m
O
uigen
WEEKEND
RECEPT
Tien jaar Hans Westerhof in Soest
het restaurant
voor een gezellig
aangekleed
AVONDJE KEGELEN
WASIEL
l^d=bj:i=l;l
TUIN-ADVIESCENTRUM
't vacwderiwocjt
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1989
SOESTER COURANT
PAGINA 9
(Over)Leven)
in
Soest
Opruiming van grote huishoudelijke apparaten
STEGAS
Onderhoudscontract
Informatie tel. 13807
Jubileumconcert P.Y.O. op 4 maart
Jagersgehakt
Bromfiets gestolen en
teruggevonden
Inbraak Van
Lijndenlaan
'Dagje Groeneveld'
AANG. BILJ.
INK. BEL
BOEKHOUDING
ADM.KANTOOR
N.J. KONIJN
Bazar-rommelmarkt
Van Arkel-instituut
Puzzel
25.000 m2 TAPIJT
op voorrraad.
Alleen bij:
voor doe-het-zelvers
Fruit uit eigen tuin
door Arie
Wandelaar
Wat is een enquête?
Het groot woordenboek der Neder
landse taal, zeg maar de Van Dale,
verklaart: "Onderzoek in opdracht en
ter informatie van de volksvertegen
woordiging."
Klopt.
Enige maanden geleden heeft de ge
meente Soest aan het bureau Lagen
dijk, afdeling Onderzoek, de opdracht
gegeven inwoners van Soest en Soes-
terberg te ondervragen over hun wo
nen, leven, werken en verpozen in hun
woonplaats. Het bureau Lagendijk,
zeker niet de minste in het wereldje
van enquêtes en opinie-onderzoeken,
stelde een uitvoerige vragenlijst sa
men en voerde vervolgens in de
maand januari '89 telefonische vraag
gesprekken met 1000 willekeurige
burgers in de leeftijdsgroep van 15
jaar en ouder. Alle bevolkingsgroepen
waren daarin vertegenwoordigd; in al
le wijken die Soest telt vonden de in
terviews plaats. Het resultaat van deze
momentopname, waarop ruim 2% van
de Soester bevolking voorkomt, kan
natuurlijk onmogelijk volledig repre
sentatief genoemd worden voor wat er
bij u en Arie leeft ten aanzien van le
ven en welzijn in ons dorp. Geen en
quête van deze omvang die zoiets waar
zou kunnen maken.
Desondanks geeft de uitkomst van dit
soort enquêtes aanwijzingen met be
trekking tot hetgeen er aan vrede en
vooral onvrede leeft bij de diverse be
volkingsgroepen in de verschillende
wijken. Dat is geen wijsheid van Arie,
maar een wetenschappelijk bewezen
feit.
Eerste en belangrijkste conclusie van
deze in Soest en Soesterberg gehou
den enquête: Als woonoord is een zeer
ruime meerderheid van de onder
vraagden (84%) over Soest tevreden.
Ook mede te danken aan het Soester
bestuur waarover 61% tevreden is.
U en Arie, de enquête toont het duide
lijk aan, maken ons grote zorgen over
de openbare veiligheid. Voor zover u
nog geen slachtoffer bent, er wordt in
Soest gestolen als de raven. Dat we
een schoon volkje willen worden blijkt
uit onze voorkeur het recept "honde-
poep a la Klaarwater" voor alle bezit
ters voor honden verplicht te stellen.
Wat de woningbouw betreft stellen we
het niet op prijs als de Stadhouders
laan, Lange Brinkweg, agrarische ge
bieden en andere open plekken wor
den volgebouwd. We stemmen in met
nieuwe terreinen voor industrie, mits
zeer mondjesmaat.
En verder?
Soest, nadat het dagelijkse werk er op
zit en in de weekends ook een oord
waa men zich in ander opzicht als een
vis in het water voelt?
Medaille met twee kanten.
Bijna iedere sportbeoefenaar (88%)
heeft in het dorp zijn eigen stekkie.
