De kamer van de baby in 2010 Energiebesparing: een veelzijdige spaarpot ENERGIE-VERBRUIK IN 1988 verbruik in de gemeente Soest ENERGIE-BESPARING IN DE GEMEENTE mogelijkheden, doelgroepen en thema's Hilariteit tijdens plenaire discussie ZATERDAG 21 OKTOBER 1989 SOESTER COURANT PAGINA 10 BELASTING VAN HET MILIEU gemeten per vierkante kilometer cijfers uit "Zorgen voor morgen" Paspoort per 1 november in Europees jasje (door Nelleke Vermeer) De baby-kamer Het is de grote trots van jonge ou ders. Over weinig is zoveel nage dacht, zoveel werk gemaakt als van die ene kamer. De gordijnen, de vloerbedekking, de meubels, maar ook de kleine dingen. Alles in kleu ren, die bij elkaar passen. Men heeft geen rust voordat alles er is. Kleer tjes, doekjes, zeep, shampoo, lo tion, het is er allemaal. Goedkeu rend laat het bezoek de ogèn er over glijden. Familie, kennissen, buren en vrienden, iedereen waardeert die zorg. Dat hoort toch zo! De eerste leefwereld voor zo'n kind is zo be langrijk. Geleidelijk zal die leefwereld groter worden. Binnen een jaar zal bijna het hele huis door de kleine verkend gaan worden. Eerst nog in de wa gen, later aan de hand zal de kleine ontdekken, dat de wereld nog gro ter is. Op eigen benen raakt het kind met ieder plekje in de omgeving vertrouwd. Met het groeien van het kind ook de leefwereld. De kamer van de baby in 2010 Wanneer de baby van nu op eigen benen het leven binnenstapt, zijn we 20 jaar verder. Dat is 2010Dat is de leefwereld van de baby van nu. Over die leefwereld maakt men zich zorgen. Ook de regering. Daarom hebben de deskundigste mensen van Nederland 20 jaar vooruit ge keken. Gekeken naar de belangrij ke dingen voor de baby van nu. De echt heel belangrijke dingen als lucht, water, de bodem en de geva ren voor de baby van nu. Het be langrijkste daarvan staat in een boek. Het boek heeft als titel "Zorgen voor morgen". Eerst is gekeken naar zaken, die de hele wereld aan gaan. Dan van Europa en de zee. Voor ons land zijn de rivieren de Rijn en de Maas, en vooral wat er doorheen stroomt, heel belangrijk. We hebben veel We leven zeker niet in het schoonste land. Wel hebben we van alles veel. Veel mensen, veel vee, veel auto's. En we gebruiken veel energie en ook veel kunstmest. Het meeste van alle landen als je het per vierkante kilometer bekijkt. En dat doet "Zorgen voor morgen"Zo 'rekent' de natuur, het milieu ook. Het mi lieu kan maar een bepaalde hoe veelheid stoffen verwerken. Als we meer stoffen in het milieu brengen, gaat het mis. Dat weten we. Als we ons huis willen verwarmen, 'laten we de schoorsteen roken'Bij gasverwarming zien we die rook niet, toch zitten er veel stoffen in die het milieu niet kan afbreken. Gas, olie en steenkool worden fossiele brandstoffen genoemd. Dat bete kent dat ze duizenden jaren geleden zijn gevormd. Toen al namen de bo men en planten koolstof op en ga ven zuurstof terug. Bij mensen en dieren is dat net andersom. We ne men zuurstof op en ademen kool stof uit. Brandstof bestaat vooral uit de resten van bomen en planten. En daar zit veel koolstof in. Die kool stof komt vrij als we de brandstof gebruiken. De natuur deed er dui zenden jaren over om die brandstof te maken. Wij gebruiken die brand stoffen in een paar jaar tijd. Er komt meer van die koolstof - officiële naam: kool(stof)dioxide (C02) - vrij dan de natuur kan gebruiken. Hef broeikaseffect Ook van andere stoffen komen er teveel vrij. Methaan uit de veeteelt, stikstofverbindingen uit de land bouw (kunstmest) en het verkeer en nog meer stoffen als CFK's. Samen met vooral