jan buis buarn
'Bij ons op Soest'
d>©
'Mijn sterke kant is de dienstverlening'
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1989
SOESTER COURANT
PAGINA 11
Foto van Essen reikt prijzen uit
INTERIEURVERZORGING
VOOR STEEDS NIEUWE WOONIDEEËN
Schrijfmarathon tegen doodstraf
Inbraak restaurant
Dillenburglaan
Deeltijdbode begint service-bedrijf
Daarvoor is er
in uw omgeving
een
Bang&Olufsen
Center
Drukkerij Smit/
Soester Courant
TRINITEIT
Schoemaker
Bang&Olufsen Center
Nog plaatsen vrij bij
Trema'87
Elly de Waard en Chawwa Wijnberg
bij poëziekring Eemland
NIEUWSTRAAT 18-24 - BAARN - TEL. 02154-1 2600
Vandaag: de heer H.EJ. Smit
met het volledige B&O
programma en heel veel
kennis van zaken.
"Naar mijn mening is het niet zinvol
bruut geweld te vergelden met bruut
geweld". (President Sir Dawda Jawa-
ra, Gambia).
"Het vernietigen van een mensenle
ven... is een wreedheid die op vergel
ding uit is en een flagrante zinloos
heid". (V.R. Krishna Iyer, voormalig
rechter Opperste Gerechtshof, India).
"Ik zal om afschaffing van de dood
straf blijven vragen totdat ik geconsta
teerd heb dat het menselijk oordeel
onfeilbaar is." (markies de Lafayette,
Frankrijk).
Meer dan welk lang vertoog ook, geven
deze citaten aan wat Amnesty Interna
tional beweegt om zich uit te spreken
tegen de doodstraf. Ze is zinloos, ze is
wreed, ze is feilbaar. In het kader van de
Campagne voor Afschaffing van de
Doodstraf die het gehele jaar landelijk
wordt gevoerd, wordt in de week van 20
tot en met 27 september een actieweek
gehouden onder het motto "Stop Exe
cuties".
De Amnestygroep Soest haakt op deze
landelijke actie in met een schrijfmara
thon die gehouden wordt op maandag
25 september, 's middags van 2 tot 7 uur
in het Hervormd Wijkcentrum De
Deel, Kerkstraat 11B. Onder het genot
van een gratis kopje koffie worden de
burgers van Soest in de gelegenheid ge
steld (voorbeeld) brieven (over) te
schrijven aan Chinese autoriteiten ten
gunste van gewetensgevangenen in dat
land die geëxecuteerd dreigen te wor
den.
De Amnestygroep Soest koos gericht
voor China. Andere groepen in het land
kozen voor een ander land uit de totaal-
groep van zeven Landen die bij Amnes
ty International bekend staan als de
wreedste uitvoerders van de doodstraf.
Daarnaast liggen in de Deel petities,
waarin geprotesteerd wordt tegen exe
cuties, klaar voor ondertekening door
Soesters ingezetenen.
Trouwens, het is maar dat u het weet, er
worden vanuit Soest maandelijks meer
dan 250 brieven verzonden aan autori
teiten om aan te dringen op vrijlating
van gewetensgevangenen. Daaraan kan
worden meegedaan door het nemen
van een z.g. 'abonnement op brief
schrijven'.
De medewerkers van de Amnestygroep
Soest zullen daarover en over hun an
dere activiteiten op die 25e september
graag zoveel mogelijk mensen informe
ren. Hun inzet is groot genoeg. Maar
eerste doel blijft die dag het schrijven
van brieven of even langs komen voor
het tekenen van een petitie.
In de nacht van zondag op maandag is
er ingebroken in een restaurant aan de
Dillenburglaan. Een buurman ontdek
te maandagochtend dat er een ruit was
verwijderd uit de voordeur. De ruit
werd in de struiken teruggevonden. De
buit bestond uit een hoeveelheid kas
geld van ca. 200 gulden, alsmede de on
bekende inhoud van een speelauto
maat, die werd opengebroken.
U wilt nog eens in alle
rust het complete
Bang&Olufsen programma
zien en beluisteren?
