Film van de week
I
<d|Lv SILVER STAR VIDEO
RED HEAT
en assurantiën
Ds. Radstake: 'Dapper en gelovig
doorwerken aan Samen-op-weg'
Bij ons op Soest
VIDEO
TOP 10
SILVER
STAR
Dokter Borst: 'Het is tegenwoordig wel
wat gemakkelijker om arts te zijn'
PAGINA 1?
- WOENSDAG 2 OKTOBER 1985
SOESTER COURANT
PAGINA 13
de vijvers en
ingsweg
ntjes in bollen
iavond
ïfiegroep
vaarneming'
concert
ott wohl'
Ontslag
Soestdijkse huisarts viert 25-jarig jubileum
olheken - financieringen
soest-tei. 02155-18049
Hervormde predikant wordt bevestigd door gereformeerde collega
schl
- begi
•ijgt u een goed beeld van d,
g en het uiterlijk van een to
asdom gekomen boom: U weetl
t een dergelijk soort In Uw eigen
u kunnen gaan doen
r Ter?ouw is een deskundige
bied van bomen: hij zal Ül
bijzonderheden kunnen vertelJ
ïr de aanplant. Een van de'
exemplaren in dit gebied is
exotische) trompetboom of c
Deze boom komt zeer laat in?
veliest zijn blad relatief laat- f
ite van het bekijken waard
Iwandeling zal ruim een uur in!
ïemen en het verzamelpunt en -j
it is het parkeerterrein van de?j
Jof" .Vertrektijd: 10.30 uur. S
-ondwandeling zijn geen kosten'
3. rig jaai
r mist. I)i
worden
beurten
predika
Land is
het am
wasardoor de bloei in hetfe
later zal plaatsvinden,
/roeg-invallende vorst kunnen fl
problemen ontstaan, want def
noeten voor de winter goed?
ld zijn en helaas overleven!
>rtelde bollen zelden een vorst-
lanten kan men als vuistregel ^1
diepte waarop de bollen ge- I
eten worden aanhouden: drie-l
loogte van de bol plantdiep. I
ttijd voor de zomer-
loeiers loopt van juni tot au-1
'e herfsttijlozen en de tuincy-1
s staan hier en daar nog in
n kleurige afsluiting van het I
zoen
n der Zalm wil graag uitge-
lan op de vragen, die vanuit
ek komen. Haar ervaring
t een deskundig antwoord!
wordt gehouden in het Me-
rum aan de Nieuweweg (hoek
en begint om 20.00 uur. De
oor niet-leden bedraagt ƒ.3,-
iegroep "Zelfwaarneming"
insdag 8 oktober een "open
e groep doet een poging om
e geven op vragen over het
leven, dat aanleiding is tot
n. De avond zal gewijd zijn
ïrippen 'zekerheid en zelf-
91
ze zal er gelegenheid zijn
en van vragen. Wie belang-
eft en wil luisteren naar
gewend zijn over het leven
na te denken, is van harte
'ordt gehouden in het ver-
3 "de Zwaluw" tegenover
aan de Schrikslaan.
oen om 8 uur, aanvang 8.30
Coby Philipoom, Veenbes-
oest, tel. 15483.
rramma spitste zich toe op
van het Nederlands Motet-
lkoor o.l.v. Gerard Beem-
agen. Helaas duurde het
pauze alvorens de zangers
sen uit de wachtkamer
'en. Jammer, want ik had
ig meer willen horen zin-
ister koor bestaat nu al
en zij vragen jonge,
De repetities worden ge-
nsdagavond in de bijzaal
akerk aan de Regentesse-
fjk. Aanvang: achtuur,
fde
:htelingen"-cantate van
'erden de rollen van ver-
ger en evangelist ("Sol-
f allen Gott wohl") uit-
)lkt door Mayke Suur-
n), Simon Schouten (alt)
'aar (bas).
den tellende koor zong
prees de Heer om zijn
id en rijkdom tegenover
'oeftige mens die zich
qden met naastenliefde
'de legende die bewijst
sds geldt voor deze tijd
iars de opvoering van
noeten taxeren en assu-
lieuws onder de zon als
at Bach geen cent be-
n zijn markgraaf voor
denburgse concerten,
erde compositie deze
uitgevoerd door het
■ch Ensemble onder
"zittende" dirigent
>1 was verder wegge-
ïappe clavecinist Jan
jn "huisorgel" vooral
vet orgelconcert opus
iel, vlak na de pauze,
'aren Annemarie Jous-
olanthe Schaap (blok-
lo ge veen (viool),
af en vakkundig; mis-
lad en te routineus,
ksoortig concert dat
)liek trok op deze zon
r
at het laatste concert
december doorgaat
rium). Anders moet
vorig jaar nog twee
financieel maar wat
k.
ier muziek.
