'Democratie is niet alleen kritiek géven,
maar ook némen'
'Teruggaaf overwinst gasbedrijf is
een merkwaardig zoethoudertje'
'Zorgzame samenleving is kiezen voor de gulden middenweg'
WOENSDAG 12 MAART 1986
SOESTER COURANT
PAGINA 11
Günther Plomp (VVD)
Gemeente
raads
verkiezingen
19 maart
1986
Frans Kingma PvdA
Jan Menne CDA):
'Het politieke bedrijf heeft me in de
loop der jaren wel de ogen geopend
voor de manier waarop sommigen ge
bruik maken van de onwetendheid bij
grote categorieën mensen, door de za
ken mooier voor te stellen dan ze zijn.
Dikwijls wordt er niet bij verteld welke
beperkingen een rol spelen bij de haal
baarheid van een hoop zaken. Dat
vraagt om grote verbeteringen: de in
formatie zou veel opener moeten zijn
van de politiek naar de burgers toe én
andersom. De burgers moeten kunnen
zien welke krachten er in de politiek
spelen. Gebrek aan kennis van zaken
maakt mensen gemakkelijk te manipu
leren...'
Drs. Günter Plomp (52) begint in april
aan zijn vierde periode als gemeente
bestuurder van Soest, waar hij sinds
1965 woont. In 1974 maakte hij zijn en
tree in de gemeenteraad, direct al als
wethouder van Onderwijs. De laatste
jaren is hij wethouder van Ruimtelijke
Ordening, Economische Zaken en
Sportzaken geweest, en wie weet wordt
hij dat opnieuw.
Zijn dubbele studie (Frans en Spaan)
in Utrecht bracht hem in aanraking met
politieke, sociale en religieuze discus
sies 'die spelen door de hele literatuur
heen'), zodat zijn uiteindelijke loop
baan in de politiek niet eens 'zo gek' is,
volgens hemzelf. Als rector van het
Gooisch Avondcollege lag het ook voor
de hand dat hij de onderwijs-porte-
feuille op zich nam. 'Het was wel een
nieuwe bezigheid, maar toch op m'n ei
gen vakgebied. En vanaf m'n diensttijd
ben ik geïnteresseerd geweest in het
Wganiseren van allerlei dingen en hoe
mensen met elkaar omgaan.'
Haalbaarheid speelt in de politieke vi
sie van de liberale lijsttrekker een be
langrijker rol. 'Dat is niet alleen maar
een kwestie van geld, maar ook van be
staande regelingen, de afhankelijkheid
van andere, hogere instanties - én bij
voorbeeld van beleggers. In de ge
meentepolitiek speelt dat een belang
rijke rol, al is de invloed van de bur
gers daar veel groter dan in de lande
lijke politiek. De inspraak is veel di
recter, bij bestemmingsplannen bij
voorbeeld, en in allerlei overlegsituaties.'
iuaties.'
Geen verwarring
Plomp is dan ook weinig gelukkig met
de invloed van de landelijke verkiezin
gen (in mei) op de gemeenteraadsver
kiezingen. 'Die worden niet voor niets
apart georganiseerd. Daar moet geen
Verwarring over bestaan. Alleen de ge
meente hoort nu de aandacht te krij
gen. Maar daar merk je niets van bij
het CDA, dat met de foto van Lubbers
campagne voert voor Menne, en bij
D'66 dat ongeveer hetzelfde doet met
Van Mierlo en Pothuizen.
-Volgens de liberale voorman schept
dat alleen maar onduidelijkheid over
Tde aard van de verkiezingen van 19
aart. 'Je vraagt je af wat de bedoe-
g is als er over de rug van de plaat -
elijke lijsttrekker propaganda wordt
emaakt. Bij de kamerverkiezingen
'erken ze toch ook niet met de plaat-
elijke politici? Het zou ook eerlijker
ijn als ze zich presenteerden met die
laagse lieden die zich speciaal met za-
en bezighouden die voor Soest belang-
jk zijn - Van der Reijden bijvoor-
eeld, vanwege het ziekenhuis, of
raks, voor de boeren...'
lomp voelt er niet veel voor de kiezers
te lokken met allerlei hooggestemde
ensen. 'Wie een keus wil maken
est maar in het programma en kijkt
aar naar de activiteiten van plaatse
lijke WD-ers. Welk hokje men rood
maakt moet ieder zelf weten, als hij
maar over voldoende informatie be
schikt en voldoende heeft nagedacht.
Ik ga niet in de etalage zetten wat de
VVD allemaal heeft gedaan.
De VVD streeft naar zoveel mogelijk
consensus (overeenstemming met an
dere partijen) en is wars van polari
satie. 'Je hoopt dan daf ook anderen
dat doen, maar als jezelf die richting
opgaat, en de anderen doen dat niet,
dan moet je daar natuurlijk tegenin
gaan, anders ben je met je eigen prin
cipe in strijd,' aldus Plomp.
Toonzetting
De PvdA moet het bij de liberalen nog
al eens ontgelden. Is de VVD liever
voor het CDA? 'Er is een andere toon
zetting bij het CDA, dat ook consensus
nastreeft, dan bij de PvdA, die polari
seert en zaken naar zich toe trekt
waarop zij geen recht heeft, zoals het
overdekte zwembad en de woning
bouwplannen. En denk ook maar eens
aan de discussie in de kantine van
s.o.Soest, waar de PvdA de onte
vredenheid van een aantal sportclubs
over de Sportstichting gebruikte.
