JNE
y
DeSoester
Duinen
Voor 50 jaar... 'De Mobilisatie'
ker
Soester J. Elderman haalt herinneringen op
Soest 50 jaar geleden
1 september 1939
ekrant
X-
PAGINA4 WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1989
SOESTER COURANT
PAGINA 5
5METCS
C0I* m/v
iN DOORN
ZN
Stel bij ons uw
lievelingsmenu
samen!
RESTAURANT
t.u\
rraagt uw
aandacht voor
Drank- en Horeca-
verordening
Openbare
commissievergaderingen
Bouwzaken
Bestemmingsplan
Dalweg
Commissie voor de
Beroepschriften
Cursussen en activiteiten S. W.O.S.
'Ouder worden - jong blijven'
door training van lichaam en geest
'Juliana' start weer
met repetities
V erkiezingsavond
GPV in Bunschoten
TT
Soest en de mobilisatie
5000 Militairen in onze gemeente
De Luchtbescherming
«edt u naast
s prima secun-
orwaarden.
sollicitatie kunt
5 september)
directie van de
st, Postbus 84,
tie over deze
erkrijgen bij de
ifstede, Hoofd
rganisatie
kzaken
ike bank
slaan 28
it van
flexibel
ïoonmaker met
een cosmetica
760 AB te
ui
sest komplete
ving. Wij bieden
zeer uitgebreid
vlees/vleeswaren,
en, maar ook
en zelfs
2 supermarkt
(full-time en part-
ïn wij graag in
intact direct
len voor di-
ig in een grote
sollicitatie zich
anstraat 491.
In ons sfeervolle specialitei
ten restaurant willen wij u
de gelegenheid bieden te
genieten van een door u
zelf samengesteld menu.
Hierbij heeft u de keuze uit
vele kombinatiemogelijkhe-
den vanaf f 35,per
couvert.
Uiteraard adviseren wij u
graag.
tot ziens,
Fred en Mieke Klinkhamer
SOESTERBERGSESTRAAT188
SOESTDUINEN TEL. 02155-12739
gemeente
Burgemeester en Wethouders van
Soest delen mede dat met ingang van 30
augustus 1989 gedurende drie maan-
fden het raadsbesluit van 19 januari
1989 tot vaststelling van de Drank- en
Horeca-verordening 1989 voor een ie-
K der ter inzage ligt bij de afdeling Milieu-
J" beheer van de sector Milieu en Stadsbe-
5 heer, Lange Brinkweg 77, op werkda-
gen van 8.30 tot 12.00 uur en bij het In-
formatiecentrum, Steenhoffstraat 9A,
op werkdagen van 09.00 tot 17.00 uur.
Maandag 4 september, 19.30 uur:
Algemene Bestuurszaken
Agenda: o.a. maatregelen t.a.v. pit-
i bulls; evaluatie rapportage door verte
genwoordigers in besturen gemeen
schappelijke regelingen en externe in
stellingen; verslag stand van zaken uit-
voering nota informatie- en automati-
I seringsbeleid.
Maandag 4 september, 19.00 uur:
1 Onderwijs
Agenda: o.a. rapportage door verte-
I genwoordigers in het overlegorgaan
OBD Eemland; evaluatie rapportering
vertegenwoordigers in externe instel
lingen; voorstel vaststellen programma
I voor basiseducatie voor 1990.
Dinsdag 5 september, 19.30 uur:
Ruimtelijke Ordening
Agenda: o.a. voorstel vaststellen be-
I stemmingsplan Dalweg; reconstructie
gedeelte Dalweg nabij aan sluiting bij
gemeentehuis/politiebureau etc.; ver-
j keersplan Soestduinen; rapportage van
j vertegenwoordigers in gemeenschap-
pelijke regelingen en externe instellin
gen evaluatie; uitwerking verkeers-
veiligheidsbeleid.
Donderdag 7 september, 20.30 uur:
Financiën
Agenda: o.a. rapportage van vertegen
woordigers in gemeenschappelijke re
gelingen en externe instellingen eva
luatie.
Donderdag 7 september, 19.30 uur:
Welzijn/volksgezondheid
Agenda: o.a. regeling opvang asielzoe
kers; rapportage van vertegenwoordi
gers in gemeenschappelijke regelingen
en externe instellingen -I- evaluatie.
