Mannenkoor Apolln jnhilrwt 1922- ft *651 - 1987 Jubileumconcert Apollo in de Petras en Pauluskerk v.vcr "Apollo," het enige mannenkoor in Soest PAGINA 24 WOENSDAG 21 OKTOBFR 1987 SOESTER COURANT PAGINA 25 Donderdag 5 november: Heeft de koorzang toekomst? Paul van der Woude. Thari Schröder. Wat betekent het lid te worden van het Soester Mannenkoor "Apollo"? Het koor telt zo'n 76 actieve leden. Elke donderdagavond van 20.00 tot 22.00 uur wordt gerepeteerd in een lokaal van de openbare basisschool "De Scha kel" aan de Klaarwaterweg te Soest. De contributie bedraagt per maand f 10,85. Het kostuum, compleet met over hemd en schoenen, kost u niets; u heeft het in bruikleen van de vereniging. U hoeft geen geschoold zanger te zijn; plezier hebben in zingen is voldoende. Wilt u lid worden, vult u dan onderstaande aanmelding in. U kunt, zo u wilt, ook eerst nadere informatie vragen door te bellen naar de secretaris, telefoon 19093 Soest of in Baarn 02154-14262. Ik meld mij aan als lid van het Soester Mannenkoor "Apollo." Naam en voorletters: Geboortedatum Adres Plaats Telefoon Uw aanmelding wordt gaarne ontvangen op het adres van het secretariaat: Ei kenlaan 49, 3768 ET Soest. Hoe het begon Op een zaterdagmorgen, in de maand september van het jaar 1922, zat een aantal Soester mannen bij kapper Wiersma aan de Koninginnelaan. In die tijd was het naar de kapper gaan een soort van ontspanning; men wachtte daar rustig op zijn beurt en doodde de tijd met het praten over koetjes en kalfjes, zoals dat heet. Maar uit die gesprekken kon ook wel eens een idee geboren worden. Zo ook van een zekere Dijkstra, hij kwam, samen met Wiersma - de kapper - op het idee, een mannenkoor in Soest op te richten. Een sappige Brabander- Andries de Weerd- was ook aanwezig en had er wel oren naar; hij had al wel eens aan zang "gedaan." Het plan had nogal wat bijval en daarom werd beslo ten, dat kapper Wiersma zijn klanten eens zou polsen en ze warm maken voor het plan. Zo kwamen er al snel meerde re liefhebbers, waaronder ook de ons nog zeer bekende Jan de Bruin. Toen men dacht voldoende zangmin- nenden bij elkaar te hebben werd een oprichtingsvergadering uitgeschreven. 14 September 1922 kan worden aange duid als de dag waarop 23 mannen be sloten tot oprichting van het nu nog steeds enige mannenkoor in Soest, dat de naam "Apollo" zou gaan voeren. Er werd een bestuur benoemd bestaan de uit: Wiersma - voorzitter; D. Dijk stra en P. Klein, le en 2e secretaris; de penningen gingen beheerd worden door Jan Stalenhoef van het nu niet meer bestaande café "De Gouden Ploeg"; W.J. de Groot zou de muziek beheren. Stalenhoef stelde een zaal be schikbaar en zo was Soest binnen 24 uur een mannenkoor rijker. De dirigenten Zonder dirigent is een koor geen koor. De eerste dirigent was een zekere Breekveld uit Baarn. Tot 1926 heeft hij de dirigeerstok gehanteerd; in dat jaar werd hij opgevolgd door de heer van Mourik, aanbevolen door de jongeheer Jo Starink thans nog lid van het koor. Van Mourik was een echte dirigent en bracht Apollo al op een goed niveau. Tot 1939 was hij de muzikale leider. Zijn opvolger was de heer Bartelmans, die tot 1941 aanbleef. Deze jaren waren een moeilijke periode waarin het leden tal sterk terugliep tot maar 14 man. Op 9 mei 1940 -een dag voor het uitbreken van de 2e wereldoorlog- werd zelfs een opheffingsvergadering gehouden, maar zo ver kwam het niet. Enkele niet-le- den, ongewilde toehoorders, zeiden "niks opheffen, wij worden lid"; zo werd Apollo gered. Wim ter Burg, een bekende organist, werd tot dirigent benoemd en bracht het koor zo goed en zo kwaad als het ging door de oorlogsjaren