Zondag 6 oktober a.s. wordt in de ge
Schiedenis van de hervormde wijkge
meente de Open Hof een bijzondere
In de dienst die om 15.00 uur
it wordt ds. H. J. J. Radstake be-
gd als de nieuwe predikant. Op
is dat al een heugüjk feit voor de
gfervormden rond de Open Hof, die
sinds het vertrek van ds. Jac. Smit vo
rig jaar een voorganger hebben ge-
Daarnaast echter mag gesproken
m van een voor Soest unieke ge-
nis, omdat het de gereformeerde
ikant van de Open Hof, ds. Doeke
is, die zijn collega Radstake in
ambt zal bevestigen. Daarmee
dt duidelijk dat het de hervormde
de gereformeerde wijkgemeente
"het Veen" ernst is met hun stre-
"samen op weg" te gaan.
Ds. Radstake (32 jaar) is vorige week
IffiSoest komen wonen, samen met zijn
itgenote en de beide jonge
[dstakes: Hester (5) en Laurens (2).
vrlopig is de "oude" pastorie aan de
ïenhoffstraat nog hun domicilie,
var er wordt hard gezocht naar een
huis in de buurt van de Open Hof. Ds.
idstake wil graag in "zijn" wijk
inen, om ook in geografische zin mid-
len in de gemeente te zijn.
Igbrige week heeft hij afscheid
lomen van het Zeeuwse
ikenszand, waar hij sinds 1978
:dikant was. Heinkenszand maakt
Jeel uit van de gemeente Borsele
TOraartoe ook het dorp Borssele,
Bekend van de kerncentrale, behoort).
*;De bevestiging door mijn collega
komt niet uit de lucht vallen, maar
heeft een voorgeschiedenis," aldus ds.
Radstake. "In Heinkenszand ben ik
reeëneenhalf jaar consulent geweest
in de gereformeerde kerk, die ook
icant was. Officieel was er wel een
^reformeerde consulent, maar ik
jed 't werk."
te ervaringen in Heinkenszand hebben
ds. Radstake ertoe gebracht de
srvormde kerkeraad van Soest te ver
teken erin te bewilligen dat het ds.
id zou zijn die hem bevestigt,
[erkrechtelijk is daar geen bezwaar
Igen; als je doop en avondmaal mag
ïdienen bij elkaar en ook ambtsdra-
irs bevestigen, dan mag dit ook. De
•rkeraad is er dan ook royaal aan te-
ïmoet gekomen.
Groeiproces
De hervormd-gereformeerde samen
werking in Heinkenszand was een
groeiproces van zeven jaar, vertelt ds.
Radstake. "Het was destijds ook een
kwestie van: die vent kennen we hier
op 't dorp. Nu is het trouwens de gere
formeerde dominee die consulent is bij
de hervormde kerk.
Wat hem bewoog om predikant te wor
den formuleert ds. Radstake als volgt:
"Ik kende het vak, met alle voor- en na
delen. Mijn vader was ook predikant,
eerst in Zeeland, later in Rotterdam.
Het meest aantrekkelijke was voor mij
toch wel dat je in dit beroep zoveel
kontakt hebt met mensen.
Dat ds. Radstake in Rotterdam is ge
boren is een toevalligheid. Het gezin
Radstake verbleef daar als evacués,
na de Watersnoodramp van 1953. Pas
toen hij drie jaar was verhuisde het
jezin Radstake ook werkelijk naar
itterdam, waar hij zijn middelbare
ïhoolopleiding volgde. De studie theo
logie volgde later aan de Utrechtse uni
versiteit.
Soest kenden de Radstakes niet voor
dat de kerkeraad enkele maanden ge
leden het beroep uitbracht. "Nee, we
iren hiet nooit geweest. Wel is de
>tmoeder van mijn vrouw hier
iboren." Navraag leert dat het hier
gaat om mevrouw Van der Poort-Wis
sels. Haar vader, de heer Wissels,
moet ooit hoofd van een school in Soest
zijn geweest.
De eerste kennismaking met Soest is
goed verlopen. "Het is vriendeijker
dan ik dacht," aldus de nieuwe predi
kant. "Als je het platteland gewend
bent - Heinkenszand heer 4300 inwo
ners - is de overgang naar Soest al heel
wat. In zo'n dorpje is het
vanzelfsprekend dat je elkaar op straat
groet, maar het is me opgevallen dat
dat hier ook gebeurt. De mensen
maken gemakkelijk een praatje."
Bewuste keus
De keuze voor de Open Hof in Soest is
een heel bewuste geweest, zo blijkt uit
het vraaggesprek met ds. Radstake.
"De samenwerking tussen hervormd
en gereformeerd is daar van grote be
tekenis. We hadden geen zin in een situ
atie waarin hervormd en gerefor
meerd elkaar helemaal niet zien. Wat
ons ook aanspreekt was dat het een jon
ge gemeente is. Ook Heinkenszand was
dat: een groeikern met veel import en
allerlei jonge mensen. Je blééf daar
dopen!"
Het aantrekkelijke van het predikant
schap beschrijft ds. Radstake in nuch
tere bewoordingen. "Het zit 'm vooral
in het afwisselende: je bent voortdu
rend met andere dingen bezig, van
rouwbezoeken tot doopkontakten, van
de eredienst tot allerlei vergaderingen.
