I
Nieuwe vraagbaak
natuurlijke geneeswijze
Het moderne vegetarisme
Anders beter worden
Gezondheid: Roken veroordeeld
Unicef wenskaarten
gereedschap voor
bewogen mensen
Bungalowvakanties
zijn er in vele soorten
mm
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1933
SOESTER COURANT
PAGINA 25
Paddestoelen,
geheimzinnige natuurprodukten
I
KNIPTIP
'Anders beter worden
volgens de inzichten van Drh.c.A\/bgei
Vrijwilligers Vakature Bank
De herfst is de tijd dat afscheid ge
nomen wordt van veel leven. Natuur
leven wel te verstaan. En dit ster
ven gaat niet met droefenis gepaard of
in het zwart, maar wordt juist geken
merkt door vrolijke kleuren. Voorzover
mij bekend, is dit dan ook de enige keer
dat "sterven" tot blijheid stemt.
Na een uitbundige groei in het voorjaar
en zomer beginnen de planten zich lang
zamerhand op te maken voor een rust
periode om de winter met zo min moge
lijk schade te doorstaan, zodat in de
lente de kracht voor nieuw leven niet te
Kort schiet.
Dit maakt een herfstwandeling tot zo'n
bijzondere gebeurtenis. Lopende door
het vaak vochtige en geurende bos,
vooral daar waar de streek wat heuvel
achtig is en men dus een ruimere blik
heeft, raakt men al spoedig onder de
indruk van de bonte kleuren die het
landschap overspoelen. Menigeen zal
zich bij het aanschouwen van dit alles
even op een bankje in de warme na
jaarszon zetten om die kleurenpracht
i 0p zich te laten inwerken.
Ongetwijfeld zullen ook de schitteren
de kleuren van veel paddestoelen de
aandacht trekken. Het najaar is im
mers bij uitstek het jaargetijde voor
deze geheimzinnige natuurprodukten,
dit vanwege de goede klimatologische
omstandigheden omstreeks die tijd.
ledereen kent ze wel, die "hoedjes-op-
1 steel", die hun dikwijls bontgekleurde
kop boven de rottende bladermassa uit-
steken. Maar wat zijn paddestoelen nu
I eigenlijk?
Om maar meteen met de deur in huis
t te vallen, de paddestoel is geen plant,
maar slechts een onderdeel daarvan,
ft Het is het vruchtbeginsel van een on-
t dergronds levende plant, een zwam.
I Als men een paddestoel uit de grond
haalt, dan zal men in de losse aarde
korte en lange draadjes aantreffen,
I meestal witachtig van kleur en zo dun
als spinrag.
I Tezamen vormen deze draden de
1 zwamvlok (mycelium) en dit is in feite
I de plant. Zo'n zwamvlok kan van ver-
I schillende grootte zijn, afhankelijk van
de soort, en tientallen jaren oud wor
den. In de herfst groeien uit de zwam-?
I draden bovengrondse vruchtlichamen,
V de paddestoelen, die meestal maar en-
1 kele dagen oud worden. In die tijd rij
ft pen in het vlies, dat aan de onderkant
I van de hoed ligt, over van verschillen-
I de vorm zijnde plaatjes of buisjes, mil-
I' joenen sporen ("zaad"). De hoed zorgt
1 ervoor dat deze sporen niet nat worden,
fi want de verspreiding daarvan ge-
schiedt met behulp van de wind en dat
I lukt alleen als ze kurkdroog zijn. De
sporendrager, dat wat wij "padde-
I stoel" noemen, is dus eigenlijk wat een
1 appel aan een appelboom is. Men kan
zich ook indenken, dat het plukken van
1 paddestoelen voor de soort niet zo scha-
f delijk behoeft te zijn. Een appelboom
I is toch ook nooit afgestorven omdat z'n
I appels geplukt werden? Sommige
j mycologen (zwamdeskundigen) zijn
daarom van mening dat "plukken niet
tot uitroeien leidt", iets wat nog alge-
j meen aangenomen wordt.
De Cantharel of Hanekam is als gevolg
J van intensieve pluk mogelijk achteruit
J jegaan, alhoewel men thans meer
f ienkt dat luchtverontreiniging en ver
anderingen in het natuurlijk milieu de
wrzaak zijn. Wat in ieder geval wel
fi schade toebrengt, is het massaal lopen
9 loor bossen (buiten de paden uiter-
aard), want daardoor wordt de humus-
aag waarin de zwamvlok leeft vaak zo
r ?ast aangetrapt dat de plant afsterft.