heen. Direct na de oorlog kwam uit Utrecht de kleine Al- bert van de Pijl Apollo weer uit de zor gen halen. Deze van de Pijl wist van wanten en samen met een zeer bekwa me voorzitter -de heer van Eden- kwam het koor weer op een hoog peil. Van de Pijl liet ieder nummer zoemend (neu riënd) instuderen, wat voor de leden wel niet prettig was, maar een zeer goe de methode bleek te zijn. Toen van de Pijl in 1951 ging vertrekken kwam de ene dirigent na de andere. Een zekere Kuijpers werd aangetrokken en voor de tweede maal hield men bijna geen lid meer over. Het koor werd niet opgeheven; de overgebleven leden zochten hun zangtroost bij het Baarns Mannenkoor onder leiding van Sjef van Eerden; dit koor was met zo'n leden winst best ingenomen. De Soesters staken na een half jaar de koppen weer bij elkaar; besloten werd een advertentie te plaatsen waarop de heer Burgers solliciteerde en de nieuwe dirigent werd. Zijn programmakeuze vond men nogal eenzijdig, opera had zijn voorliefde en na zijn proeftijd van een half jaar wilde men niet met hem verder gaan. Dat een kapperszaak niet alleen bij de oprichting zo'n belangrijke rol heeft gespeeld in het bestaan van Apollo, blijkt wel uit het feit, dat ook een nieuwe dirigent bij de kapper werd gevonden. Nu in de zaak van Engberink in de gereconstrueerde uitvoering van Mozart's "Die Zauberflöte" o.l.v. Ton Koopman. Ook maakte hij diverse plaatopnamen o.l.v. Lode Devos en was hij meerdere keren te horen in solis tische partijen bij radio-uitzendingen o.l.v. Kenneth Montgomery, Reinbert de Leeuw en Jean Fournet. Sinds 1983 maakt Palle Fuhr-Jörgen- sen deel uit van het Omroep Kamer koor van de N.O.S. In 1985 behoorde hij bij de prijswinnaars bij de internatio nale zangwedstrijd "Mina Bolotine" te Antwerpen. Paul van der Woude Paul van der Woude werd geboren te Utrecht en studeerde koordirectie, pia no en orgel aan het Nederlands Insti tuut voor Kerkmuziek te Utrecht en het Brabants Conservatorium te Tilburg. Paul van der Woude geeft regelmatig concerten en verleende meerdere ma len zijn medewerking aan radio-opna men. Als docent is hij verbonden aan de Gemeentelijke Muziekschool te Utrecht; tevens is hij organist van de St. Pauluskerk te Utrecht. Thari Schröder Thari Schröder is de presentatrice en zal de te zingen werken met een kort woord inleiden. Begonnen als presen tatrice bij de ziekenomroep de AROS te Soest bekwaamde zij zich in dit werk zodanig dat bij een sollicitatie naar de functie van TV omroepster zij uit vele gegadigden werd geselecteerd. Zij werkt nu al ruim driejaar bij de NCRV als free-lance, maar doet ook nog met veel plezier dit werk bij de ziekenom roep. Zij wordt vaak gevraagd om mu- ziekconcerten, concerten van koren e.d. te presenteren. Bij het Landjuweel te Soest had zij de niet geringe taak maar liefst veertien koren voor te stel len bij de gehouden korenavond in het kader van het Landjuweel. Concoursen De verhalen over het koor wanneer zij deelnamen aan een concours zijn waar lijk anekdotisch. Een koor dat zichzelf respecteerde deed mee aan concoursen, zo ook Apollo. Al direct na de oprich ting werd een aantal liederen ingestu deerd om op een van die talrijke con coursen te gaan zingen. De keus viel op Soesterberg, dicht bij huis en kon met de fiets worden bereikt. Het is niet be kend of en welke prijs men mee naar huis bracht, maar de Soester krant, toen nog onder directie van Gert van de Bo- venkamp, schreef over een enorm suc ces van de nieuw geborene. Hoogst waarschijnlijk zal op de terugweg ge stopt zijn bij "De Gouden Ploeg," het repetitielokaal, annex café. Aan vele concoursen werd deelgeno men; om alle verhalen