Ed Glas (30), tot nu toe vooral bekend
als een van de bodes in het gemeente
huis, heeft grootse plannen. Hij staat
voortaan niet alleen maar klaar voor
burgemeester, wethouders en ambte
naren. De hele Soester bevolking
krijgt nu de kans om van zijn diensten
te profiteren. Glas is namelijk druk
bezig met het opzetten van een dienst
verlenend bedrijf, waarbij mensen met
de meest uiteenlopende klusjes kun
nen aankloppen. "Ik ben geen goeie
om een produkt aan de man te bren
gen", zegt hij zelf. "Mijn sterke kant
zit 'm in de dienstverlening. De klant is
koning."
Het is de bedoeling dat het bedrijfje van
Ed steeds groter wordt. "Ik begin met
een boodschappendienst. Op vaste tij
den ga ik op parkeerterreinen in de win
kelcentra staan. Veel mensen hebben
moeite om al hun boodschappen op bij
voorbeeld hun fiets^ mee te nemen.
Daarom sta ik op dat parkeerterrein.
De mensen kunnen hun boodschappen
bij mij inleveren en ik breng de spullen
naar het huis van bestemming." De
boodschappenservice van Ed kost de
klant ongeveer vier gulden. Klanten
hebben ook de mogelijkheid om Ed de
boodschappen te laten doen. Dat is wel
duurder, namelijk f.35 per uur.
Glas denkt niet rijk te worden van zijn
boodschappendienst. "Ik moet er op
den duur natuurlijk wel van kunnen le
ven. Maar iedereen kan zien dat ik er
ook niet veel mee zal verdiénen. De
stadspost, daar moet met riamë het ééld
vandaan gaan komen."
Met die stadspost zal hij het voorname
lijk van de bedrijven moeten hebben,
denkt Ed. "Met name door die stads
post zal het bedrijf rendabel moeten
worden."
Stadspost
Naast boodschappendienst en stads
post start Glas ook nog de SOS (Soester
Oppas Service). Ed: "Dat moetje heel
ruim zien. Het wordt een soort uitzend
bureau voor particulieren, waarvan de
werknemers op van alles en nog wat
passen. Dat kunnen kinderen zijn, maar
ook planten, huisdieren, tuinen, enzo
voort. Daarbij wil ik ernaar streven, dat
dezelfde oppas zo veel mogelijk bij de
zelfde klant komt." Ed denkt zijn per
soneel met name te werven onder de
schoolgaande jeugd. "Maar iedereen is
welkom. Er zullen best mensen zijn die
het gewoon leuk vinden om op te pas
sen. Het geld zal die mensen niet zo veel
kunnen schelen."
Belangstellenden voor zowel SOS als
de boodschappendienst kunnen gedu
rende de hele week terecht op telefoon
nummer 12527. "De mensen moeten
het gewoon maar proberen. Er zal op
den duur wel een antwoordapparaat
komen, maar voorlopig is het nog zo dat
het best kan gebeuren dat ik even weg
ben."
Op het moment is Ed nog bode in het
gemeentehuis. Hij heeft daar een deel
tijdbaan en zijn salaris wordt aangevuld
met een WW-uitkering. "De gemeente
is gelukkig erg soepel", zegt hij. "Veel
mensen daar staan helemaal achter mij-
en zijn me behulpzaam. Ik wil niet eeu
wig in de WW blijven lopen. Ik heb ont
zettend veel sollicitaties geschreven,
maar het lukte gewoon niet. Toen is het
De directeur: Vijftig jaar gleden, toen
ik in de zaak moest meehelpen, werd
de Soester Courant nog met de hand
gevouwen en per post bezorgd. Mijn
broer (E.G.A.) kwam wat later in het
bedrijf: een drukkerij annex kantoor
boekhandel. De drukkerij verhuisde
naar een groot herenhuis, maar de
Soester Courant was op dat moment al
en joekel van een krant.
Sommigen op Soest zagen vet op het
potje en begonnen ook met een krant.
Een enkeling hield dat vol, maar de
meesten gaven er na een paar maan
den de brui aan. Uiteindelijk werden
ze allemaal door vader Smit opge
kocht. Ik noemde hem de Kloek. Hij
vond het prachtig om al die kranten in
de vorm van ondertitels in de kop te
laten voortbestaan. In de vorm
van:"Soester Courant, waarin opge
nomen de..." en dan volgden er wel
twintig namen.