Wat de dagelijske boodschappen be
treft loopt 95% de plaatselijke mid
denstand niet voorbij. Komt het ech
ter op uitgebreid winkelen aan, dan
vindt er een massale uittocht plaats
naar Amersfoort (52%) - Hilversum
(28%) - Zeist (27%) en Utrecht
(18%).
C-Drie mag dan aan de weg timmeren,
bezoekers aan bioscoop of theater
zoeken het elders. Slechts 2% van de
Soester bevolking vindt C-drie een
plek voor een avondje uit. De roep om
andere, betere culturele voorzienin
gen liegt er dan ook niet om (76%),
waarvan zelfs 38%, de helft dus, van
mening is dat deze kwestie hoge voor
rang verdient.
Of burgemeester Scholten daar ook
toe behoort lijkt Arie sinds kort niet
onwaarschijnlijk. Hij ontmoette de
eerste burger van Soest, in gezelschap
van veel jeugdige aanhang, vrijdag jl.
tijdens een voorstelling in de Baarnse
Speeldoos. Het was Scholtens eerste
kennismaking met dit theater. "Is dit
het wat jullie ook voor Soest bedoe
len?", wilde hij van Arie weten. "Het
lijkt er op," antwoordde Arie min
zaam en naar waarheid, waarna Schol
ten en zijn gasten zich behaaglijk in het
rode pluche nestelden, omringd door
vele, voor culturele verpozing naar
Baarn uitgeweken Soestenaren.
Vanzelfsprekend is Arie's ontleding
van deze enquête incompleet. Hij
heeft er slechts een aantal hapklare,
smakende en minder smakende, brok
ken uitgenomen. De uitkomst van
"Levensomstandigheden in Soest" is
er echter een waar B. en W., Leden
van de Raad en politieke partijen
moeilijk omheen kunnen. De betrok
kenen had er een lief bedrag voor over
om aan de weet te komen wat jong en
oud, links en rechts, kerkelijken en
niet-kerkelijken op hun hart hebben.
Dat weten ze nu dan, zo ongeveer.
Interessant détail: De aan het bureau
Lagendijk verstrekte opdracht geeft
wat de uitkomst betreft ook enig in
zicht in de politieke voorkeur van de
Soester bevolking.
CDA (30%) - VVD (29%) - P.v.d.A.
(23%).
De kruimels, 18% zijn dus voor D'66 -
Progressief Soest en SGP/GPV/RPF.
Daar zullen Adriaan Pothuizen, Jan
Visser en Wiebe Meilof vooralsnog
niet blij mee zijn. Voor alle politieke
partijen in Soest geldt evenwel, dat
met deze enquête een stevig stukje
huiswerk is verricht. Huiswerk met be
trekking tot de programma's die de
politieke partijen voor de verkiezin
gen in '90, ja dan reeds, aan hun kie
zers moeten voorleggen.
Wie voor de uitkomst van deze enquê-
De Soester Siemens dealer Hans Wes
terhof ruimt een groot deel van zijn
huishoudelijke artikelen op vanwege
de vergroting van het assortiment ge
luidsapparatuur. De grote huishoude
lijke apparaten zullen alleen nog op
bestelling worden geleverd. Kleine
apparaten zoals magnetronovens en
stofzuigers blijven echter wel deel uit
maken van het assortiment.
Voor vader- en moederdag kadotips
zoals scheerapparaten, ladyshaves,
föhns krulborstels kan men ook altijd
bij Westerhof terecht. Een nieuw soort
scheerapparaat, een electrische nat-
scheerder, is dit jaar de vaderdag kado-
tip. De Active Shave wordt op dezelfde
wijze gebruikt als het scheerapparaat
met mesjes en scheerzeep. Door micro
vibratie worden de haartjes heel diep
tot op de wortel toe uitgesneden zonder
dat het nodig is hard te drukken. De
huid wordt minder geïrriteerd en de
door vibratie veroorzaakte lichte mas
sage versterkt de bovenhuid.