die daaromtrent werden verteld aan het papier toe te vertrouwen, zou een boekwerk worden. Overschie, Apeldoorn, Driebergen, Graven, Renkum, Gorinchem, Leus den, Vaassen (wie wist toen, dat wij ooit eens een dirigent uit die plaats zouden krijgen - Gerard van de Schepop-), zo maar wat plaatsen waar de zangkunst werd gemeten met andere koren. Con coursen, meestal buiten gegeven, waren altijd gezellig en waren in een gemeente feestelijke gebeurtenissen en voor de koren was het buiten de gezelligheid nog leerzaam ook. Een verhaal uit die tijd willen we u niet onthouden. We schrijven 1957, concours in Maarsse- veen -op "tweede" Hemelvaartsdag. Muziekschrijvers/componisten waren genoodzaakt concoursen uit te schrij ven, ze deden dat dan uit naam van een aan de Laanstraat. De heer Frankenaar sprak daar over het dirigentenpro bleem. Heel toevallig zat daar ook Ge rard van de Schepop onder het mes; „Daér", zei toen Engebrink zit jullie nieuwe dirigent. En zo kwam het dat in 1954 hij een proeftijd kreeg van een half jaar welke hij, zo u al begrijpt, met glans doorkwam, want tot op de dag van he den is hij nog steeds de dirigent. soms gefantaseerd koor, althans dat vermoeden bestond omdat een organi serend koor in geen velden of wegen was te bespeuren. In Maarsseveen dan, in "Het Kikkertje", een plaatselijk café werd ingezongen. Ergens in een wei landje werd dan voor de jury gezongen. In een dikke laag stro tegen de modder en wateroverlast stonden ze daar en be haalden natuurlijk een verdienstelijke prijs. Tegenwoordig ligt het accent meer op het geven van concerten. Concerten Na de concoursperiode kwamen de concerten. Het eerste werd gegeven in de Mariakerk in 1974, de "Shepherds" werkten hiraan mee en de zeer bekende trompettist Harry Sevenstern. Dit was zo'n groot succes, dat nog vele concer ten zouden volgen. Bij het 55-jarig jubi leum met Caroline van Hemert en de gebroeders Brouwer. In 1978 werd me degewerkt aan een Gala-concert in Soesterberg ter gelegenheid van de opening van de Amerikaanse woonwijk "Apollo" eveneens met Caroline van Hemert, ook de Luchtmachtkapel was aanwezig. Ook aan z.g. Zangersdagen werd enke le malen meegedaan en zelfs was het in 1981 onze taak een Zangersdag te orga niseren. Een hele opgave, maar het gaf voldoening. In de Julianakerk trokken wij 700 toehoorders, met de 300 deelnemers betekende dat een volle kerk. Van de 5 deelnemende koren kregen wij de gun stigste beoordeling. Ook bij het 60-jarig jubileum een concert, met de alt Annet Andriessen, de gebroeders Brouwer en Gert Muts, voor een uitverkochte kerk. In 1984 werd een waar huzarenstuk ge pleegd met de organisatie van, in sa menwerking met "Zanglust" uit Lin- schoten, een groots mannenkoorfesti- Apollo, zoals het "ergens'in de eerste helft van de jaren twin- Ploeg" van Jan Stalenhoef, die ook de eerste penningmeester tig op de foto werd gezet in het bekende café "De Gouden van het koor was. val in het Muziekcentrum te Utrecht. Hoe krijgt je zo'n grote zaal -1700 plaatsen- vol? Een idee om LeeTowers aan te trekken leek goed en gelukkig konden wij hem contracteren. De 7 deelnemende koren beloofden hun best te doen om kaarten te verkopen. Het bleek dat ieder koor daarin geslaagd was, de zaal was geheel uitverkocht. Daar de belangstellenden uit Soest naar Utrecht moesten, wat voor velen toch bezwaarlijk zou kunnen zijn, werd de mogelijkheid geboden tegen betaling van f 6,— met de bus heen en terug naar Utrecht te gaan. Dit bleek een gouden vondst, met 6 bussen ging men naar het concert. Openluchtconcerten in Baarn achter kasteel Groeneveld waren door het prachtige weer een groot succes. Een