouderij heeft zich de
laatste twintig jaar snel en ingrijpend
ontwikkeld. Dat heeft ook de consu-
is in die afgelopen jaren nauwelijks
m prijs gestegen.
De prijsstijging is beperkt gebleven
tot ongeveer 15% (ter vergelijking:
de prijzen voor slachtkuikens. var
kensvlees en melk zijn in de afge
lopen jaren toegenomen met resp.
23%, 65% en 137%).
de consument mag dus niet klagen:
tussen alle inflatiestormen door kan
hij het dagelijks eitje tegen een rede
lijke prijs op tafel krijgen.
Leef-vriendelijk
De huisvesting van de kip is revo
lutionair veranderd.
De scharrelende kip van weleer heeft
plaatsgemaakt voor de hen in de leg
batterij, dat zijn kooien die in rijen
zijn opgesteld (vaak in twee of drie
rijen boven eikaar) en waarin meer
dere kippen met elkaar de ruimte
moeten delen. Ongeveer 95% van de
nationale kippenleger zit in de zgn. leg
batterijen.
De moderne huisvesting is eigenlijk
ingegeven door economische overwe
gingen: de veehouder kan meer dieren
in een bepaalde ruimte huisvesten,
heeft meer greep op de beheersing van
het stalklimaat, hoeft niet zoveel ar
beid aan te wenden of werkt gemakke
lijker en kan de gezondheid en de con
ditie van de kip beter controleren.
Je zou het economisch kunnen samen
vatten in een sterk gestegen arbeids-
produktiviteit en in een beheerste
kostprijs. Maar.... het batterijsysteem
stuit op enorme maatschappelijke te
genstand. Boeren en burgersbemoeien
zich niet alleen meer met de kwali
teit van het eindproduct, maar even
zeer met de wijze waarop wordt ge
produceerd en waarop dieren worden
gehuisvest. Dat is een goede zaak.
De kruistocht tegen de batterij is
vooral ingegeven door gevoelsover
wegingen (heel begrijpelijk), maar
Het geneesmiddelengebruik in Ne
derland staat bloot aan veel kritiek.
Men vindt dat er teveel onwerkza
me", „gevaarlijke", „overbodige" of
alleen maar „te dure" geneesmiddelen
zijn. Het overgrote deel daarvan wordt
geproduceerd door de farmaceutische
industrieën.
Maar ook fabrikanten van alternatie
ve geneesmiddelen krijgen meer
greep op de markt.
Een speciale plaats wordt ingenomen
door die middeltjes die niet zozeer
gebruikt worden voor de behandeling
van bepaalde ziekten, maar een alge
meen heilzame of versterkende wer
king zouden hebben. Dat wordt bij
voorbeeld ook beweerd van extrakten
van de ginseng-wortel.
Het oordeel van artsen over alternatie
ve geneesmiddelen lijkt inmiddels wat
milder te worden. Men is gaan inzien
dat niet alle middeltjes, technieken
en principes uit de „alternatieve hoek"
het altijd moeten afleggen tegen mo
derne westerse geneeskunst.
De opwaardering van alternatieve
geneeswijzen zal er onvermijdelijk toe
leiden dat veel middeltjes en tech
nieken op hun werking onderzocht zul
len worden.
Het is daarbij echter zaak dat juist
die middelen die veel gebruikt worden
bij „zelfmedicatie", zoals de „levens-
elixer's", „wonderolie's" en andere
de gezondheid versterkende midde
len niet buiten schot vallen als het
gaat om een onderzoek naar hun wer
king.
In een recent Engels onderzoek heeft
men geprobeerd de werking van som
mige bestanddelen van de ginseng-
wortel na te gaan. Ginseng blijkt bio
logisch werkzaam te zijn, maar de
resultaten van het onderzoek stemmen
tot nadenken.
Kritisch bekeken
Ginseng is bekend uit de traditionele
geneeswijzen in landen als Japan en
China. Volgens één van de oosterse
geneeswijzen die ook in Nederland na
volging vindt, kunnen plakjes uit de
kern van een zesjarige wortel gebruikt
worden in geval van hoofdpijn, maag
pijn, maar bijvoorbeeld ook in geval
van impotentie of nervositeit. Het
meest bekend echter zijn de als drank
aangeboden ginseng-extrakten.