Woensdag 13 september, 19.30 uur:
Bedrijven, Personeelszaken
en Voorlichting
Agenda: o.a. rapportage van vertegen
woordigers in gemeenschappelijke re
gelingen en externe instellingen -I- eva
luatie; verordening rechtspositionele
erkenning alternatieve samenlevings
vormen; terugdringing gebruik tro
pisch hardhout.
Woensdag 13 september, 19.30 uur:
Milieubeheer
Agenda: o.a. gedachtenwisseling over
toekomstig functioneren commissie;
concept-notitie project Integratie Mi
lieubeleid; ontwerp-bestemmingsplan
Klein Engendaal en Nieuwe Gracht II.
De vergaderingen worden gehouden in
de dependance van het gemeentehuis,
Steenhoffstraat, met uitzondering van
de commissie Ruimtelijke Ordening;
deze vindt plaats in het kantoorgebouw
Lange Brinkweg 77.
De Burgemeester maakt bekend dat
Burgemeester en Wethouders voorne
mens zijn op daartoe strekkende ver
zoeken met toepassing van de daarbij
genoemde voorschriften, vergunning te
De heer J. Elderman van de Gallen-
kamp Pelsweg was een van de vele
jonge Nederlanders die eind augus
tus 1939, in verband met de sterk
toegenomen oorlogsdreiging, weer
"onder de wapenen werden geroe
pen". Zo kwam hij - een geboren
Amsterdammer - ook in Soest te
recht, waar hij de gebeurtenissen
van die dagen aan den lijve onder
vond. Omdat het deze week precies
een halve eeuw geleden is bood hij
de redaktie van de Soester Courant
het onderstaande verhaal aan:
Het staat mij nog vrij helder voor de
geest, de mobilisatie van 1939. Op 29
augustus van dat jaar werd ik opgeroe
pen om 's lands wapenrok aan te trek
ken en mij - met in mijn oorlogszak
boekje het "vrij vervoertje" van de Ne
derlandse Spoorwegen - te begeven
naar Bussum, om mij aldaar te melden
bij mijn mobilisatie-onderdeel in een
school ergens langs een spoorbaan.
Op het Centraal Station in Amsterdam
- want daar begon mijn reis - was het een
grote drukte van militairen die uitwaai
erden naar hun mobilisatie-bestem
ming of plaats van opkomst ergens in
ons land. Ik weet nog wel: de stoom
trein naar Bussum deed er meer dan een
uur over, met zijn houten wagens en el
ke coupé voorzien van twee deuren.
In Bussum aangekomen zocht ik met
nog wat "maten" die school op. Na mij
te hebben gemeld werd ik, sergeant te
lefonist-telegrafist zijnde, ingedeeld bij
de verbindingsafdeling van de staf van
het bataljon. Bovendien werd ik die
middag als kwartiermaker met collega
sergeant Joop Vos naar Soest gezon
den, om daar voor het bataljon kwartier
(onderdak) te verzorgen.
In de auto van een luitenant - de auto
was een Ford Lincoln en de luitenant
was herkenbaar aan zijn burgerkloffie
met op zijn revers tweemaal twee ster
ren en een leren bokketuigie om (hij
was namelijk uit zijn model-uniform
gegroeid) - gingen we op weg, richting
verlenen voor:
het tijdelijk plaatsen van een caravan,
Wieksloterweg WZ 17
(artikel 17 van de Wet op de Ruimtelij
ke Ordening);
het plaatsen van een tuinhuisje, Ha-
zepad 2 (artikel 11 van de voorschriften
bestemmingsplan 3e herziening be
stemmingsplan O verhees);
vrijstelling voorschriften uitbrei
dingsplan Rijksweg t.b.v. het gebruik
van het gehele pand op het perceel
Steenhoffstraat 7 als kantoor (artikel 19
van de Wet op de Ruimtelijke Orde-
ning);
het uitbreiden van een woonhuis,
Mercury 201 (artikel 8 voorschriftên
bestemmingsplan Mercury);
het bouwen van een garage, Nachte-
gaalweg 6 (artikel 19 van de Wet op de
Ruimtelijke Ordening).