Daar binnen leg je natuurlijk wel ac
centen. Zo moet je zeer zorgvuldig be
zig zijn met schriftuitleg. Als je geen
"praatjes" wilt verkopen moet je daar
heel veel tijd aan besteden. Daarnaast
is het van groot belang mensen met
elkaar in gesprek te brengen over
zaken van geloof en kerk-zijn. Daarbij
is het niet de bedoeling dat je altijd
maar zegt wat jij ervan vindt. Het kost
me niet veel moeite om een avond vol
te praten, maar in Heinkenszand
zeiden ze wel eens'Zeg nou ook eens
wat jij vindt". Je moet niet altijd zelf
aan het woord willen zijn; dat begint
voor mij al bij de cateschese."
Natuurlijk ligt er voor de predikant een
belangrijke taak in het leiden van die
gesprekken, beaamt ds. Radstake. "Je
geeft er wel richting aan, maar het is
niet zo dat een predikant een soort be
roepsgelovige is. Je deskundigheid ligt
op theologisch terrein, dat valt ten
minste te hopen..." Als gelovige heeft
hij juist veel geleerd van mensen die
theologisch niet geschoold waren:
"Een stukje wijsheid, een houding van
vertrouwen. In het pastoraat komt het
er veel meer op aan dat er geluisterd
wordt, dat mensen vertellen wat ze
met zich meedragen. En om dan voort
durend te zeggen wat jij ervan vindt of
wat de kerk ervan zegt, dat is tamelijk
onbevredigend." In dat verband
vertelt ds. Radstake het klassieke
grapje van de man die in een gesprek
90 procent van de tijd aan het woord is
geweest en aan het eind voldaan op
merkt: "Wat hebben we lekker ge
praat."
Geen grote woorden
Rekening houden met de gewijzigde
positie van de kerk houdt volgens ds.
Radstake vooral in dat "grote woor
den" vermeden moeten worden. "Ik
denk dat het goed is als de kerk haar
stem verheft, maar ze moet niet
zeggen dat het zus of zo is. Het gaat er
meer om de overwegingen voor te leg
gen aan de gemeenteleden, met het
verzoek er goed naar te luisteren.
Hij vindt het geen nadeel dat de kerk
minder invloed in de samenleving
heeft, maar wel dat de kerk a priori ne
gatief bekeken wordt. "Als je de tele
visie mag geloven, dan zijn zowat alle
predikanten wauwelaars of zeuren."
"Gezag," aldus ds. Radstake, "is een
kwestie van iets te zeggen hebben, en
dan moet je maar helemaal afwachten
of men het accepteert of niet. Maar dat
is geen verschijnsel dat alleen de kerk
treft. Kijk maar naar de politie."
De nieuwe predikant is blij dat hij zijn
beroep in deze tijd mag uitoefenen. "Ik
zou me in de rol van de dominee-van-
vroeger ook bepaald ongelukkig
voelen." Het heeft overigens niet zo
erg veel gescheeld of ds. Radstake was
helemaal geen predikant geworden.
Een tijd lang was hij leraar - tussen
zijn studie en het begin van zijn predi
kantenloopbaan in - in Amsterdam.
Zijn echtgenote volgde in de hoofdstad
de opleiding tot bibliothecaresse aan
de Frederik Muller-academie en is in
die functie nog werkzaam geweest in
Goes. In Heinkenszand zat zij namens
de kerk in het bestuur van de openbare
bibliotheek. "Lesgeven was heel leuk
en het was nog een hele stap om te be
sluiten het ambt in te gaan. Maar ik
had uiteindelijk de opleiding gedaan,
en toen ik eenmaal predikant ben ge
worden is het me ook zeer goed beval
len."
'Spin in web'
De kerk is een vrijwilligersorganisatie
die zo soepel mogelijk moet lopen,
aldus ds. Radstake. Zijn eigen rol
daarin ziet hij als "een spin in een web'
- een vergelijking die hij overigens niet
te ver wil doortrekken. "Maar je hebt
als enige vrijgestelde tussen alle vrij
willigers meestal een goed overzicht;
de draden komen bij jou samen."
"Samen-op-weg, het herenigingspro
ces tussen hervormde en gereformeer
de kerken, heeft zijn enthousiaste in
stemming. "Maar dat kan in de Open
Hof natuurlijk niet los staan van het
Samen-op-weg in heel Soest. Je kunt
niet zeggen: we beginnen in de Open
Hof alvast maar voor onszelf. Dat be
tekent dat je er dapper en gelovig aan
moet doorwerken en je niet door de
structuren laten weerhouden, al moet
je ook wachten op de achterhoede.
Wat men plaatselijk samen kan doen
moet ook samen gedaan wórden, vindt
ds. Radstake, en dat zoveel mogelijk
uitbreiden. "We moeten tegen elkaar
zeggen: wat willen we? Als we de her
eniging willen, wat belemmert ons dan
nog? En dan moeten we systematisch
aan het werk gaan. Dan loopt de ene
wijkgemeente wel wat harder dan de
andere maar dat geeft niet. We hoeven
niet allemaal op hetzelfde tijdstip tot
hereniging over te gaan
Een goede samenwerking tussen de
"Samen-op-weg-gangers" veronder
stelt volgens ds. Radstake een ge
degen aanpak. "Er moet dan een be
leidsplan komen, waarbij ook de
andere wijken betrokken worden. Je
moet ook rekening houden met de Ge
reformeerde Bonders (in Soest verte
genwoordigd in de Ichthuskerkmaar
aan de andere kant moeten zij ook re
kening houden met de wijkgemeenten
die al samenwerken."