De meest kritische pillenslikkers in
Nederland maken weinig onderscheid
tussen nieuwe produkten uit de wester
se industrie of de aloude produkten
uit het verre oosten. En met „ver
sterkende tonicum's" als de ginseng-
extrakten maken ze korte metten. In
hun boek „Geneesmiddelen in Ne
derland" bespreken Lucas Reijnders
en een aantal andere auteurs in een
eerste hoofdstukje een aantal middel
tjes die worden aangeprezen als be
strijders van lusteloosheid of moeheid
of versterkers van het weerstandsver
mogen. De werking wordt omschreven
als „zenuwversterkend", „krachtver-
lenend", „opwekkend", of „bloed
opbouwend".
Een aantal van dit soort middelen
wordt aangeboden als een soort wijn.
Reijnders en co: „Het vriendelijkste
dat men van deze middelen kan zeg
gen is dat van geen ervan deugdelijk
is aangetoond dat ze beter of slechter
voor de gezondheid zijn dan wijn
Een aantal andere middeltjes wordt
aangeboden samen met coffeïne of
zelfs met coffeïne als enig werkzaam
bestanddeel. „Het vriendelijkste dat
men van deze middelen kan zeggen is
dat men met een even „geneeskrach-
tig" gewoon kopje koffie (dat meestal
40-50 mg coffeïne bevat) waarschijn
lijk goedkoper uit is", zo herhalen de
auteurs hun kritiek.
Ginseng-extrakten worden aangehaald
als voorbeeld van middelen waaraan
„welhaast magische krachten" wor
den toegeschreven, maar waarvan „de
waarde nooit deugdelijk is aange
toond".
Is deze kritiek terecht? Kun je het de
beoefenaars van traditionele genees
wijzen kwalijk nemen dat moderne
westerse onderzoekers nü pas wat be
langstelling gaan tonen voor allerlei al
oude middeltjes en technieken? Boven
dien kan de werking van die middel
tjes en de technieken lang niet altijd
geïsoleerd worden van andere faktoren
die bij ziekten en de behandeling daar
van een rol kunnen spelen, zoals voe
ding en leefgewoonten.
Kulturele verschillen strekken zich ook
uit tot het gebied van de gezondheids
zorg. De visie op en de beleving van
ziekten, en daarmee ook de behoefte
aan verschillende geneesmiddelen
kunnen uiteenlopen voor patiënten met
een verschillende kulturele achter
grond.
Ginseng bio-aktief, maar hoe?
Een kritisch onderzoek naar de wer
king van allerlei „versterkende mid
deltjes" is geen overbodige luxe. Veel
geneesmiddelen, ook alternatieve mid
delen, worden verstrekt via artsen,
die zich bijvoorbeeld hebben gespecia
liseerd in een alternatieve geneeswij
ze.
De tonicum's en elixers zijn echter
verkrijgbaar zonder tussenkomst
van een arts; En er bestaat zo lang
zamerhand een flinke markt voor dit
soort middelen. Reijnders schat de to
tale omzet voor Nederland op meer
dan 20 miljoen per jaar!
Aan de kritiek van Reijnders en de
zijnen dat het extrakt van ginseng
nooit deugdelijk is onderzocht, wordt
inmiddels tegemoetgekomen. In het
verre oosten, maar ook in het nabije
Engeland heeft men proeven gedaan
met bepaalde bestanddelen van de
ginsengwortel.
In een proef werden witte bloedli
chaampjes in menselijk bloed eerst
geaktiveerd en vervolgens blootge
steld aan de werking van ginseng-
extrakten. De witte bloedlichaampjes
zijn cellen in het bloed, die een belang
rijke rol spelen in het afweermecha
nisme van de mens. Het zijn déze cel
len die ziektekiemen moeten vernieti
gen en infekties moeten voorkomen.
De werking van deze cellen gaat ech
ter gepaard met vervelende bijver
schijnselen die door ons afweerme
chanisme zélf worden opgeroepen
met bijvoorbeeld jeuk, irritatie, wond
koorts, soms met het „gevoel van
ziek zijn" zelf.
Men vermoedde dat de werking van
extrakten van de ginseng-wortel over
een zou komen met die van cortico-
steroiden. Deze stoffen worden ook
door ons eigen lichaam geproduceerd
en gaan onder andere onze afweer-
reakties tégen, zij remmen de aktivi-
teit van de witte bloedlichaampjes.