,'t Rijk der Zwammen" is bijzonder
oortenrijk. Men neemt aan dat er tus-
«n de 50.000 en 100.000 verschillende
soorten zijn, maar precies weet men
lat nog niet. Het kunnen er ook meer
»ijn. Daaronder zijn heel primitieve
oorten, zoals schimmels. Dergelijke
ungi, de wetenschappelijke benaming
oor zwammen, kunnen de gezondheid
van de mens benadelen of althans
hinderlijk zijn, zoals bijvoorbeeld bad-
eczeem. Maar ze kunnen ook de ge
zindheid bevorderen, wat o.a. voor de
Penseelschimmels geldt, waaruit de in
de geneeskunst onontbeerlijke penicil
line verkregen wordt.
Als u weer eens Franse kaas eet van
wege de bijzondere smaak, b.v. Roque
fort, bedenk dan dat schimmels daar
voor verantwoordelijk zijn. Bakkers-
jpst is ook een schimmel en zorgt voor
het rijzen van het deeg, terwijl het pro
duceren van wijn en bier ook al niet
zonder zo'n primitief organisme kan
plaatsvinden.
Overal ter wereld worden paddestoelen
voor consumptie-doeleinden gekweekt.
De bekendste daarvan is de Champig
non, die ook in Nederland als een deli
catesse beschouwd wordt.
Er zijn nogal wat giftige paddestoelen,
ook in Nederland, maar ook veel eet
bare. Is men echter niet deskundig op
dit gebied, dan is het beter zich bij de
champignons te houden. Vergiftigings-
gevallen komen elk jaar weer voor,
soms met dodelijke afloop. Reeds van
ver voor onze jaartelling zijn er zulke
fatale vergissingen bekend. Soms was
er echter opzet in het spel. Iemand be
hulpzaam zijn bij het verwisselen van
het tijdelijke voor het eeuwige middels
een giftige paddestoel was vroeger een
probaat middel van gifmengers. De
angst voor paddestoelen komt ook tot
uitdrukking in de naam van sommige
soorten, zoals Satansboleet en Heksen-
boleet.
Een van de bekendste Nederlandse
zwammen is de Vliegenzwam, waarop
het jtinderliedje "op een grote padde
stoel rood met witte stippen is ge
baseerd. Deze tot de Amanieten beho
rende fungus is giftig en groeit vooral
in dennebossen. Boeren legden vroeger
de rode hoed in suikerwater op een
schoteltje en zetten dit in de stal. Vlie
gen die ervan snoepten vielen dood ter
aarde. Vandaar de naam "vliegen
zwam". Deze soort groeit alleen op
plaatsen waar bepaalde boomsoorten
leven, zoals de al genoemde denne-
bomen.
Veel andere zwammen onttrekken hun
voedsel echter aan levend hout en an
dere levende organismen, wat afster
ven daarvan tot gevolg heeft. Dit zijn
de parasieten onder de paddestoelen.
Het grootste deel van de fungi groeit
evenwel in en op dood materiaal, zoals
boomstompen, bladeren en ander afval.
Zij zetten dit om in voeding voor zich
zelf en voor hogere groene planten, die
daartoe niet zelf in staat zijn. Men
noemt deze zwammen saprofieten. Het
zijn vooral deze laatste paddestoelen,
die een belangrijke rol in de kringloop
in de natuur spelen. Zij werken mee
aan het schoonhouden van onze bossen.
Zonder hen zou het bos na een korte tijd
in eigen afval verstikken.
Bij uw herfstwandeling zult u bemer
ken dat er nogal wat verschillend ge
vormde paddestoelen zijn. Een spons-
zwam, lijkt bijvoorbeeld veel op een
spons en de hoed van een morielje
heeft een hersenvorm. De Stinkzwam
daarentegen doet weer sterk denken
aan een met-brandende kaars. Hoe de
vorm van het vruchtbeginsel ook moge
zijn, het zijn alle sporendragers, be
stemd om voor de rijping van de soms
miljarden sporen te zorgen. Bij de Inkt-
zwam, op vele plaatsen in ons land
massaal aanwezig en in allerlei afme
tingen, is na enkele dagen van dit or
gaan niets anders over dan een kleve
rig, zwart hoopje. Hieraan ontleent hij
zijn naam.
Hiermede is uiteraard lang niet alles
over zwammen gezegd. Over deze vaak
bijzonder nuttige, maar in ieder geval
interessante groep planten zijn vele
boeken in de handel, terwijl er ook een
(kleine) vereniging op dit gebied is,
waarvan zowel beroeps- als amateur-
mycologen lid zijn.
Ook voor filmcame
ra's zijn er voorzetlenzen. U
kunt er op korte afstand filmop
namen mee maken, bijvoor
beeld voor het filmen van bloemen en titels.
lik jaar is tabak weer de oorzaak van
o'n 100.000 doden in de Europese Ge-
seenschap. Dat bleek op de eerste
larlijkse bijeenkomst van de Euro-
ese organisatie voor samenwerking in
et onderzoek voor kankerbestrijding.