Op televisiegebied is er als nieuwtje de
digitale televisie waarbij het beeld stil
gezet kan worden net als bij een video
recorder. Een voordeel is dat zo'n tele
visie een veel rustiger beeld heeft, om
dat er een totaal nieuw techniek vernuft
in zit. Zo zit dat met de digitale tech
niek. Deze digitale TV's zijn ook voor
bereid op de toekomstige zendsyste-
men zoals HDTV en D2Mac.
De alom bekende bandrecorder kan nu
worden vervangen door een HiFi-vi-.
deo. Dit is een video die in plaats van
mono-stereo geluid weergeeft. De ban
den hiervoor zijn aanmerkelijk goedko
per, terwijl de geluidskwaliteit gelijk is
aan die van een CD speler. De prijs is
wel wat hoger, maar daar staat tegen
over dat het apparaat ook geschikt is als
monteerapparaat voor eigengemaakte
camera opnames. Een handigheidje
van deze "machine" is dat het een inde
xeer-systeem bevat dat binnen 4 secon
den een fragment laat zien van elke film
die op de band staat. Deze fragmenten
duren maximaal 18 seconden per film.
Daarna kan de gewenste film worden
bekeken.
Helaas is ook de moderpe apparatuur
wel eens defect. Heeft men bij een win
kel gekocht die niet over een eigen ser
vice-afdeling beschikt, dan zullen deze
reparaties enorme problemen opleve
ren, zoals lange wachttijden en het niet
op voorraad zijn van bepaalde onder
delen.
Hans Westerhof streeft ernaar om bin
nen 48 uur de apparatuur weer in orde
te brengen. Voor er begonnen wordt
aan de reparatie, wordt er eerst prijsop
gaaf gedaan, zodat wanneer de kosten
te hoog op zouden lopen men niet voor
een verrassing komt te staan. Wanneer
men besluit het apparaat niet te laten
repareren, dan zullen er wel onder-
zoekkosten in rekening worden ge
bracht.
Indien men besluit een nieuw apparaat
aan te schaffen vervallen de onderzoek-
kosten, ook wanneer er binnen een
maand nieuw wordt aangeschaft.
De kabel geeft nu 14 zenders door, ech
ter in de nabije toekomst zullen dit er
nog veel meer worden, omdat het aan
bod van zenders via de satelliet steeds
groter en beter wordt. De techniek die
nodig is voor kabeltransport wordt
verfijnder. Ook hier is steeds meer ken
nis voor nodig, zowel van de kabelex
ploitant als van de zelfstandige onder
nemer. Het ene apparaat zal geen opti
male ontvangst hebben via de kabel,
terwijl een ander dit wel heeft. Hans en
Maijo zijn niet merkgebonden en zullen
steeds alert zijn of er apparaten op de
markt worden gebracht die niet storing-
vrij zijn.
In augustus bestaat de reparatie-afde
ling 10 jaar en sinds 5 jaar is de winkel
gevestigd aan de Zuidpromenade.
Daarom vieren zij feest, wat gevierd zal
worden met de nodige acties.
Installatiebedrijf
j. cornelisse bv
Tel.(02155)13014-12577
te het politieke hoofd niet bij voorbaat
in het zand steekt, maar de signalen
oppikt en in de aanbieding verwerkt
zou er zijn voordeel, wat de gunst van
de kiezers betreft, wel eens mee kun
nen doen.
(Over)Ieven in Soest, er is veel werk
aan de winkel.
ART*7 WANDELAAR
Muziekvereniging P.V.O. maakt zich
op voor het jaarlijks terugkerende
voorjaarsconcert op 4 maart a.s. Wat
P.V.O. betreft mag het deze keer ook
een Jubileumconcert heten, want een
dergelijk concert tijdens het jubileum
jaar 1989 mag best een feestelijk tintje
hebben.