Alvorens een definitieve beslissing zal
worden genomen, is een ieder bevoegd
binnen een termijn van twee weken, te
rekenen vanaf donderdag 31 augustus
1989 eventuele bezwaren schriftelijk bij
Burgemeester en Wethouders in te die
nen.
De op deze verzoeken betrekking heb
bende stukken liggen gedurende die
zelfde termijn, dagelijks 8.30 - 12.00
uur, in het kantoor van Milieu en Stads
beheer, afdeling bouwzaken, (kamer
0-21), Lange Brinkweg 77, ter inzage.
Op 5 september a.s. wordt in de com
missie Ruimtelijke Ordening het con
cept raadsvoorstel tot vaststellen van
het bestemmingsplan Dalweg bespro
ken.
Degenen die een bezwaarschrift tegen
dit bestemmingsplan hebben ingediend
kunnen reageren op het standpunt van
het College, dat voorstelt deze bezwa
ren ongegrond te verklaren.
Het raadsvoorstel en het daarbijbeho
rende besluit, waarin de ingediende be
zwaren worden vermeld, liggen ter in
zage in het gemeentelijk INFOrmatie-
centrum.
De vergadering van de commissie
Ruimtelijke Ordening wordt gehouden
in het gebouw Lange Brinkweg 77, aan
vang 19.30 uur.
De voorzitter van de Commissie voor
de Beroepschriften maakt, ter uitvoe
ring van artikel 9 van de Verordening
op de Commissie voor de Beroepschrif
ten, bekend dat op vrijdag 8 september
1989 om 15.30 uur in de commissieka
mer van het gemeentehuis, Steenhoff
straat 2, een openbare vergadering van
de Commissie zal worden gehouden,
waarin de volgende zaken aan de orde
komen:
1beroepschrift van de Staat (Defensie)
tegen de weigering van een bouwver
gunning voor het oprichten van een
romneyloods op de Vliegbasis Soester-
berg;
2. beroepschrift van mevrouw E. Ver
woerd-van Wessel tegen de weigering
van bouwvergunningen voor de bouw
van 2 vrijstaande woningen op het per
ceel Noorderweg 12;
3. beroepschrift van drs. T.H.N. van
den Brink tegen de weigering van een
bouwvergunning voor het verbouwen
en vergroten van een garage op het per
ceel Vredehofstraat 21.
Informaties: Info-centrum.
STEENHOFFSTRAAT 9a,
Telefoon 02155-22555.
Open maandag t m. vri[dag.
Informatietelefoon met actualiteiten
tel. 93665 (24 uurs-service).
Soest, om ons te melden bij de politie
aan de achterkant van het raadhuis.
Nimmer was ik in Soest geweest. De
eerste Soester met wie ik kennis maakte
was agent van politie Van Wijngaarden,
die door de onvergetelijke korpschef
inspecteur Schreuder was opgedragen
ons te vergezellen bij onze "tocht" door
Soest...
Rustig dorp
Toentertijd was Soest een heel rustig
dorp met naar schatting zo'n 8000 zie
len. Het bataljonsbureau werd onder
gebracht in het lege pand aan de Kerk
straat 90, rechts van waar nu garage
AutoRooij gevestigd is. Dat bataljons
bureau was het eerste dat moest worden
ingericht, want vandaaruit moesten we
verder "opereren". In tijd van een dik
uur was alles voor elkaar: drie bureaus
met stoelen, een stuk of wat tafels met
wat kasten voorde nodige administratie
werden aangesleept en ter plekke opge
steld. Een telefoon was er niet, dat was
in die tijd nog een unicum.
De voorkamer was voor de bataljons
commandant, de majoor Ronhaar, en
zijn adjudant, de luitenant Bongaerts
(toenmalig inspecteur van politie te
Heerlen). De achterkamer voor de ser
geant-majoor administrateur, afgekort
de S. MImet nog twee onderofficieren
toegevoegd en de sergeant fourier. De
bovenverdieping werd ingericht als zo
genaamde rustkamer, een ruimte die
gebruikt werd om uitrusting, unifor
men, wapenmateriaal en dergelijke op
te bergen.