concert samen met "Zanglust" uit Lin- schoten in het Openluchttheater in Soest trok, door de ongunstige weers voorspelling helaas maar weinig bezoe kers. Tot het vaste programma behoort het geven an minstens twee concerten per jaar, waarvan een het kerstconcert. Van tijd tot tijd wordt ook een dona teursavond gehouden. De bewoners van Molenschot worden op kerstmor gen om 07.00 uur in kerststemming ge bracht. Dan zingen de mannen van Apollo op elke verdieping twee kerst liederen. Door een dit jaar gestart con tact met een aantal mannenkoren uit de provincie Utrecht wordt gepoogd tot uitwisseling te komen. Nu wordt naar stig gestudeerd voor het jubileumcon cert op 5 november a.s. waarover u, el ders op deze pagina meer kunt lezen. Verenigingsblad Het idee voor een eigen "clubblad" kwam ca. 10 jaar geleden van Jan Eps- kamp en Joop Jansen en op 1 februari 1979 verscheen de eerste "Stemvork" zoals het blad zou gaan heten. De "Stemvork" verschijnt nu vier maal per jaar. Ter gelegenheid van het jubileum is een bijzonder fraaie uitgave versche nen, waarin het wel en wee van "Apol lo" in geuren en kleuren wordt verhaald en vol met oude foto's. In de slotalinea van zijn voorwoord schrijft de beschermheer Mr. P. Schol ten, burgemeester van Soest: "Bij "Apollo" is het een springlevend gezel schap met jeugdig élan. Ik spreek de wens uit, dat het zo nog jaren mag blij ven. "Apollo" een koor waar Soest trots op kan zijn." Ik zeg nu ja! Er is een tijd geweest dat ik er niet zeker van was. Dat was in de tijd dat mensen zó door de televisie in beslag genomen werden, dat ze meen- denjgeen tijd meer te hebben voor alle andere dingen. Verenigingen smolten weg als sneeuw voor de zon en ook de koren hadden eronder te lijden. Ge lukkig is er een kentering te bespeu ren. De mensen krijgen er langzamer hand genoeg van altijd naar dezelfde televisiemensen te kijken en te luiste ren. Daar komt bij, dat velen zelf weer wat willen doen. En daarbij krijgt een goed georganiseerd koor zeker zijn kansen om leden aan te trekken. Wist U dat het verschijnsel mannen koor nog maar zo'n kleine 200 jaar be staat? Gemengde koren, dames en he ren, hebben altijd bestaan. Ook ge mengde koren bestaande uit mannen en jongens. De jongens zongen de so praan- en de altpartij, de mannen tenor en bas. Zo is te verklaren dat componis ten als Bach en Mozart niets voor man nenkoren hebben geschreven. Na 1800 werd dat anders. Een componist als Schubert 1820) componeerde veel muziek voor mannenkoren, en hoe! Zeer mooi, denkt U maar eens aan de Duitse Mis en Nachtgesang im Wal de. Dat kwam eigenlijk zo: Schubert, die in Wenen woonde, componeerde muziek voor groepjes mannen. Laten we zeg gen gezelligheidsclubjes, clubjes voor heren, die bij elkaar kwamen om te zin gen en een stevig glas wijn te drinken. Ze werden "liedertafel" genoemd. Het moet er zeer gezellig geweest zijn, want Schubert ging er graag naar toe en hij componeerde veel voor hen. Bij "Apol lo" is het trouwens ook gezellig. Mannenkoren bestonden alleen in de katholieke kerk. Deze mannen zongen samen met de jongens. Dames-sopra nen en -alten waren niet toegestaan. In de reformatorische kerk was dat trou wens ook zo. Wist U dat Bach zijn Mat- theus Passie met jongens en mannen uitvoerde? Pas in de zestiger jaren van onze eeuw werd het anders in de katho lieke kerk. Voor het eerst werden da mes tot de koren toegelaten. Jongens koren zijn daarom bijna verdwenen. De situatie in de hervormde kerken van ons land is trouwens ook veranderd. Vroe ger deed men alleen aan gemeentezang, begeleid door een orgel. Tegenwoordig hebben deze kerken ook koren. Maar laten we nog