Eerste grote Landjuweel-evenement: de Historische Optocht! Zaterdagmiddag a.s. vanaf 13.00 uur: WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1987 SOESTER COURANT PAGINA 15 De Oude Kerk is volmaakt op schaal nagebouwd. In de periode van vrijdag 21 augustus tot en met zondag 6 september 1987 staat Soest in het teken van het Landjuweel Soest 1987. Op en rond het terrein aan de Ferd. Huycklaan zullen vele aktiviteiten plaatsvinden. Hoewel een Landjuweel in de eerste plaats een samenkomst is van gilden die bij de Noordbrabantse Federatie van Schuttersgilden zijn aangesloten, is een groot Landjuweel als in Soest wordt gehouden méér dan een gildegebeuren alleen. Vele verenigingen in Soest, waaronder de Historische Vereniging, organiseren aktiviteiten. Het eerste grote evenement, die Historische Optocht die op zaterdag 22 augustus plaatsvindt, wordt georganiseerd door de Historische Vereniging Soest. Al in de zomer 1986 werden de eerste voorbereidingen getroffen voor deze optocht. Niet veel later waren er al Soester verenigingen en particulieren die hun deelname aan de Historische Optocht bevestigden. Inmiddels is het aantal deelnemers opgelopen tot meer dan 1000! In het navolgende aandacht voor de ju ry, de route, de medewerkers die mee doen en andere belangrijke informatie, zoals de punten waarop de jury let bij het toekennen van de prijzen. Maar de prijzen die er zijn kunnen nooit al het werk goedmaken dat door zeer velen is verricht. Het welslagen van de optocht zal voor velen de voldoening zijn. Jury De jury beoordeelt de deelnemers op: - creativiteit; - verzorging; - historische verantwoording; - algehele presentatie. Voor de jury is een aantal integere Soes ter inwoners aangezocht. Als voorzitter van de jury zal fungeren de echtgenote van burgemeester mr. P. Scholten, na melijk mevrouw E.S. Scholten-van Schelven. De overige jury-leden zijn notaris mr. H.H. Elferink, de heer C.W. Voges, tekenaar, de heer P.J. van Doorn, voorzitter van de Historische Vereniging, en de heer W. Butzelaar, historische kapper in Soest. Onder de deelnemers worden de prij zen verdeeld, waarbij een onderscheid is gemaakt naar de grootte van de groe pen. Route De route van de optocht is als volgt: - opstellen langs de Julianalaan en de Prins Bernhardlaan; - via Julianaplein naar Nieuwerhoek- plein - Burg. Grothestraat - van Weede- straat - Steenhoffstraat - Middelwijk straat - Torenstraat - Kerkstraat - Soes- terbergsestraat - Eikenlaan - Ferd. Huycklaan - Feestterrein. Elke groep heeft een nummer gekre gen. De beschrijvingen in deze speciale Soester Courant geven aan welk num mer elke groep heeft. Hier wordt laatste hand gelegd aan het dak van de Oude Kerk. toonstelling van de wagens en groepen die hebben deelgenomen aan de Histo rische Optocht 1987. Tijdens de nacht van zaterdag op zondag is er bewaking op het terrein aanwezig. Wie doen er mee? Op het moment dat dit overzicht van de deelnemers werd samengesteld waren de namen van 41 groepen bekend. Een aantal dat een goede organisatie vraagt. Maar graag geven wij enige informatie over wie er allemaal meedoen aan de Historische Optocht 1987. De niet-genummerde deelnemers Er zijn zoals gezegd 41 groepen inge schreven voor de Historische Optocht 1987. Maar aan de kop van de stoet en aan de staart vindt U belangrijke mede werkers om de tocht veilig te laten ver lopen. De gemeentepolitie Soest, werkend vanuit een nu al historisch bu reau (want ze hebben er tijden op moe ten wachten), begeleidt de optocht. 