I ECP).
«3 !md maart kwam de groep bijeen in
Irussel en verklaarde dat per hoofd
tol de bevolking per jaar meer dan 2
g tabak wordt opgerookt en dat dit
utr kwaadaardige tumoren een tol
toi ongeveer 600.000 levens zullen
v; isen.
bijeenkomst die "Nieuwe, weten-
•happelijk benaderingen voor tabak
3 kanker" tot thema had, bracht des-
undigen uit heel Europa bijeen om de
ïrste resultaten van het internatio-
toe onderzoek om kanker in de Ge
meenschap te voorkomen, te bespre-
en.
'e bijeenkomst kreeg een officieel tint-
,1"'door de aanwezigheid van de vice-
oorzitter van de Europese Commis-
e, Etienne Davignon, en commissaris
tor Richard voor sociale zaken en
erkgelegenheid. De EPC, een organi-
ttie die haar onderzoek zelf finan-
tot, werd in 1981 en 1982 in haar in-
-*• Panningen gesteund door aanbeve-
p igen van de Europese Commissie
over gezamelijk medisch onderzoek en
wetenschappelijke samenwerking.
Steeds meer feiten wijzen op een ver
band tussen tabak en kanker en hart
ziekten, maar Europeanen kunnen het
roken niet laten. Tussen 1970 en 1980
steeg het sigarettenverbruik per hoofd
van de bevolking in Europa met gemid
deld 23,2%. In het Verenigd Koninkrijk
zelfs met 49% en de Grieken, de zwaar
ste rokers, hadden een stijging van
40%. Zelfs de Denen die nu van alle in
woners van de Lid-Staten het minst
roken, rookten 9,4% meer en kwamen
bijna gelijk met de Ieren die de klein
ste stijging (3,1%) hadden.
De laatste vijf jaar is het tabaksver
bruik in zijn geheel niet echt gedaald,
maar wel stil blijven staan. Een gevolg
van betere voorlichting van het publiek:
over de gevolgen van roken of omdat
de Europeaan, door de economische
recessie gedwongen, zuiniger aan is
gaan doen.
Sprekers op de bijeenkomst wezen er
ook op dat vrouwen in Europa nu snel
ler een sigaret opsteken. "Longkanker
kwam vroeger bij vrouwen minder
vaak voor dan bij mannen. Maar om-
dat vrouwen meer zijn gaan roken is
het aantal gevallen van longkanker bij
vrouwen gestaag toegenomen.
Met als titel 'Anders Beter Worden' is
zojuist een nieuw vademecum versche
nen, waarin in totaal 182 ziekten en
aandoeningen en de behandeling daar
van volgens de natuurlijke totaalge
neeswijze uitgebreid worden bespro
ken. Het boekje is volgens de uitgever
een echte vraagbaak voor het gezin:
het stimuleert verantwoorde zelfmedi
catie, maar wijst waar nodig direct in
de richting van de huisarts. De be
schreven aandoeningen variëren van
onschuldige huis-, tnin- en keuken-
kwaaltjes tot ernstiger stoornissen, die
een goed samenspel met de arts verei-
De Kleine Dokter
"Ander Beter Worden" wordt uitgege
ven door Uitgeversmij. Gezondheids-
nieuws B.V. 't Harde, die al jarenlang
de Nederlandse versie van het meest
uitgebreide standaardwerk op het ge
bied van de natuurlijke totaalgenees
wijze, De Kleine Dokter (in 14 talen:
wereldoplage ruim 2 miljoen en recen
telijk geheel herzien) van de hand van
Dr. H. C. Alfred Vogel, uitgeeft.
"Anders Beter Worden" is eveneens ge
baseerd op de inzichten van Vogel op
het gebied van de phytotherapie
(plantaardige geneeskunde) en de
homeopatie (het gelijke en het gelijken
de genezen)Het vademecum geeft ook
een compleet overzicht van in Neder
land verkrijgbare Vogel-geneesmid
delen, -reformspecialiteiten en -na
tuurlijke cosmetica met een uitgebrei
de beschrijving van de werking, sa
menstelling, contra-indicaties, bijwer
kingen, verpakkingen, literatuur, RVG-
registraties en nadere toelichtingen.
Vooral dit overzicht is een welkome
aanvulling op "De Kleine Dokter,"
maar "Anders Beter Worden" kan ook
uitstekend onafhankelijk van dit stan
daardwerk worden gehanteerd. Ver
krijgbaar voor 13,95 via de boekhan
del, reformzaken en drogisten.