Crisisjaren
Vader had op een gegeven moment
acht mensen in dienst, die achttien
gulden in de week verdienden. Soms
was het schrapen aan het eind van de
week om dat geld bij elkaar te krijgen.
Ik heb hier nog een ingelijste kwitantie
uit 1928 voor het abonnement van 25
cent per kwartaal. In die tijd kwam het
blad op vrijdag uit in een oplage van
4000 a 4500 exemplaren. In de crisris-
jaren moest je een hele advertentiepa
gina verkopen voor zegge en schrijve
vijftien gulden. Ze knepen je helemaal
uit.
Vader Smit heeft de basis gelegd voor
dit bedrijf. Gijsbertus Johannes Smit
was de zoon van een hovenier uit Hil
versum. Hij kon zich aan het begin van
zijn loopbaan niet vinden in het spe
cialisme dat van hem gevraagd werd. 't
Was zetten of drukken of nog wat an
ders, maar hij wilde graag alles doen.
Daarom begon hij voor zichzelf. In
1921 kocht hij in Duitsland een dub
belwandig houten gebouw, dat is mee
gegaan naar diverse locaties aan de
Van Weedestraat, totdat het ding vol
ledig was versleten.Steeds in de Van
Weedestraat, jazeker want dat klopte
ook toen het hart van het Soester on-
denemen Hij moest tussen de zaken
mensen zitten en tussen het winkelend
publiek: tot op zijn 86e jaar, tot aan
zijn dood in 1977, was hij in het bedrijf
te vinden, met name om nog de correc
ties te verrichten. Een voortreffelijke
zakenman en een vakman van jewel
ste. Iemand die er van uitging dat ieder
dubbeltje dat je wilde uitgeven eerst
veilig en wel in de knip moest zitten.
Perfectionist
Toen hij in de winter van zijn leven, bij
het doen van forse investeringen, in
zag dat de bank niet langer kon wor
den gemist, moest een balangrijke
transactie worden afgesloten op zon
dagmorgen. Het personeel mocht er
immers geen weet van hebben...
vader Smit wilde iedereen bereiken.
Daartoe voerde hij een katholieke- en
een protestants-christelijke vóórpagi
na in.
Hij kon opmaken als de beste en
schrijven geen gebrek. Was nooit te
vreden, een echte perfectionist. Vader
hield alle belangrijke bronnen open.
Als er iets belangrijks speelde, stond
hij aan het front. Op vele oude foto's
zie je hém vóóraan staan.
't Is op Soest bekend dat Gijsbertus
Smit zich sterk maakte voor herstel
van de straatnamen die naar het Ko
ningshuis waren vernoemd. Ondertus
sen startte hij de uitgifte van kranten
in Baam en Laren. In 1933 werd een
rotatiepers gekocht. Een gevaarte met
drijfriemen van 15 cm breed, een 8 pk
motor op zolder en grote riemen die
naar beneden liepen. Het oudje stam
de uit 1898. Met een grote kachel pro
beerden we het apparaat 's nachts in
conditie te houden. Maar 's nachts was
het toch koud. Een handzetter met
stramme handen kon niet werken. De
pers wilde niet draaien: de olie was
stijf geworden. Met veel moeite werd
de machine op gang gebracht. De
stoppen van de electriciteit vlogen om
je oren.
Oorlogsjaren
Toch was dat een keerpunt. Meer
kranten en hogere produktie, totdat
op 3 september 1939 de mobilisatie
werd afgekondigd en de helft van het
personeel onder de wapenen moest. Ik
was op dat moment zestien en volgde
een opleiding aan de Grafische School
in Utrecht. Van de ene dag op de an
dere haalde mijn vader me naar huis
terug, van een opleiding is het nooit
meer gekomen; ik heb het vak in de
praktijk geleerd.
In die eerste oorlogsjaren vertikte va
der het de Duitse propagandapulp in
zijn kolommen op te nemen hoewel hij
tot twee keer toe door Arthur Seyss-
Inquart, de gehate Duitse rijkscom
missaris in het bezette Nederland, op
de vingers werd getikt.
De Soester Courant werd in septem
ber 1941 als eerste krant in Nederland
een verschijningsverbod opgelegd.
