kabelkrant
UW TENNISBRIL
Verdwenen
Soest
EEN SUPERTAART/
'Thema's Conciliair Proces horen op de kerkelijke agenda thuis'
Kerk en politiek Soest willen gesprek
voortzetten mét bedrijfsleven
C.Y. 'De Narre Knollen' zoekt versterking
SOESTER COURANT
PAGINA 10
Goed bezochte Kerkendag in en om Open Hof
Politici overheersen in forumdiscussie Kerkendag
Meisje gewond
BIJ ZON OF BEWOLKT WEER
U KENT TOCH UW OPGEGOOIDE
SERVEERBAL DIE PRECIES IN DE
ZON TERECHT KOMT, OF DIE HOGE
LOB VAN DE OVERKANT?
OOK BIJ HET GEWONE SPEL, WOR
DEN DE CONTRASTEN HELDERDER.
UW TENNISBRIL IS ZO GECON
STRUEERD, DAT DEZE NIET KAN AF
VALLEN (KOORDJE NIET NODIG).
EEN TENNISBRIL; OOK WANNEER U
NORMAAL GEEN BRIL DRAAGT OF
BIJ HET SPELEN CONTACTLENZEN IN-
HEBT.
KIJK ELKE WOENSDAG
LOS DE
KRUISWOORDPUZZEL OP
Museum Oud Soest
Het Conciliair Proces - de beweging
voor Gerechtigheid, Vrede en Heel
heid van de Schepping in de kerken - is
zaterdag voor wat Soest betreft voorlo
pig afgesloten met een geslaagde Ker
kendag. Enkele honderden Soesters,
die zich op een of andere wijze betrok
ken voelen bij deze thema's, maakten
de manifestatie mee. Ze kregen behal
ve een informatiemarkt en een discus
sie tussen vertegenwoordigers van de
kerken en de politiek ook een uitste
kend stukje cabaret voorgeschoteld.
De bijeenkomst werd afgesloten met
een gezamenlijke viering.
In zijn openingswoord wees ds. Hans
Greive, voorzitter van de Raad van Ker
ken in Soest, erop dat de drie thema's na
drie jaar nog niet al te sterk in de kerken
zijn verankerd. "De bedoeling was na
de bezinning support te geven aan aller
lei groepen die, soms al veel eerder dan
de kerken, met deze thema's bezig wa
ren. We hopen op een bondgenoot
schap tussen alle mensen in dit dorp om
hun verantwoordelijkheid te nemen,
met doorbreking van alle hokjes."
Volgens Greive liegen de thema's er be
paald niet om en zullen de kerken moe
ten wennen aan het idee dat ze kunnen
meebeslissen door het uitoefenen van
druk of zelfs het voeren van acties. Dat
gaat overigens uit boven partijpolitiek
en kerkelijke folklore. "Het is de taak
van de geloofsgemeenschap kanalen te
graven en open te houden buiten de
kerk, naar de samenleving. De kerk be
hoort daarvoor een belangeloze inte
resse te hebben; ze moet niet op zieltjes
jagen maar is aan God verplicht zich
voor de mensen in te zetten."
'Geen vroom bla-bla'
Onder verwijzing naar de "geloofsbrie
ven", waarin de verschillende kerken en
parochies hun ideeën en voornemens
omtrent het vervolg van het Conciliair
Proces hebben neergelegd, wees Greive
zijn gehoor erop dat christenen er recht
op hebben daarop te worden aange
sproken. "Het gaat niet om vrijblijvend
vroom bla-bla. De thema's van het Con
ciliair Proces moeten voortdurend op
de kerkelijke agenda's terechtkomen.
Dan kunnen de kerken ook het recht
claimen de politiek te bevragen." Het
motto voor de Kerkendag zou volgens
Greive dan ook moeten luiden: "Uitge
daagd is de mens op zijn best."
Tevoren hadden de bezoekers al een
kijkje kunnen nemen bij de informatie
markt op het plein voor de Open Hof.
Een fors aantal Soester werk- en actie
groepen, al dan niet opererend op ker
kelijk terrrein, gaf daar acte de présen-
ce. Mede door het fraaie weer en de
"aangeklede" kraampjes vormde de
markt een bont en kleurrijk geheel.