Ds. Radstake merkt in dat verband met
nadruk op dat hij weliswaar een eigen
visie heeft op "Samen-op-weg", maar
de verhoudingen en gevoeligheden in
Soest nog niet kent en zich daarom ont
houdt van al te geprononceerde uit
spraken. "Ik heb een visie. Die wil ik
inbrengen, maar niet doordrukken."
Waarheid
Als predikant voelt hij als één van zijn
eerste verantwoordelijkheden het "in
derdaad bij elkaar houden van de
club". "Ik heb de waarheid niet in
pacht. Ook anderen hebben een stuk
van de waarheid. Het probleem in de
kerk is dat je met elkaar in gesprek
moet blijven zonder de waarheid te
verabsoluteren en to£h niet om de hete
hangijzers heen gaan. Als je de tegen
stellingen toedekt ben je ook verkeerd
bezig."
Hij heeft hoge verwachtingen van het
collegiaal overleg en de samenwerking
met de andere voorgangers in Soest,
met name in het convent van pastores.
"Het is jammer dat de oecumene een
De klusjesman: "Het was op een zater
dag. Ik werkte toen bij Van de Brandei
aan de Birkstraat. Een groot huis
tegenover de Veldweg. Hij had een
oliemaatschappijtje en ik zorgde voor
de kachel bij hem thuis. Dan haalde
ik de slakken uit het vuur en bracht
die naar buiten op een ijzeren bak met
twee oren aan weerskanten.
Bertha, de meid, had al eens tegen mij
gezegd: Geurt, je mag niet meer met
het vuur door de keuken. Dat wil me-
vrouw niet hebben. Maar ik kon niet
'anders, want in de kelder stond een
houten trap die zo steil was, dat je hem
onmogelijk met een bak vuur, die je
met twee handen vast moest houden
aan beide oren, kon beklimmen. Als
je de lege bak zo aan één oor vast
houdt, gaat het wel.
Het was kwart voor twaalf. Ik werkte
tot twaalf uur. En daar stond mevrouw
zelf in de keuken.
Ik wil niet meer hebben, dat je met
het vuur door de keuken loopt, zei ze.
- Dat bestaat niet, mevrouw, zei ik.
V U moet eens komen kijken naar die
ladder. Timmerman van de Broek
heeft zelf toegegeven, dat hij zo steil
is en te gevaarlijk om met een bak vol
vuur te beklimmen.
En ik liep weg zonder gedachten,
's Middags werkte ik bij Batenburg, de
gemeentesecretaris, in de tuin. Elke
zaterdagmiddag ging ik bij hem langs
om de tuin te verzorgen en de boel op
te ruimen. Hij woonde in het huis wat
nu politiebureau is.
- Van de Brandei is hier geweest, sprak
hij me aan. Je hebt zijn vrouw beledigd.
De volgende morgen ging ik om zeven
uur naar de vroegkerk. Zo noemen ze
de stille mis. Die is gauw uit. Het had
gesneeuwd. In dat geval moest ik zon
dagsmorgens naar Van de Brandei om
Jongeren hebben weinig tijd en aandacht voor oude
mensen en de dingen die voorbijgaan.
Zelden vragen moderne lieden aan een bejaarde
man of vrouwwat deed U toenwat gebeurde er
precies, hoe vindt Udat nou?
In Bij ons op Soest" publiceert de Soester Courant
verhalen van Soester burgers die niet zo jong meer
zijn.
Jan Visser loopt hen tegen het lijf, luistert geïnteres
seerd en schrijft Kun relaas op.
Vandaag: Geurt Sukel (92).
- Hier heb je je centen en je hoeft niet
meer te komen. Je hebt mijn vrouw
beledigd.
Ik kreeg zestien gulden voor de hele
week en ik kon weer gaan.
's Avonds werd er gebeld en stond
Bertha voor de deur. Of ik vanavond
toch nog even voor de kachel wou zor
gen.
Ik zei: laat-ie dat zelf maar doen.
Ik ben geen schuldenaar.
- De volgende zaterdag riep Batenburg
mij binnen.
- Geurt, kom je even, dan krijg je een
borrel.
En daar zat Van de Brandei in de ka
mer. Wat had hij de schurft in, dat
Batenburg zo vriendelijk tegen mij was.
Toen de moffen in Soest arriveerden,
groef Van de Brandei een kuil en smeet
al zijn wijnflessen stuk in het gat. Zo
bang was hij voor de Duitsers.
Ik moest met mijn gezin evacueren
want hij kon mijn huishouden niet
meer onderhouden, zei hij.
In de oorlog heb ik nog eens die kuil
weer open gemaakt en de kapotte fles
sen weer opgegraven. Zo vond ik nog
een gave fles met een halve liter bran
dewijn.
Ik lustte graag een borreltje. Ze zei
den wel eens in de buurt: hij verzuipt
de boel. Maar 2k heb nog nooit een hal
ve cent van mijn loon besteed aan drank.
Ik heb altijd alles afgedragen aan mijn
vrouw. Voor het huishouden. Bij Hee
remans ging ik wel eens flesjes spoelen
en dan kreeg ik als beloning een glaasje.