Mijn broer en ik liepen heel wat risi
co's door op grote schaal valse indenti-
teits- en levensmiddelenpapieren te
drukken. Op de deur spijkerden we
een bord met "Hier heerst roodvonk"
om de Duitsers af te schrikken. Toen
de stroom in de oorlog werd afgesne
den, kregen we 's avonds een pakketje
aangereikt waarin een tang, lood en
draad. We hebben daarna voor ieder
een verzwegen dat we over electriciteit
beschikten. De koeriers liepen af en
aan. Ausweisen hebben we bij bosjes
illegaal gedrukt. We kregen ze via een
kennis van mijn broer. Hij werkte bij
expeditie Van Doorn, wat nu Van
Gend Loos is. De man werkte nood
gedwongen voor de Wehrmacht. Het
was puzzelen, plussen en minnen om
de steeds veranderende Auswesen te
maken. We kochten een grote voor
raad papier voor illegaal drukwerk bij
een bevriende relatie in Amersfoort.
Na de oorlog bleek hij zo fout te zijn
geweest als het maar kon. Maar hij
heeft de familie Smit nooit verraden.
Als bij ons de bel ging, bestierf je het
van schrik. We zaten met zijn allen
achter geblindeerde luiken illegaal
drukwerk te vouwen.
Bevrijdingsnummer
Het bevrijdingsnummer van de Soes
ter Courant heeft negen maanden op
verschijning moeten wachten. Om de
simpele reden dat die bevrijding van
september 1944 tot april 1945 werd
uitgesteld.
De stapel kranten met voorop een
groot potret van koningin Wilhelmina
heeft op zes verschillende plaatsen ge
legen. Op een gegeven moment in een
boerderij die door de Duitsers werd
gevorderd. We kregen anderhalf uur
van tevoren bericht en hebben stapels
kranten in kartonnen lijkkisten op een
handkar langs de Duitsers gereden.
Die eerste krant na de bevrijding werd
als het ware uit de tassen van de bezor
gers geplukt. Je kon er niet genoeg van
aanslepen. Die krant wordt in menig
archief nog angstvallig bewaard als hét
historisch document voor Soest. De
papierschaarste direct na de oorlog
werd gemakkelijk opgelost. Onze con
current op Soest "De Soester" zat op
gescheept met een NSB-redacteur, die
alle vuiligheid van de bezetter braaf
opnam in de redactionele kolommen.
Het bevrijdingsnummer van die krant
werd in beslag genomen en de papier-
voorraad geconfisceerd. Die werd ons
toegewezen.
Oude Soesters
Vier kinderen hadden onze ouders.
Moeder zei altijd: jullie zijn van goede
eieren gezet. Vijftig jaar hebben mijn
broer en ik in dit bedrijf gewerkt. Als
enige van die vier heb ik het hand
schrift en de uitdrukkingsvaardigheid
van vader geërfd. We schreven vroe
ger zelf de raadsverslagen. Soms pikte
mijn broer de feiten op en ik maakte er
een verhaal van.
Normaal halen we nu vlot de 24 pagi
na's. Het abonnementenbestand van
de Soester Courant blijft gemakkelijk
op peil. Negen keer per jaar komen we
huis-aan-huis uit. De mensen willen
dit krantje niet meer missen. We stu
ren er iedere week 600 per post naar
oud-Soesters in binnen- en buiten
land. Tot in Zwitserland en Duitsland
toe.
De abonnementsprijs is belachelijk
laag gebleven: 12 gulden voor een half
jaar en 24 gulden voor bezorging per
post. Sinds een jaar of vijf wordt de
krant gedrukt op de persen van de
BDU. Met een herkenbaar "blauw
smoel". Dat gaf wat problemen, want
de Soester Courant viel ook op omdat
ze geen kleur had.
Drukkerij Smit in Amersfoort maakt
momenteel een expansieve groei door,
maar voor mij is de Soester Courant
nog altijd het paradepaardje. De eni
ge, echte informant voor de Soesters.
Zo moet ook de bevolking denken,
want anders is het niet te verklaren
dat, bij alle concurrentie van gratis
huis-aan-huis bladen, 8500 man sterk
het nieuwsblad van Smit prefereren.