Voor de gezamenlijke lunch werd in de
kerkzaal onder leiding van dr. Bas de
Gaay Fortman - naast senator van
Groen Links ook deputaat eucumene
van de gereformeerde kerken en lid van
de landelijke stuurgroep Conciliair Pro
ces - een forumdiscussie gehouden,
waaraan behalve door vertegenwoordi
gers van de drie grote kerken ook werd
deelgenomen door de representanten
van alle zeven politieke partijen in Soest
Politici in discussie
Niet iedereen was over het verloop en
de uitkomst daarvan even tevreden,
omdat de kerken er niet al te zeer aan te
pas kwamen en de discussie nu en dan
Respect voor het milieu - in de termen
van het Conciliair Proces: eerbied
voor de schepping - hoe geef je dat in
Soest concreet gestalte? Eigenlijk was
dat de centrale vraag tijdens de forum
discussie tussen vertegenwoordigers
van de kerken en de politiek, die zater
dag in de Open Hof plaatsvond in het
kader van de Kerkendag.
"Kijken naar de politiek-op-termijn,"
had gespreksleider Bas de Gaay Fort
man de deelnemers voorgehouden,
"en er geen verkiezingsforum van ma
ken." Dat het gesprek toch die richting
opging en de vertegenwoordigers van
de kerken er maar nauwelijks aan te
pas kwamen zal wel te maken hebben
gehad met het feit dat ze numeriek al
sterk in de minderheid waren. De poli
tiek was in het gesprek wel erg nadruk
kelijk present.
In zijn uitvoerige inleiding zette De
Gaay Fortman de thema's van het Con
ciliair Proces - Gerechtigheid, Vrede,
Milieu - in een algemeen kader. Verwij
zend naar de onverklaarde ondergang
van de Hohocam-indianen als gevolg
van een milieu- en natuurcrisis, die ver
gelijkingen oproept met de situatie
waarin de wereld nu verkeert, maakte
hij duidelijk dat er ook sprake is van een
geloofscrisis. "Het individuele materia
lisme is heel sterk; we denken alleen
nog in (economische) cijfers; de poli
tiek kijkt niet naar de langere termijn en
sociaal-culturele verbanden brokkelen
af. Het beroep op de moraliteit - nor
men en waarden, waardoor de samenle
ving in het spoor blijft - wordt steeds ge
ringer."
In de discussie over plaatselijke thema's
bogen de Soester politici zich eerst kort
over het thema Gerechtigheid (de Vre
de werd om des tijds wille overgesla
gen). Kees Boerkoel (PvdA) beet het
spits af en pleitte voor betaalbare huren
voor iedereen: wat hem betreft werd de
verhouding koop/huur (nu 60/40) in
de komende jaren omgedraaid. Hij had
geen enkele moeite met het idee dat de
moslims in Soest grond zouden aanko
pen voor een moskee. Wiebe Meilof
(GPV) was het daarmee eens, al had hij
een totaal andere invulling van het be
grip gerechtigheid, evenals Kees Ver-
heus (CDA), die zich wat de huren be
treft beperkte tot de opmerking dat ie
der recht heeft op passende woonruim
te.
Jan Visser (PS) maakte duidelijk dat de
moslims uitgerekend een moskee willen
opeen plaats waar dat planologisch niet
kan: tussen de flats aan de Weegbree
straat. "Alternatieven zijn veel duurder
en ze hebben 't geld niet. Wie is bereid
hen tegemoet te komen?"
De Gaay Fortman probeerde die vraag
door te spelen naar de kerken, maar J.
Heerkens (r.k.) maakte duidelijk dat,
als het om geld ging, de gemeente Soest
hierin toch verantwoordelijkheid
droeg. Adriaan Pothuizen (D66) vond
dat moskeeën evenveel recht op steun
hadden als kerken en omgekeerd.