De met zorg uitgezochte muziekstuk
ken variëren van "Menuet from Bereni-
ce" (Handel) tot "The Beatles in con
cert" (Lennon/Mc Cartney) en van
"Marcna de los Gladiadores" tot een
Vroeger werd 'jagersgehakt' als maaltijd na
een jachtpartij voor de drijvers van het wild
opgediend.
Reken voor 4 personen op 400 tot 500 gram
grof gemalen runder- of varkensgehakt en
100 a 150 gram mager vers spek. Verder
heeft u nodig: 2 grote uien, 200 gram kleine
champignons, 2 dl rode wijn (bijvoorbeeld
Rioja), 1 kleine groene kool en 750 gram
kleine (of in kleine stukken gesneden) aard
appelen.
Zet de aardappelen op met ruim water met
zout. Voeg na 10 minuten de in smalle reep
jes gesneden groene kool toe. Schep, zodra
de aardappelen gaar zijn, alles in een vergiet
en laat aardappelen en kool goed uitlekken.
Snijd het spek in kleine blokjes en bak ze uit
tot ze bruin en knapperig zijn. Schep ze uit
de pan en houd ze apart. Bak in het achter
gebleven spekvet het gehakt onder voortdu
rend omscheppen tot het de oorspronkelijke
kleur heeft verloren en in kruimels uiteen is
gevallen. Voeg dan de grof gesnipperde uien
en in vieren gesneden champignons toe.
Schep enkele malen goed om en laat dan nog
enkele minuten bakken tot het gehakt een
bruine kleur heeft gekregen.
Schenk er vervolgens 2 dl kokend water (of
bouillon) en de wijn bij. Voeg wat zout/pe
per toe, leg het deksel op de pan en laat alles
nog ca. 20 minuten heel zachtjes sudderen.
Schep er tenslotte de aardappelen en groene
kool door. Dien het gerecht op als het geheel
door en door warm is. Strooi er vlak voor het
opdienen de achtergehouden spekjes over.
Tip: het gerecht krijgt een pittige smaak als u
er tegelijk met de uien ook nog 2 ragfijn
gehakte teentjes knoflook bij doet.
Bereidingstijd 30 minuten
Energie per portie:2855 kJ (680 kcal)
compilatie van Nederlandse Walsen.
Een aardige afspiegeling van het muzi
kale kunnen van P.V.O. onder de geest
driftige leiding van dirigent Piet Daal-
huisen.
P.V.O. is een amateurorkest en wil dat
ook blijven; de inzet en het enthousias
me van dirigent, blazers en slagwerkers
zijn er echter niet minder om. Zaterdag
4 maart wil P.V.O. bewijzen dat het
héél wat in zijn mars heeft.
Na de pauze is het de beurt aan de Eem-
lander Blaaskapel o.l.v. Joop Overstee
gen. In de regio behoeft deze kapel nau
welijks enige toelichting: in de zeventi
ger jaren spontaan ontstaan uit P.V.O.
(en nóg zijn alle muzikanten van de ka
pel in de eerste plaats P.V.O.-er) heeft
de Eemlander Blaaskapel al heel wat
succesvolle optredens achter de rug.
Vanaf 19.30 uur staan de deuren van
het Griftland College aan de Noorder-
weg open voor iedereen die P.V.O. een
warm hart toedraagt. En niets hoeft ie
mand te weerhouden om te komen,
want zelfs de toegang is gratis!
Om 20.00 uur zal dirigent Piet Daalhui-
sen "zijn" orkest aanzetten tot de
P.V.O.-tune, als opening van een jubi
leumconcert dat klinkt als een klok!
Een 18-jarige bewoner van de Ver
meerlaan deed bij de politie in het
weekeinde aangifte van de diefstal van
zijn brommer. Het voertuig werd de
volgende dag teruggevonden aan de
Van Goyenlaan, achter het bejaarden
centrum Molenschot.
Een onbekende dader heeft in het
weekeinde kans gezien in te breken in
het verpleeghuis De Soesterhof aan de
Van Lijndenlaan in Soestduinen. Hij
bleek een raam van het kantoor te heb
ben geforceerde en moet wel binnen
zijn geweest, maar er wordt niets ver
mist.