En ik had veel kameraden die altijd
wel wat afschoven.
Nooit heb ik mijn gezin tekort gedaan.
Ik ben altijd goed voor ze geweest en
daar zijn mijn jongens nog dankbaar
voor."
(wordt vervolgd)
JAN VISSER
het pad schoon te vegen en het paard
te verzorgen.
Om kwart voor negen stond ik bij de
achterdeur die gesloten was. Ik moest
aan de voordeur bellen. Ze deden open
maar ze zeiden niks. Barst, dacht ik,
en ik deed mijn werk.
's Middags om twaalf uur controleerde
ik altijd het vuur in het kolenhok,
maar het hek was dicht en ik moest
weer bellen. Geen woord.
Maandagmiddag kwam Notebaard, de
boekhouder, bij me langs. Of ik even
bij mijnheer wou komen.
Ik ging er heen en ik zei: U hebt mij
geroepen'?
- Je bent ontslagen, sprak hij.
- Dat had ik ook gedacht, antwoordde ik.
Ds. H. J. J. Radstake.
Foto: Herman van Dam
beetje stagneert, al lopen de lijnen
vandaag niet langs de grenzen van de
bestaande kerken, maar er dwars
doorheen.
Over de dienst van aanstaande zondag
wil ds. Radstake nog niet veel kwijt,
ook niet over de tekst waarover hij
gaan preken. "Dat is nog een verras
sing. Wel is het zo dat we maar één
schriftlezing doen. Collega Land en ik
houden dan allebei een half preek je,
zou je kunnen zeggen, zodat er lijn
komt in het geheel van de dienst.
Na de dienst in de Open Hof is er aan
staande zondag gelegenheid om met
het gezin Radstake kennis te maken.
SYLVIA KRISTEL
LINDA BLAIR
Een donkere nacht is een perfekte dekmantel voor Oostduitse agenten
om een overgelopen spionne uit West Duitsland te ontvoeren.
Voor Christine (Linda Blair) het begin van een nachtmerrie; per toeval
is zij getuige van de kidnapping en zij wordt eveneens meegevoerd naar
de anonimiteit achter het ijzeren gordijn.
Na uitputtende ondervragingen, gepaard met fysiek geweld, bekent
Christine een misdaad, welke zij nimmer heeft begaan. Het vonnis
- drie jaar gevangenisstraf - staat gelijk aan een enkele reis naar de hel.
Niet alleen zijn de vrouwen het weerloos slachtoffer van de brute be
wakers, maar ook van Sophie (Sylvia Kristel), die haar medegevange
nen terroriseert en vernedert. En wie klaagt wordt zonder pardon in
een isoleercel gesmeten.
Christine's verloofde, een Amerikaanse officier, doet datgene, dat de
CIA en de politici tot nu toe verzumden: hij organiseert een geniale
overval op de streng bewaakte vrouwengevangenis.
6. Flashpoint
7. Dream scape
8. Lawrence of Arabïa
9. Little drummer girl
10. Red Dawn
w
1. Police Academy
2. Dune
3. Once upon a time in the west
4. The Natural
5. Once upon a time in America
Uitgerekend op de dag van zijn 63e ver
jaardag - 10 oktober - is het 25 jaar
geleden dat de bekende Soestdijkse
huisarts dokter J. Borst zich in onze
gemeente vestigde. In 1960 kwam hij
naar Soest, waar hij aan de Talmalaan
ging wonen en zijn praktijk ook uitoe
fende. Later volgde de Paulus Potter-
laan en sinds 1981 heeft Dokter Borst
zijn praktijk gescheiden van zijn woon
huis. Werken doet hij in de voormalige
school aan de Prins Hendriklaan -
samen met zijn associé dokter R. von
Bartheld - wonen echter in Spakenburg
waarheen het echtpaar Borst verhuis
de na eerst nog een tijdje aan de Korte
Bergstraat te hebben gewoond.
Ondanks de - overigens geringe - geo
grafische afstand tussen Spakenburg
en Soest zijn de verbindingen met de
patiënten in Soestdijk nauwelijks min
der intensief dan vroeger, zo blijkt in
een kort vraaggesprek met dokter
Borst aan de vooravond van zijn jubi
leum. Hij is er regelmatig te vinden,
maar verdeelt zijri tijd ook over de
pdlikliniek' vande Lichtenberg in
Ameréfoört, waar'hij betrokken is bij
de afdeling oncologie.
Dokter Borst werd op 10 oktober 1922 in
Zwolle geboren in een geslacht van
steenbakkers. "Het lag dus niet zo voor
de hand dat ik medicijnen ging stude
ren, maar ik wilde het graag. In 1941
deed ik eindexamen HBS-B aan het
Christelijk Lyceum in Zwolle, maar ik
heb eerst een jaar gewerkt om geld te
sparen, voordat ik kon gaan studeren."
De studieplannen werden echter door
de oorlog gedwarsboomd. "Ik weiger
de de 'Ariër-verklaring' te tekenen, en
dus kwam er helemaal niets meer van
studeren. Als goed Nederlander, boven
dien afkomstig uit een gereformeerd
gezin, deed je dat gewoon niet,legt hij
uit.
