oek
itü!
)EST
^baxtliuifien
O
Jan Klaassen deze week te
gast bij 'De Vrije Teugel'
Vorm en structuur centraal
in foto-expositie
'Een orgel bouwen is geen hobby,
maar een passie'
00?ehmnesIj^f
Kiwi's uit eigen tuin (deel 2)
SCHE
TUIN-AD VIESCENTRU M
't vaaMêfiwogt
PAGINA 10
WOENSDAG 5 FEBRUAR11986
SOESTER COURANT
PAGINA 11
eplaatst.
ddag
jesproken
HET WITTE HUIS
Reizende tentoonstelling doet Kinderboerderij
aan
kortingen op bont
en handtassen tot 50
Bas v.d. Heide exposeert in 'De Bundeling'
Restaurant
Goed om er gast te zijn
Jean Telder en Gerrit van Vembde:
kantoor
efficiency
Installatiebedrijf
j. cornelisse bv.
STEGAS
Onderhoudscontract
voor doe-het-zelvers
Tiinistratieve,
ting tot de
heao, aan
onsen bij
:hool voor
tica wordt
it Engels,
n monde-
cademie
zakelijk.
'24214
door Arie
Wandelaar
't kwam, Arie zou het u niet kun-
vertellen, maar op een vroege
[esavond werd sport onderwerp van
■prek.
is jij je bijna zestig jaren nog eens
i kunnen overdoen, voor welke sport
i je dan kiezen?,' hoorde hij Marie
lider enige aanwijsbare aanleiding
tgen.
Én haar kant een hoogst merkwaar-
te vraag, aangezien ze zelf, op wat
jdetter met een tennisracket en
Bg gehuppel op een handbalveld na,
prtbeoefening, (klaverjassen en
abble uitgezonden) aan anderen
jeft overgelaten.
Jet in het minst op deze vraag voorbe-
Ëd flapte Arie „ski-springen" er uit.
1 de beschutte luwte van zijn kamer
hij in zijn fantasie menige glij-
fccht, die van een hoge springschans
Jrtrok, meebeleefd. 'Ben jij geen fi-
■ur voor.' oordeelde Marie.
pgelijk had ze niet en dus koos Arie
Irvolgens voor bobsleeën. Daar
best je in ieder geval een stevig per-
jon voor zijn. Sterke stuurarmen heb-
om in sneeuw gebakken steile
Bchten door te sturen. Het risico, met
in slee een bocht uit te vliegen, deed
lm van dit winterse genoegen afstap-
bn. Zonder commentaar af te wachten
ihakelde hij over op marathonschaat-
In.
bnde na ronde het naar adem happen
de peleton voorblijven, je af en toe
(ten inhalen, om in de laatste ronde
tegenstanders je hielen te laten
Ben en dan in de armen van een mooie
Inde-miss rijden, die speciaal voor
bu met een fraaie krans op het ijs
at te vernikkelen.
■aar ja, honderd kilometer op de
phaats, en dan nog blauwbekken ook,
i er maar eens aan staan. Trouwens
waarom zou je als sporter een ijspegel
an je neus riskeren als je in hemds
mouwen het nuttige met het aange
name kunt combineren. Neem Boris
Becker. Nog maar net droog achter z'n
jren en al op weg om multi miljonair
worden. Voor minder dan een paar
Ion haalt zijn racket niet uit de ten-
listas en dat allemaal om een bal
letje met de omvang van een sinaasap
pel over een net te slaan en binnen de
|ijnen te houden.
Dat zou 't helemaal voor Arie kunnen
^ijn-
Alhoewel.
Arie moest vanwege de belasting en
[zijn sport dan wel in het buitenland
aan wonen. Zelden meer aan de koffie
t Marie, z'n kleinzoon alleen maar
f van foto's groter zien worden.
Voorstel verworpen,
fineens kwam Zandvoort op z'n net-
Ivlies. Arie in een race-wagen, door-
I startend b<|het groene licht, scheurend
doórbochten en drinkend van de cham
pagne die -hem door een speciaal gese-
■lecteerde juffrouw werd aangeboden.
Als dat zou kunnen.