Steenhoffstraat 13
3764 BH Soest
Telefoon 02155 - 1 01 15
VERKOOP VAN
Datasafes
Inbouwkluizen
Kluizen
Brandkasten
Een kennismaking
met natuur en omgeving
voor het speciaal onderwijs
Het "Dagje Groeneveld" is een afwis
selend programma voor leerlingen uit
het speciaal onderwijs en bewoners van
zwakzinnigeninrichtingen, en gaat uit
van een begripsnivo van 9 jaar. Kasteel
Groeneveld, Nationaal Centrum voor
bos, natuur en landschap, maakte het in
samenwerking met de Stichting Figu-
rentheater "Het Atelier."
Op plezierige wijze maken de deelne
mers kennis met natuur en milieu. Een
wandeling, een poppentheater, een dia
serie en een bezoek aan het kasteel zijn
de onderdelen van dit programma. In
elk daarvan staat zelfwerkzaamheid
centraal.
Het "Dagje Groeneveld" is te volgen op
dinsdagen en donderdagen, gedurende
het hele schoolseizoen. Een afgeleide
versie van het programma reist rond
door Nederland.
De brochure met nadere informatie kan
men aanvragen bij: Educatieve dienst
Kasteel Groeneveld, Groeneveld 2,
3744 ML Baarn, tel. 02154-20446.
(ook T-bilj.)
Verzorging van UW
Telefoon 02155 -1 26 71
de Akkeren 18
3762 AS Soest
Op zaterdag 17 juni organiseert het
Van Arkel-instituut weer de jaarlijkse
bazar-rommelmarkt. Er is al een begin
gemaakt met het inzamelen van oude
en nieuwe bruikbare spullen, zoals klei
ne huishoudelijke artikelen, boeken en
platen, speelgoed, curiosa, enz. In ver
band met plaatsgebrek worden géén
grote artikelen - als bankstellen, koel
kasten, etc. - meer ingezameld.
Wie wil helpen kan nu al jks spullen
brengen naar het Van Arkel-instituut
aan de Hellingweg 1. Als men de spul
len echt niet zelf kan brengen worden ze
opgehaald. Opgeven bij de receptie: tel.
17444.
De opbrengst van de bazar is bestemd
voor recreatieve doeleinden ten behoe
ve van de kinderen die in het instituut
wonen, zoalsaanschaf en reparatie van
kampeermateriaal, speelgoed, enz.
Informatie: H. Phielix, toestel 31.
Mijn ego heeft een knappe opdoffer ge
kregen. Ik beheers de Nederlandse taal
redelijk goed. Dacht ik tot voor kort.
Nou, daarvan ben ik mooi genezen. Ik
hoef niet meer met trots naar mijn HBS-
diploma te kijken, noch is het nog nodig
mijn journalistieke opleiding bij het
Eindhovense Dagblad en op de univer
siteit van Nijmegen te memoreren.
Waardeloze edukatie blijkt nu. Ik weet
namelijk niks, in ieder geval véél minder
dan ikzelf voor mogelijk heb gehouden.
Hoe komt dat nou.
Een paar weken geleden moest ik me
melden in ziekenhuis Zonnegloren. Al
maanden had ik last van m'n rechter
knie en de dokter zou er eens even naar
en in kijken. "En als ik wat ongeregelds
zie, beloofde hij me, "zal ik meteen het
euvel verhelpen. Je ligt er toch.
Toen ik weer uit de narcose bijkwam
bleek ht euvel een binnen-meniscus te
zijn van zo'n zeven centimeter, die de
dokter voor me in een potje met sterk
water had gedaan. Om de familie te
overtuigen dat ik met de dood had ge
worsteld. Die wilde daar niet aan, om
dat een zuster gezegd zou hebben dat
zo'n operatie lopende-band-werk is.