De laatste 10 a 15 jaar Is er in Ne
derland een sterke opleving van de be
langstelling voor het vegetarisme. Het
moderne vegetarisme onderscheidt
zich van vroegere vormen, doordat het
afwijzen van produkten van het gedode
dier op een minder strikte wijze wordt
gedaan. Een moderne vegetariër kan
dan ook worden gedefinieerd als een
persoon die doorgaans bewust afziet
van bet gebruik van produkten van het
gedode dier, waardoor die produkten
geen substantiële bijdrage leveren aan
zijn/haar voeding.
De minder strikte houding van de mo
derne vegetariër hangt samen met een
andere motivatie: deze komt veelal
voort uit een reactie op een aantal ont-.
wikkelingen die zich sinds de tweede
wereldoorlog in de maatschappij heb
ben voltrokken.
Verandering in de veehouderij
In de veehouderij hebben zich grote
veranderingen voorgedaan, doorgaans
uit economische noodzaak. De moder
ne 'intensieve veehouderij,' kortweg
bio-industrie genoemd, kan niet dier
vriendelijk worden genoemd. Dit geld
vooral voor de varkenshouderij, de kal-
vermesterij en de kippenfarm. Als ge
volg hiervan zijn een aantal organisa
ties zoals de Dierenbescherming, de
Aktiegroep Strohalm en de stichting
'Lekker Dier' zich gaan inzetten om
het dierenleed te verminderen. Zij ko
men op voor de 'rechten van het dier.
Uit een onderzoek - via een representa
tieve steekproef in 1982 verricht door
het Bureau Intomart in opdracht van
Lekker Dier - is gebleken dat de toe
standen in de bio-industrie niet alleen
door deze actieve groepen, maar door
een zeer groot deel van de bevolking
als misstanden worden beschouwd. Zo
was b.v. 92% van de ondervraagden
van mening dat dieren bestemd voor
de voedselproduktie recht hebben op
dezelfde verzorging als andere huisdie
ren.
Overigens zijn er juist door de betrok
kenheid van zovele consumenten wel
mogelijkheden om het dierenleed te
verminderen. Het voorbeeld is gege
ven door de groep 'Rechten voor al wat
leeft.' die zich heeft ingezet voor het
scharrelei als diervriendelijk alterna
tief voor het legbatterij-ei. De aandui
ding 'scharrelei' is nu wettelijk gere
geld, al blijft kritiek op de uitwerking
van de bepalingen mogelijk.
Lekker Dier heeft naar analogie hier
van in samenwerking met Wageningse
onderzoekers diervriendelijke alterna
tieven uitgewerkt voor de varkens- en
rundveehouderij. Deze alternatieven
zijn in economisch opzich vrijwel ge
lijkwaardig aan de huidige vormen van
bedrijfsvoering.
Waterverontreiniging
Als gevolg van de waterverontrei-
■pormatie aan enkele instellingen en
rganisaties die door bemiddeling van
Vrijw. Vak. Bank met vrijwilligers
gaan werken, hebben geleerd dat
aantal mensen nalaat door te ge-
en een onbetaalde baan te hebben ge-
'°nden en velen eveneens vergeten de
Vak. Bank op de hoogte te stel-
'en van beëindiging van de werkzaam-
4 e<len. Vo0r de instelling is het verve
end als met een vrijwilliger afspraken
'orden gemaakt die niet worden nage
len, of een eenmaal aanvaarde
1 'aan zonder opgaaf van reden wordt
eeindigd. We willen vrijwilligers er op
"jzen dat voor het goed functioneren
toi een Vrijw. Vak. Bank een goede
Menwerking met de aangesloten
etonemers onontbeerlijk is. Onbe-
jald vrijwilligerswerk mag nooit vrij
eend vrijwilligerswerk zijn.
Voor de werkloze uitkeringsgerechtig
de steken er overigens nog andere pro
blemen de kop op, omdat men de uit
kerende instantie op de hoogte moet
stellen waar de werkzaamheden
worden uitgevoerd en wanneer men de
ze beëindigt.
Voor meer informatie ovei wat oe mo
gelijkheden zijn en waarmee men re
kening dient te houden kan men uit
voerig worden ingelicht door de mede
werkers van de Vrijw. Vak. Bank,
Steenhoffstraat 46. Dagelijks geopend
van 10.00 -12.30 uur en 13.30 -15.30 uur.
's Woensdags de gehele dag gesloten.
Het telefoonnummer is 12630. De
volgende vakatures willen we onder de
aandacht brengen.
Amnesty Internat, heen
een handige vrijwilliger voor het doen
van enig timmerwerk en andere bijko
mende werkzaamheden.
Dagverblijf voor geestelijk gehandi
capte kinderen kan enkele vrijwil-
ligers/sters plaatsen voor vervoer per
taxi van en naar dagverblijf.