Maar ja, je staat er als rijpend re
clamebord voor duizenden toeschou
wers en miljoenen t.v.-kijkers natuur-
i lijk wel een beetje gek te wezen. Bo
vendien ontdekte Arie onder de toe-
schouwers een heer in witte jas, met
lange messen in z'n vestzakje, waarop
geschreven stond: dr. Lauda,
plastische chirurgie.
I. Mooie meiden, champagne en een
j, race-wagen die altijd als eerste arrl-
E veerde, het waren aantrekkelijke beel
den. Als Arie die messenslijper niet
had ontmoet dan was zijn keuze nu be-
paald.
R Het werd duidelijk, kiezen voor een
I' sport is geen eenvoudige zaak. Heel
Beven flitste het volgepakte Feijenoord-
L'stadion nob door zijn hoofd, maar
iemand die in de verte op Herman
■Kuiphof leek fluisterde met stelli-
Ige zekerheid in zijn oor: 'Jij kan
nog geen gat in een pakje roomboter
schoppen. Vergeet 't maar.'
r Zo zit het leven dus in elkaar. Wikken
I en wegen en alles voor je uit schuiven.
1 Al doe je niet aan sport, je kunt er knap
I moe van worden. Marie bracht Arie bij
I de mensen. 'Je bent bijna een uur
K onder zeil geweest,' berichtte ze. 'Je
B koffie is ook koud geworden.' Een con-
I statering die, getuige het velletje dat
I als een ijslaag de koffie bedekte, ge-
I heel juist was. 'Je zat zo lekker in je
P stoel te slapen dat ik je maar niet voor
i; Studio-Sport heb wakker gemaakt.
I Toch niet erg hè?' Arie liet weten 't een
wijs besluit te vinden en richtte zijn
E aandacht op de warm aangevoerde
I koffie.
j 'Niks voor jou om Studio Sport over te
I slaan' merkte ze later op,' en dat ter-
I wijl je zo in sport geïnteresseerd bent.
I Hoewel, een echte atleet ben je vroeger,
1 toen ik je nog niet kende, toch nooit ge-
I weest?' 'Misschien zal ik het ooit nog
j eens worden.' voorspelde Arie. Marie
I lachte, maar de betekenis van de woor-
I den ontging haar.
ARIE WANDELAAR
Welkom in
Hotel, Café, Restaurant,
Motel
in Soest kirk
Ook gelegenheid voor
bruiloften en partijen
Birkstraat 138 - 3768 HN Soest
Telefoon (033) 17147* -14140
Telex 79479 nl
Inbraakpoging Zuid-
promenade
Onbekenden hebben vorige week ge
probeerd in te breken in de bakkers
winkel van de heer B. aan de Zuidpro
menade. Het cylinderslot van de ach
terdeur bleek geforceerd te zijn, maar
de daders zijn er niet in geslaagd het
pand binnen te komen.
Sinds gisteren biedt de Kinderboerderij
"De Vrije Teugel"aan het Vedelaarpad
in Overhees onderdak aan een voor alle
generaties Nederlanders welbekende
gast: niemand minder dan de poppen-
kast-held Jan Klaassen. Hij is in elk
geval het middelpunt van een reizende
tentoonstelling, waarin de geschiedenis
van enkele honderden jaren "Jan
Klaassen en Katrijn" (en uiteraard die
van de bekende bijfiguren als De Dood
van Pierlala] gestalte wordt gegeven.
"Het gezicht van Jan Klaassen" heet.
de tentoonstelling, die bij de Vrije
Teugel tot en met komende zaterdag te
zien zal zijn. Jan Klaassen en Katrijn
zijn de hele week "in eigen persoon"
aanwezig om de bezoekers tekst en
uitleg te geven.
In de expositie maken de kijkers op
nieuw kennis met de vooral bij kinde
ren sterk tot de verbeelding sprekende
figuur uit talrijke poppenkastvoorstel
lingen. Hij is van alle kanten te bewon
deren: zijn ouderdom, zijn herkomst,
ook zijn niet al te aantrekkelijke uiter
lijk en alle zaken waarmee hij te
maken krijgt.