Een gotspe voor de patiënt in kwestie,
die de eerste uren het gevoel heeft dat
zijn been tot aan zijn bil is geamputeerd.
Nou lig je maar daar in bed, je kunt er
niet uit en buiten de bezoekuren verveel
je je te pletter. Je lees heel wat af, maar
na verloop van tijd wil je wel eens iets
anders doen. Ik ging puzzelen. Ik liet
een lading puzzelboeken aanrukken en
begon glimlachend aan de eerste. Moest
een makkie zijn voor iemand die zijn
moedertaal altijd zo had vertroeteld als
ik. Ik ben er bijna gestoord van gewor
den.
Eerst zal ik duidelijk maken wat puzze
len eigenlijk is. Volgens het "Verkla
rend handwoordenboek der Nederland
se taal" van de heren Koenen en Ende-
pol betekent puzzelen: "moeilijke opga
ve voor tijdverdrijf als raadsels, leg
kaarten enz. Een probleem, moeilijk
heid. Tijdverdrijf dus. Dat was althans
voor mij de bedoeling. Ik heb mij nooit
eerder met puzzelen bezig gehouden,
dus wierp ik mij onbevangen in de ar
men van deze Sirene. Van deze verleid
ster, want dat is ze. Eenmaal eraan be
gonnen hou je niet zo maar weer op. En
ze haalt je het bloed onder de nagels van -
daan.
Ik weet nu dat mensen die gaan puzzelen
zekere masochistische gevoelens moe
ten hebben. Ik ken dat, want ik heb me
gewenteld in een mate van zelfkwelling
bij het oplossen van de meest ongeloof
lijke woorden. Of beter nog, bij het niet-
oplossen van die woorden. De kreten en
het gekreun bij het vastlopen in de puz
zel, de machteloze woede bij het konsta
teren op een volledig verkeerd spoor te
zijn beland, waren soms zo sterk, dat lie
ve zorgzame zustertjes mijn kamer in-
snelden om te zien of soms gangreen, het
Lange Brinkweg 38 - Soest
Telefoon 02155 - 19600
verschrikkelijke koudvuur, mijn wond
had aangetast. En ik bleef maar door
puzzelen. Een masochist dus.
Daarentegen kunnen de lieden die de
kruiswoordraadsels bedenken tot sadis
ten van het zuiverste water worden gere
kend. Met satanisch genoegen slepen zij
allerlei woorden en begrippen aan uit
langvervlogen tijden en zoeken zij in
duistere, allang afgesloten spelonken
van de taal naar equivalenten en symo-
niemen die hun klanten tot radeloze
wanhoop zullen brengen.
Want wie bedénkt nou bijvoorbeeld dat
er een ander woord hoort te bestaan
voor "strandmeer" En dat dat dan
"etaag" moet zijn? Nooit van gehoord
mijnheer! En een vaartuig is een "he
kwie Ier". En weet u misschien een ander
woord voor grove tarwe? Dat is "spelt".
Gaat er een lichtje branden? Nou, bij
mij voor geen cent, want dat woord lag
niet in mijn geheugen opgeslagen. Ik
ben ook niet gek natuurlijk, dus heb ik
eens een paar woorden opgezocht bij
voengenoemde heren Koenen en Ende
pols. "Etang" stond er niet in, maar die
andere twee engerds wel. Een "hekwie-
Ier" is volgens K. en E. "een
(stoom)vaartuig voor ondiep water,
door één of twee achter het vaartuig uit
stekende schepraderen voortbewogen.
Nou vraag ik je. Zelfs voor mijn groot
vader was dat ding allang uit de tijd!
Maar we zijn er nog niet, we gaan samen
tot de bodem van deze martelkamer.
Geeft u m ij maar eens het synoniem van
"een volbloed Hollander." Dat moet
"Jan Stavast" zijn, denkt u, of "Water
geus" of misschien wel "Van Basten."
Nee, vrienden. Wat heeft de puzzel-be
denker voor u in petto? Het woord "to
tok Dat kan toch niet waar zijn Totok
voor "een volbloed Hollander" is vol
gens het woordenboek nog goed ook!