De ondernemers adverteren er graag
in, omdat ze weten dat de krant die
overal bij is van achter naar voren en
van voren naar achter wordt gespeld.
Unieke waarde
De invloed van de Soester Courant
bleek heel sterk in de kwestie van de
Soester kabelkrant. Wegener was al
bijna spekkoopman, maar vanaf het
moment dat de Gooi- en Eemlander in
het project stapte, liet de gemeente
raad het College van B W met zijn
advies in de kou staan. Wefijn ook bij
kantoor van de Gooi- en Eemlander
wat betreft het aannemen van adver
tenties.
Het voortbestaan van de Soester Cou
rant komt niet in gevaar. Bewindvoer
der P.G.J., zoon van mijn broer
E.G.A., is helemaal overtuigd van de
unieke waarde van zo'n plaatselijke
krant. Hij werkt fantastisch samen met
mijn zoon, die sinds vijfjaar in de zaak
zit. Mijn zoon is vernoemd naar zijn
grootvader Gijsbertus Johannes en
precies op de verjaardag van mijn va
der geboren.
Die twee. jongens hebben een prima
opleiding genoten. We kunnen de
zaak met een gerust hart aan hen over
laten. Zowel de uitgeverij in Soest als
de drukkerij in Amersfoort floreren.
De adverteerder komt terug van het
gratis huis-aan-huisblad. De adver
tenties in die kranten scoren een atten-
tiewaarde van hooguit twintig pro
cent.
In de zestiger jaren al zijn we met het
zelf drukken van de krant gestopt.
Hadden we veel eerder moeten doen.
Het werk vliegt de deur uit. Ieder jaar
neemt het personeelsbestand toe. Nu
werken er 35 mensen, maar dat aantal
is rekbaar. De computergestuurde zet
terij met beeldschermopmaak ligt heel
goed in de markt.
Ik ga nu nog meer tijd besteden aan
mijn grootste hobby: de EHBO. On
langs kregen we het voor elkaar bij de
gemeente het plaatsingsrecht van het
EHBO-gebouw met tien jaar te ver
lengen met hulp van de lokale politiek.
Inderdaad, Soest ligt het geslacht Smit
na aan het hart."
Op de hoek van de Eemstraat en de Kerkstraat gelegen voormalige T-huisboerderij
annex herberg "De Drie Ringen". Uit XVIIIA onder een pannen afgewolfd za
deldak tussen lijstgevels.
Sterk beeldbepalend pand, architectuurhistorisch van belang vanwege de zeld
zaamheid van het bouwtype en vanwege de gaafheid van de hoofdvorm.
Als herberg (lees: "Ferdinand Huyck" van Van Lennep!) en als onderdeel van de
historische bebouwing in de Kerkebuurt van grote betekenis voor de nederzettings
geschiedenis.
Het achterhuis was oorspronkelijk een doorrijstal. Na in gebruik te zijn geweest als
galerie (van Harry de Wolff), nu een gemeenschapshuis van de Hervormde Kerk
(1983).
Rechts aan de voorgevel een schildvormig uithangbord met voorstelling van drie
ringen en jaargetal: 1580.
In 1974 is het voorhuis ingrijpend gerestaureerd.
Wie
van de drie
moet er aan geloven:
de terracotta vader in de hoge,
de zoon die zijn keel aan de kapstok
hangt
of de geest die ruist
om het huis. Vraagteken.
J.V.
Ed Glas start met een boodschappen
dienst en een oppas-service.
Foto: Goos van der Wilt.
idee gegroeid om zelf iets op te gaan
zetten."
"Eerst heb ik me afgevraagd waar be
hoefte aan is. Dan kom je op een aantal
ideeën. Omdat ik me niet kon veroorlo
ven heel erg veel geld in een nieuw be
drijf te steken, vielen er al direct een
aantal mogelijkheden af. Ik zag een ser
vicebedrijf wel zitten, omdat ik er niet
zo'n groot startkapitaal voor nodig had
en mijn goede kant is nu eenmaal de
dienstverlening."