De tentoonstelling is min of meer het
levenswerk van de poppenspeler Otto
van der Mieden uit het Gelderse Vorch-
Otto van der Mieden.
ten. Na een periode waarin de expositie
haar plaats vond bij Van der Mieden
thuis, is hij nu begonnen aan een
"trektocht" door het hele land.
Voor de tentoostelling heeft Van der
Mieden een gigantisch karwei moeten
klaren. Niet alleen heeft hij honderden
boeken gelezen - Jan Klaassen blijkt
immers een zeer internationale figuur-
te zijn - om de historie van onze
nationale poppenkastheld na te gaan.
Daarmee is de expositie tegelijk ook
een stukje geschiedenis van het pop
penspel zelf geworden, vastgelegd op
een aantal panelen met tweedimensio
nale afbeeldingen.
De expositie werd gisteren geopend en
is de hele week te bezichtigen van 10.00
uur tot en met 21.00 uur (zaterdag nog
van 10.00 uur tot 16.00 uur). Overdag is
het vooral de bedoeling dat de scholen
een kijkje komen nemen. De belang
stelling van die kant is al zeer groot. De
schoolkinderen mogen ook zelf een
poppenkastverhaal maken en spelen.
De toegang tot de expositie bedraagt
een gulden. De scholen zijn echter
gratis welkom.
Wij hebben naast onze kollektie
bontmantels ook luxe handtassen
welke wij prettig hebben afgeprijsd
Voor BONT
en LEDERWAREN
LAANSTRAAT PROMENADE 35
BAARN - TEL. 02154-1 27 26
"Mijn streven is er niet op gericht de
mensen een plaatje te laten zien dat ze
onmiddelijk mooi vinden. Dat zou te
gemakkelijk zijn. Ik vind het leuker
wanneer mensen over een foto na
moeten denken. Bovendien is het inte
ressant als de meningen verdeeld zijn
en een foto aanleiding is tot discussie",
En de meningen zullen wel verdeeld
zijn over deze expositie, die inmiddels
al weer ruim drie weken hangt in het
geneeskundig centrum "De Bunde
ling" op de hoek van de Buntweg. Elke
drie maanden exposeert hier een andere
"amateur" kunstenaar, waarvoor
doorgaans iemand uit de patiënten
kring benaderd wordt. Dat het ditmaal
een man van buitenaf is, illustreert dat
de ruimte in principe aan een ieder
gelegenheid tot exposeren biedt.
Bij melding in het centrum vallen twee
foto's op, die achter de balie bevestigd
zijn. De linker is meteen raakhet is de
voorkeursfoto van Bas van der Heide
en geeft een wezenlijk thema van zijn
werk weer. Het geheel stelt een onder
deel van een deur voor, waarin de
lijnen van het hout evenwijdig lopen
aan de randen van de foto. Zo valt elk
perspectief weg en wordt de aandacht
niet afgeleid van de enige onderbre
king: een lelijk gat. Toch waarborgt
juist deze dissonant de aantrekkelijk
heid van de foto.
Bas v.d. Heide hierover: "Eenzelfde
structuur moet over het hele vlak
doorlopen. Maar de kracht ligt in de
doorbreking van deze struktuur, bij
voorbeeld in de vorm van zo'n gat in
het hout".
Bas van der Heide fotografeert al een
jaar of dertien. "Het kwam eigenlijk
plotseling", vertelt hij. "Ik kocht een
spiegelreflexcamera van een vriend
en ben aan het fotograferen geslagen".
Fotografie heeft van alles met zijn
werk te maken. Als art-director voor
een aantal bedrijven bedenkt hij recla
mecampagnes die in weekbladen
staan. Hij zorgt voor ontwerp en foto.
Op deze manier heeft hij oog gekregen i
voor interessante details.
Hij vertelt erover naar aanleiding van
een foto, waarop je omhoog lijkt te
kijken naar een aantal straatlantaarns:
"Als je niet beter weet, denk je bij deze
foto meteen aan trucage. Een fotograaf
zal er tevergeefs het hoofd over breken.