Dan heb je nog de volgende idioterieën
als "een soort zwaard" dat gehonoreerd
moet worden met "kortelas"; "eenmaal"
blijkt prima overeen te komen met
"ereis"; een "puistje" kan men ook een
"puknoemen, hoewel ik in mijn dom
migheid altijd heb gedacht dat het dan
"pukkel" moet zijn; "stremsel" is het
zelfde als "leb" en een "predikant"
spreekt men voortaan liever aan met
"homileet.
Dan hoort de boer te weten dat zijn
"bouwland" eigenlijk "eek" is, kan een
"takje" in je oog net zo goed een "ent" ge
weest zijn, weet men als men een "kruis-
net" gebruikt, het hanteren vaneen "to
tebel" hetzelfde is en hoort elke muzi
kant te weten dat een "sterm vork net zo
goed omschreven kan worden als "dia
pason". Schud maar in m'n pet, mijne
heren.
Er zat ook nog een Belgische puzzel tus
sen, maar die heb ik na een kwartiertje
weggelegd. Die Belgen schieten weer
door naar de andere kant, taai-puristen
als zij zijn. Een "valhelm is een "buts-
muts", de kamer "schoonmaken" is
"kuisen,een "bagagedrager" is een
"pakkedrager, "een "ballpoint"noemen
onze zuiderburen een "stilo" en als ze er
gens "zin" in hebben, hoort dat om
schreven te worden met "goesting.
Van de ene dag op de andere ben ik op
gehouden met puzzelen. Ik werd gek
van die vrijwillige kwelling. Er is een
mopje over een sadist en een masochist.
De sadist vraagt aan de ander: "Zal ik je
slaan?" "Ja", zegt de masochist. "Nee",
zegt de sadist..
Daaraan dacht ik toen ik besloot ermee
te nokken. "Zal ik je helpen vroeg de
puzzelmaker. "Ja", steunde de puzze
laar. "Nee,grijnsde de puzzelmaker...
Peter Koelewijn
Erik van Dorresteyn ff
medewerker 't Vaarderhoogt
Zelf fruit kweken js een erg leuke bezigheid, waarmee
dan ook steeds meer tuinbezitters een begin maken. Dat
het erg leuk is om uit de eigen achtertuin fruit te oogsten
spreekt voor zich, maar dat we zelf in de hand hebben of
de vruchten al of niet bespoten zijn is zeker zo belangrijk.
Een ander voordeel van eigen kweek is de mogelijkheid
die we hebben om fruitsoorten en rassen aan te planten
die we normaal in de groentewinkel niet tegen zullen ko
men. Vooral ouderwetse rassen, die voor de produktie-
telers van fruit niet economisch te kweken zijn, worden
als plantmateriaal op de tuincentra wel aangeboden.
Ook vruchten als de japanse wijnbes, de Kweepeer en de
Moerbei zullen we zelf moeten telen om achter hun
smaak te komen. Verder hebben fruitgewassen meestal
ook een hoge sierwaarde. Mooi uitgebogen en gesnoei
de boompjes zijn, zeker als ze in bloei staan, een lust voor
het oog.
Groeivormen
Er zijn nogal wat verschijningsvormen te onderscheiden
bij fruitgewassen. Om te kunnen bepalen welke groei
wijze voor onze tuinsituatie de meeste geschikte is, moe
ten we ons enigszins voor kunnen stellen hoe de uitgroei
ervan zal zijn. Fruitbomen zijn op het tuincentrum
meestal in 4 vormen verkrijgbaar. Dit zijn de spil- of
struikvorm, de halfstam, de hoogstam en de leivorm. De
spil- of struikvorm is geschikt voor kleine tuinen. De
omvang van de boom blijft gering met 2-3 m hoogte en
een 1.5-2 m doorsnee. Het onderhoud van struikvor-
men is eenvoudig uit te voeren en de vruchtzetting is
doorgaans goed en komt snel op gang. Bij een halfstam
begint de vertakking pas op 120-150 cm hoogte. Deze
groeivorm wordt 3-4 m hoog en 2-2.5 m breed. De
vruchtbaarheid treedt later in dan bij de struikvorm
maar volgroeide bomen leveren wel veel vruchten. Bo
vendien laten halfstammen onderbeplanting toe van
aardbeien, aalbessen, frambozen of siergewassen.