Als voorzitter van de Sportstichting en
wethouder van Sportzaken zit de kri
tiek op de stichting Plomp niet lekker.
'Wat daar gezegd is strookt niet met de
bevindingen van de meerderheid van
de sportclubs. Ik kan de gevoelens van
die minderheid niet ontkennen, maar
ze zijn onjuist. De Sportstichting func
tioneert als overlegorgaan goed, maar
communicatie, informatie en coördi
natie moet wel door iederéén worden
nagestreefd. De kritiek is ontstaan om
dat bepaalde zaken wat langer op reali
satie hebben moeten wachten dan was
afgesproken. In de Nota Sportvoorzie-
ningen die de raad in 1978 heeft vastge
steld waren een atletiekbaan, een
honkbalaccommodatie en de uitbrei
ding van de velden bij s.o.Soest voor
zien. De bezuinigingen hebben de reali
sering daarvan op korte termijn onmo
gelijk gemaakt, maar de velden bij
Soest liggen er, de atletiekbaan is ge
realiseerd door eigen initiatief en over
de honkbalaccommodatie zijn binnen
kort voorstellen te verwachten.
Beleidsplan
De wethouder ls van mening dat de at-
letiekclub - 'hun geduld is wél op de
proef gesteld' - zelf gekozen heeft voor
de aanleg in zelfwerkzaamheid. 'Ze
hadden wat meer geduld kunnen heb
ben of met een duidelijk beleidsplan
moeten komen, waarin geregeld was
voor welk deel de gemeente financieel
kon bijdragen, maar zo'n beleidsplan
heb ik nooit gezien.
Op de tegenwerping dat burgers nu
eenmaal in een ongelijke krachtver
houding staan ten opzichte van het ge
meentebestuur, met al zijn deskundig
heid en ambtelijke steun, antwoordt
Plomp: 'Als bekend is dat de gemeente
de knowhow in huis heeft, dan moet
men zich toch ook tot die gemeente
wendenDan zou er ingespeeld hebben
kunnen worden op gezamenlijke plan
nen. Nu wordt er gezegd dat het geld
met bakken tegelijk binnen komt,
maar ik ,weet niet wat daarmee wordt
bedoeld. Vanuit de Sportstichting heb
ben we pogingen gedaan om de com
municatie te verbef eren, maar het is
natuurlijk wél een tweezijdig ge
beuren...'
Behalve vanuit de sport heeft Plomp
ook vanuit ondernemerskring (de
Federatie MKB) nogal de wind van
voren gekregen. De wethouder daar
over: 'Het is niet nodig het zo te presen
teren. Daar hebben we toch een over
legstructuur voor? Als er problemen
zijn moet de gemeente wel weten met
wie ze spreekt. Er ontbreekt nogal eens
wat aan de onderlinge afstemming van
de kritici. Daar zouden ze wat aan
moeten doen voordat ze op de ge
meente afgaan. Kijk maar naar Soest-.
Zuid en het ABC-plan. Als één van de
clubs in de Federatie los van het over
leg reageert zoals dat nu gebeurde, dan
mag men de interne.organisatie eerst
wel eens onder de loep nemen. Ik snap
het wel: persoonlijke belangen spelen
natuurlijk een rol, maar als gemeente
bestuur moet je ook weten waar je aan
toe bent. Hetzelfde geldt voor de bo
men in de Van Weedestraat. Via de
vertegenwoordiger in de MKB hadden
we de indruk dat er onder de winkeliers
een hoge mate van overeenstemming
was; dat bleek in de praktijk heel an
ders te zijn. Dan heb ik m'n twijfels
over de interne communicatie bij de
ondernemers...'
Het is in Nederland langzamerhand
een gebruik geworden onr iedere hogere
instantie te kritiseren, aldus de WD-
lijsttrekker. 'Dat doet de gemeente
ook, maar de provincie en het rijk.
Maar zo'n gebruik mag je af en toe wel
eens kritisch bekijken, anders worden
het automatismen waarover niemand
zich nog iets afvraagt.
Dialoog
Op de vraag of dat nu juist geen we
zenskenmerk van democratie is ant
woord Plomp: 'Nee, want het moet een
tweezijdig gebeuren zijn. Er wordt ge
makkelijker kritiek naar boven uitge
oefend dan dat men kritiek naar bene
den wenst te aanvaarden. Democratie
houdt in dat die twee in evenwicht zijn.
Democratie is niet alleen kritiek
géven, maar ook némen. Het gaat om
de dialoog.'
Het aantrekkelijke van de WD is
volgens Plomp dat het liberalisme de
beide andere hoofdstromingen in de
Nederlandse politiek verenigt. 'Het
CDA benadrukt zijn christelijke
achtergrond en de eigen verantwoor
delijkheid van de mensen, de PvdA
maakt zich sterk voor de 'zwakkeren,*
en de VVD wil de burgers vrijheid en
verantwoordelijkheid geven tegen een
decor van een christelijk cultuurpa
troon en in het besef dat ons land al door
de eeuwen heen minderbedeelden heeft
opgenomen. VVD-ers komen evengoed
als het CDA op voor de eigen verant
woordelijkheid en evengoed als de
PvdA voor de minderbedeelden, al
wordt ons het omgekeerde altijd aan
gewreven. Minderbedeelden zijn in de
VVD zeker niet ondervertegenwoor
digd.'
De VVD biedt de kiezers continuïteit in
het bestuur. 'Het zit niet in allerlei
schone beloften, want soms betekent
het dat bepaalde wensen wél worden
uitgevoerd, maar soms ook niet. Die
keuze moet voortdurend worden ge
maakt, en niet afhankelijk van de ver
kiezingstijd,' aldus Plomp.