Vérder moesten we, want over twee da
gen moest het bataljon in Soest-zuid
onderdak zijn. Een compagnie in huize
"Trein 8.28" aan de Birkstraat, een
compagnie in twee leegstaande panden
aan de Oude Utrechtseweg, een com
pagnie in twee leegstaande panden aan
de Plasweg, een compganie in huize
"Trein 8.28" aan de Verlengde Kolo-
nieweg, even over de onbewaakte over
weg, terwijl het personeel van de "staf'
- waaronder de verbindingsafdeling -
terechtkwam in dc jeugdherberg "De
Heidebloem" aan de Bosstraat. Het ka
der, d.w.z. officieren en onderofficie
ren, werd ondergebracht bij particulie
ren in Soest-zuid.
Langs het touw
Rest mij nog te vermelden dat de
"wacht", wachtcommandant en ge-
straftenlokaliteit, onderdak vond in een
leegstaand pand aan de Birkstraat, te
genover het huidige BDC-terrein. Ge
lijkvloers bevond zich het "wachtka-
der" met roulerend personeel voor hel
doen van piketdiensten (toezichthou
dende diensten onder de militairen van
het bataljon) en op de eerste verdieping
de kamers voor de komende gestraften.
Die kijn er in de maanden daarna echt
wel geweest. (Altijd keurig netjes, naar
ik later heb vernomen, aan de achter
kant het raam uit, langs een dik touw
naar beneden en dan hup, dc dichtstbij
zijnde kroegen in om te biljarten en een
biertje te pakken, en vóór het avond
appèl niet geheel brandschoon meer
moeizaam langs het touw naar boven,
en zo werden ze verder binnengehe-
sen.)
Ter zake. Alles moet in de "hurry" ge
schieden. In allerijl werden strozakken
aangevoerd, met balen stro en per stro
zak twee dekens - van die grijze paarde-
dekens. Ook de etenswagens, uitgerust
met kookpotten die met hout of cokes
moesten worden gestookt, werden aan
gevoerd en opgesteld bij de compag
nieën. Enfin, de hele voedselvoorzie
ning moest met spoed in gereedheid
worden gebracht.
Kort en goed: eerste het bataljon onder
dak, de logistieke diensten moesten een
begin maken met hun werk, en dat was
geen sinecure want er was weinig voor
bereid. Maar binnen een dag of vier was
alles geregeld. Zelf had ik met collega
Vos kwartier gekregen in dat mooie
houten huis tegenover La Grande
Bouffe aan de Soesterbergsestraat,
hoek Heideweg.
Na een kleine week hoorden we dat de
mobilisatiebestemming Soest-zuid
bleef. De opdracht van het bataljon
was, zo nodig, een sector te verdedigen
langs de Eern, tussen de Kleine en de
Grote Melm, links en rechts aange
leund door andere leger-onderdelen. In
die sector moesten de compagnieën in
allerijl loopgraven en geschutsopstel-
lingen graven en aanleggen.
Commandobunker
Aan het Kerkpad zuidzijde, achter het
toenmalige kasteeltje waar de weverij
van De Kneudt gevestigd was, moest dc
bataljons-commandobunker komen:
een ondergrondse bunker, bestaande
uit zware bielzen en daaroverheen
grond. Het was een heel bouwwerk:
vier of vijf kamers met een telefooncen
trale, een mobiel apparaat met zo'n
twaalf uitgaande lijnen.
Mijn afdeling, de jongens van de ver
binding, verzorgde de aanleg van bo
vengrondse telefoonlijnen tussen com-
mandobunker en het zogenaamde
-voorterrein. Walkio-taljues bestonden
toen nog niet en radioverbindingen wa
ren ook nog niet aan de orde. Het
J. Elderman.
De werkgroep Cursussen en Activitei
ten van de Stichting Welzijn Ouderen
heeft opnieuw een cursusboekje sa
mengesteld voor het seizoen 1989 -
1990. De cursussen en activiteiten,
vermeld in dit programmaboekje, zijn
uitsluitend bestemd voor personen
van 55 jaar en ouder.