Internaat in Hollandse Rading zoekt
vrijwilliger/ster om tesamen met
vaste leerkracht te werken met kin
deren van 12-16 jaar.
Voor diverse werkzaamheden en bezig
heden met kinderen zoekt de kinder
boerderij nog een aantal medewer
kers.
Binnen de Vereniging Veilig Verkeer
Nederland is plaats voor geïnteres
seerden voor de functie van bestuurslid
en adhoc activiteiten.
niging zijn vraagtekens te zetten bij de
kwaliteit van de Nederlandse zoetwa
tervis. De zeevis heeft eveneens te lij
den onder de waterverontreiniging,
vooral dicht onder de kust. Het inzicht
dat vele gifstoffen in de voedselketen
kunnen accumuleren en daardoor juist
in dierlijke produkten in de hoogste
concentraties voorkomen, versterkt
dit.
De Kleine Aarde, aanvankelijk
voorstander van visconsumptie omdat
Nederland altijd een visserijland is ge
weest, raadt nu af om enig zeeprodukt
(vis, zeewier, zeezout) regelmatig te
consumeren.
Wereldvoedselsituatie
De wereldvoedelsituatie wordt steeds
ernstiger. Per dag sterven er volgens
cijfers van de FAO tenminste 100.000
mensen direct of indirect aan de gevol
gen van ondervoeding. Tegelijkertijd
lijden velen in de rijke landen aan de
gevolgen van overvoeding. Indien men
de wereldconsumptiecijfers bekijkt
van de belangrijke basisvoedingsmid
delen - vooral de granen - blijkt dat
directe consumptie daarvan in de
arme landen aanzienlijk hoger is dan
in rijke landen. Het totale graanver-
bruik is echter in de rijke landen veel
hoger, daar het overgrote deel ervan
gebruikt wordt als veevoer. Deze om
zetting van plantaardig voedsel in
vlees wordt wel 'voedselveredeling' ge
noemd, voor velen is het slechts voed-
selverspilling.
Teruglopende bestedingsmogelijk
heden
Eten zonder vlees is goedkoop. Een
publicatie in de Alternatieve Konsu-
mentengids laat zien dat een Vegeta
risch voedingspatroon - met graanpro-
dukten als stapelvoedsel in plaats van
aardappelen - ingekocht bij de super
markt per dag per persoon voor de ba
sisvoedingsmiddelen ongeveer 1,40
goedkoper uitkomt dan een vergelijk
baar doorsneei voedingspatroon. Door
de duidelijke vermindering van het
vrij besteedbare inkomen van de
laatste tijd kan men financieel gebaat
zijn bij een overschakeling naar een
meer vegetarische voeding.
Opkomst van het consumentenbewust-
zijn
De consumentenorganisaties hebben
een enorme groei doorgemaakt met als
gevolg een groter 'consumentenbe-
wustzijn' ook op het gebied van de voe
ding. Naarmate men als consument be
wuster omgaat met voeding, zal men
eerder een verandering in het eigen
voedingsgedrag overwegen en zal men
vanzelf meer betrokkenheid krijgen bij
de eerder beschreven problematieken.
Opkomst alternatieve
voedingsystemen
De alternatieve voedingssystemen zo
als de ecologische voeding, de antropo
sofische voeding en de marcrobiotiek
hebben in de meeste gevallen gemeen
dat zij het volgende voorstaan
- een sobere voeding, matigheid met
dierlijke en luxe produkten;
- een ruime consumptie van ongeraffi
neerde plaataardige produkten
- een verlaging van de consumptie van
produkten die additieven en teelthulp
stoffen bevatten.
- meer aandacht voor het milieu en
voor voedselverspilling.
Hoewel de bovenstaande stromingen
niet principieel tegen het doden van
dieren zijn, bevorderen zij wel een ver
schuiving van het voedselpatroon naar
de vegetarische kant.
De grote belangstelling voor alterna
tieve voedingssystemen heeft er ook
toe geleid dat er de laatste jaren een
hernieuwde belangstelling is voor voe
dingssystemen die wél principieel tegen
het doden van dieren zijn. Veel belang
stelling trekt het natuurvoedings-
systeem van Jan Dries waarin rauw
kost en noten voorop staan en het ge
bruik van gekookt of gebakken voedsel
minimaal is (vuur is onnatuurlijk).
Ook het veganisme, het afzien van alle
dierlijke produkten, komt opnieuw in
de belangstelling.