Verzet
Het mag dan ook geen verbazing
wekken dat de student-in-spé verzeild
raakte in het verzet en lid werd van de
L.O.K.P,De Landelijke Organisatie
voor Hulp aan Onderduikers en van de
Knokploegen. Dokter Borst is dan ook
drager van het verzetsherdenkings-
kruis, dat hem door Prins Bernhard
persoonlijk op Soestdijk is uitgereikt.
In 1944 volgde de overgang naar de
Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.)
onder leiding van Prins Bernhard.
'Je had in die jaren ook wel wat anders
aan je hoofd dan de studie," aldus dok
ter Borst. "Je was volop bezig met ge
vaarlijke dingen, het onderbrengen
van onderduikers, ook joden en ge
strande piloten. Je rommelde met
wapens op een manier die je je nu
nauwelijks meer kunt voorstellen. Ik
weet nog dat ik bij mijn moeder op
zolder leerde schieten. Dan vroeg ik of
ze even de stofzuiger wilde aanzetten,
om liet geluid te dempen.
Tegen het einde van de Tweede We
reldoorlog nam de student Borst dienst
in het leger en volgde hij in Engeland
een opleiding tot officier. Die werd
echter afgebroken omdat hij ziek werd,
een periode die met onderbrekingen
zo'n zeven jaar in beslag zou nemen, al
was hij "tussen de bedrijven door" wel
in staat zijn kandidaats medicijnen te
halen.
"In 1954 begon ik dus pas echt, aan de
universiteit in Utrecht," aldus dokter
Borst. Hij merkt overigens op dat de
oorlogsjaren weliswaar een onuitwis
bare indruk op hem hebben achterge
laten, maar dat hij nog niet zo oud is
dat hij altijd maar terugkijkt. "Ik kijk
liever vooruit, ook al ben ik intussen
natuurlijk wel wat ouder geworden.
Dat medicijnen zijn vak zouden wor
den is voor hem nooit aan twijfel
onderhevig geweest. "Ik zou in elk
geval niets anders hebben kunnen be
denken. Het is dus gegaan zoals ik me
dat destijds had voorgesteld," stelt hij
niet ontevreden vast.
Zijn echtgenote leerde hij in de oor
logsjaren kennen. Het paar trouwde in
1955, enige jaren voordat dokter Borst
afstudeerde, in 1959. Na eerst een jaar
waarneming te hebben verricht vestig
de het echtpaar Borst zich in Soest, aan
de Talmalaan 37.
"We hadden daar praktijk aan huis. In
die tijd had een huisartsenvrouw een
heel belangrijke functie want ze was
tegelijk ook assisitente. Nu hebben alle
artsen een eigen assisitente, maar dat
was vroeger niet dikwijls het geval.
Een mankementje aan de gezondheid
van mevrouw Borst leidde er later
mede toe dat de praktijk en het woon
huis van elkaar werden gescheiden, al
ging daaraan een jarenlange periode
vooraf - aan de Paulus Potterlaan -
waarin zij het "huisvrouwenbestaan"
Q O O O c O o
co 3 O
Foto: Goos van der Wilt
Dokter J. Borst.
combineerde met het "assistente
schap". Pas in de jaren tachtig veran
derde dat definitief.
Vier dagen verzuimd
In al die 25 jaar is dokter Borst
nauwelijks zelf ziek geweest. "Vier
dagen heb ik verzuimd. Toen had ik
een gebroken pols. Ik weet nog dat ik
op het punt stond een bevalling te doen,
toen thuis de dakgoot overliep.Ik zette
de trap verkeerd neer en viel. Een
collega heeft ut; bevalling van me
moeten overnemen.
Het bevalt het echtpaar Borst prima
om in Spakenburg te wónen. "Het is
tien minuten rijden door de polder,
maar ik doe nu geen 'disutility' meer.
Daarvoor is de afstand toch wat te
groot.
Met het klimaat in Spakenburg heeft
het echtpaar Borst geen moeite. "Nee
hoor, we gaan zelf doorgaans ook
tweemaal per zondag naar de kerk.
Hooguit komt het er niet van als we een
zeilmarathon houden. Daar hebben we
altijd veel plezier aan beleefd. Onze
boot lag altijd al in Spakenburg.
Zoals gezegdde banden met Soest zijn
niet verbroken. "Ik ben hier nog drie
van de vijf dagen. De andere dagen is
dokter Von Bartheld er, met wie ik heel
goed samenwerk." Volgens dokter
Borst is de praktijk aan de Prins
Hendriklaan een typische een-mans
praktijk. "Ik ben nu 63, en over een
aantal jaren loopt de overeenkomst
met dokter Von Bartheld af. Ik weet
nog niet wat ik dan zal gaan doen. Dat
zien we wel als het zover is.
Toen het echtpaar Borst zich een kwart
eeuw geleden in Soest vestigde waren
er lang niet zoveel huisartsen als nu.
"Het waren er acht" (hij weet hun
namen nog precies en noemt de artsen
Rupert, Kuipers, Rip, Stroband, Van
Dorssen seniore de jong overleden Ter-
voert, Schutte en van Beurden)", nu
zijn het er ongeveer veertien."