Een greep uit de inhoud van dit pro
gramma:
Meer bewegen voor ouderen
(MBVO), is een verzamelnaam voor
bewegingsactiviteiten (gymnastiek, yo
ga, zwemmen, volksdansen en stijldan
sen) voor mensen vaan 55 jaar en ou
der. Zoals bekend is het in beweging
blijven voor de ouder wordende mens
een noodzakelijkheid. De cursussen
zijn aangepast aan de wensen en mege-
lijkheden en worden gegeven door spe
ciaal daarvoor opgeleide docenten. Zo
zijn er bijvoorbeeld andere gymnastiek-
cursussen voor jongere senioren dan
voor oudere senioren.
De sociaal culturele cursussen (En
gels, Frans, bridge, tekenen en schilde
ren, zingen) richten zich niet zo zeer op
de prestatie maar op het samen bezig
zijn met leeftijdgenoten. Het tempo en
de leerstof zijn aangepast aan de oudere
mens.
In de dienstencentra (Honsbergen, De
Vijverhof en De Drie
Eiken) wordt ook een groot aantal acti
viteiten georganiseerd zoals: biljarten,
sjoelen, kaarten, tafeltennis, bridge,
schaken en dammen, handwerken etc..
Ook hierover vindt men informatie in
het cursusboekje 1989 - 1990, dat in de
laatste week van augustus huis aan huis
zal worden verspreid en dat men ge
makkelijk kan herkennen aan de zwart/
wit gestreepte cirkel met 55+ erin.
Wilt u tussen 28 augustus en 2 septem
ber a.s. uw post goed nakijken, zodat
het boekje niet verloren gaat!
De werkgroep hoopt dat men zich weer
in groten getale zal aanmelden en wenst
alle deelnemers in het komende cursus
jaar veel gezelligheid en leergenot toe.
Wie van zingen en gezelligheid houdt
moet beslist eens komen kijken bij het
Chr. Gemengd Koor "Juliana". De re
petities beginnen weer op woensdag 6
september a.s., aanvang 20.00 uur, In
Credo aan de Julianalaan 19.
In 1991 bestaat het koor 60 jaar. Het
hoopt dan onder de bekwame leiding
van dirigent de heer Gerard van Doider
een sprankelend concert te geven.
Op maandag 4 september komt de lijst
trekker van het G.P. V., G.J. Schutte, in
"de Halle" in Bunschoten. Hij zal het
G .P. V. -verkiezingsprogramma Leven
nu en straks" komen toelichten.
Ook de tweede man op de G.V.P.-lijst,
E. V. Middelkoop, zal zich presenteren.
De toespraken zullen worden afgewis
seld met muziek, interviews en politiek
kabaret. Er zal ook een info-markt zijn.
Belangstellenden uit de regio zijn harte
lijk welkom. De manifestatie begint om
20.00 uur.
Sergeant Elderman in de winter van
19.?9- 1 940 voor het huis aan de Heide
weg waar hij was ingekwartierd.
grondverzet werd uitgevoerd met grote,
open zandwagens van Russische make
lij en met gehuurde burgerchauffeurs.
Die zandwagens werden gevorderd van
een of andere onderneming.
Het was een heel karwei, dat wel enige
maanden heeft geduurd. De comman
dobunker is gereed gekomen, maar of
men in hel voorterrein - de stellingen
langs dc Eem - op tijd klaar was is mij
niet bekend. Wel weet ik dat het ca
feetje van "Zwarte Willem" in die pe
riode goede zaken heeft gedaan. De
winter die volgde was bar en boos, met
veel sneeuw en ijs. 's Avonds stond een
gedeelte van het bataljon dan ook op de
schaatsen en werd er gereden op de gro
te ijsbaan aan de Eemweg, waar toen
nog geen voetbalvelden waren.
Voor ontspanning werd ook gezorgd.
De afdeling O. en O. (ontspanning en
ontwikkeling) verzorgde op gezette tij-
den-uitvoeringen en muziekavonden in
gebouw "Eltheto", waar nu de apo
theek is gevestigd. De destijds beroem
de Engelse band van Nat Conella speel
de op zijn toernee door Nederland ook
een keer in Eltheto, en ook in de zaal
van restaurant Eemland, waar nu de
Stadhouderslaan begint, tussen de Van
Weedestraat en de Korte Brinkweg.
Voorgevoel
Vijftig jaar geleden... Ik heb een be
scheiden beeld gegeven van de maand
september 1939 en wat erop volgde.