Gezondheidsaspecten
In Nederland komen welvaartsziekten
veel voor en zijn gebreksziekten een
hoge uitzondering. Preventie van wel
vaartsziekten is dan ook erg belang
rijk. Een sobere gevarieerde vegeta
rische -voeding vermindert de kans op
een aantal welvaartsziekten. Met
name kunnen genoemd worden: hart
en vaatziekten, darmziekten en kan
ker. Immers een vegetarische voeding
bevat gemakkelijk minder vet en het
vet is vaak rijk aan linolzuur. Ook is
een dergelijke voeding rijk aan voe
dingsvezel. Verder heeft men minder
kans op microbiologische voedselver
giftiging. Veel van de bacteriën die
voedselvergiftiging veroorzaken gedij
en vooral goed op vlees en vleespro-
dukten. Ook de opname van contami-
nanten zal lager zijn, omdat de voed
selketen bij gebruik van plantaardige
produkten korter is. Oveigens is een
goede voedingstoestand en vermin
dering van het risico op welvaartsziek
ten ook te bereiken met een goed sa
mengestelde omnivore voeding.
Consquenties voor de voorlichting
De voedingsvoorlichting dient ook de
mensen die gemotiveerd zijn voor een
vegetarische voeding terzijde te staan.
Het is opvallend dat er enerzijds een
ware stortvloed van vegetarische
kookboeken en artikelen beschikbaar
is, maar dat veel voedingsvoorlichters
en voedingsdocenten op scholen erover
zwijgen. De genoemde maatschappe
lijke ontwikkelingen, die evenzovele
motieven kunnen vormen om vegeta
risch te gaan eten, komen bij de voe-
dindsvoorlichting nauwelijks aan de
orde. Vermoedelijk omdat deze ont
wikkelingen niet op het terrein van de
voedingswetenschap liggen. Het voor
lichten over een maatschappelijke ont
wikkeling met betrekking tot de voe
ding wordt veelal ervaren als 'eenzij
dig' of 'niet objektief.' Bovendien zijn
veel voedingsvoorlichters en docenten
in hun opleiding gewend geraakt aan
sterke normatieve uitspraken zoals:
'Zus en zo moet je eten, dat is goed voor
je.' Men heeft dus weinig ervaring in
het helpen de consument bewust zijn
keuze te laten maken. Voor de voor
lichting over vegetarische voeding
gelden de volgende aandachtspunten
die per voorlichtingsactiviteit en per
doelgroep natuurlijk nadere uitwer
king verdienen:
- een positievere houding ten aanzien
van vegetarische voeding uitdragen
- vooroordelen over de noodzakelijk
heid van vlees wegnemen
- de statusfunctie van vlees vermin
deren;
meer bekendheid geven aan de maat
schappelijke ontwikkelingen die aan
leiding kunnen zijn een meer vegeta
risch voedingspatroon te kiezen
- ruime bekendheid geven aan de ge
zondheidsvoordelen van een sobere
gevarieerde al dan niet vegetarische
voeding;
meer inzicht geven in de kosten van
maaltijden zonder vlees;
- meer aandacht geven aan het gebruik
van onbewerkte of ongeraffineerde
plantaardige produkten zoals volle
granen;
- meer aandacht geven aan de planning
van afwisselende, lekkere vegeta
rische menu's.
Wat betreft de doelgroep kan het raad
zaam zijn onderscheid te maken tussen
mensen die langzaam hun vleesge
bruik willen terugdringen en mensen
die al vegetarisch eten. Bij het geven
van dergelijke voorlichting kan men,
naast het materiaal van het Voorlich
tingsbureau voor de Voeding, gebruik
maken van materialen van
onderstaande organisaties.
Gerard Zwetsloot
(docent Huishoudkunde en docent na
scholingscursus Alternatieve Voeding
aan de NLO Zuid-West Nederland).
Uit ..Voedings-informatie."
Wat is een Unicef wenskaart? Volgens
de 9-jarige Mark: 'Die is er om arme
kinderen te vertellen dat wij willen hel
pen om hen gelukkig te maken.' Dat is
tegelijk waar en niet waar. Want naast
deze min of meer filosofische definitie
zijn een heleboel antwoorden mogelijk.
Een Unicef wenskaart krijgt haar be
tekenis door de manier waarop men er
mee in aanraking komt.
Minder bekende facetten
Kort voor het grote wensseizoen, met
Kerstmis en Nieuwjaar als hoogtepunt,
is het een goed moment om wat nader
in te gaan op enkele minder bekende
facetten van de Unicef wenskaarten.