In de foto lijken een opname met
telelens (om het voorwerp - nl. de
lantaarns - dichterbij te brengen) en
een perspectirische opname met een
groothoeklens samen te gaan. Maar de
oplossing is heel eenvoudig: ik reed
langs een opslagplaats voor lantaarn
palen, die bij bosjes in de grond waren
gestoken. Ik ben meteen uitgestapt".
Dit oog hebben voor aparte dingen zit
diep. Hoewel de foto's uit zijn begintijd
(een m.i. wat zwakke serie van een
kind dat uit een ei kruipt en een foto in
zwart - wit) er nog niet zo van spreken,
Vernieling aan auto
De heer R. P. uit Soest meldde de politie
begin deze week dat onbekenden de
koplamp en de antenne van zijn auto
hadden vernield. De wagen stond ge
parkeerd aan de Braamweg.
doen latere foto's dat des te meer. Er
hangt een foto van een aantal opeenge
stapelde sinaasappelen waarin vorm
en kleur haarscherp domineren. Ook
twee delen van een tentdoek laten zien
dat detail en structuur zijn bijzondere
aandacht hebben. Daarin doet zijn
kunst modern aan.
"Ik ben op de moderne toer ja", vertelt
hij desgevraagd. "Maar ik haak af
waar de voorstelling zelf volledig ver
loren gaat. In mijn foto's moet de
oorzaak te achterhalen zijn. Er moet
een stuk herkenbaarheid in blijven".
Een ander, steeds terugkerend motief,
is het contrast. Niet alleen in kleur,
maar ook in vorm. Heel duidelijk is
dat bij een foto van een moderne flat,
waar een eeuwenoud gebouw letterlijk
en figuurlijk haaks op staat. Deze foto is>
met een sterke telelens genomen,
waardoor de gebouwen naar elkaar toe
zijn getrokken"Trucage toepassen
doe ik vrijwel nooit", zegt Van der
Heide stellig. "Dan is voor mij de lol er
af. Wel fotografeer ik de dingen net iets
anders, waardoor ik soms alledaagse
vormen in een ander daglicht stel".
De expositie in "De Bundeling" bevat
niet alleen foto's, gegroepeerd rondom
bovengenoemde thema's. "In zo'n cen
trum komen allerlei mensen. Daarom
wilde ik mijn expositie een beetje breed
houden, in tegenstelling tot een eerder
gehouden tentoonstelling in Arti-Am-
sterdam, gericht op het wat gespeciali
seerder publiek". In een gangetje han
gen wat achteraf, Mick Jagger en
James Brown zich in het zweet te
zingen en aan de andere kant van het
gebouw durft een zonsondergang toch
nog even gewoon mooi te zijn.
Mocht u de komende weken om een
minder aangename reden in "De Bun
deling" moeten zijn, dan zal uw wacht
tijd door de foto-expositie zeker aange
naam verkort worden. Maar ook zon
der directe aanleiding kunt u er gerust
eens binnenwippen om uw eigen oor
deel te vormen.
Annechieni
Bas van der Heide bij de expositie
van zijn foto's in de 'Bundeling'.
Prins Hendriklaan 1
Soest
4 Kegelbanen
Telefoon
02155-13807
'Een orgel bouwen is een spannend
proces. Je bent blij met ieder onder
deel dat klaar is, en het mooiste is na
tuurlijk als alles werkt. Maar als het
helemaal af is val je wel in een gat. We
hebben er samen al onze vrije tijd in
gestopt, plus de vakanties, vanaf sep
tember 1983.'
Dat zeggen Jean Telder en Gerrit van
Vembde uit Soest, twee niet-professio-
nele orgelbouwers, die onlangs de laat
ste hand legden aan de bouw van een
compleet orgel op huiskamerformaat,
waarvan de pijpen en de kast nahr het
voorbeeld van een orgel uit 1780 zijn ge
maakt.
Het instrument verrees in de afgelopen
tweeënhalf jaar in de schuur en de bij
keuken van Jeans huis aan de Eigen
domweg, waar het inmiddels een
plaats heeft gekregen in de huiskamer,
die toch al rijk is aan instrumenten,
o.a. een orgel en een clavecimbel.