Het is de taak van het gemeentebe
stuur de wensen te inventariseren, het
overleg te organiseren, de mogelijkhe
den en onmogelijkheden aan de orde te
stellen en dan gezamenlijk tot een af
weging te komen over wat er haalbaar
is of niet, vindt de lijsttrekker. 'En dat
laatste moet dan wel met voortvarend
heid duidelijk worden gemaakt. Dat
vind ik bij de andere partijen niet in de
zelfde mate terug als bij de WD. Wij
staren ons niet blind op de snoepjes,
maar gaan eerst in de winkel kijken of
ze te duur zijn of niet, en welk snoepje
men precies bedoelt.
De VVD hecht sterk aan goed overleg.
'Men moet beter op de hoogte raken
van eikaars intenties voordat men kri
tiek uit. het zou goed zijn als de kiezers
zich realiseren dat de gemeentepoli
tiek uit. Het zou goed zijn als de kiezers
rijke rol speelt. Zij neemt beslissingen,
of vertraagt ze of laat ze zelfs na. Het is
een goede zaak dat iedereen die zich in
de gemeenschap bevindt zich dat reali
seert en tijd vindt om zich ermee bezig
te houden, zodat de politiek tijdig op de
hoogte is van wat er bij de mensen
leeft.'
Inleven
De politiek onderneemt actieve pogin
gen om daarachter te komen, aldus
Plomp. 'De burgers zouden zich meer
moeten inspannen om meer inzicht te
krijgen hoe het spel daar wordt ge
speeld. De mensen moeten niet alleen
voor zichzelf denken maar om zich
heen kijken. Er zijn zoveel groepen
waar men niet veel van afweet, buiten
landse werknemers bijvoorbeeld. We
moeten ons allemaal meer in elkaar in
leven. 't Zit dieper dan alleen maar
zéggen dat je 't doet; het moet ook in de
praktijk blijken. Zo kom je tot beter be
grip. Daar pleit ik ook in m'n eigen par
tij voor.
Op de vraag of er tussen 1974 en 1986
veel veranderd is in het gemeentebe
stuur antwoordt de heer Plomp'Het is
in elk geval een stuk minder eenvoudig
geworden om de deskundigheid in de
gemeenteraad te verhogen. Daar is
wel wat aan te doen. Je zou veel meer
mensen kunnen interesseren als er effi
ciënter met de tijd werd omgespron
gen. Het duurt allemaal veel te lang, al
komt dat natuurlijk ook doordat je in
dit werk veel met 'hogere overheden'
te maken hebt. Of de gemeentelijke re
organisatie daaraan veel kan bij
dragen weet ik niet. Het gaat toch al
tijd om de mensen; die moeten het
doen...'
"Het stoort me heftig dat het CDA in
Den Haag grote groepen mensen eerst
zo'n 150 a 300 gulden - want over zulke
bedragen gaat het - door de neus boort
en allerlei uitkeringstrekkers versneld
op het minimum terecht laat komen,
en dat hetzelfde CDA hier in Soest met
een royaal gebaar twéé gulden per
maand aan de mensen aanbiedt uit de
overwinst van het gasbedrijf, met het
mooie verhaal dat ze daar recht op
hebben. Ik noem dat een merkwaardig
zoethoudertje. Als je dat geld gebruikt
om bijvoorbeeld ons plan voor de pre
mie C te financiëren, wat betekent dat
de huur van die woningen 50 gulden
per maand omlaag kan, waardoor een
aantal mensen gemakkelijker in een
huurwoning kan gaan wonen, dan is
dat niet zo'n slecht alternatief, denk
ik..."
Frans Kingma (41), lijsttrekker van de
PvdA bij de komende raadsverkiezin
gen, blijkt ondanks zijn gebruikelijke
onverstoorbaarheid goed boos te kun
nen worden: "Ik weet het wel, de mar
ges zijn smal en de veranderingen
gaan langzaam, maar het ergst vind ik
nog de mooie ideologische smoesjes,
zoals privatisering, die gebruikt wor
den om bezuinigingen te rechtvaardi
gen, waarvan je merkt dat alle ellende
terechtkomt op de hoofden van men
sen die het tóch al moeilijk hebben -
ouderen, minderheden, noem ze maar
op. De politiek kan daarop wel degelijk
invloed uitoefenen, ook plaatselijk.
En daarom zijn verkiezingen zo be
langrijk."
Kingma, van huis uit elektrotechnicus
in de medische research (neurochirur
gie), in latere jaren in dienst van de
gemeente Velsen als coördinator op het
gebied van energiebesparing, kwam
zes jaar geleden tussentijds de PvdA-
fractie versterken. Bij het aantreden
van de nieuwe raad in 1982 werd hij
wethouder met de portifeuille Welzijn
en hij vertegenwoordigde in die functie
de afgelopen vier jaar ook de PvdA
in het College.
Af geknokt
Terugkijkend op die jaren zegt hij:
"Ik wil niet allerlei dingen claimen,
want tenslotte hebben we het samen
gedaan. Maar het maakt wel verschil
of je aan het College deelneemt. Je
bent direct betrokken, ook bij de kleine
beleidsbeslissingen. Over Welzijn is er
natuurlijk heel wat afgeknokt en zijn
we wel eens in bijna ruzie-achtige
situaties beland, maar als je in ogen
schouw neemt hoe WD en CDA zich
ideologisch hebben geuit - Kinder
boerderij? Weg ermee! Peuterspeel
zalen? Privatiseren! - dan kunnen we
vaststellen dat de dreigende afbraak
van het welzijnswerk niet heeft plaats
gevonden."