'Geen bezwaren'
Dat hij in Soest terechtkwam is een
gevolg van toevallige omstandigheden,
legt hij uit. "Toen ik zou afstuderen
gingen we op de fiets in de omgeving
kijken. We stapten toen naar de direc
teur van Gemeentewerken, zoals we
dat ook in andere plaatsen hadden
gedaan, en vroegen hem of ercvolgens
hem nog groei in de gemeente zat. De
heer Van Noessel, zo heette hij, was
toen zeer enthousiast. Hij pakte een
grote kaart en begon te vertellen: 'Hier
komen 20.000 inwoners, daar 40.000, en
zo komt Soest straks uit op 80.000
inwoners. Er zat dus muziek in. We
hebben het trouwens heel netjes ge
daan: aan alle artsen hier hebben we
een brief gestuurd, waarin we schre
ven dat we dachten dat er wel plaats
zou zijn en dat we ons hier wilden
vestigen, als ze er geen bezwaar tegen
hadden. De een vond het een goed idee,
de ander reageerde wat aarzelend,
maar zo zijn we toch gestart.
Dokter Borst heeft in de jaren daarna
nooit enige "broodnijd" onder de Soes
ter huisartsen kunnen constateren.
Het echtpaar Borst bewoog zich in
Soest niet uitsluitend op het afgebaken
de terrein van de huisartsenpraktijk,
althans mevrouw Borst niet, die des
tijds - afgestudeerd aan de Nijenburgh
(toen nog in Baarn) - evangeliste en
predikantsassistente was. In de begin-
Receptie voor dokter
Borst
Een comité uit de patiëntenkring
van dokter Borst heeft het initiatief
genomen om hem op 11 oktober een
receptie en een fotoreportage aan te
bieden ter gelegenheid van zijn 25-
jarig huisartsen jubileum. Die vindt
plaats in restaurant Van den Brink
aan de Soesterbergsestraat, van
17.00 tot 18.00 uur. Wie een bijdrage
wil leveren kan dat doen door een
bedrag te storten op rekening
35.99.82.824 van de Rabobank te
Soest (giro van de bank: 21.27.75)
onder vermelding van: inzake J.
Borst.
jaren van hun huwelijk heeft ze in die
functie ook gewerkt in Bilthoven, en
later in Soest is zij nog enige jaren
actief geweest bij de catechese in de
Julianakerk. Mevrouw Borst raakte
ook betrokken bij de milieuvereniging
"Soestdijk geen Stankwijk", niet het
minst door de eigen ervaringen van
het artsenechtpaar, dat ook aan de
Paulus Potterlaan al dikwijls werd
geconfronteerd met de stank van het
industrieterrein, met name van de
firma Lindner.
'Borst fantaseert'
"De milieuvereniging had de indruk
dat zich in de omgeving nogal veront
rustend veel kankergevallen voorde
den en mijn vrouw vroeg mij destijds
of ik daar wat aandacht aan wilde
schenken. Ik ben toen mijn kaartsys
teem nagegaan en heb een lijst ge
maakt van alle gevallen waarin sprake
was van kwaadaardige gezwellen, van
af 1960. Daaruit bleek in de loop der
jaren een onmiskenbare stijging, maar
die constatering werd me niet in dank
afgenomen. Ik schreef aan B. en W.
wat ik had geconstateerd, maar ver
bond daar geen consequenties aan. Wel
vroeg ik of men ook bij andere artsen
om zo'n lijst wilde vragen; één artsen
praktijk kan immers niet maatgevend
zijn. Het gemeentebestuur vroeg ad
vies aan de inspecteur voor Volksge
zondheid. Die stelde vast dat er geen
sprake was van meer gevallen dan het
gemiddelde in Nederland, met andere
woorden'Borst fantaseert
In dit verband spreekt dokter Borst wel
zijn verwondering uit over het feit dat
de firma Lindner een subsidie van 2,5
miljoen gulden heeft gekregen om
voorzieningen te kunnen treffen tegen
de uitstoot van gevaarlijke stoffen.
"Ais alles in orde is, dan is dat toch
merkwaardig? Het lijkt erop dat er
toch iets aan de hand is geweest.
Dokter Borst realiseert zich heel goed
dat het ontstaan van kanker een heel
gecompliceerd vraagstuk is. "Er is
vrijwel nooit één factor, dus je moet
erg voorzichtig zijn. We hebben ook
nooit gezegd dat Lindner kanker ver
oorzaakt... Bovendien: het is geen lo
kaal probleem. De hele wereld is
vergiftigd. Als je één liter afgewerkte
olie in de grond laat lopen heb je al
ik-weet-niet-hoeveel kubieke meters
voorgoed bedorven... Ik had overigens
gehoopt dat uit mijn lijstje juist zou
blijken dat ik niet méér gevallen van
kwaadaardige gezwellen had."
Deze ervaringen hebben zeker een
belangrijke rol gespeeld bij een andere
werkzaamheid van Dokter Borst: in de
polikliniek van de Lichtenberg is hij
behulpzaam als begeleider van de
patiënten van de oncologische afde
ling, waar hij met de internistenmaat
schap van de Lichtenberg samenwerkt
op het gebied van behandeling en
evaluatie van de therapie.