Steun
Glas hecht erg veel waarde aan de steun
van zijn vrouw. "Zo'n nieuwe onderne
ming brengt natuurlijk nogal wat kop
zorgen met zich mee. Je moet je in
schrijven bij de Kamer van Koophandel
en dat soort dingen. Zo iets doe je niet
als je er niet volledig achter staat. Mijn
vrouw staat er ook helemaal achter. Als
zij hier niet mee instemde, was het ook
volkomen onmogelijk.
Het bedrijf van Glas start 1 oktober
aanstaande. De tijden waarop men ge
bruik kan maken van zijn boodschap
penservice zullen vanaf 27 september
aanstaande op de servicepagina van de
ze krant te vinden zijn.
SOEST Van Weedestraat 78,
Tel. 02155-17253
Cursussen gestart
Voor de Nederlandse cursisten zijn nog
enkele plaatsen vrij bij de cursussen
"Lees- en Schrijfgroep" op de woens
dagavond, bij "Algemene Ontwikke
ling" op dinsdagmorgen en bij de
"Open School" op woensdagmorgen.
In de "Lees- en Schrijfgroep" wordt in
projectvorm gewerkt. Behalve lezen en
schrijven komen ook rekenen en sociale
vaardigheden aan de orde.
Bij "Algemene Ontwikkeling" komen
verschillende vaardigheden aanbod en
bij de "Open School" wordt de inhoud
van de lessen mede bepaald door de
cursisten zelf en zijn vaak gericht op ac
tuele gebeurtenissen. Regelmatig vin
den excursies plaats.
Het inschrijfgeld bedraagt slechts twin
tig gulden voor het hele cursusseizoen.
Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen
op het spreekuur van 10.00 tot 12.00
uur op maandag-, dinsdag- en woens
dagmorgen. Een telefonische afspraak
is ook mogelijk: 25771. Het adres van
Trema'87 is Klaarwaterweg 5.
I
De "Kiek voor een piek"-wedstrijd,
waarmee Foto van Essen zich tijdens de
braderie van Hartje Zuid manifesteer
de, heeft 7 prijswinnaars opgeleverd.
Van de ruim 160 gemaakte kieken ble
ken 7 deelnemers op het juiste moment
de knop te hebben ingedrukt.
Het ging er om dat een foto werd ge
maakt van een ronddraaiende schijf,
waarop een streep stond. Op het mo
ment dat de streep een merkteken pas
seerde moest worden "gekiekt". Nadat
de negatieven ontwikkeld waren bleken
7 deelnemers raak geschoten te hebben
Wandrina Heideman ontvangt haar
hoofdprijs van Dick van Essen.
en dat was dus zeker niet eenvoudig.
Na loting werd Wandrina Heideman
winnaar en kreeg de hoofdprijs, een
compactcamera ter waarde van
150,-. De zes andere winnaars ontvin
gen allen een Fuji-Quick-Snap-
camera.
Foto van Essen ziet met plezier terug op
deze activiteit en komt er vast nog eens
mee terug.
Op vrijdagavond 22 september zullen
in Theater de Lieve Vrouw, Lieve
Vrouwestraat 13 te Amersfoort, de
dichteressen Elly de Waard en Chawwa
Wijnberg optreden. Zij worden inge
leid door Ellen de Jong. De avond be
gint om 20.30 uur. Toegang f7,50, f6,-
6547 CJP.
Elly de Waard, geboren in Bergen NH
(1940) is behalve dichteres poprecen-
sente. Wie kent niet haar beeldende en
sterk persoonlijk bepaalde verslagen in
de Volkskrant en Vrij Nederland?
Klank en ritme bepalen vooral haar
poëzie
In 1978 debuteerde zij met de dicht
bundel 'Afstand', daarna volgden
'Luwte' (1979), 'Furie' 1981) en 'Stro
fen' 1983), 'Een wildernis van verbin
dingen' (1986) en als laatste 'Onvol-
tooiing' (1988).
In alle bundels is de liefde het hoofdthe
ma. Haar gedichten gaan over verlies,
over de onbereikbaarheid van de gelief
de, een mislukte of onvoltooide liefde.
Elly de Waard is ook de oprichtster van
de Nieuwe Wilden in de poëzie: een
groep vrouwen die poëzie van het grote
Elly de Waard.
gebaar brengt. Chawwa Wijnberg is er
één van en zij zal eveneens uit eigen
werk voorlezen.