Kingma beschouwt de invloed van de
PvdA-deelname aan het College be
loond. Hij noemt het voorbeeld van
C-drie, een van de belangrijkste ele
menten bij de bezuinigingen. "Dat heeft
toch positieve gevolgen gehad. Ik zet
daarvoor ook een pluim op de hoed van
het bestuur en de medewerkers van
C-drie, voor hun enthousiasme en hun
inzet, want hun loyaliteit is een factor
van doorslaggevend belang geweest.
En nu lijkt het erop dat we in Soest
dingen krijgen die we nog nooit hebben
gehad." Hij noemt in dat verband niet
alleen de integratie van culturele acti
viteiten voor een breed publiek en de
horeca, maar ook de "aanzwengel-
functie" voor de cursussen.
Sinds 1982 hebben we voor een onge
looflijk bedrag moeten bezuinigen.
'Als wij In ons programma pleiten voor
de zorgzame samenleving, dan bedoe
len we in de eerste plaats dat we de
vakken in voldoende mate willen be-
chermen. Maar het betekent ook dat
f/e tegelijk in de gaten moeten hebben
.Ie het geld opbrengen dat die be-
cherming mogelijk maakt. Als de zin
om te ondernemen wegvalt komen we
fin een spiraal terecht, waar door we
nslotte allemaal afhankelijk worden
an de overheid. Natuurlijk, de over-
eid moet waar nodig regulerend op
reden, maar het besef van de eigen
-erantwoordelijkheid zit toch in de
ens. Daarom kiezen we de gulden
idden weg.'
rs. Jan Menne (49) voert de Soester
•hristen-democraten aan bij de ge
meenteraadsverkiezingen. Sinds 1976
naakt hij deel uit van de raad, toen hij
ls opvolger van Henk Smit de toenma-
'ge KVP-fractie tussentijds ver-
terkte. In 1978 nam hij het wethouder-
chap op zich van Ruimtelijke Or-
'ening en Milieu, omdat bij de College-
orming was afgesprokén dat de R.O.--
ortefeuille - tot dan in handen van bur-
emeester Korver - moest worden be-
eerd door een politiek aanspreekbare
figuur. In 1982 nam hij, op grond van
"ezelfde overwegingen, de portefeuille
inanciën over van burgemeester
cholten, aangevuld met Onderwijs.
Als Menne zou moeten kiezen vindt hij
Financiën net iets interessanter dan de
andere portefeuilles. Als bedrijfs
econoom (tot zijn wethouderschap
werkzaam bij de gemeente Utrecht,
eerst bij de afdeling Financiën, later
bij het bureau Stadsvernieuwing) lo
pen er ook duidelijk lijnen naar die
functie. 'Je hebt te maken met het hele
gemeentebeleid. Er is van rijkswege al
heel veel geregeld, maar bij het verde
len van de centen ben je als gemeente
nog wel een beetje autonoom en aan elk
beleidsonderdeel zit toch wel een finan
cieel aspect. Zeker in de krapte-si-
tuatie die we hebben gehad is het geld
de bottle-neck, en dat krijgt dan vaak
het meeste accent.'
Succes
In zijn periode als wethouder R.O.
stond Jan Menne aan de wieg van twee
belangrijke beleidsinstrumenten, alle
bei noodzakelijk geworden na het flop
pen van het Centrumplan: het werk
plan Ruimtelijke Ordening en het
(tweepoljge) winkelplan. Als schatbe
waarder' van Soest - de 'Soester Ru-
ding? - loodste hij de gemeente door de
gevarenzone van de bezuinigingen, en
met redelijk succes.
'Of dat iets met de persoon van de wet
houder Financiën te maken heeft? Dat
weet ik niet. Ik heb wel zo goed mo
gelijk geprobeerd de zaken weer op or
de te krijgen, uiteraard samen met het
College, de raad, de ambtenaren en de
burgers. Na de tekorten van '80, '81 en
'82 - nog afgezien van de sanering van
het grondbedrijf - zijn er in '83 goede
afspraken gemaakt met de raad, o.m.
over de sectorsgewijze bezuinigingen
en een ander financieel regiem.'
Was er de eerste jaren vooral sprake
van een maatschappelijk knelpunt, de
laatste jaren waren de problemen dui
delijk van financiële aard. Beide zijn
ze goed opgelost, vindt Menne. 'Het kli
maat in de raad was er ook naar. Ie
dereen was er van doordrongen dat er
iets moest gebeuren, maar ik verlang
niet terug naar die tijd. Het bracht veel
spanning met zich mee, met name bij
de ambtenaren. Er konden geen men
sen meer worden aangetrokken en
vacatures werden niet vervuld; dat
ging niet probleemloos en er zijn nóg
knelpunten, maar de ambtenaren zijn
plooibaar, ook als het eigenlijk niet
kan.'
De politieke sfeer in Soest is inmiddels
weer aan het veranderen. 'Er zijn
overschotten, de reserves zijn ge
groeid, de druk om te bezuinigen wordt
geringer, nu we 93 procent van de om
buigingen hebben gerealiseerd. De
raad heeft wel gezegd dat ook de laat
ste procenten nog binnengehaald moe
ten worden, maar daar heb ik een hard
hoofd in. Maar we doen ons best, want
de raad is de baas...' aldus de CDA-
lijsttrekker.