Duizenden vrijwilligers proberen ook
in Nederland de vaak uitzonderlijk
fraaie Unicef wenskaarten aan de
man, of aan de vrouw te brengen. Op
basis van hun activiteiten heeft Unicef
in Europa een vijfjarenplan opgesteld
over het aantal wenskaarten, dat men
verwacht nodig te hebben. In 1986 zul
len, zo wordt gehoopt, in totaal 100 mil
joen kaarten in heel Europa worden
verspreid. Vorig jaar werden in ons
werelddeel reeds 70 miljoen kaarten
gekocht. De eerste aanwijzingen zijn
dat de toenemende belangstelling voor
Unicef wenskaarten zich dit jaar zal
voortzetten. De mensen in Nederland
gebruikten vorig jaar bijna 4 miljoen
Unicef wenskaarten en daarmee scoort
Nederland in Europa heel hoog.
Veel werk
Het produceren en verspreiden van 70
miljoen wenskaarten in Europa bete
kent een gigantische operatie. Het le
vert werk op voor doos- en papierma
kers, lithografen en drukkers. Veel
drukte op postkantoren en voor trans
portbedrijven. Maar ook zorgen voor
de douane-autoriteiten en voor de men
sen die de verantwoording dragen voor
de administratie en bevoorrading van
de depots van de duizenden vrijwil
ligers, die de Unicef wenskaarten in de
kleinste en de meest afgelegen dorpen
van Europa verkopen. Na al deze acti
viteit komt de voldoening bij de aan
koop van een Unicef wenskaart en -
niet in de laatste plaats - het plezier dat
de geadresseerde beleeft wanneer een
Unicef wenskaart wordt ontvangen
met een groet van een vriend. Sinds de
produktie van de eerste Unicef wens
kaart in 1949 werden er 1,6 miljard
stuks over de hele wereld verkocht.
2.300 artiesten uit 132 landen stelden
hun ontwerpen beschikbaar. In de col
lectie van de laatste jaren worden on
geveer 180 ontwerpen gebruikt. Totaal
werd in de loop der jaren door de ver
koop van Unicef wenskaarten 167 mil
joen dollar, ongeveer 470 miljoen gul
den, bijgedragen aan projecten ter
verbetering van het leefklimaat van
kinderen.
Bewogenheid
Voor sommigen houdt de betekenis van
een Unicef wenskaart op bij het bekend
waden van het cijfer over de opbrengst
Omdat het een véél gebruikte maatstaf
is voor succes zou men deze bena
dering kunnen aanvaarden. Maar deze
kan zeker geen maatstaf zijn voor de
inspanning en de bewogenheid van de
duizenden, miljoenen mensen, die de
wenskaarten uit bezorgheid over het
lot van kinderen kopen en ook niet voor
hen die vrijwillig helpen de wenskaar
ten te verspreiden. Hierdoor is een Unicef
wenskaart zeker meer dan alleen een
middel om fondsen te werven voor pro
jecten. Het is ook een kontaktmiddel
tussen Unicef en mensen én tussen
mensen onderling.
James Grant, de Algemeen Direkteur
van Unicef in New York, zegt het kort
en bondig: "Geen enkel programma,
dat door Unicef wordt uitgevoerd, of
door welke organisatie ook, is zo effec
tief en onmisbaar als dat van Unicef
wenskaarten.
Persoonlijke warmte
Zonder twijfel bereikten Unicef wens
kaarten direct miljoen mensen. Op een
bepaald punt brengt geen ander com
municatiemedium als een wenskaart
zo direct de gevoelens over, persoon
lijke warmte tussen vrienden, familie
leden, goede bekenden. En als er
sprake is van een speciale Unicef
wenskaart, brengt het ook tot uitdruk
king de humanitaire bezorgdheid en
betrokkenheid, die de jonge Mark bij
het begin van het verhaal eraan ver
bindt.
Een Unicef wenskaart, samen met de mo
gelijkheid tot aanvullende promotie
voor ideeën over vriendschap, en hoop
op een betere wereld, doet zijn werk
goed. En daarmee is het onvermijde
lijk een verspreidingsmiddel voor de
idealen van Unicef.
Kortom, Unicef wenskaarten zou men
ook kunnen beschouwen als het gereed
schap in de handen van duizende, mil
joenen mensen, die zich zorgen maken
over het lot van kinderen in nood.
Advertenties over veelsterrenbunga-
lowparken zouden de indruk kunnen
wekken dat de Nederlandse vakantie
ganger nog steeds voornamelijk geïn
teresseerd is in veel luxe. De praktijk
geeft echter een ander beeld. Het be
drag "dat de gemiddelde vakantie
ganger thans wil besteden lidt der
tig procent beneden dat van twee
jaar geleden, zo blijkt uit een onder
zoek. Desalniettemin zijn bungalow-
vakanties nog steeds erg in trek, al is
het dan voor kortere periodes dan
vroeger.