De aktiviteit van de gestimuleerde
witte bloedlichaampjes werd gemeten
aan de hand van de hoeveelheid van
een bepaalde stof die deze cellen op
nemen als ze aktief zijn. Het ginseng-
extrakt bleek nu de opname van die
stof, dus de aktiviteit van de witte
bloedlichaampjes méér te remmen
dan een veelgebruikte steroïde. De
ginseng-bestanddelen remden de ak
tiviteit voor 72%. Het steroïde. De
ginseng-bestanddelen remden de ak
tiviteit voor 72%. Het steroïde remde
slechts voor 44%. Gekombineerd ble
ken de stoffen het beste werkzaam en
lieten ze een daling van de aktiviteit
met 90% zien.
Een mooi resultaat voor het ginseng
extrakt? Dat is nog maar de vraag.
De cortico-steroïden hebben niet zo'n
beste naam. Ze worden gebruikt als
de pijnstiller, als anti-jeukmiddel, als
remmer van de reakties van ons li
chaam op infekties. Kortom, als onder
drukker van afweerreakties. Deze
middelen kunnen de ziekteverschijnse
len onderdrukken, zonder echter de
ziekte zelf aan te pakken. En doordat
onze afweer er door wordt afgezwakt
bestaat zelfs de kans dat een infektie
gemakkelijk de overhand krijgt.
Omdat daarnaast nog een groot aan
tal ongunstige neveneffekten bekend
zijn én de middelen verslavend kun
nen werken, komt men in het boek
„Geneesmiddelen in Nederland" tot
de konklusie dat dit soort middelen
alléén mogen worden gebruikt om bui
tensporige reakties van ons lichaam op
infekties of irritatie wat te temperen
of om erg vervelende bijverschijnselen
van een afweerreaktie wat te verlich
ten.
Dat nu in eerste instantie is gevon
den dat de werking van enkele bestand
delen van 4de ginseng-wortel lijkt op
die van de cortico-steroïden, zou de
gebruikers van ginseng-extrakten,
vooral de regelmatige gebruikers on
der hen, tot voorzichtigheid moeten
manen.
mist in feite nog steeds een weten
schappelijke basis.
Er is onvoldoende informatie
over het gedrag en het gevoel van
een kip in de batterij. Met aandui
dingen als „zielig" en „menswaardig"
kom je in feite niet ver. De veehou
derij stopt miljoenen guldens in goed
onderzoek naar het leefpatroon en de
leefvriendelijkheid van het dier. Dat
zelfde onderzoek is driftig zoekende
naar wetenschappelijke en objectieve
normen. De maatschappelijke druk
heeft ook de politieke leiders aan het
denken gezet. In Nederland en in
Europa is een politieke touwtrekke
rij opgezet over de vraag of legbat
terijen wel of niet moeten verdwij
nen. Het antwoord op die vraag is niet
snel te geven en wordt helaas
beïnvloed door niet ter zake doende
overwegingen. Er zal nog een hele
woordenstrijd aan te pas komen voor
dat het echte leefvriendelijk woon
beleid voor de legkip uitgedokterd is.
Voghurt kan je zelf maken, het is zelfs
heel makkelijk.
Ie hebt er een eetlepel verse yoghurt
voor nodig, een halve liter volle melk,
een kom, een bord en wat kranten en
een deken om de kom er in te wikke
len, zodat de temperatuur zo lang mo
gelijk behouden blijft.
Laat de melk twee minuten zachtjes
doorkoken en verwijder het vel. Roer
de lepel yoghurt in een kom tot een
mooi glad papje (bijna vloeibaar) en
voeg hieraan een paar lepels hete melk
toe. Klop dit mengsel krachtig en
voeg er dan pas, al roerend, de rest
van de hete melk aan tóe. Bedek de
kom met een bord en wikkel haar in
de kranten en de dekens. Zet haar on
geveer acht uur op een warme plaats.
Het mengsel is dan yoghurt geworden
en is zo dik als vla. Koel de massa
af in de koelkast. Zij kan een week
worden bewaard.
Een fotocamera is meestentijds de
vaste begeleider van degenen die op
een mooie zomerdag een wandeling
maken door één van de vele parken
van ons land.
Bloemen en bomen zijn meestentijds
de geliefde onderwerpen voor het
maken van foto's.
Maar soms is er nog veel meer te
zien: vormen en structuren.
Ze leveren bijna abstract aandoende
plaatjes, hoewel ze onderdelen vormen
van alledaagse dingen.