Jean (49) mag dan het bouwen van or
gels niet als zijn beroep hebben geko
zen (hij is leraar Nederlands en maat
schappijleer aan de Hilversumse scho
lengemeenschap Hilvertsheem-Bea-
trix), maar in zijn vrije tijd is hij zo
vaak met orgels in de weer dat hij in
dat opzicht niet onderdoet voor de 'ech
te' orgelbouwers. Al 19 jaar is hij free
lance medewerker bij de NCRV-mu-
ziekafdeling, als redacteur voor de or
gel-uitzendingen op Radio 4, en boven
dien is hij sinds jaar en dag cantor
organist van de Goede Herderkerk in
Hilversum. Daarnaast is hij actief lid
van de Orgelbouw Adviescommissie
van de Gereformeerde Organisten
Vereniging, waarin hij samen met de
bekende dr. Jan Gierveld uit Vleuten
de regio midden- en west-Nederland
onder zijn hoede heeft. In die hoedanig
heid geeft hij adviezen bij de bouw, de
restauratie en de reparatie van kerkor
gels. 'Je kunt wel zeggen dat ik de or
gel-landkaart van Nederland op m'n
duimpje ken.'
Gerrit van Vembde (32) is in het dage
lijks leven onderwijzer aan de Da Cos-
taschool in Soest. Al vanaf zijn 17e is
hij organist van de hervormde kerk in
Maartensdijk. Als-l#-jarige kwam hij
via het schoólkoor in kontakt met Jean,
die destijds ook al betrokken was bij de
NCRV-uitzendingen op de zondagmid
dag. 'Jean zat achter het orgel. Ik
had al wat lessen gehad, en ik vroeg:
'Mag ik ook eens op dat grote ding?'
Hij kreeg een paar jaar les van Jean en
speelt de laatste jaren bij de Hilver
sumse cantorij, waar hij Jean regel
matig vervangt, en andersom. Zo nu en
dan speelt hij ook in Soest.
Het idee om zelf dit orgel te bouwen
ontstond bij Jean. 'Bij de cantorij in
Hilversum groeide de behoefte aan een
goed begeleidingsorgel. Het was o.a.
David Hollestelle, de bekende bas, die
dat stimuleerde. Toep heb ik een 'kist-
orgel' gemaakt. Daar ben ik in 1980 mee
begonnen en dat is in april 1983 in ge
bruik genomen. Dat orgel gaat overal
mee naar toe. Nu staat het tijdelijk bij
Gerrit thuis.
Rotklus
Toen het kistorgel klaar was bleek de
vader van Tjalling Roosjen, de beken
de cantor-organist van de Open Hof,
met wie Jean het leven deelt, zo ver
liefd op het instrument te zijn dat hij
ook graag een exemplaar wilde. 'Maar
daar had ik geen zin in,aldus Jean. 'Ik
wilde nooit meer zo'n instrument bou
wen, want het is een rotklus en je krijgt
het nooit helemaal goed. Ik ben gaan
tekenen, en toen kwam dit eruit, als
'totaal-orgel'."
Samen met Gerrit, die al in het vroeg
ste stadium bij de bouw werd betrok
ken (ze kwamen elkaar min of meer
toevallig in Soest weer .tegen en raak
ten uiteraard al snél aan de praat over
de plannen), bouwde Jean in 1983 een
'proefla.' 'Gewoon van sinaasappelkis-
tenhout,' aldus Jean 'met een toets en
een ventiel, om de windvoorziening uit
te proberen. De windvoorziening en de
juiste intonering zijn de grootste pro
blemen bij de orgelbouw. Het gaat
erom of de luchtkanalen het juiste for
maat hebben. Als de windvoorziening
niet goed is krijg je valse tonen.
Toen dat probleem op de juiste manier
bleek te zijn aangepakt maakte Jean
de definitieve tekening. Maar liefst 246
pijpen ("mensuren" voor ingewijden)
moesten in het orgel een plaats krij
gen: 66 houten en 180 metalen, uit
zuiver lood. 'De pijpen heb ik niet zelf
gemaakt; daar heb ik thuis het gereed
schap niet voor. Maar ik heb natuurlijk
wel zelf de maten opgegeven en ze af
gewerkt.'