de koolstofdioxide zor gen die voor een afsluitende laag heel hoog in de lucht. Het is een laag aan het worden om de hele wereld heen. De warmte van de zon kan er nog wel doorheen. Maar de warmte kan niet meer terug, net als in een broeikas. Daarom wordt dit het broeikaseffect genoemd. De temperatuur op aarde zal gelei delijk gaan stijgen. Dat lijkt heel fijn. Een prima energiebesparing zou je zeggen. Maar dat valt tegen. Grootverbruik 24,0% Kantoren 5,0% Flatblokken 8,0% Sport 1,0% Middenstand 17,0% Gemeentegebouwen 0,5% -f; Huurwoningen 9,0% Scholen 1,5% Huurwoningen 8,0% Scholen 0,5% Grootverbruik industrie 45,0% Koopwoningen 34,0% Koopwoningen 16,0% Gemeentegebouwen 1,0% Middenstand 16,0% Sport - recreatie 3,5% Kantoren/complexen 10,0% GASVERBRUIK 1968 ELEK TRICITEIT VER BR U IK 1968 Nederland moet dan heel veel doen om het land droog te houden. De zeespiegel zal in de volgende eeuw flink gaan stijgen. Dat komt door het kleiner worden van de ijskappen van de noord- en zuidpool. Maar ook zullen de sneeuwtoppen van de bergen kleiner worden. In de Alpen zal. wintersport steeds moeilijker worden. Het water zal niet meer ge leidelijk naar de zee stromen. In tij den van regen zullen de rivieren heel veel water afvoeren en in dro gere tijden heel weinig. Op is op! De deskundigen in "Zorgen voor morgen" voorspellen dat het ge bruik van brandstoffen van 1985 tot 2010 met 70% zal toenemen. Toch zijn de voorraden niet onuitputte lijk. Nu gebruiken we liefst brand stof met weinig zwavel. Toch moet geleidelijk meer "vuilere" brandstof gebruikt worden. We raken er snel door heen. Het eerst door olie, daarvan berekende "Zorgen voor morgen" een voorraad voor 30 jaar, voor gas 50 jaar en voor steenkool 250 jaar. Het moet minder Als we het milieu niet meer willen aantasten, moeten we van veel din gen 70 tot 90% minder in het milieu brengen. Soms kan dat heel makke lijk met moderne techniek. Maar dat betekent wel dat het duurder wordt'. Als gebruikers zullen we meer moeten gaan betalen. Ook dat zal een reden zijn om zuiniger met energie te zijn. Wat wil de regering? De regering wilde weten, wat de deskundigen er van dachten. Dat weet men sinds vorig jaar uit "Zor gen voor morgen". Daarna is het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) gemaakt. "Kiezen of verlie zen" heet de ondertitel. Gekozen wordt er in. Niet iedereen is of was er blij mee. Over de betaling van het plan viel het kabinet. Voor veel des kundigen gaat het niet ver genoeg. Met het plan kan van de bossen nog maar 20% gered worden. Eén van de belangrijkste onderdelen van het NMP is de energiebesparing. In de plannen daarvoor zullen de electri- citeits-centrales hun rook uit de schoorstenen veel schoner moeten maken. Er moeten plannen ge maakt Worden om minder energie te gebruiken. Ook verkeer en ver voer zullen energie-zuiniger moe ten worden. Er zal meer energie ge haald moeten worden uit de moge lijkheden om zonder brandstof electriciteit te maken. Dat kan door windmolens, zonne-energie en wa- tefkracht. Warmte en kracht In het NMP wordt ook warmte/ kracht-koppeling genoemd. Uit brandstof kunnen we warmte, maar ook kracht halen. Denkt u maar aan de electriciteits-centrale. Met het stoken van ketels water ontstaat stoom. Die stoom drijft turbines (grote dynamo's) aan, die stroom maken. Maar de rest van de warmte gaat verloren. Met het koelen ver warmt men het buitenwater van een kanaal of een meer. Jammmer, want de warmte is ook goed voor verwarming. Het NMP wil dat er slimme technieken ontwikkeld worden om dat toe te passen. Aanpak