1. Schutterij Driebergen Met geweerschoten uit antieke geweren wordt het startsignaal van de Histori sche Optocht 1987 gegeven. Daarvoor komen de schutters van de schieterij Driebergen naar Soest. Natuurlijk wordt er niet gericht geschoten en gaat het om losse flodders. De vereniging is opgericht in 1900 en Koninklijk Goed gekeurd in 1913! 2. Schout en Schepenen Heden ten dage kan men Burgemeester en Wethouders aanmerken als Schout en Schepenen anno 1987. Schout en Schepenen anno 1987 ziet men van daag in het tenue anno 1600. Zij lopen aan het hoofd van de stoet omdat zij Soest vertegenwoordigen: de Zoyse Schout en Schepenen! 3. Groot Gaesbeeker Gilde Het Landjuweel Soest 1987 is opgezet rondom de viering van het 600ste ge boortejaar van Jacob van Gaesbeek, heer van Soest. Het Soester gilde dat zijn naam ontleent aan die heer van Soest is in de optocht met 40 tot 50 le den vertegenwoordigd. Daarnaast ma ken van de groep ook deel uit drie rijtui- Deze bijna levensechte koe zal ook in de Optocht te zien zijn. De deelnemende groepen die zijn ge nummerd van 1 t/m 20 wordt verzocht zich tussen 11.45 uur en 12.15 uur op te stellen. Op de Julianalaan is precies aangegeven waar zij kunnen staan tot het vertrek van de optocht, om 13.00 uur precies. Komt u dus op tijd, omdat er enkele zeer grote wagens bij zijn, waarvan het passeren tijd kan kosten. De groepen genummerd 21 t/m 43 (eventueel hoger) wordt verzocht tus sen 12.15 uur en 12.45 uur hun plaats in te nemen. Langs de Julianalaan en Prins Bernhardlaan zijn genummerde plaat sen aangegeven, waar zij zich kunnen opstellen. Om lang wachten te voorko men heeft de commissie gemeend deze tijden te kunnen aangeven. Omdat de eerste groepen al om 13.00 uur starten wordt de deelnemers dringend verzocht op tijd te zijn. Nummers 1 t/m 20: startgereed om 12.30 uur. Nummers 21 en hoger: startgereed om 13.00 uur. Groepen die met een bus aankomen wordt aangeraden via de zijwegen zo dicht mogelijk bij de opstelplaats te ko men. Aan wijzigingen van de commissie of andere dienstdoende personen die nen te worden opgevolgd. De juryleden en de commissieleden zijn herkenbaar aan een badge met oranje rand, waarop naam en funktie zijn vermeld. Tijdens het opstellen van de tocht zijn alle wegen voor de opstelling afgesloten voor het overige verkeer. Parkeren is dus alleen mogelijk in de omliggende straten. Op zondag 23 augustus is er een ten- gen met het Koningspaar en het be stuur. Het geheel wordt compleet ge maakt met enige ruiters en vormt een groots gezicht. 4. Kinderspel in Breughels tijd In de tijd van Pieter Breughel waren er kinderspelen in gebruik die wij nu ook nog kennen, maar zelden nog zien. De Bonifaciusschool brengt ze terug in Uw herinnering. Een kleine 30 kinderen en ouders doen weer aan steltlopen en bokspringen, bikkelen, tollen, touwtje springen, hoepelen en stokpaardje rij den. De kleding die men draagt is een voudig, van de gewone man, vrouw en kind uit die tijd. 5. Rancho Regional Recordar e Yiver de Paramos De eerste folkloristische dansgroep in de optocht. Een groep van meer dan 40 personen uit Paramos in Portugal, die ook zal optreden tijdens het Internatio naal Folkloristisch Dansfestival. 6. Dorpsherbergh In 't Wapen van Gaesbeek De Kerkebuurt brengt het gebeuren in een oude herberg weer tot leven. Niet zomaar een herberg, maar d'aloude Soester herberg In 't Wapen van Gaes beek! In de herberg treffen wij aan boe ren en kooplieden, napratend over de gedane zaken. De gelagkamer is nage noeg op ware grootte herbouwd. Interieur van het klooster dat in de Optocht een voorname plaats inneemt. 