Bijgaande foto bijvoorbeeld werd op de
Floriade gemaakt en laat een stukje
van een houten vlonder zien.
Door een wat hoger standpunt te kie
zen en ervoor te zorgen dat het onder
werp over de gehele lengte goed
scherp wordt afgebeeld is er een plaat
je ontstaan dat een „eigen werkelijk
heid" is geworden. Het oospronkelijke
onderwerp is een nieuw leven gaan lei
den.
Ditzelfde zou men ook met brugleu
ningen, banken en fontijntjes of andere
waterpartijen kunnen doen.
Belangrijk is de scherpte van het op
namemateriaal.
De Kodachromefilm blijkt de scherp
ste in zijn soort te zijn.
Ook heel belangrijk is de lichtval.
We moeten niet bang zijn om tegen-
lichtfoto's te maken. Dit soort foto's
kunnen we ook in kleur maken.
Wat te denken van een silhouet tegen
de gekleurde achtergrond van de
lucht?
Cuvec Frcre Jacques
is een smakelijke,
Franse rode tafelwijn,
die een eenvoudig
etentje zal opvijzelen
tot een sprankelend
festijn. A CA
per fles
6 flessen
voor
/>n,
ECHTE
JONGE GENEVER
ere Jacques
"■VOL T.1BLE FR.M0
ROUGE
extra zacht
WfltNIS 7Sc
■jayseslolen bij
select groep
PINOT
Soesterbergsestraat 49 tel. 124 90
Grothestraat 6 tel. 127 50
Het oorsprongsgebied van tulpen ligt in Centraal Azië en wel vanaf de gebie
den ten noorden van het Himalaya-gebergte tot de steppen en bergen rondom
de Kaspische Zee.
Deze „wilde" tulpen, die vaak het eerst werden ontdekt door bekende planten-
zoekers als Hoog, Hall, Regel en Stapf worden nu in Nederland gekweekt want
ondanks hun oorpspronkelijke vindplaats passen zij zich uitstekend aan bij ons
klimaat.
Zij worden in tuinen geplant op ver
schillende plekken zoals b.v. onder
lichte bomen in borders, zoais - tuinen
en perken. Ook zijn zij prima geschikt
om te planten in bakken voor terras
of balcon.
Uiteraard zijn zij allen geschikt voor
verwildering en zij zullen vele seizoe
nen bloeien mits geplant op plaatsen
waar de grond niet lang nat blijft na
een regenbui.
Tulipa batalinii (Centraal Azië: Pa-
mir-Alaigebergte, Bukhara) praalt in
mei met een bleekgele bloem met brui
ne basis aan 10-15 cm. lange stengels.
De smalle grijsgroene bladen steken
boven de bloem uit en deze soort
vormt prachtige grote groepen in de
rotstuin. Deze tulipa is schaars en
slechts in beperkte hoeveelheden ver
krijgbaar.
Tulipa clusiana - (Noord Iran, Noord
Afghanistan) heeft een witte bloem,
waarvan de achterkant van de buiten
ste bloembladen karmijnrood en de
basis violet is en die in april aan een
30 cm. lange stempel bloeit.
Dit decoratieve tuingewas is tevens
een aantrekkelijke snijbloem.
Tulipa chrysantha - (Noord Afghani
stan) heeft een diepgele kleur, met
karmozijnrood aan de achterzijde van
de buitenste bloembladen, soms met
een gele rand, en bloeit in april aan
15 cm. lange stengels.
Tulipa eichleri - (Noordwest Iran)
heeft een grote klokvormige bloem,
die zich in maart als een kelk opent.
De stengels zijn 25-30 cm. lang.
De scharlakenrode bloem met zwarte
geelgerande basis is werkelijk schit
terend in combinatie met de grijsach
tig blauwe bladen, waarvan de randen
gegolfd zijn. Deze stevige en zich sterk
uitbreidende plant is ongetwijfeld één
van de beste wilde tulpen voor in de
tuin.
Tulipa fosteriana - (Centraal Azië: Pa-
mir Alaigebergte, Samarkandge-
bergte) wordt niet alleen geprezen
om zijn grote levendig scharlaken bloe
men, die in april aan 20-25 cm. lange
stengels tot bloei komen, maar ook
als de dominante stamvader van de
reeks heldergekleurde Fosteriana hy
briden, die met hun bloei vanaf begin
april een geheel eigen klasse tulpen
vormen.