van de gemeente Om minder energie te gaan gebrui ken, moet veel worden gedaan. Ie dereen moet op de hoogte zijn van wat moet en wat kan. De gemeente staat dichtbij de burgers. In een ge meente moeten acties op elkaar worden afgestemd. Het RNE en de PUEM willen ook veel aan energie besparing doen. Maar wil een actie effect hebben dan moet worden sa mengewerkt. Het is heel belangrijk om acties op elkaar af te stemmen. Dat kan heel góed per gemeente. Daarom heeft de Provincie Utrecht een actieplan gemaakt om de ge meente daarop te wijzen. Ook het ministerie van Economische Zaken heeft via haar werkmaatschappij NOVEM geld beschikbaar gesteld. Met het geld is een onderzoek ge daan naar het energieverbruik in de gemeente. Daaraan hebben het RNE, de PUEM, maar ook de Wo ningbouwverenigingen meege werkt. warmte/kracht-koppeling kan in de gemeente Soest een besparing opleveren, die vergeljjkbaar is met 3 miljoen m3 aardgas. Als andere doelen noemt het rap port'. het kritisch bewaken en mogelijk terugbrengen van het energie verbruik voor openbare verlich ting; het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets stimuleren; vooral de korte autoritten beper ken door voorlichtingsacties; het waar mogelijk bevorderen van carpooling (niet langer al leen, maar samen met de auto naar het werk); het beperken van doorgaand au toverkeer door woonwijken en door winkel- en andere verblijfs- gebieden; samen met grote energieverbrui kers het energiebewustzijn en energie-bewust-gedrag vergro ten Van de werknemers/inwo- 3500 3000 2500 2000 1000 NEDERLAND U.S.A. W-Duitsl. Frankrijk Engeland ■I energie M&l inwoners i -.1 auto's productie SHÜ stuks vee Ikunstmest Meten is weten Uit het onderzoek blijkt dat we veel energie verbruiken. In Soest en Soesterberg 135 miljoen kilowat tuur electriciteit en 80 miljoen m3 aardgas. Als we op al die energie 10% zouden besparen, scheelt dat heel veel kwalijkestoffen. Stikstof dioxiden (NOx) (=één van de ver oorzakers van zure regen en smog) vermindert dan met 36 ton. De hoe veelheid kool(stof)dioxide (C02) (hoofdoorzaak broeikaseffect) ver mindert met maar liefst 24.000 ton. Plan van aanpak Net als overal in Nederland is ook in de gemeente Soest het energie-ver bruik fors gestegen. Het plan van aanpak ziet mogelijkheden om flink te bezuinigen. Zo'n 10 miljoen m3 aardgas en zo'n 16 miljoen kilowat tuur electriciteit. Het toepassen van Flatblokken 6,0% Grootverbruik 17,0% Kleine industrie 2,0% Kantoren 15,0% Sport 1,0% Huurwoningen 12,0% Scholen 1,0% Verlichting woningen 5,0%' Middenstand 16,0% Gemeentegebouwen 1,0% BESPARING AARDGAS Koopwoningen 29,0% Gedrag/beheer 60% Verlichting elders 6,0% Apparatuur 29,0% BESPARING ELEKTRICITEIT Ook is gekeken naar de hoeveelheid energie, die de gemeente zelf ge bruikt. Sinds de eerste acties in Soest in 1980 was bijvoorbeeld het aardgasgebruik fors teruggelopen. In 1983 was zo'n 30% bespaard. Vorig jaar was van die besparing nog maar 18% over. Daaruit blijkt, dat we met elkaar moeten blijven opletten. Daarom zal er in de ko mende jaren bij de gemeente veel strenger opgelet gaan worden. Toch geldt dat niet voor de gemeente al leen. In de hele gemeente zal op het werk, thuis, maar ook bij verenigin gen heel veel aandacht voor energie moeten komen, maar vooral moe ten blijven. Als inwoner.... Als inwoner van de gemeente Soest zult u er het nodige van gaan mer ken. Ook zonder actie van de ge meente zal dat gebeuren. Energie zal geleidelijk duurder gaan wor den. De uitvoering van het Natio naal Milieu Beleidsplan zal voor een gedeelte