Hoogstammen hebben een stamhoogte van 180-210
cm, worden op den duur 6-7 m hoog bij een doorsnede
van 4-5 m. Ze worden veelal geplant om oudere boom
gaarden in te vullen. Ook hier geldt de latere maar over
vloedige vruchtbaarheid en de mogelijkheid van onder
beplanting. Leivormen tenslotte zijn uitgebogen struik-
vormen die geschikt zijn voor de aanplant langs muren
en hekwerken. Uiterst decoratief is deze kweekvorm die
vooral in heel kleine tuinen fruitaanplant toch mogelijk
maakt.
Standplaats en grond
De meeste fruitgewassen groeien het best in een goed
doorlatende humeuze bodem op een warme stand
plaats. Natte of vochtige gronden geven slechte resulta
ten.
We kunnen natte, slempige grond verbeteren door sto
rende lagen te doorbreken of een drainagesysteem aan
te leggen. Te droge grond maken we vochthoudender
door tuinturf of goede teelaarde door te werken in het
plantgat. Siertuincompost of gedroogde koemest ko
men grotendeels tegemoet aan de voedselbehoefte van
de planten. Tijdens de groeiperiode kunnen we extra
voeding toedienen in de vorm van korrelmest al of niet
in biologische vorm. Voor een gezonde groei van de
meeste vruchtgewassen en een goede afrijping van de
vruchten is een zonnige standplaats vereist. Rode- en
kruisbessen voldoen ook goed in de halfschaduw.
Vruchtbomen kunnen prima in het gras gedijen mits we
een cirkel van 60-80 cm diameter rond de boom grasvrij
houden.
Planten
Het planten van fruitgewassen kan tegenwoordig het ge
hele jaar plaatsvinden omdat de planten 's zomers in pot
worden verkocht. Het fruitsortiment dat uit de "volle
grond" verkocht wordt van oktober tot in april is welis
waar veel groter. Voor het planten van een vruchtboom
graven we een plantgat van 60 cm doorsnee en 40 cm
diepte waarin we, afhankelijk van de kwaliteit van de
grond, bovengenoemde bodemverbeteraars in aange
paste hoeveelheid doorwerken. De wortels van de boom
worden goed uitgespreid in het plantgat en zo nodig
vooraf in water gedompeld. We letten er goed op dat de
entplaats minstens 10 cm boven de grond uitsteekt, ter
voorkoming van "wildgroei". Bij half- en hoogstambo-
men zal het plaatsen van een boompaal veelal nodig zijn.
We plaatsen de paal aaij de zijde waar de wind overheer
send vandaan komt. Dit hoeft i.v.m. draaiwinden tussen
huizen niet altijd vanzelfsprekend de zuid-west kan te
zijn.
Bestuiving
Veel fruitbomen zijn voor een goede bestuiving afhan
kelijk van vreemd stuifmeel. Dit wil zeggen, dat er ande
re gelijktijdig bloeiende rassen in de nabijheid moeten
staan, die qua stuifmeel goed corresponderen. Vooral
bij appels, peren, pruimen en kersen speelt dit een grote
rol. Een appel als een "Golden Delicious" bijv. zal al
leenstaand géén of weinig vruchten dragen. Planten we
een Cox Orange Pippin in de nabijheid, een ras dat soli
tair dezelfde bestuivingsproblemen kent, dan ontstaat er
bij beide appelrassen een goede vruchtzetting. Een uit
gebreide bestuivingslijst van alle fruitsoorten en rassen is
op de tuincentra verkrijgbaar.