Het stille dorpsgedeelte Soest-zuid
werd "bezet" door het bataljon. In ge
sprekken met de commandant, majoor
Ronhaar, bleek overduidelijk zijn pes
simisme ten aanzien van de verdere
ontwikkelingen van de oorlog. Hij had
een voorgevoel: Let op mannen, na een
half jaar zitten wij ook in de ellende.
Vandaar de grote, soms meer dan grote
inzet die hij vergde van het bataljon, om
gereed te zijn als wij betrokken zouden
raken in de oorlog.
Toen dat op 10 mei 1940 gebeurde
doordat Duitse legers zonder enige
waarschuwing in de vroege morgen van
die dag onze grens overtrokken, was de
ellende een feit. Hulde aan die mannen,
die met inzet van hun leven getracht
hebben stand te houden tegen die over
machtige vijand.
De nacht na het verwoestende bombar
dement van de binnenstad van Rotter
dam, waarbij 1000 burgers het leven
lieten en er gedreigd werd dat hetzelfde
lot onze andere grote steden zou over
komen, kregen wij het bevel ons terug te
trekken op het fort "Uitermeer" bij
Weesperkarspel. Daar hoorden wij dat
generaal Winkelman onder die druk
geen andere keus had dan te capitule
ren. Ons bataljon moest blijven wach
ten op enige Duitse officieren, die de
overgave van onze eenheid geboden.
Tranen
Ik weet het nog goed: onze comman
dant, majoor Ronhaar, wiens tranen
over zijn wangen biggelden, gaf zijn
laatste bevel om compagnies-gewijze
de wapens en toebehoren op een hoop
te deponeren. Zijn voorgevoel bleek op
waarheid te hebben berust... Na ontwa
pend te zijn kregen wij 's anderendaags
de opdracht ons weer naar Soest-zuid te
begeven, waar wij werden beschouwd
als krijgsgevangenen. In juli 1940 wer
den we ontbonden en viel het bataljon
uiteen.
In de loop van 1940 is gebleken dat al
die inspanningen - niet alleen van ons
bataljon, maar van alle krijgsmacht-on
derdelen - toch hopeloos zouden zijn
geweest tegen de overmacht van het
Duitse geweld. Nu, na vijftig jaar, is het
nog steeds onze plicht hen te gedenken
die hun leven hebben gegeven in de
strijd tegen dat onzinnige, brute ge
weld, te gedenken al die wonden die
destijds zijn aangebracht in duizenden
families.
Dal zoiets nooit meer zal gebeuren...
Opdat wij nimmer vergeten!
Sergeant J. Elderman
Staf 3e Bataljon van het
18e Regiment Infanterie.
In groote kalmte en berusting, wars van alle zenuwachtigheid, heeft ook de
Soester bevolking het bericht van de afgekondigde mobilisatie op Maandag
opgenomen.
Zoodra het radio bericht kwam (waarom was dit bericht zo onvolledig?),
spoedden velen zich naar de aanplakborden waar de biljetten nog niet waren
opgehangen, doch de postkantoren te Soest, Soestdijk en Soest-Zuid hingen
spoedig een uitreksel van het mobilisatie-telegram op en daar kon men pas
volledig zien, dat de mobilisatie niet Maandagmiddag, zooals velen meenden,
doch Dinsdag een aanvang zou nemen.
Het gemeentehuis en het politiebureau welke in de laatste dagen een druk be
zoek hadden geboekt van alle mogelijke menschen, die om inlichtingen kwa
men betreffende opkomst in de voormobilisatie, waren thans weer het mid
delpunt van allen, die inlichtingen vroegen, zoowel per telefoon als persoon
lijk.
Onder leiding van den gemeentesecretaris, den heer J.G.A. Batenburg, wer
den metterdaad maatregelen getroffen, die noodig waren om de bevolking op
de hoogte te stellen van het ernstige besluit der Regeering. Vrachtauto's van
gemeentewerken reden uit met de aanplakbiljetten om dezen in de gemeente
op te hangen, terwijl de toegang tot het raadhuis door de politie ontzegd werd,
teneinde den ambtenaren gelegenheid te geven, kalm hun werk te verrichten.