eens kijken naar de mannenkoren in ons land. Zo rond 1890 - 1900 werden in veel plaatsen mannenkoren opgericht. Vele bestaan nog, maar er zijn er ook veel weer ver dwenen. Zo'n beroemd mannenkoor was "Apollo" uit Amsterdam. Hun di rigent was Fred Roeske, een man overal bekend in het land. Hij wist zijn koor tot grote hoogte te voeren. Fred Roeske stierf rond het jaar 1950 en mede ver dween "Apollo". Men is er niet in ge slaagd het koor weer van de grond te krijgen, niettegenstaande het feit dat grote musici als Piet van Egmond en Marinus Voorburg er dirigent waren. Misschien keek men te veel naar het verleden en te weinig naar de toekomst. Ik heb me laten vertellen dat het koor, dat toen nog maar uit 15 leden bestond, toch een enorme subsidie van de ge meente Amsterdam kreeg. Hoe dan ook, er ontstonden overal mannenkoren en ons koor is er ook een voorbeeld van. In die tijd van de op komst van mannenkoren gingen ook grote componisten muziek voor man nenkoren schrijven. Misschien hebt U wel eens gehoord van Diepenbrock en Philip Loots. Twee componisten die in ons land veel voor mannenkoren schre ven dat op een hoog peil stond. Verder ontstond het concours. Koren gingen zingen om prijzen en om punten. Natuurlijk was dat leuk en ook stimule rend, behalve als je alléén maar je richt op concoursen. Ik heb koren gekend die alleen maar concoursmuziek op hun programma hadden staan. Een ander nadeel is dat de concoursnummers vaak moeilijk waren en ook niet geschikt voor concerten. Er waren natuurlijk ook voordelen. De nummers moesten zeer goed worden ingestudeerd en er moest aan geschaafd worden tot en met. Ons koor kan er over meepraten. Meedoen aan een con cours was gezellig een dagje uit met z'n allen, en dat mag natuurlijk. Ofschoon zangconcoursen nog wel worden gehouden is dat toch wel min der frequent dan vroeger. Ik denk niet dat het nu nog haalbaar is om extra trei nen te laten lopen. Hoe dan ook, het concourswezen heeft zeker naast de na delen ook zijn voordelen gehad. In het gezin heb ik gezegd dat de televi sie afbreuk aan de interesse voor de ko ren zou doen. Dat is niet helemaal waar. Op de televisie kun je, zo nu en dan, een koor zien en beluisteren. Ik geloof dat dat een voordeel is. Een koor zien en horen zingen is altijd leerzaam, zowel voor de dirigent als voor de zanger. On willekeurig ga je vergelijkingen trekken met je eigen koor, je ziet en hoort hoe ze het beter of soms ook slechter doen, maar het is leerzaam. Houden jonge mensen van zingen? Niet allen, maar sommigen wel! De vraag, die direct opkomt is: heeft de popmu ziek er geen afbreuk aan gedaan? Mis schien wel, maar daar is niets tegen te doen, de eigentijdse muziek ligt gemak kelijk in het gehoor. Maar er zijn ook jongens die alle popdeuntjes kennen, maar toch ook graag in een koor muziek van Mozart of Bach zingen. Recent ver scheen, en verschijnt in de toekomst mogelijk nog meer, muziek van oude meesters in een populair muzikaal jasje gestoken. We kunnen er lang over filo soferen en er toch niet uitkomen, maar een regel uit een gedicht van Johann Gottfried Seume luidt vrij vertaald: "Slechte mensen hebben geen liede ren"; daaruit valt te distileren: de goede wel. GJ J. van de Schepop, dirigent. Ellen van Haaren De Nederlandse Ellen van Haaren treedt in de laatste jaren steeds meer op de voorgrond in het lyrische/jugend- lich-dramatisch sopraanvak. Kombi- neerde de vroeg gehuwde sopraan na haar opleiding aanvankelijk haar gezin met een free-lance baan bij de Neder landse Opera, wijdt zij zich nu volledig aan een solistencarrière die haar in inte ressante partijen ook op de buitenland se operapodia