betaald worden uit toeslagen op brandstoffen. Om electriciteitscentrales schoner te maken, zal electriciteit fors duurder worden. Als de kool(stof)dioxide uit de rook gehaaid kan worden, is dat heel kostbaar. Het NMP schat dat er een verdubbeling van de stroomprijs voor nodig is. Uiteinde lijk zullen alle gebruikers het moe ten betalen. De vervuilers zullen moeten betalen. Met energiebewust gedrag kunt u uw voordeel doen. Het scheelt in uw portemonnee. U kunt meer doen met minder energie (=minder geld). Dat geldt thuis, maar ook op het werk, bij de vereni ging, overal. U zult - als u zich ener giebewust gedraagt - overal een streepje voor hebben. Op uw gezondheid! Behalve de voordelen van minder uitgaven en uw energiebewust ge drag is nog niet alles gezegd. Vooral bij het vervoer komt ook uw ge zondheid om de hoek. De auto ge bruiken we voor de helft voor af standen van nog geen 12 kilometer. Dat zijn vaak afstanden, die heel goed op de fiets kunnen. Er zitten ook heel wat ritjes bij die niet verder gaan dan een loopafstand. Voor veel mensen is "de deur uitgaan" hetzelfde als "in de auto stappen". "Zorgen voor morgen" beschrijft dat de meeste kwalijke dampen in de auto zelf terecht komen. Door al die uitlaatgassen rijden de auto's als het ware in een 'tunnel' van kwalij ke stoffen. Vooral de hoeveelheid benzeen ligt heel hoog. Zo'n zes keer de beleidsnorm en ruim zestig keer de gezondheidsnorm. Als op een rit getankt wordt of als de auto in de zon heeft gestaan, neemt de vervuiling met een kwart extra toe. Fietsers en voetgangers staan in ver gelijking met de inzittende van de auto aan maximaal 40% van de ver vuiling bloot. Wandelen en fietsen is stukken gezonder. Bovendien: ie dere dag fietsen of wandelen geeft dagelijks een goede lichaamsbewe ging. Bij gebruik van bus en trein ziet men wat meer lopen als een aandeel. De extra lichaamsbewe ging is toch heel nuttig. Die moet u Vanaf 1 november 1989 zullen de gemeenten overgaan op de afgifte van een Nederlands paspoort dat er iets anders uitziet dan het huidige als automobilist op één of andere manier weer zien in te halen. Ook betekent minder autorijden minder stank, geraas en onveilig heid voor anderen. In de meeste wijken ontstaan de onveiligheid en andere overlast door de mede-be woners van de wijk. Hard optrek ken, hard remmen en snel bochten nemen lijken sportief. Met energie bewust gedrag heeft het niets te ma ken. De veelzijdige spaarpot Met energiebesparing valt heel erg veel te sparen. Meer dan alleen maar een lagere gas- en electra-re- kening of minder autokosten. Heel veel kan anders zonder dat we last van die zuinigheid hebben. We kun nen zelf kiezen. In veel gevallen zul len we móeten kiezen. Dat kiezen levert ons voordelen op. Voordelen voor nu, maar ook voordelen voor straks. Voordelen voor onszelf, maar ook voordelen voor onze me deburgers. Onze zorg gaat verder dan de babykamer en verder dan onze portemonnee. Alleen met el kaar kunnen we zorgen voor mor gen. zwarte model. De nieuwe pas krijgt een Europese jas aan. Het belang rijkste uiterlijke kenmerk van het Europese model paspoort is de kleur van de kaft (rood). Voorts is dit rode paspoort iets kleiner van formaat dan het huidige zwarte pas poort. Voor de burger heeft de overgang naar het rode paspoort nauwelijks gevolgen. De zwarte paspoorten behouden hun geldigheid tot de erin vermelde datum, ook als deze na 1 november valt. Er is dus geen aan leiding om een nog geldig (zwart) paspoort om te wisselen voor het nieuwe paspoort. Het nieuwe pas poort kost niet meer dan