Er komen nu het Soest wat meer voor
de wind gaat dan ook allerlei wensen
naar voren. 'De mensen denken wel
dat er nu weer geld te krijgen is, maar
dat zal toch nog een hele afweging wor
den. Volgens afspraak kijken we nu
twee keer per jaar wat de ruimte is,
want een heel jaar wachten op een be
slissing is natuurlijk wel erg lang.
Principieel punt
De financiële ruimte is inderdaad ver
groot. Vandaar dat het CDA van de
teruggaaf van de gas-overwinst een be
langrijk punt maakt. 'Een principieel
punt zelfs,' aldus Menne, ofschoon
principieel volgens hem in dit verband
wil zeggen dat het móet omdat het kó.n.
'Drie jaar geleden kon het niet, want
toen hadden we het geld hard nodig. En
bovendien: In het Collegeprogramma
heeft de raad uitgesproken dat er ge
streefd moest worden naar zoveel mo
gelijk kostendekking, maar er staat
nergens dat de tarieven méér moeten
opbrengen dan de kosten. Bij het gas
bedrijf is het 105 procent. Dus willen
wij, te beginnen over 1985, het tarief
verlagen. De kiezers moeten maar be
slissen of ze dat met ons eens zijn, zo
dat we dat in de onderhandelingen kun
nen inbrengen.'
Menne geeft toe dat twee gulden per
maand per huishouden geen spectacu
lair bedrag is. 'Maar het is een princi
pe-kwestie.'
Afgezien van het gastarief gaat het
CDA niet met heel concrete beleids
voornemens naar de kiezer toe. 'Met de
andere partijen hebben we vaak meer
accentverschillen,' aldus Menne, 'al
tref je in ons programma natuurlijk
wel een bijzondere nadruk aan op het
feit dat de mensen elkaar moeten lief
hebben, begrip hebben over en weer,
vooral voor de zwakken, maar ook voor
de mensen die het geld moeten opbren
gen. Wij pleiten voor werkgelegenheid
door alle activiteiten zoveel mogelijk
door Soester ondernemingen te laten
doen, voor een ambachtsverzamelge
bouw. voor woningbouw - niet alleen
voor de lager inkomens, zoals de
PvdA. Wij zeggen: waar nodig moet je
huurwoningen bouwen, waar mogelijk
de particuliere bouw stimuleren. Dat is
ook een kwestie van eigen verantwoor
delijkheid.'
Radertje
Dat grote groepen burgers van Soest
zich nauwelijks interesseren voor ge
meentepolitiek verdriet Menne wel.
'Maar in de verkiezingstijd valt me wel
op dat je zelf ook maar een radertje
bent in het hele politieke gebeuren. La-
ten we reëel zijneen goeie vent als lan
delijk lijsttrekker (Lubbers) is nu een
maal veel meer bepalend voor de ver
kiezingen. Zo werkt dat. Maar wie de
moeite neemt om te kijken naar de si
tuatie in Soest, hoeft over het CDA niet
ontevreden te zijn. Op financieel ge
bied - mijn terrein - is er geen kritiek
geweest, ook niet in de raad. Krijger
(VVD) noemde het financiële beleid bij
de algemene beschouwingen uitste
kend en ook van de PvdA hebben we
geen echte kritiek gehad. Er is natuur
lijk wel eens verschil van mening over
de manier waarop, en daarom is het
goed dat we het idee van Van Garderen
hebben overgenomen om de raad eerst
te laten stoeien met de investeringslijs
ten voordat de begroting wordt behan
deld.'
De landelijke politiek speelt bij de
raadsverkiezingen een grote rol, be
aamt de CDA-lijsttrekker. 'Het ge
meenteprogramma weerspiegelt ook
het landelijk programma, daar zitten
geen tegenstrijdigheden in, al staat er
niets in over kruisraketten en euthana
sie. Een voorbeeld? Ontwikkelingssa
menwerking. Daarvan zeggen we dat we
het particulier initiatief zullen steu
nen.'
Menne antwoordt op de tegenwerping
dat zo'n zinsnede nauwelijks wijst op
een eigen actief beleid met de opmer
king: 'Zeker wel! Zo'n initiatief kan bij
voorbeeld ook uit het CDA komen. Er
gebeurt al heel wat op dat gebied in de
CDA-sfeer, door zendelingen en missio
narissen. Als daar een concreet project
uitkomt kan de gemeente overwegen
daar steun aan te geven.'
Christelijk
Het CDA beschikt over een brede ach
terban, aldus Menne, al is die niet
meer kerkelijk gebonden. Maar de be
wering dat het CDA geen specifiek
christelijk karakter meer heeft spreekt
hij tegen. 'Daar ben ik het niet mee
eens. Kijk maar in ons programma: de
liefde tot de medemens is een zeer bij
bels uitgangspunt. Rentmeesterschap
is ook een specifiek christelijk begrip?'
Maar de terugbetaling van de gas-
overwinst gebeurt toch niet op basis
van het evangelie? 'Jazeker wel,' klnkt
het antwoord. 'In de Bijbel staat: geef
de keizer wat des keizers is en het volk
wat des volks is,' citeert de CDA-aan-
voerder (maar niet correct). 'Recht
vaardigheid is het uitgangspunt, en dat
is een voluit Bijbels begrip.