De windlade werd overigens in twee
voud gemaakt, want inmiddels is Ger
rit ook zelf aan de bouw van een orgel
begonnen, dat nagenoeg identiek is aan
het exemplaar dat nu nog bij Jean
thuis staat, maar volgende week naar
Limburg verhuist. Gerrit maakt daar
bij uiteraard dankbaar gebruik van de
ervaring bij Jean opgedaan. Hij schat
zelf nog zo'n twee jaar nodig te hebben
voordat het instrument klaar is.
Jean heeft in het 'eerste' orgel inmid
dels meer dan 1000 uur werk zitten, en
Gerrit schat zijn aandeel op zo'n 900
uur. 'Dat is nogal wat, maar het heeft
ons niet verveeld. Het is een mooi pro
ces, en als je altijd met je hoofd bezig
bent is het fijn om wat met je handen te
doen. Als je het bovendien samen doet
blijft het een leuke bezigheid.
Registers
Het orgel is een zgn. 'positief,' dat wil
zeggen dat het over een klavier be
schikt, met 4% stem, zoals het heet.
'De keus hebben we tevoren bepaald,
op basis van principes uit de Renais
sance. Het is de Hollandse registerkeus
uit de laatste jaren van de 16e en de
eerste jaren van de 17e eeuw. We heb
ben het aantal registers zo gekozen om
maximaal gebruik te maken van
kwint- en tertstregister.De registers
zijn verdeeld in bas- en diskant, zodat
de registratiemogelijkheden nog zijn
vergroot. 'Het klinkt dan ook als een
twee klaviersorgel. Het principe is ook
toegepast in de Spaanse orgelbouw.'
Het orgel heeft overigens een 'aange
hangen' pedaal.
Een orgel bouwen blijkt geen kleinig
heid te zijn, ook niet in financieel op
zicht. 'De kostprijs van het materiaal
bedraagt al met al zo'n 18.000 gulden,'
aldus Jean. 'En dan rekenen we ui
teraard ons eigen arbeidsloon niet.
De kast - massief eiken - is volledig zelf
door Jean 'en Gerrit gebouwd, met uit
zondering van de registerknoppen. Het
houtsnijwerk werd uitbesteed aan de
bekende restaurateur Evert Nellestein
uit Soesterberg, die o.a. op paleis
Soestdijk antieke meubels restaureert,
en de 'belettering' werd verzorgd door
Gijs Mourik uit Soest, die o.m. zijn spo-
Jean Telde
Vembde.
(zittend) en Gerrit van
ren heeft verdiend met de restauratie
van de plafondschilderingen in de
Grote Kerk in Naarden,
De teksten op de beide 'kastdeuren'
moeten de bouwers tijdens het werk
een boel inspiratie hebben geleverd:
'Musica praeludium vitae aeterne' en
'Musica dulce laborum levamen,' het
geen in het Nederlands overgezet bete
kent: 'Muziek is het voorspel van het
eeuwigheidsleven' en 'lieflijke muziek
verlicht de arbeid.'
Het orgel weegt al met al enige honder
den kilo's, maar kan gelukkig in vier
delen uit elkaar worden genomen,
zodat het transport naar Tjallings va
der in Limburg zonder problemen
moet kunnen verlopen.
Plannen
Jean heeft intussen al weer genoeg
plannen voor het komende jaar. 'Er
staan twee clavecimbels op stapel,
waarvan één voor onszelf, want dat
bakbeest hier kun je eigenlijk nergens
mee naar toe nemen, plus een spinet.'
Gerrit gaat zich, na de afbouw van zijn
orgel, in de toekomst meer werpen op
het spelen zelf. 'Ik wil nog meer routine
zien te krijgen.'
In de wat verdere toekomst wil Jean
nog een twee klaviersorgel met pedaal
en twaalf registers bouwen. 'In ge
dachten ben ik al een eind op weg. Or
gels bouwen is echt een ziekte, maar ik
wil nog eens een gewoon groot huisor
gel voor mezelf. Het zal wel een vijf-ja
renplan zijn en het gaat zeker tien
duizenden gulden kosten, maar het is
heel bijzonder om zo ambachtelijk be
zig te zijn.