het oude. Er is dus evenmin reden om voor 1 november vervroegd een nieuw zwart paspoort aan te schaffen. Zolang de pas geldig is, blijft het ook mogelijk kinderen daarin bij te schrijven onder dezelfde voorwaar den als nu het geval is. De enige wij ziging is dat zwarte paspoorten na 1 november niet meer kunnen wor den verlengd na afloop van de gel digheidsduur. In plaats van verlen ging wordt een nieuw paspoort uit gereikt. Deze wijziging is overigens ook van weinig betekenis, omdat de kosten voor aanschaf van een nieuw paspoort gelijk zijn aan de kosten van verlenging. "Dames en heren, het wordt nog laat en leuk". Een uitspraak van ex tern dagvoorzitter René Eijbersen tijdens de discussiedag Soest '90, gehouden op 23 september j.1. in het cultureel creatief centrum C-drie. Met zichtbaar genot leidde Eijbersen de plenaire discussie, die als laatste onderdeel van de dag op het programma stond. De Soester bevolking was goed op dreef en op merkingen, vragen en antwoorden kaatsten over en weer en veroor zaakten menigmaal hilariteit. Het leek erop dat de spraakzame bur gers niet meer te stuiten waren. De discussie werd gevoerd naar aanleiding van de volgende stellin gen. Beleid dat verhindert nieuwe be drijfsterreinen aan te leggen of be staande te vervangen, zal tot toene mende werkloosheid leiden; het is juist om bij vestiging van be drijven aan de milieu-aspecten een hogere prioriteit toe te kennen dan aan de werkgelegenheidsaspecten. Aan de discussie-deelnemers de vraag welke stelling de gemeente in haar beleid zou moeten nastreven. Wie had de moed onder zo'n 100 a 120 paar kritisch, nieuwsgierig en soms zelfs sensatiebelust kijkende ogen zijn zegje te doen? Even zwaar Dat was de heer J.J. Nieuwenhuy- zen, die als "selecte burger" naar C-drie gekomen was. Hij poneerde kort en bondig zijn eigen synthese uit de twee genoemde stellingen: "Werkgelegenheid moet even zwaar wegen als milieu". Even later in de discussie bleek echter, dat hij met deze gedachte vastliep bij de vraag: Moet een bedrijf dat veel werkgelegenheid biedt, maar zeer milieu-onvriendelijk is, in Soest worden toegelaten? I.V.N.-voorzitter H. Bosma wist het antwoord wel. In Soest ging volgens hem milieu boven werkgelegen heid, want de gemeente lag in een natuurgebied. Het in de vraag voor gestelde bedrijf moest zich maar in Amersfoort vestigen; dan konden de Soesters daar gaan werken en 's avonds weer terug naar de natuur keren. Dit plan deed voorzitter Eijbersen onthutst uitroepen: "Maar meneer, u bent toch niet van plan alle pro blemen naar Amerfoort te exporte ren?" Fiets Nee, zo gemakkelijk wilde de bevol king van Soest zich toch niet van het probleem afmaken. Mevrouw Gar denbroek van de Stichting Openba re Bibliotheek merkte serieus op: "We hebben met elkaar het milieu in neergaande lijn gebracht en moe ten nu samen trachten het te herstel len". CDA-wethouder J.L. Menne vond dat iedereen met dit herstel bij zich zelf moest beginnen. De gemeente raadsleden zouden het goede voor beeld moeten geven en voortaan op de fiets naar vergaderingen gaan. Onmiddellijk volgde op dit voorstel van Menne een reactie uit de zaal: "Als dat gebeurt, dan vraag ik de heer Menne of hij eerst z'n fietslicht wil laten maken, want pas heb ik hem 's avonds bijna ziekenhuis Zonnegloren ingereden". Aan het gelach te horen begon ie dereen te discussie amusant te vin den, behalve één persoon. Zinloos Werkgroepvoorzitter Van Stiphout had liever een wat nuttiger gesprek: "Ik vind het allemaal vreselijk over dreven. Landelijk is er een milieu beleid