Menne weerspreekt dat rechtvaardig
heid ook een universeel politiek begin
sel is. 'Het gaat om de toetsing van con
crete gevallen aan dat principe. De
overwinst van het gas, waar hoort die
thuis? Moet je alleen de zwakken, de
laagste inkomens wat teruggeven? Wij
willen iedereen hetzelfde geven, dat is
efficiënter, maar het komt de lagere
inkomens ook meer ten goede dan de
hogere, want de lagere inkomensgroe
pen dragen ten slotte minder bij aan de
overwinst dan de hogere, en dus krij
gen ze naar verhouding méér terug.
Menne wijst er overigens op dat van de
gas winst al zo'n anderhalf miljoen
naar de algemene dienst gaat. 'Daar
van wordt ook meebetaald aan onder
wijs, aan de politie, aan het welzijn.
Bescherming van de zwakken, maar
rekening houden met de mensen die
het geld daarvoor moeten verdienen -
de 'gulden middenweg,' zoals Menne
het noemt - vormen de kenmerken van
de zorgzame samenleving die het CDA
voor ogen staat. 'De sociale uitkerin
gen zijn in ons land nog altijd zo'n 20 a
25 procent hoger dan in de rijke landen
om ons heen. Zo slechts is het hier dus
niet.'
Genoegens
Op de vraag of er dan volgens het CDA
nog wel zo'n 20 procent af kan ant
woordt Menne: 'Nee. Je hoort na
tuurlijk steeds over de bijstandsmoe
ders die het zo moeilijk hebben, maar
wij kiezen de middenweg: werkge
legenheid stimuleren en de sociale uit
keringen zoveel mogelijk handhaven.
Je moet beide zijden steunen, al is het
begrijpelijk dat staatssecretaris De
Graaf (ook CDA) niet veel applaus
krijgt voor zijn plannen. De mensen
willen immers steeds meer; via de
media zien ze zoveel genoegens. Dat
geldt ook aan de andere kant: als de
vennootschapsbelasting wordt
verhoogd hoor je de ondernemers weer
piepen. Majoreren is elke mens niet
vreemd, en daar mag je wel aan tege
moet komen maar niet door het hele
bestel in elkaar te laten storten.'
De basis van de democratie is volgens
Menne dat meerderheidsbesluiten
loyaal worden uitgevoerd. 'En in Neder
land hebben we een redelijk democra
tisch bestel. Zelfs de leiders van de
PvdA wijzen burgerlijke ongehoor
zaamheid af. Dat een meerderheid kan
dwalen is juist, maar die kans is in een
democratie kleinër dan in een dicta
tuur. Het CDA zal zich altijd neerleg
gen bij wat de meerderheid wil...'
Of het voor de burgers van Soest veel
uitmaakt om VVD of CDA te kiezen,
omdat beide partijen elkaar nauwe
lijks 'bijten,' ontkent Menne. 'Is dat
nou wel zo? In het College werken we
met alle wethouders goed samen,
maar er soms hëel duidelijk onder
scheid tussen VVD en CDA, vooral als
er 'christelijke' zaken aan de orde zijn.
Kijk maar naar het verzet van de VVD
tegen de eventuele jeugdsoos in het
Smitsveen.'
Zwaarste
De Praatpaal, die daar mogelijk in
wordt ondergebracht, is een clubhuis
van de (christelijke) stichting Jeugd-
zorg. 'Dat zal wel een rol hebben ge
speeld bij de VVD. En natuurlijk de be
zwaren van de mensen aan de Veen
besstraat. Maar wat laat je dan het
zwaarste wegen? Voor ons de mo
gelijkheid openhouden om de Praataal
te verplaatsen méér dan de bezwaren
van de buurt.'
Ander voorbeeld? 'De peuterspeel
zalen. Daar zijn wij wel voor, maar het
kan ook op particuliere basis. Ook hier
is de eigen verantwoordelijkheid van de
burgers van belang. De praktijk be
wijst dat het zo ook kan. Er zijn diverse
particuliere peuterspeelzalen in Soest -
althans, ze waren er. Het rijk stelt
peuterspeelzalen ook niet verplicht als
een noodzakelijke voorziening. Maar
we zijn er niet tegen, want het staat ook
niet in ons programma.
Dat kun je niet wegpoetsen, al zou het
er met de PvdA in de regering in Den
Haag zeker anders hebben uitgezien -
dat staat voor mij als een paal boven
water. De PvdA heeft er altijd voor ge
pleit dat de gemeenten niet meer zou
den bezuinigen dan het rijk en voor
volledige compensatie van de stijging
van de bijstandskosten, die in Soest
in vier jaar tijd zijn opgelopen van 3,2
tot 4,2 miljoen. Omdat de gemeente 10
procent van de kosten zelf moet op
brengen is dat aandeel dus in dezelfde
orde meegestegen. We hebben bij de
Sociale Dienst zo'n 1600 vaste klan
ten..."
Zwembad
De PvdA verzet zich ertegen dat de ge
volgen van de bezuinigingen worden
afgewenteld op de laagste inkomens.
"Daarom komen we op voor een kwijt-
scheldingsbeleid, voor sociale woning
bouw, voor een overdekt zwembad -
want ons gaat het daarbij heus niet
alleen om de zwemvereniging, maar
ook om de ouderen en gehandicapten
die voor verwarmd zwemwater naar
buiten Soest moeten uitwijken, en om
al die Soesters voor wie een verblijf in
een bungalowpark van Sporthuis Cen
trum niet is weggelegd. Er zijn heel
wat werklozen en AOW-ers in Soest,
en duizenden gezinnen met een heel
gering inkomen. Dan is zo'n zwem
bad toch voor grote aantallen mensen
en kinderen buitengewoon plezierig?