brengt. Ellen van Haaren was reeds in 1982 prijswinnares in een VARA-operacon- cours en voegde in 1984 de le prijs in een NCR V-radioconcours aan haar be kroningen toe. Zij bouwt gestaag aan de uitbreiding van haar repertoire - dat in 1987 vijftien opera- en operetterollen bevat - en wordt daarin bijgestaan door haar coach Christina Deutekom. Zo zong zij in 1987 de Rosalinde in Die Fledermaus, Lisa in La Sonambule en Isolier in Le comte d'Ory. Bij Forum debuteert zij in het najaar van 1987 in de rol van Amelia in Verdi's Un Ballo in Maschera. Niet alleen op de radio is Ellen van Haaren met regelmaat te horen, ook de Nederlandse televisie heeft haar warme stem en haar sympathieke uitstraling ontdekt. Door twee recente uitgebreide tv-uitzendingen heeft zij een naam we ten te verwerven bij een breed Neder lands operapubliek. De veelzijdige Ellen van Haaren werkte o.a. mee bij de vervaardiging van de sound-track van de Walt Disney film Peter Pan. Palle Fuhr-Jörgensen De bariton Pall Fuhr-Jörgensen werd in 1955 geboren in Odense, Denemarken, waar hij vioollessen kreeg en later zang lessen bij Erik Hammer. Na het voltooien van zijn lerarenoplei ding verhuisde hij in 1978 naar Neder land, waar hij zijn zangopleiding voort zette aan het Sweelinck Conservato rium in Amsterdam. Thans studeert hij bij Maria Louise Hendrickx te Antwer pen. In het Holland Festival 1982 was Palle Fuhr-Jörgensen te zien als Monostatos Ellen van Haaren. Palle Führ-Jörgensen. Ter afsluiting van de jubileumviering wordt op donderdag 5 november een concert gegeven in de Petrus en Paulus kerk. Aanvangstijd 20.00 uur; de toe gangsprijs bedraagt f 8,—. Kaarten zijn te verkrijgen aan het VW-kantoor te Soest en bij de leden van "Apollo". Aan het concert wordt mededwerking verleend door dé sopraan Ellen van Haaren en de bariton Palle Fuhr-Jör gensen. De pianist/organist Paul van der Wou de begeleidt de solisten en het koor op de piano. De te zingen werken worden ingeleid door Thari Schröder. Dirigent is Gerard J.J. van de Schepop. Het pro gramma voor het concert bestaat uit de volgende werken. "Wie nahte mir der Sctfiummer" uit "Der Freischütz" van Carl Maria von Weber. Solo van Ellen van Haaren. Eveneens zingt de sopraan uit "La Forza del destino" van Gius^p- pe Verdi: "Pace, mio Dio." De bariton Palle Fuhr-Jörgensen zingt een recitatief en aria: "Verraten, von Euch verraten" uit "Zar und Zimmer- mann" van Gustav Albert Lorzing. Verder zingt de bariton de aria: "Quant la flamme de 1'amour" uit "La jolie fille de Perth" van Georg Bizet. Apollo tijdens het recente optreden in de feesttent van het Landjuweel, toen het een belangrijke bijdrage leverde aan het welslagen van de koren-avond. Sopraan en bariton zingen de duetten: "La ci daren la mano" uit "Don Gio- vanni" van Wolfgang Amadeus Mozart en: "II pallor funesto orrendo" uit "Lu cia di Lammermoor" van Gaetano Do- nizetti. Het koor zingt de volgende werken: Priesterkoor uit de opera "Die Zauberflöte"; de cantate "Dir Seele des Welltalls" beiden van W.A. Mozart; "Jagerskoor uit "Der Freischütz" van C.M. von Weber; het Soldatenkoor uit "Faust" van CharlesGounod; de "Kan- tatenprobe" uit "Zar und Zimmer- mann" van G. A. Lortzing in een bewer king van F. Spies. Vrolijke klanken zijn te horen in een verzameling Weense walsen onder de titel "Klange aus Wien" een bewerking van Bruno Döring en een selectie uit "lm weissen Rössl" van Ralph Benatsky in een be werking van W. Parten. Sopraan, bariton en koor zingen het "la vergine degli angeli" uit "La Forza del Destino" van G. Verdi tot besluit.

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1987 | | pagina 25