waaraan wij toch niet kunnen tippen. Wij moeten de nadruk leg gen op het scheppen van werkgele genheid voor de plaatselijke bevol king. Milieu is een irrelevant gege ven en milieu versus werkgelegen heid is geen reële tegenstelling", al dus Van Stiphout. Deze opmerking wekte de nieuwsgierigheid van Re né Eijbersen en hij en Van Stiphout praatten even door over het werk gelegenheidsprobleem. De mensen in de zaal begonnen zich al gauw in het gesprek te mengen. (Eijbersen en Van Stiphout vorm den met nog twee werkgroepvoor zitters een forum dat op het podium zat). PvdA-wethouder F. Kingma wees erop dat het grootste pro bleem wat de werkgelegenheid be treft, ligt bij mensen met een lage opleiding. Kigma: "Voor het sim pelste baantje moet je tegenwoordig al een HAVO-diploma hebben. Er zou een doorschuiving moeten ko men, zodat de banen voor lager ge schoolden niet door hoger opgelei den bezet worden". Bestemmingsplan Coördinator C. Uyterwijk van de Werkgroep Natuurbeheer - in de wandelgangen beter bekend staand als Chris - dacht echter dat het met de werkloosheidskwestie niet zo eenvoudig lag: "Er is een zekere ca tegorie werklozen die komt nooit en te nimmer meer aan de bak - wat doen we daar mee? Er zijn proble men die we nooit oplossen"Als een goede Vertegenwoordiger van zijn achterban vond hij duidelijk het mi lieu zwaarder wegen. Hij pleitte voor behoud van de groene buffer tussen Soest en Amersfoort. Tege lijkertijd gaf hij toe dat ervoldoende woningen moesten zijn. Uyterwijk: "Ja, ik weet het, 'k heb zelf óók zes kinderen op de wereld geschopt (geroezemoes in de zaal), die moeten ook kunnen wonen. Maar waar ik vandaag op aan wil dringen, is het bestemmingsplan kei- en keihard te maken". Het be stemmingsplan dat de werkgroep coördinator bedoelt, richt zich Dit artikel vormt de afsluiting van de journalistieke verslagen in "Soest in de jaren negentig op de hiervolgende pagina's. vooral op behoud van het dorpse karakter van Soest en sanering van bestaande woningen. Toepassen Er was inmiddels anderhalf uur ver streken en René Eijbersen deelde mee dat naar aanleiding aan de be sproken onderwerpen op korte ter mijn onderzoek zou plaatsvinden. Hierop volgde protest uit de zaal van Progressief-Soest raadslid me vrouw Tomassen. Volgens haar wa ren er al onderzoeken genoeg ge weest en moest de gemeente nu maar eens aan het werk gaan. De heer E. de Jong aan de Vereniging Soesterbergse Belang viel haar bij: "Gemeenteraadsleden moeten niet allen feiten interpreteren, maar ze ook toepassen". René Eijbersen trok voorzichtig de conclusie uit de plenaire discussie. Ik stel vast dat Soest verantwoord om wil gaan met zijn ruimte; dat Soest zinvol om wil gaan met zijn voorzieningen; dat Soest zich realiseert dat de vraag consolidatie of groei beant woord moet worden; dat werkgelegenheid en milieu niet ten koste van elkaar mogen gaan; dat de kwantiteit van de groei niet boven de kwaliteit mag worden ge steld; Ik stel derhalve voor dat een diep gaand onderzoek wordt gehouden naar de mogelijkheden of het beleid aan de jaren negentig binnen deze voorwaarden kan worden verwer kelijkt". Daarmee kon de gemeente Soest het voor die dag weer stellen en met de woorden "Ik vond het heel moei lijk, maar wel erg leuk om voorzitter te zijn", sloot hij af. René Eijbersen trok de plenaire discussie én de conclusies Wa Soe Soe de y een aan gro« gez< rap] verl De wc mili geei voor o selt-ul aan St best verdel len; geen centru, delijke waarb, vraagt langdu

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1989 | | pagina 10