En bovendien: 40.000 Soesters, zonder
overdekt zwembad - dat is te gek om
over te praten."
De verwijten van "stuntwerk" voor de
verkiezingen wijst hij lachend van de
hand. "De PvdA koestert de wens van
een overdekt zwembad al sinds de ja
ren zeventig. Nu het Soester Natuur
bad verkocht gaat worden is het toch
een uitstékende zaak dat er een goede
zwemaccommodatie komt zonder dat
het de gemeente geld hoeft te kosten,
en met een betaalbare toegangsprijs?
Het is geen ééndagsvlieg, geen plan
dat we tussen Kerst en Oudjaar even
hebben bedacht. In september zijn we
begonnen met oriëntaties. Ook bij de
algehele beschouwingen hebben we er
al over gesproken. Zoiets vraagt een
lange voorbereiding. En als je het plan
zelf dan in de verkiezingstijd lanceert
-nou, mag dat?"
Hetzelfde geldt voor het PvdA-plan
voor een premie C-regeling, legt hij
uit. "Toen de Bemog-woningen ge
bouwd werden hebben we al zitten puz
zelen hoe we kunnen inspelen op de
woonbehoefte van de lagere inkomens.
Veel mensen willen nu eenmaal in
Soest blijven wonen, ondanks het feit
dat Amersfoort als groeistatd is aan
gewezen. Mensen zijn nu eenmaal ge
bonden aan hun woonplaats, hun buurt,
hun familie. Daar moet je rekening
mee houden. Mensen met hogere
opleidingen en hogere inkomens ver
huizen gemakkelijker, heeft onderzoek
aangetoond."
Kiezen
Politiek is een kwestie van kiezen.
"Neem de kwestie van de overwinst
van het gasbedrijf. Als je die terug
geeft zoals het CDA wil, krijgt ieder
huishouden hetzelfde bedrag, ook de
genen die heus niet zitten te wachten
op die twee gulden. Maar van die 300.000
gulden kun je ook iets anders doen."
Volgens Kingma interesseren veel
mensen zich wel degelijk voor wat de
politiek doet, ook in de gemeente.
"Maar het gaat vaak om deelbelangen;
de interesse ontstaat pas als er voor
je deur iets gebeurt. De betrokkenheid
van de burger moet toenemen, zeker,
en het bestuur moet daarom meer open
zijn. Ambtenaren moeten ook sneller
kunnen reageren. De mensen denken
vaakde overheid doet maar, en daar
om is zoiets als 'burgergerichtheid'
heel belangrijk. Een interne nota is
niet belangrijker dan brieven van bur
gers, maar die blijven nogal eens lig
gen. Het is ook een mentaliteitskwes
tie; de mensen moeten vertrouvyen
kunnen hebben in de overheid. Ze ver
wachten minder aandacht voor proce
dures en meer voor de inhoud.
"Het solidariteitsbeginsel", antwoordt
Kingma op de vraag waarom iemand
op de PvdA moeten stemmen. "Dat
is heel wezenlijk, niet alleen tussen de
burgers onderling, maar ook tussen
overheid en burgers. De overheid heeft
zelf een taak om te signaleren waar
mensen in de knel komen. Dat moet
niet afhangen van het particulier ini
tiatief. Daar moet de overheid wel op
inspelen, maar niet zelf een afwachten
de houding aannemen."
Verkeerde opvatting
Daarom zijn er ook niet voor niets ver
kiezingen, vindt Kingma. "Je kunt niet
tegen de burgers zeggen: kom op 19
maart allemaal naar de stembus, en
op 20 maart: zoek het nou verder maar
weer zelf uit. Dat is een volstrekt
verkeerde opvatting en strijdig met al
onze ideeën over de taak van de over
heid. Dat wil heus niet zeggen dat de
overheid alles maar moet doen; waar
mensen de verantwoordelijkheid zelf
kunnen dragen moet je ze die laten, an
ders leidt het tot niks.
Hij wijst in dit verband heel nadruk
kelijk op het ouderenwerk in Soest,
waar belangrijke veranderingen plaats
vinden doordat de ouderen-organisa
ties en de vrijwilligers veel meer bij
het beleid en de uitvoering worden be
trokken. "Dat is ook belangrijk voor
het gevoel van eigenwaarde dat zij
hebben."
Een belangrijk stuk welzijnsbeleid,
dat volop in de belangstelling staat,
is het emancipatiebeleid. Kingma heeft
in de afgelopen tijd nogal kritiek te
verduren gehad, ook van de vrouwen
organisaties, op dat beleid. "Ach", zegt
hij, "het is een kwestie van benadering,
geen inhoudelijk verschil. De emanci
patienotitie is een inventarisatie van
bouwstenen die door de vrouwengroe
pen zijn aangedragen. Emancipatiebe
leid is facetbeleid, dat is een princi
piële keus. Daarna kun je per sector
plannen maken om tot een concrete
uitwerking te komen. Het is geen voor
gebakken nota geworden waar alles
prachtig in staat. Dan kun je in alles
gelijk hebben, maar het nog niet krij
gen. Kijk maar naar Zeist - daar heb
ben ze een schitterende nota, maar er
komt nog niets van de grond. Wij pre
fereren de omgekeerde aanpak, dat is
veel verstandiger."