De aanplakborden werden misschien wel het meest gelezen door de voorbij
trekkende automobilisten, motorrijders en fietsers, waarvan er velen in onze
gemeente van het mobilisatiebesluit kennis namen. We hebben er vacantie-
gangers gezien, waaronder, die op dezen dag juist op vacantie gegaan waren
en die nu meteen het besluit namen terug te keeren.
Spoedig wist een ieder wat hij weten moest toen er aangeplakt werd hoeveel
lichtingen er op moesten komen en wanneer paarden en auto's ingevorderd
zouden worden.
Deze invordering alleen was slecht bekend, want velen meenden, dat alle au
to's en alle paarden opgeëischt werden, terwijl het de bedoeling was, dat al
leen zij die een opvorderingsbiljet thuis hadden gekregen hun auto's naar de
bestemde plaatsen moesten brengen. Dank zij een herhaald bericht over deze
kwestie van het A.N.P. luwden de informaties en telefoongesprekken, die het
politiebureau te verwerken kreeg.
Schreven wij in den aanvang, dat de bevolking kalm en rustig bleef, er was
echter nog een andere reactie, die misschien niet voortkwam uit angst of
vrees, doch uit de vastberadenheid tegen alle mogelijkheden gedekt te zijn.
Zoo werden overigens in alle kalmte de levensmiddelenzaken bestormd en
werd er gehamsterd in groote mate. Sommige groote levensmiddelenwinkels
kwamen handen te kort, terwijl kleinere zaken in minder dan geen tijd uitver
kocht waren.
Burgemeester Visser liet hier spoedig een einde aan maken en voordat van
Regeeringswege maatregelen waren getroffen, vaardigde onze burgemeester
een strenge verordening uit tegen hamsteraars en winkeliers, die zich daar
voor leenden. Politie-agenten in burger controleerden de winkels en noteer
den de adressen. De goederen zullen zoo noodig verbeurd worden verklaard.
De rijksweg vertoonde hierna een beeld van een intensief vervoer van militai
ren en burgers, terwijl de verschillende inwoners, die den volgenden dag op
moesten komen, zich gereed maakten en allerhande zaken afwikkelden. Ook
de spoorwegen hadden het druk met hen, die als vacantiegangers uit onze ge
meente vertrokken naar hun haardsteden, terwijl anderen uit de vacantie-
plaatsen onze gemeente opzochten.
Dinsdag was de mobilisatiedag. In den vroegen morgen werden 140 paarden
door de respectievelijke eigenaars naar den Lange Brinkweg gevoerd, die
vervolgens naar Amersfoort werden gebracht. Slechts een 10-tal paarden
bicven in laatstgenoemde stad achter. Te half acht werden de auto's opgevor
derd. Een 30-tal auto's werden gekocht en naar Huis ter Heide opgebracht.
In de morgenuren en ook des middags vertrokken gemobiliseerden per trein,
auto of fiets naar de plaats van opkomst, uitgeleide gedaan door familieleden
en het pleit voor de heerschende kalmte, dat er van een schrijnend afscheid
geen sprake was. Dat er ontroerende afscheidsmomenten waren, spreekt van
zelf, als men bedenkt, dat velen hun zaak of betrekking in de steek lieten en
moeder de vrouw alleen met de zorgen achter bleef.
Op het politiebureau werd het personeel ook eenigszins gedund, evenals op
hèTgemëeh tehuis. De adjunct inspecteur en de 2 klerken verlieten het politie
corps en de oudste agent, de heer Van Hummel, werd de schakel tusschen in
specteur en agenten. De vrijwillige Burgerwacht en leden van de Brandweer
werden gerequireerd ter assistentie bij de politie.
Deze eerste mobilisatiedag kenmerkte zich voor onze gemeente verder door
een druk vervoer van militairen en militaire wagens door onze gemeente.
Stagnaties of aanrijdingen kwamen hierbij gelukkig niet voor. De treinen wa
ren dezen dag voor de militairen gevorderd, zoodat particulieren "Bello"
geen klandizie konden gunnen.
Op den tweeden mobilisatiedag (Woensdag) slechts en beperkte treinenloop
voor burgers vastgesteld. Heden en morgen (Zaterdag) zal het vervoer per
trein voor de burgers in het geheel niet mogelijk zijn. ZOndag zal de beperkte
dienst weer aanvangen.