7. Keientrektocht 1661 In 1661 (of ervoor of erna) ging Jonk heer Everhard Meijster met zijn vrien den een weddenschap aan. Dat gebeur de wel vaker in die kringen, maar niet elke weddenschap blijft in de historie voortleven. Jonkheer Everhard wist de Amersfoorters zover te krijgen dat zij de Amersfoortse kei vanaf de Berg de stad insleepten. Daarmee won hij de weddenschap en 3000 dukaten. De Amersfoorters waren de naam 'keien trekkers' rijker. De 'Poorters van Amersfoort' houden hun voorvaderen in ere en trekken de kei door Soest. 8. Utrechtse Politie Drumfanfare Tot de oudste muziekinstrumenten moeten we de trommel rekenen. De Po litie Drumfanfare houdt dit instrument in ere. Als ordehandhavers vindt u de Fanfare natuurlijk vooraan in de op tocht. 9. De Oude Kerk Soest Onder de naam 'De Leutknollen' heeft een 15-tal Soesters inwoners ingeschre ven, die in het verleden samen al eens karnavalswagens hebben gebouwd. Nu... hebben zij de Oude Kerk van Soest op schaal nagebouwd. Zeer nauwgezet hebben zij ramen en raam- stijlen nagemaakt; het aantal stenen dat voor elke laag is gebruikt klopt precies en de toren is op hoogte. Ze hebben he dendaagse voorzieningen moeten tref fen om de spoorlijn te kunnen passeren, gezien de hoogte van de toren. 10. Estia Pieridon Mouson Een folkloristische dansgroep uit Kata- rini, Griekenland, die ook deel zal ne men aan het folkloristisch dansfestijn dat 's avonds 22 augustus zal worden gehouden. Hun kleurrijke, historische kleding is een feest om te zien. 11. Boeren naar Kerk en Werk De Boerendansgroep Soest presenteert zich in de Historische Optocht met een aantal prachtige rijtuigen. Niet alleen rijtuigen die voor personenvervoer werden gebruikt, ook 'werkwagens' worden meegevoerd. Er rijden twee zo genaamde 'Utrechtse tentwagens' mee. Daarmee ging een boerenfamilie vroe ger naar de kerk. Ook toont men een 'dog-kar' en een gebruikswagen waar mee men de attributen om het vee in de wei te melken mee kon nemen. 13. Honden zoals ze vroeger werden gebruikt De hondenvereniging Zoys toont de hond van vroeger dagen: nog steeds be staande rassen, maar ook de oorsprong van het gebruik van schippershond, boerenhond, politiehond, herdershond e.d. 14. Jacob van Gaesbeeks bezoek aan Jacoba van Beieren Het Groot Gaesbeker Gilde brengt het bezoek van Jacob van Gaesbeek aan Ja coba van Beieren omstreeks 1420 in herinnering. Jacoba van Beieren was gravin van Holland en Zeeland. De graaf van Holland bezat in Soest vijf hoeven waarover Jacob van Gaesbeek het beheer voerde. Jacob van Gaesbeek was een van de veldheren van Jacoba van Beieren. 15. Muziekkorps Odeon De dit jaar jubilerende muziekvereni ging Odeon uit Soesterberg vervult een belangrijke rol in dit deel van de ge meente Soest. De vereniging is voortge komen uit de vroegere Harmonie Sint Jozef. Waar mogelijk biedt Odeon mu zikale assistentie. Een muzikaal inter mezzo in de tocht. 16. Middeleeuwse prentenschilder De fam. Huizinga van foto Astra laat zien hoe vroeger organisatie is. Een simpel kaartje vanuit Zuid-Europa kan lang onderweg zijn. Vroeger was dat heel gewoon, want de postverzending kende nog niet de middelen die wij nu kennen. In de Romeinse tijd werden koeriers gebruikt, maar de 'gewone' man kon die niet betalen. In de Midde leeuwen wilden rondtrekkende trouba dours nog wel eens brieven meenemen. De overheid had ook belang bij een goede postverzending en ging over tot de aanstelling van 'postmeesters'. Een posttarief werd bepaald door de af stand. De overheid heeft nog altijd be lang bij de PTT. Nog altijd zijn er enige postkoetsen geheel in goede staat. De PTT laat zo'n historische postkoets, die in 1920 door de auto's werden verdron gen, meerijden. 