Kingma meldt met gepaste vreugde
dat de stuurgroep emancipatie intus
sen is geïnstalleerd. Die gaat zich nu
buiten over een groot "aanpakplan"
en een prioriteitenschema. "Emanci
patie is overigens niet de verantwoor
delijkheid van één wethouder, maar
van elke sector van het bestuur."
Dat de Minderhedennota nogal lang op
zich heeft laten wachten erkent hij.
"Maar het kan beter wat langer duren
doordat je bewust al die groepen tot
hun recht wilt laten komen, dan over
hun hoofden heen een prachtig verhaal
te maken. Maar intussen hebben we
althans een aantal concrete knelpun
ten kunnen oplosseneen beroeps
kracht bij Vrouwen voor Vrouwen, een
eigen ruimte voor het Turkse comité,
om maar wat te noemen. En de com
missie Minderheden kan in de raad
van april officieel worden benoemd."
Tevredenheid
Kingma kijkt dan ook met enige te
vredenheid terug op wat hij de laatste
jaren heeft kunnen bewerkstelligen.
"Maar er zijn nog genoeg knelpunten.
Nu er weer wat meer financiële ruim
te is zal wat nodig is ook moeten ge
beuren, want het voorzieningenniveau
moet in stand blijven." In dat verband
noemt hij een buurtvoorziening in het
Smitsveen van groot belang. 'De peu
terspeelplaats, het ouderenwerk, het
jeugdwerk - de Praatpaal met name -
die hebben zo'n onderkomen dringend
nodig en het past uitstekend in de plan
nen. Het Smitsveen is de buurt met
de meeste problemen. Ook Vrouwen
voor Vrouwen wil graag in die buurt
aan de gang.
lüen andere gewenste voorziening is
een kinderdagverblijf, "voor mensen
die graag willen werken maar nergens
met hun kind naar toe kunnen. Je kunt
een kind nu eenmaal niet nu eens hier
en dan eens daar stallen. Ook de peu
terspeelzalen zouden daar in moeten
springen, vind ik. Ze mogen hun eigen
werk best eens ter discussie stellen.
Een trieste ontwikkeling constateert
hij bij de sociale werkplaats (RWA).
De fabriek loopt goed, maar door de
rijksmaatregelen mogen er steeds
minder mensen in dienst zijn, 2 a 3%
per jaar, terwijl de wachtlijst met tien
tallen toeneemt. Onder de gehandicap
ten is de werkloosheid hoger dan 30
procent. Het is zo'n knellend probleem
dat deze mensen niet aan de bak ko
men." Voordat de maatregel van kracht
werd zijn er nog snel 100 a 150 mensen
aangenomen, maar desondanks groeit
de wachtlijst met schoolverlaters en
afgekeurden.
"Tegelijk kunnen de geestelijk gehan
dicapten het in de werkplaats steeds
minder aan; de produktiesfeer is
slecht. De werkplaats wordt vermalen
tussen Sociale Zaken en Volksgezond
heid. Je loopt tegen de muren van de
ministeries aan. We proberen nu een
nieuwe voorziening op gang te helpen,
tussen een RWA en een dagverblijf in.
Daar hoor je meestal niks van, maar
voor de IZO-Soesters die op een RWA
zijn aangewezen is het van wezenlijk
belang.
Ook op het gebied van de werkgelegen
heid is Kingma sterk voor een actief
gemeentelijk beleid. "Ik weet wel dat
we maar marginale mogelijkheden
hebben, maar die moeten we dan maxi
maal gebruiken. We weten nauwelijks
wat er nog aan ATV op ons afkomt;
toch zullen we streven naar volledige
herbezetting van de arbeidsplaatsen
bij de gemeente. Er is een steeds gro
tere groep van langdurig werklozen,
maar ook jongeren die niet aan de bak
komen, buitenlanders, vrouwen die
weer aan de slag willen. Het is ontzet
tend belangrijk samen met het Arbeids
bureau naar mogelijkheden te zoeken,
bijvoorbeeld voor opleidingen, zodat
hun kansen groter worden.
Sport overdag
En als het niet lukt, dan zullen we een
goed beleid moeten voeren om de ge
volgen te verzachten. Dan kom je toch
weer in de welzijnssfeer, bijvoorbeeld
met sport-overdag. Maar of dat lukt?
Ik heb wel eens gehoord van plannen
in die richting, maar nog geen stukje
concreet beleid gezien. En van plannen
kun je niet voetballen.
Daarmee is het gesprek terug bij de
politieke strijd van de komende week
en de daarop volgende onderhandelin
gen. Kingma haalt zijn schouders wat
op over de harde eisen die het CDA bij
de collegevorming op tafel wil leggen
over de besteding van de gas-winst.
"Laten we eerst maar eens gaan stem
men. Daarna komen de onderhande
lingen, en dan zien we verder wel.
Over de oproep van burgemeester Schol
ten (om de programma's te laten voor
zien van een "prijskaartje") zegt hij:
"De fracties stellen het raadsprogram-
ma op hoofdlijnen vast. Dan is het de
taak van het College om dat uit te wer
ken tot een uitvoerbaar beleidsplan.
Het College moet dat plan operatio
naliseren. mét bijbehorende prijskaar
tjes, en de raad neemt bij de begro
tingsbehandeling de beslissingen. Als
je het verkiezingsprogramma nu al zou
doorrekenen op realiseerbaarheid zou
je het versmallen tot alleen maar een
financieel Tekenverhaal, maar zo'n
programma praat niet alleen over geld;
ook over richtingen, invalshoeken. Het
eruit lichten van de dingen die geld
kosten is een onevenwichtige benade
ring."