De gevolgen van de mobilisatie zijn ook voor onze gemeente niet uitgebleven.
Heden zijn niet minder van 5000 militairen in onze gemeente aangekomen.
Behalve in de openbare gebouwen, zoals de scholen, zijn ook in de leegstaan
de buitens Vredehof, Colenso, Braamhage e.d. soldaten ondergebracht. De
staf van het onderdeel is ondergebracht in het Java-Hotel.
De Luchtbeschermingsdienst heeft Maandag na het bekend worden van de
mobilisatie, onmiddelijk het gemeentehuis bezet, alwaar radio en telefoonlij
nen werden aangelegd.
Speciale aandacht behoort de bevolking te wijden aan het punt alarmeering.
Wanneer de 12 sirenes, die geplaatst zullen worden, en de stoomfluit van de
firma Kuijer korte stooten geven, is dit bedoeld als waarschuwing voor den
Luchtbeschermingsdienst en niet voor de bevolking.
Als gevaar voor de bevolking dreigt, dan wordt het signaal "Luchtalarm" ge
geven, hetwelk bestaat uit een signaal met de sirenes en stoomfluit, hetwelk 2
minuten zal aanhouden.
De hierboven bedoelde 12 sirenes, welke dezer dagen zullen worden ge
plaatst en naast de brandsirenes op het gemeentehuis en te Soesterberg voor
den Luchtbeschermingsdienst zijn bedoeld, zullen worden aangebracht aan
de navolgende percelen:
Sint Jozeph Zusterhuis Steenhoffstraat; Anna Paulownalaan 17; Melkfa
briek E.J. Mastenbroek, Hartweg 25; Beukenlaan 29; Chr. School, School
straat; Bosstraat 23; gebouw Coöp. landbouw Vereeniging, Torenstraat 16;
Kinderhuis Trein 8-28, Birktstraat; v. Lijndenlaan 14; het oude gymnastiek
lokaal te Soesterberg; Missiehuis "St Jan" te Soesterberg.
Wat iedereen weten moet
Lijstje met materialen, welke in elk gezin noodig zij voor de zelfbescherming.
Men heeft noodig:
Voor hulp bij verwonding:
Een doosje, waarin zich bevinden moet: 2 snelverbanden, een pakje von
Brunsche watten van 25 gram, 2 hydrophyle-zwachtels (8 en 6 cm breed), 4
hydrophyle-gaasjes 13 bij 16 cm, eenige veiligheidsspelden, een meter pleis
ter van 1 cm breed, een jampotje met 75 gram anti-mosterdgaspoeder en als
men dit niet heeft, gevuld met bleekpoeder (goed dichtsluiten), een doosje
hansaplast (25 bij 6 cm), een fleschje Hoffmannsdruppels, een buisje jodium-
tinctuur (er om denken, dat men dit van tijd tot tijd moet ververschen).
Voor brandblusschen:
per verdieping twee emmers water, op zolder een teil met droog zand (om
brandbom in te leggen), op zolder een schop met langen steel (om brandbom
op te scheppen), op zolder een hark (om het opscheppen te vergemakkelij
ken), op zolder een bak, waarin men drie emmers droog zand uitgestort heeft
(als voorraad), een emmerspuit, of indien men deze niet heeft, een rubberslag
op de waterleiding met z.g.n. "Diefje" voor aankoppeling op de kraan.
Voor degeenen, die een begin van brand moeten blus-
schen.
een overall (geen wapperende kleeren), een paar handschoenen (geen von
ken op bloote handen), een metalen hoofddeksel (helm, pan, ter voorkoming
van haarschroeien en hoofdkwetsuren.
Voor hulpverleening na eventuele instorting:
een schop, een bijl, houweel of koevoet, een ladder, een stevig touw van ten
minste 6 meter lengte, een bel of ander geluidgevend voorwerp om de aan
dacht van reddingsploegen (buiten) te trekken.
Wie meer materiaal aanschaffen wil om daardoor een betere uitrusting te ver
krijgen voor de zelfbescherming, kan bijv. de doos met verbandmateriaal
aanvullen, enz.. Men zie verder de door onze Vereeniging uitgegeven vlug
schriften, brochuren en Gids 1939.
Nederlandsche Ver. voor luchtbescherming afd. Soest.