Het is tevens de voornaamste stamva
der van de enorme Darwin hybriden,
met de grootste bloemen van alle
tulpen, die bekend zijn zowel om hun
prachtige kleuren als hun opvallende
lengte.
Tulipa greigii - (Centraal Azië: Aral-
Kaspische gebied. Syr-Darya, Tien
Shaan) met vuurrode bloem, waarvan
de basis een zwarte geelomrande vlek
vertoont, bloeit in april aan 20-25 cm.
lange stengels en heeft brede wasach
tig groene bladen met violette, bruine
of gele vlekken en strepen.
Uit d$z,e botanische tulpjrijq v§le,
briden ontstaan die ommenen dóór;
te bloemen op stevige stengels.
Tulipa kaufmanniana (Centraal Azië:
West Tien Shaan), met zijn roomkleu
rige witte bloem met diep goudgele
basis en zijn buitenste bloembladen
met licht karmijnrode achterkant,
heeft slechts 15-20 c. lange stengels,
maar bloeit reeds in maart vóór de
Tulipa fosteriana en Tulipa greigii.
Ook deze wilde plant, die door de vorm
van zijn bloem bekendheid geniet als
de „waterlelie" tulp, heeft een grote
groep zeer vroegbloeiende hybriden
verwekt, die opvallen door hun subtie
le kleurcombinaties en de oorspronke
lijke bloemvorm van de wilde plant.
De kortstelige hybriden zijn over het
algemeen tweekleurig en wanneer zij
het product zijn van kruisingen met
de Tulipa greigii hebben verschillende
tevens de gevlekte bladen van deze
stamvader geërfd. Zowel Tulipa kauf
manniana als de hybriden zijn geschikt
voor verwildering en zijn ideaal in
rotstuinen, borders en perken, als ter
rasbeplanting, in vensterbakken en als
heldergekleurde groepen rond strui
ken, bomen, opstapjes, funderingen of
tegen muren.
Tulipa kolpakowskiana Centraal
Azië: Tien Shaan; China) is nog zo'n
wilde plant voor verzamelaars. De
bloem bloeit in april/mei aan 15-20
cm. lange stengels en is van binnen
geel zonder basisvlek, terwijl de bui
tenste bloembladen fraaie rode strepen
vertonen. De lancetvormige wasachti
ge bladen worden 30 cm. lang. De ele
gante bloemen komen het best tot hun
recht in een zonnige rotstuin.
Tulipa iinifolia - (Centraal Azië: Pa-
mir-Alaigebergte, Bukhara) vertoont
een bloem, die van buiten signaalrood
is met groenachtige basis en van bin
nen scharlakenrood met grote zwarte
en bleker omrande basis.
De helmknoppen zijn grijsachtig violet
en het gewas bloeit in mei aan 10-15
cm. lange stengels. De smalle grijs
groene bladen zijn aan de randen
gegolfd en zijn enigszins roodgetint.
Tulipa praestans (Centraal Azië: Pa-
mir-Alaigebergteis een meerbloemi-
ge plant, die in maart steenrode bloe
men met rode of zwarte helmdraden
voortbrengt aan 15 cm. lange stengels.
De wilde plant en verschillende ge
kweekte variëteiten, zoals de vermil
joen-oranje Fusilier en de oranjerode
Van Tubergen's Variety floreren over
al in de tuin en breiden zich snel uit.
Tulipa tarda - (Syn. dasystemon)
(Centraal Azië: Tien Shaanis nog zo'n
meerbloemig prachtexemplaar, is
slechts 15 cm. lang en heeft witte
bloemen met een lichtgele basis, van
buiten bruinachtig violet. De plant
bloeit in mei met een stereffect; de
helderglanzende groene bladen liggen
plat op de grond en vormen een ro-
set. Deze wilde plant is een „must"
voor de rotstuin, waar hij zich snel
uitbreidt en dikke pollen vormt.
Tulipa turkestanica - (Centraal Azië:
Pamir-Alaigebergte, Tien Shaan; Chi
na: Dzjoengarijeeveneens meer
bloemig maar slechts 15-20 cm. lang.
bloeit in maart/april met witte bloem,
waarvan de buitenste bloembladen aan
de buitenkant grijsachtig violet zijn,
met oranjegele basis, terwijl de zwar
te helmknoppen het effect nog vergro
ten. Deze wilde plant breidt zich snel
uit en wordt vooral gewaardeerd in
rotstuinen en tussen het terrasplavei
sel.