Geen hobby, maar een passie, aldus
Jean en Gerrit over hun 'vrijetijdsbe
steding'. 'Het is een prima tegenhan
ger tegen de dagelijkse sleur,' aldus
Gerrit. 'Als het af is kun je natuurlijk
pas spelen, en dan is de muziek hele
maal van jezelf.' Jean: 'Het orgel moet
nu maar gauw weg, anders wil ik het
niet meer kwijt.
Ongze gemeengteroad zaat ongderlest
zo moar 'Laange Soesders' te ete op de
vergoadering. Eerluk vaan de KIng-
derboerderie 'ekrege, omdaazze doaro
zo blie woare met de gemeengtebie-
droage veur de verbouwing, 'k Haad de
road best us wille zien mettut ver-
orbere vaan laange ploatsgenote. En
toeng ze die op baadde most'r nog un
rongdje haartige haappies vaan ut
Baach-ensemble deurkomme.
Daat waas un traaktoasie vaan meneer
Visser. Zuk schraanze, die roadsleje op
SoestJe zouw omtrent kenne zeigeAs
kaatte muze, daan mauwe ze niet. Ik
hett'r niks over 'ehoord oft'r zich nog
iemaangd verslikt het en ok niet oft'r
nog waat in un verkeerd keelgaat 'e-
schote is, waant daat hejje gauw in un
vergoadering.
Ik ben ok baar benieuwd waat ovve ze
in de road zaalle smulle bie de koffie as
ut Mozaart-ensemble us op Soest komt
speule. Un rongdje vaan meneer Vis
ser waas noames ut Baach-ensemble,
moar ik houwt niet zo baar vaan
Baach. Meer vaan Mozaart. Ik denkt
daa'k doar voortemee moar us op
stemt, waant ik vin ze Kleine Meziek in
de Naacht zo mooi. Daat duurt niet zo
laang en toch is ut un oardig stukkie
om noar te luustere.
As P.V.O. us un grote buul subsidie
zouw kriege, daan mojje us kieke waat
of die an 't traaktere sloat! Ik denk op
note. Niet op vaalse, woarmee ik heul
niet wil zeige daat die maanne niet zu-
ver zouwe speule, moar 't is un Soesder
orkest en loawe blie weze daawwe daat
hebbe.
Us oplette ovve ze in de kaarnevaalse
optocht meej bloaze'. As ik un goed
stuk maarsmeziek hoort, met goed
trommele d'r bie, daan goan zo aal me
hoare overengd stoan, en daan hek ze
nog niet zo weer plaat.
De Soesder vereniginge die geld vaan
de gemeengte kriege moste us waat
meer om de road denke. 't Hoeft niet
aaltied gebaak te weze. Snoep ver-
staandig, bevobbeld un rongdje zure
aappels noames de sportklups. Un taas
met boodschaappe uut de winkelpole
zouw d'r ok best in goan, denk'. Bekiek
ut moar jongesl Je ziet daattut hellupt.
Moar 't mot niet uut de haangd lope,
waant daat hejje gauw met zukke
zoake.
Zo vin ik un bedraag vaan 55.000 veur
glaasbolle moar un oakeluge uutgoave
vaan de gemeengte. En daat nog wel
veur lege flesse, die toch moar kepot
vaalle. En daan te weten daat die aalle-
moal vol woare!
Ik ben d'r moar haarstikke drok meej.
Noeng mok ut evenwicht tusse de win
kelpole ok nog in de goate houwe vaan
ongze baarregemeester. Wullie kope zo
veul mogeluk op Soest, moar de vrouw
en ik kenne niet overaal tegeliek weze.
We kieke wél woar of de gehaakdaag
is.
Ajje 't ming vroagt, daan mok zeige:
ajje waat te viere het, denk eerst an de
road. Wie kaan Hannes helpe an 't
adres vaan ut Mozaart-ensemble?
Brieve an de redaaksie met vermel
ding: Bestemd veur
HANNES VAN DE NENG
Steenhoffstraat 13
3764 BH Soest
Telefoon 02155-101 15
VERHUUR VAN
Schrijfmachines
Rekenmachines
T eleff onbeantwoorders
Inbindapparatuur
Overheadprojectoren
Plastificeermachines
Vernielingen in tuin
Mevrouw O. van de Parklaan deed be
gin deze week bij de politie aangifte
van een aantal vernielingen in de tuin
van haar woning.