17. St. Joris Biertappersgilde Vroeger werd er zeer veel bier gedron ken. Het biertappersgilde wil dat ge bruik in ere houden. Maar vroeger was het bierdrinken ook een vervanging van water of andere dranken. Het water was niet betrouwbaar om als drinkwater te worden gebruikt. De behandeling van bier maakte dat het veilig was. Het was echter wel een 'lichter;' bier dan wij nu vaak voorgezet krijgen. 19. Volkstanzgruppe Floris- dorf/Mladi Tamburasi Pajngrt Uit Oostenrijk komen deze twe folklo ristische dansgroepen. Uit Wenen en uit Baumgarten. In een historische op tocht kunnen de kontrasten groot zijn. 20. Postbezorging in het verle den Zeker zo kort na de vakantieperiode zal men beseffen dat postbezorging een he le organisatie is. Een simpel kaartje vanuit Zuid-Europa kan lang onder weg zijn. Vroeger was dat heel gewoon, want de postverzending kende nog niet de middelen die wij nu kennen. In de Romeinse tijd werden koeriers ge bruikt, maar de 'gewone' man kon die niet betalen. In de Middeleeuwen wil den rondtrekken troubadours nog wel eens brieven meenemen. De overheid had ook belang bij een goede postver zending en ging over tot de aanstelling van 'postmeesters'. Een posttarief werd bepaald door de afstand. De overheid heeft nog altijd belang bij de PTT. Nog altijd zijn er enige postkoetsen geheel in goede staat. De PTT laat zo'n histori sche postkoets, die in 1920 door de au to's werden verdrongen, meerijden. 21. Middeleeuwse muziekinstrumenten Je kunt in Soest wonen aan de Draailier, het Vedelaarpad, het Harperpad of het Scalmeijerpad. Allemaal vernoemd naar historische muziekinstrumenten. De Wegwijzer, de basisschool in deze buurt, brengt die oude muziekinstru menten in herinnering. Men toont ook een decor van historische gevels, dat als achtergrond dient. 22. Brigittinnenklooster aan de Eemweg In de vijftiende eeuw stond aan de Eem weg te Soest het Brigittinnenklooster. Na 1543 raakte het in onbruik en in de zeventiende eeuw is het uiteindelijk verwoest. Bouwervaring van vader op zoon maakte het mogelijk dat Ad van de Grift het klooster weer in oude glorie kon herbouwen. Zelfs de kloostertuin is weer herkenbaar. Van het vroegere klooster is aan de Eemweg alleen nog de boerderij 't Klooster te vinden. 23. Brandweer in vroeger tijden De wijze van bouwen in vroeger tijden maakte dat als er brand uitbrak deze zeer snel kon overslaan naar andere ge bouwen. Bij brand was kijken dus niet aan de orde maar moest iedereen hel pen om de brand meester te worden. Het begin van de vrijwillige brandweer, elkaar helpen. Ook nu heeft Soest nog altijd een groep mede-burgers die als brandweervereniging de vrijwillige brandweer vormen. Het materiaal van vroeger wordt in de optocht meege voerd. Het degelijke handwerk nog, een brandweerspuit op spierkracht. 24. Volksdansgroep 'Zency' Met ruim 50 deelnemers is deze groep uit het Poolse Szczecin gekomen, bij ons beter bekend als Stettin. Volks dansgroepen houden vele gebruiken in ere, vooral van het platteland. De kle ding is vaak een staaltje van huisvlijt die noodzakelijk is om deze kledinggebrui- ken in stand te houden. 25. Klooster Mariënhof in de Birckt In Amersfoort zijn onveilige tijden ge weest. De geschiedenis leert ons dat zelfs een klooster werd verplaatst vanuit Amersfoort naar Soester grondgebied. Het in 1403 gestichte convent 'St.An- drieskamp' werd bewoond door de "Broeders des Gemenen Levens". Men richtte zich op de verering van God, de Heilige Maria en St. Andreas. In 1419 vertrokken zij naar het landgoed de Birckt in Soest, dat zij "Hortus Mariae" noemden. Op 8 mei in dat jaar werd het altaar op een wagen gezet en van de St. Andrieskamp naar de nieuwe kloos