De niet meer groeiende vakantiemarkt
wordt gekenmerkt door sterk verande
rende omstandigheden. De vakantie
ganger van nu heeft minder inkomen
beschikbaar, heeft meer vakantie
ervaring en zijn wensen zijn persoon
lijker geworden. Maar het 'even een
paar dagen lekker eruit' blijft bij velen
een grote behoefte. En aan die wens
kunnen bungalowparken voldoen.
Korte termijn
Wie er een paar dagen uit wil, beslist
dat vaak op korte termijn, zo is de er
varing van de reisadviseur. De consu
ment weet dan vrij precies wat hij zoekt
en wat het mag kosten. De resterende
vragen, hoe, waar en hoe lang, moet
de reisadviseur kunnen oplossen. De
basiswensen zijn vaak dezelfde: niet
te ver weg, voldoende mogelijkheden
voor de kinderen, rust en comfort voor
de ouders. Daarnaast bestaat dan de
wens naar óf uitstapjesmogelijkheden
óf sporten spel.
Op basis van deze gegevens is een bun
galowvakantie in eigen land of 'dichtbij
buitenland' vrij snel samengesteld.
Speelt de omgeving een hoofdrol, dan
bestaat de keuze veelal uit het water
van Zeeland, de bossen van Brabant,
Drenthe of de Veluwe, de rivieren en
beken in Limburg, de meren van Fries
land of de duinen en het strand van Hol
land en de eilanden. In de zomermaan
den is de nabije zee altijd een goede
keus. Het voor- en naseizoen vraagt
vanwege de grotere kans op slecht
weer eerder om een bosrijke omgeving.
Daar vindt de wandelaar tenminste nog
enige beschutting, terwijl de natuur
haar mooiste kleuren toont. Wie meer
prijs stelt op 'indoor'-faciliteiten zoals
zwemmen, sauna, tennisbaan e.d.,
heeft in de regel minder voorkeur voor
de vestigingsplaats van het bungalow
park.
Lange weekeinden of, relatief goed
kope, 'midweken' (van dinsdag tot en
met donderdag) zijn favoriet in de veel-
sterrenbungalowparken die veel luxe
en ontspanning te bieden hebben. Bun
galowparken die het in de eerste plaats
moeten hebben van hun mooie om
geving krijgen over het algemeen meer
gasten die voor een hele week reser
veren.
Je bent er helemaal uit
Wat zijn de ervaringen van deelnemers
aan een bungalowvakantie?
Vrijwel iedereen oordeelt: Je bent op
zo'n kort uitstapje er net zo goed hele
maal uit als op een lange buitenlandse
reis. En de voorbereidingen zijn veel
minder intensief: geen extra bood
schappen, geen was en strijk, geen
lange lijsten maken, geen kennel voor
de hond, geen buurvrouw voor de plan
ten vragen. Voor een weekeinde of een
midweek is de koffer gauw gepakt. En
ook bij terugkeer is er weinig extra
werk. De kinderen kunnen zich lekker
uitleven en voor de ouders is er gele
genheid voor een sauna, een zonnebank
of lekker wandelen.
De ervaring is dat niet iedereen zonder
meer gediend is met een veel sterren
bungalowpark met veel indoorfacilitei-
ten. Gezinnen met peuterkinderen heb
ben veelal geen tropisch zwemparadijs
nodig. Zij verkiezen vaak een wat rus
tiger omgeving en stellen vooral prijs
op een leuk restaurant om 's avonds een
keer uit eten te gaan als de kinderen
slapen. Daarnaast is er een grote ca
tegorie die de bungalow allereerst ge
bruikt als uitvalbasis voor tochten in
de omgeving. Deze vakantiegangers
hebben vaak liever een huisje in een
mooie streek, dan een supercomfor-
tabele bungalow ergens in een nieuw
stuk land.
Verschillen
De bungalowparken verschillen sterk
in sterren en dus in prijs. Grofweg zijn
er drie categorieën: eenvoudige maar
comfortabele behuizingen met de na
druk op een gunstige ligging in de
mooie natuur of interessante streek
rondom. Dan een tweede categorie van
nog steeds niet bijzonder luxueuze bun
galows in een park dat voorzien is van
sport- en recreatiemogelijkheden voor
overdag en van een gezellig café-res
taurant voor 's avonds. Als derde ten
slotte de bungalowparken die het
meest bekend zijn van de reclame:
met sauna's, tropische zwembaden,
whirlpools, knuffelmuren, squash, ten
nis, bowling, kinderspeelzaal e.d.
Behalve de omgeving en de inrichting
van de bungalow is toch ook vaak de
aanwezigheid van een overdekt zwem
bad bepalend voor het aantal sterren
dat een bungalowpark krijgt toegeme
ten. Het is van belang zich vooraf ter
dege af te vragen of men al die "sterren"
nodig heeft, zo is het advies van de
Rabobankreisadviseurs.