Onbekenden bleken twee boompjes
uit de grond te hebben getrokken.
Ook een droogmolen werd vernield.
Tel. (02155) 13014-12577
Erik van Dorresteyn
medewerker 't Vaarderhoogt
In de vorige aflevering heb ik reeds het een en ander
verteld over het zelf kweken van Kiwivruchten ofwel
Chinese kruisbessen (Actinidia chinensis). Deze
week een aanvulling daarop, waardoor er hopelijk
wat meer duidelijkheid ontstaat omtrent deze toch
wel wat eigenaardige vrucht.
De bruine langwerpige vruchten hebben een harige
huid en ze kunnen heel goed tot maart bewaard wor
den. Pas drie maanden na de pluk gaat het hoge vi
tamine gehalte dalen. We kunnen de kiwi's direct na
de oogst al nuttigen, maar vanaf december zijn ze
eigenlijk veel smakelijker. Echt eetrijp is de vrucht
als de schil eenvoudig loslaat; de vrucht is dan ook
het sappigst, het meest smakelijk en vol vitamine C.
De vruchten lenen zich ook goed voor het maken van
jam, gelei of voor de verwerking in bowl en gebak.
Hoe kweken we de planten op en hoe moeten we
snoeien?
Het beste is het om de plant met één of twee etages
(of leggers) op te kweken. Op deze leggers worden
de snelgroeiende scheuten geleid die de vruchten le
veren. Ieder seizoen worden de scheuten netjes ge
leid en aangebonden. De vruchten ontstaan uit de
onderste 3-5 knoppen van de éénjarige scheutenof
wel van de scheuten die het komende groeiseizoen
ontstaan leveren de onderste 3-5 knoppen volgend
jaar vruchten. Dit te weten is erg belangrijk voor
een goede snoei. De wintersnoei van een kiwiplant
heeft veel weg van de snoei van een druif. Direct na
de winter worden de scheuten die vorig jaar op de
leggers zijn gegroeid, ingesnoeid tot op 6 knoppen.
Bij volwassen planten houden we ongeveer 7 scheu
ten per meter legger aan. Zijn er meerdere scheuten
dan worden deze verwijderd. De zomersnoei bestaat
uit het regelmatig nijpen van de jonge scheuten.
Niet dragende scheuten worden genepen na het vier
de bladde zogenaamde dieven na het derde blad en
de jonge scheuten die uitgroeien aan de vruchtdra
gende "stompjes" (de zesknoppenscheuten van de
wintersnoeiworden na het zevende blad weggeno
men.
Omdat de vruchten groeien aan hout dat vorig jaar
is gevormd, komt logischerwijs het vruchtdragende
gedeelte steeds verder van de legger te liggen,
waardoor er steeds meer onproduktief hout ont
staat. Dit betekent ook dat de vruchten kleiner en
kwalitatief minder worden. Het regelmatig verjon
gen aan de plant is dus noodzaak. Dit bereiken we
door bij de wintersnoei, vervangingssnoei toe te pas
sen, ofwel terugsnoeien op een scheut die het dichtst
bij de legger is ontstaan. Zoals ik reeds in deel l
vermeld heb is de kiwi tweehuizig, zodat de aan
schaf van een mannelijke en een vrouwelijke plant
nodig is. Een mannelijke plant op ten hoogste 7 vrou
welijke exemplaren is voldoende voor een goede be-
stuiving en bevruchting. Jonge planten zijn de
eerste jaren gevoelig voor vorst, zodat afdekken
met riet of dennetakken aan te bevelen is.
Dankzij de late bloei zijn de bloemen niet erg gevoe
lig voor nachtvorst. Wel erg gevoelig voor nacht
vorst zijn de nieuwe uitlopers, de vroege groei in het
voorjaar dus.
Dit maakt het telen van Kiwivruchten nogal eens on
zeker. De kiwi kent geen ziekten of plagen, zodat be
spuiting onnodig is en een volkomen biologische
teelt mogelijk is.