terkapel gebracht. In de loop van 1420 betrokken 21 monniken het klooster en de daarbij behorende kloosterboerde rij. Ze noemden zich de "Bircktenaars". De groep De Birkt, die je niet de recht streekse afstammelingen van deze monniken mag noemen, beeldt een aantal 'monniken-werken' uit. 26. Blijf gezond, neem de fiets! Eeuwenlang hebben mensen gezocht naar mogelijkheden van individueel vervoer. Natuurlijk had men wel het paard, maar niet iedereen kon de kosten daarvan dragen, zodat naar andere mo gelijkheden werd gezocht. In de 18e eeuw werden de eerste beginselen van de fiets ontdekt. In de 19e eeuw kwa men de voorlopers van onze huidige fietsen "op de weg". De Ren- en Toer- vereniging Tempo heeft de beschikking gekregen over een aantal historische rij wielen die door een aantal leden zijn ge maakt. 27. School van vroeger De Groen van Prinstererschool neemt ons mee naar de school van vroeger. In de 17e en 18e eeuw was onderwijs nog niet zo vanzelfsprekend voor ieder kind als nu. Als men wel onderwijs kreeg was dat meer een poging tot het bijbrengen van ordelijkheid. Kennis was nog niet zo belangrijk. Lezen en schrijven waren dat wel - met de "ganzeveder". Straffen was ook belangrijk. Vandaar de term "onder de plak houden". De vroegere onderwijzers sloegen hard en snel. 28. Amstel bierslede Vroeger werd het bier niet zo makkelijk in huis gehaald als heden ten dage, hoe wel het huisbrouwen ook wel plaats vond. De herberg was de plaats waar het bier werd geschonken en gedron ken. De bevoorrading door de bier brouwer vond vaak op een primitieve wijze plaats. In Soest kunnen wij als een van de eersten een authentieke biersle de zien van de Amstel Brouwerij. 29. Patientia Vincit Omnia Wat Odeon is voor het Soesterbergse deel van de gemeente Soest, is P.V.O. voor het Soester deel. Zo'n muziek korps neemt sinds de vorige eeuw een belangrijke plaats in in de gemeen schap. Het is een samengaan van mu ziekbeoefening en ontspanning. Maar er gaat veel oefening aan vooraf. De naam is niet voor niets patientia vincit omnia: geduld overwint alles. P.V.O. bestaat uit een harmonie-orkest, een drumband, majorettes en minirettes. De meeste leden zijn jonger dan 18 jaar. 30. Hekserij Er waren vroeger delen in Soest, waar het niet pluis was. Daar woonden hek sen en ander vreemd volk. Soms waren de heksen niet direkt herkenbaar, maar door ze te wegen kon je de lichtste vrou wen er uithalen. Dat waren dan de hek sen. De groep De Bunt heeft een hek- senwaag gebouwd om alsnog de heksen in Soest te vinden. Maar ook ander vreemd volk willen de Bunters in de kraag vatten, zodat zij een gevangenis anno 1600 hebben gebouwd en een schandpaal voor Soester raddraaiers. 31. Ridder te paard met twee schildknapen Niet bevreesd voor de heksen waren de echte koene ridders uit vroeger tijden. Annemiek Boeren, in een zelfgemaakt harnas, drijft met haar twee schildkna pen de heksen voor zich uit. Het harnas is zeer draagbaar als men dat vergelijkt met de oude ijzeren harnassen: van alu minium c.v.-afvoerpijpen die zijn open geknipt, op maat geklopt en verder vorm gegeven, is het harnas beter dan vroeger. 32. Canterini Romagnoli 'Citta di Russi' Uit Russi di Romagna komt deze Ita liaanse folkloristische dansgroep. Met 33 medewerkers heeft men de reis naar Soest aanvaard om hier op te treden. 35. Sprokkelaarsters De kontrasten konden vroeger groot zijn. Enerzijds de edelen die niets tekort kwamen, maar anderzijds de gewone mensen die voor een beetje warmte in huis hout moesten sprokkelen. Lida Grift met familie en/of vriendinnen neemt dat oude werk tijdens de optocht weer ter hand. Wellicht dat de vooraf gaande edelen inderdaad zich als ede len gedragen en de sprokkelaarsters ter wille zijn. 36. 