Tulipa urumiensis (Noordwest Iran),
egnmeerbloemige ,wilde plant,die
zéér geliefd is bij-verzamelaars, heeft
heldergele bloemen, waarvan de bui
tenste segmenten aan de achterzijde
veel olijfgroen en rood vertonen en die
opvallend gele helmknoppen bezit.
Deze plant, met 7 cm. lange stengels
en een op de grond liggende roset
van brede bladen, bloeit in april, waar
bij de bloemen zich als kleine water
lelies openen. Op in het oogvallende
plaatsen is deze plant een fraaie blik
vanger.
Een tuinier die niet over minstens
enkele van deze wilde grillige Azia
ten beschikt, weet niet wat voor kleu-
renfestijn hij mist.
H 12
Horizontaal: l. slot; 4. weerspannig; 10. paardje; 13. onvriendelijk; 15.
Javaanse adellijke titel; 16. vrucht; 17. puntjes op letter; 19. onbep. voornaam
woord; 20. bordspel; 21 Japanse danseres; 23. Eqyptische god; 26. voertuig; 28.
sportploeg; 30. rustend (afk.32. fooi; 35. zangnoot; 36. geheimschrift; 38. riv.
in Frankrijk; 39. Griekse godin; 41. tijdperk; 42. pl. in Brazilië; 43. dochter van
Cadmus; 44. geestelijke; 45. Romeinse keizer; 47. kiezelzand; 49. twee naast
elkaar uitgekomen nummers (bij kansspel); 50. telwoord; 51. rechte lijn door
het centrum van een meetkundige figuur; 54. oude maat; 55. Duitse keizer; 56.
overal; 58. niet spontaan; 60. handelend optreden62. vrouwenverblijf; 63. snelle
loop; 65. voetpunt; 67. plotselinge razenij; 68. stopplaats; 70. stevige stof; 71.
eetgerei; 72. edelsteen; 73. vistuig.
Verticaal: 1. loot; 2. pl. in Drente; 3. Ned. politicus; 5. vcertuig; 6.
schaapkameel; 7. gedicht; 8. Amerikaanse echtscheidingsplaats; 9. voorzetsel;
10. tapijtstof; 11. rivier in Duitsland; 12. spoedig; 14. pl. in Drente; 16.
wapenschouw; 18. zoon van Jakob; 20. deel van de voet; 22. reliek; 24. grof puin;
25. kunstbeschermer; 27. sportartikel; 29. aangenomen dat; 31. vrucht; 33.
windrichting; 34. vogel; 35. kantlijn; 37. insekt; 40. teken van de dierenriem; 46.
grenslijn; 48. Europeaan; 49. windjak; 52. post op begroting; 53. wartaal
spreken; 55. wild rund; 57. pl. opSumatra; 58. tennisterm; 59. varkensvoer; 60.
tegen; 61. Griekse godin; 62. vleeswaar; 64. telwoord; 66. kikkereitjes; 68.
uitroep; 69. water in Friesland.
OPLOSSINGEN
Horizontaal: l. end; 4. balorig; 10. ked; 13. nors; 15. Raden; 16. peer; 17. trema;
19. men; 20. halma; 21. geisha; 23. Osiris; 26. slee; 28. team; 30. em.; 32.
drinkgeld; 35. re; 36. code; 38. Loire; 39. Eris; 41. era; 42. Rio; 43. Ino; 44. abt;
45. Nero; 47. gries; 49. ambe; 50. al; 51. middellijn; 54. el; 55. Otto; 56. alom; 58.
geremd; 60. ageren; 62. harem; 63. ren; 65. nadir; 67. amok; 68. halte; 70. kaki;
71. mes; 72. saffier; 73. net.
Verticaal: 1. ent; 2. norg; 3. Drees; 5. ar; 6. lama; 7. ode; 8. Reno; 9. in; 10.
kelim; 11. Eems; 12. dra; 14. Smilde; 16. parade; 18. Aser; 20. hiel; 22.
heiligdom; 24. steenslag; 25. Mecenas; 27. ski; 29. gesteld; 31. morel; 33. noord;
34. griel; 35. ribbe; 37. dar; 40. Ram; 46. omtrek; 48. Ier; 49. amorak; 52. item;
53. ijlen; 55. oeros; 57. Medan; 58. game; 59. draf; 60. anti; 61. Nike; 62. ham; 64.
elf; 66. rit; 68. ha; 69. Ee.