Rol veranderd
Uiteraard heeft dokter Borst in de
afgelopen 25 jaar de gehele soms nogal
spectaculaire ontwikkeling in de ge
neeskunde van dichtbij meegemaakt.
"Er zijn nu veel betere diagnostische
mogelijkheden dan vroeger. Denk
maar aan laboratoriumbepalingen,
röntgenfoto's, etc." Maar vooral de rol
van 'ie huisarts zelf is nogal veran
derd, constateert de jubilaris. "De
huisarts van vroeger was een andere
dan die van nu. Als je licht bij hem zag
branden mocht je aanbellen, dachten
veel mensen. Dat is niet meer zo.
Vroeger moest je altijd klaar staan,
tegenwoordig wordt er veel nauwer
samengewerkt met de andere artsen.
Die zag je vroeger hooguit twee keer
per jaar; nu is er elke maand een
vergadering waar allerlei organisa
torische zaken aan de orde komen,
zoals de samenwerking met het kruis
werk, het ziekenhuis, etc."
De bereikbaarheid van de arts is
weliswaar gebleven, aldus dokter
Borst, maar de mensen hebben wel
meer kans op een andere arts, "In de
praktijk is dat ook geen groot bezwaar
gebleken. De waarnemingen worden
altijd netjes doorgegeven en de men-
sen die in een noodsituatie verkeren
zien graag een arts, wie het ook is."
Dat in de moderne gezondheidszorg
meer nadruk wordt gelegd op de eers-
te-lijnszorg, vooral uit overwegingen
van kostenbesparing, overtuigt hem
niet erg. "Je kunt je afvragen in
hoeverre die ontwikkeling echt effec
tief zal zijn. Ik heb geen idee of bijvoor
beeld de laboratoruimbepalingen een
besparing zullen opleveren als ze door
de huisartsen worden aangevraagd in
plaats van door de specialisten."
De Oelte
Dat De Oelte definitief van de baan
lijkt, zoals kort voor het vraaggesprek
bekend is geworden, is ook voor Dokter
Borst een teleurstelling. "Voor Soest is
het verschrikkelijk jammer, vooral als
Zonnegloren ophoudt te bestaan. Ne
gentig procent van Soest gaat toch
naar Zonnegloren als er iets aan de
hand is. Ik geloof ook niet dat men
in de Lichtenberg deze ontwikkeling
met leedvermaak aanziet.
Mijn vrouw en ik hebben overi
gens wel gedacht dat het niet door
zou gaan. We zeiden: je zult zien dat
Zonnegloren dicht moet, en dat alleen
Maarschalksbos blijft bestaan." Overi
gens stelt dokter Borst vast dat tot 1963
- toen Zonnegloren pas een algemeen
ziekenhuis werd - zowat iedereen naar
Amersfoort ging voor een ziekenhuis
opname. "De mensen uit Soest wilden
eigenlijk niet naar Baarn, en nog niet.
De relatie tussen arts en patiënt
mag dan in de loop der tijden zijn
veranderd, met name door de geringe
beschikbaarheid door de eigen huisarts
toch zijn de mensen in het algemeen
zeer trouw aan hun arts. "Er zijn er
maar weinig die naar een ander over
stappen. De Nederlandse huisartsen
praktijk is enorm stabiel. Als je dat
bijvoorbeeld met Frankrijk vergelijkt:
daar lopen ze zó van de een naar de
ander," aldus dokter Borst.
In de loop van kwart eeuw is vooral op
preventief gebied veel vordering ge
maakt op medisch gebied. "Er is
vrijwel niemand meer met hoge bloed
druk waar niets aan wordt gedaan. Dat
is al een risicofactor minder. Of je
daaruit mag afleiden dat de mensen
gezonder worden is echter de vraag.
Gemakkelijker
Het is tegenwoordig wel wat gemakke
lijker om huisarts te zijn dan vroeger,
vindt dokter Borst. "Het gezin komt
veel meer aan zijn trekken. Er zijn wel
eens huwelijken aan kapot gegaan."
Wat hij betreurt is wel dat de verlos-
Kundige hulp van de huisarts de laatste
jaren sterk is afgenomen. De meeste
artsen hebben.dat afgestoten: het kost
veel tijd en er zit veel aan vast. Ik vind
dat jammer, want het geeft altijd een
heel speciale band met je patiënten. Ik
heb wel jaren gehad dat ik 60 bevallin
gen deed. Dat is natuurlijk een vrese
lijk leven, want het kwam dan toch
vaak zo uit dat je een nacht kwijt was of
een hele dag alle afspraken moest
verzetten, zodat je hele organisatie in
puin lag. Maar ik heb het altijd één van
de leukste kanten van het huisarts-zijn
gevonden..."
Dokter Borst eindigt met te zeggen dat
hij met genoegen werkt in zijn fijne
praktijk, die zich uitstrekt tot in alle
kringen van de Soester gemeenschap.
Het jubileum wordt op vrijdag li
oktober gevierd met een receptie in
resteurant Van den Brink aan de
Soesterbergsestraat, aangeboden door
de patiënten, van 17.00 tot 19.00 uur.