'Joza Vlahovic' Uit Zagreb, Joegoslavië, komen deze 48 dansers en muzikanten. Met hun au thentieke instrumenten zullen zij veel aandacht trekken. Dat verdienen zij ook. 37. Hulpverlening vroeger (Rode Kruis) Een verzorging zoals wij die nu kennen in tijden van oorlogen en veldslagen, was er vroeger niet. Het Rode Kruis heeft veel bijgedragen aan een beterè behandeling van gewonden. Hoe primi tief dat vroeger eigenlijk ging wordt ook tijdens de Historische Optocht 1987 ge toond. 38. Bedelaars Voor gehandicapten (bijvoorbeeld die genen die een oorlog hadden overleefd) was bedelen vaak de enige manier om verder in leven te blijven. Chris Uiter- wijk, in Soest alom bekend, heeft dat oude "handwerk" in ere gehouden. Voor goede doelen natuurlijk. Omdat je zonder kruiwagen niet ver komt, en alleen ook niet alles is, een groep bede laars met kruiwagen en Chris. 39. Handwerkende vrouwen Een simpele aankondiging voor een zeer herkenbaar werkstuk. De vereni ging Naald en Draad heeft het huisje na gebouwd dat u vindt op de hoek van de Vondellaan en de Birkstraat. Dat huisje dateert van omstreeks 1600 en deed in eerste instantie dienst als 'daggelders- woning'. Hoewel in de loop der tijd wel eens wat veranderd of verbeterd is aan het huisje, is de oorspronkelijk stijl na genoeg volledig behouden. De aankle ding van het huisje, maar ook de kle ding die de groep draagt, is geheel zelf gemaakt. Om dat goed te laten uitko men is het huisje gedeeltelijk "open ge werkt". Howel enige ondersteuning voor de bouw is gevraagd, is alles door pure amateurs gemaakt. 40. Heineken bierkoets Bij het transport van bier naar het café hebben sterke paarden altijd een be langrijke rol vervuld. De Heineken- brouwerij houdt de herinnering daar aan levendig. In Amsterdam zijn de stallen waar zes kolossale brouwer- De oude dorpsherberg 'In 't Wapen van Gaesbeek gaat hoge ogen gooien. 33. Ouderwetse bakkerij/Roggebrood bakken De bakkerij Evert van Brummelen is al sinds 1838 in de familie. Omdat vroeger zeer veel roggebroden werden ver kocht, ook grote zogenaamde 12-pon- ders, laat men het "trappen" van de rog ge zien. 34. Middeleeuwse feestmaaltijd in de kasteeltuin Goed eten wordt al heel lang als een be langrijk gebeuren gezien. Hoewel Soest zelf geen kasteel heeft gekend wil de groep De Brink laten zien hoe dat ge weest zou kunnen zijn. Het tijdstip van de start van de historische optocht, 's middags om 13.00 uur, betekent dat men het net echt kan laten zijn en on derweg dus de maaltijd nuttigt. Men heeft het vroegere menu op de wagen, veel vlees en weinig groente. Een over vloed aan wijn en bier, zodat de edelen in de beslotenheid van hun kasteeltuin ongestoord konden genieten. spaarden zijn ondergebracht. Daar staat ook een aantal wagens die regel matig belangrijke evenementen in het land bezoeken. De Heineken bierkoets werd in 1870 in Engeland gebouwd. 41. 'Wi'j hold 't bi'j 't olde' Zo zeggen ze het in Aalten. Een folklo ristische groep uit de Achterhoek, hoe wel sommigen liever "de Graafschap" zeggen. Bij elkaar 30 dansers en muzi kanten. 42. Folklorevereniging -De Wurf' Hoewel Zandvoort in deze zomer doet denken aan natte stranden, worden door "De Wurf' ook do folkloristische gebruiken in ere gehouden. Ook deze groep doet mee aan het daustoernooi met 30 leden. 43. Dansgroep 'De Hakkespits' Met 30 deelnemers vertegenwoordigt "De Hakkespits" het zuiden van ons land. Deze folkloristische dansgroep komt uit Venlo.

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1987 | | pagina 15