Onmogelijke taak
"Deze problemen komen nooit op de
agenda van de kerkeraad," stelde J. Ba-
de (geref.) vast. "Politiek is voor de kerk
eigenlijk een onmogelijke taak; hooguit
kan ze de leden daarvoor toerusten. Dat
is een kwestie van mentaliteitsverande
ring." D.v.d. Pol (herv.) stelde overigens
vast dat de kerk teveel naar binnen ge
richt is geweest. Praten over de huisves
ting van vluchtelingen in Zonnegloren
was volgens hem zinloos zo lang de ge
wone opvang in Soest nog niet soepel
loopt. "Voor echte begeleiding is er
geen geld."
Al snel voerde De Gaay Fortman het
gesprek in de richting van de milieu
thema's. De groei van verkeer en indus
trie moet resoluut gestopt worden, vond
Harry Witte (GGS) De politiek zou de
moed moeten hebben dat omomwon-
den te zeggen. "Dan kost 't maar stem
men." Pothuizen stelde vast dat kerken
en politiek op dit vlak parallel denken.
We zijn aan het eind van de mogelijkhe
den." Volgens hem was er ook in de po
litiek al sprake van een kentering. Hij
pleitte voor een structuurvisie op lange
re termijn, waarin plannen voor "wo
nen" en "werken" doordacht worden
vastgelegd.
Ook Bert Krijger (VVD) vond het een
goede zaak dat het "groeidenken" aan
het afnemen is. Hij vond overigens dat
er in Soest nog mogelijkheden zijn voor
een "beheerste groei" van de industrie.
"We moeten dat niet bewust stagneren."
Mei lof waarschuwde ervoor dat het
probleem groter is dan Soest of Neder
land: "Anders worden we een arm land
en verliezen we invloed. We moeten on
szelf niet uitschakelen." Wat hem betreft
mag er in Soest nieuw industrieterrein
komen: "Het forensenverkeer is een
zware belasting van het milieu." Kleine
bedrijven konden ook in de woning
bouw worden geïntegreerd. Verheus
was het ermee eens "dat we in Soest niet
op een eiland leven".
Fikse discussie
Visser miste het bedrijfsleven bij het ge
sprek. "De politiek kiest voor consoli
datie, maar de Soester Zakenkring wil
meer industrie naar Soest halen. Dat
kan nog een fikse discussie worden."
Voor nieuwe bedrijven is er volgens
hem nog voldoende "oud" industrieter
rein. Op aangeven van De Gaay Fort
man verklaarde ook Boerkoel zich voor
een ontmoeting tussen kerken, politiek
en bedrijfsleven, als daar ook de werk
nemers bij betrokken zouden worden.
"Hoe groter draagvlak, hoe eerder je
bereikt wat je wil." Hij vond dat Visser
het voortouw maar moest nemen om
zo'n ontmoeting tot stand te brengen.
"Daar heb ik geen enkele moeite mee,"
aldus Visser.
Op zijn beurt wees Visser op toekomsti
ge mogelijkheden voor industrie en
huisvesting in Soesterberg, als de vlieg
basis wordt opgeheven en de Amerika
nen naar huis kunnen. Pothuizen wilde
daarop niet meteen ja zeggen. Volgens
Het forum telde, niet tot aller tevreden
heid, uitsluitend mannen.
Foto: Goos van der Wilt.
hem zou een tors deel van de basis moe
ten worden teruggegeven aan de na
tuur.
Ook de discussie over het Soester Na
tuurbad vlamde weer op. Boerkoel
stel;de dat CDA en VVD de verkoop
hadden doorgedrukt; Krijger verweet
hem dat ook de PvdA daar voor was en
pas later met aanvullende voorwaarden
was gekomen. Harry Witte vond de hele
gang van zaken een stukje "ongerech
tigheid", omdat er in het nieuwe bad
aan de Dalweg alleen duur gezwommen
kan worden, wat Verheus weer te ver
ging omdat nu ook ouderen kunnen
zwemmen en het bad iedere dag te ge
bruiken is. "Als het nieuwe bad een
maal open is zullen we zien dat het een
stuk gerechtigheid is geweest," voor
spelde hij.
Meilof protesteerde nog tegen het ge
mak waarmee de vliegbasis werd "weg
gedacht". "Alsof er geen zondeval is ge
weest. Nederland is nog niet veilig, zo
lang er bijvoorbeeld nog gevaarlijke
idioten in Libië zitten." Boerkoel vond
dat Zonnegloren t.z.t. voor een deel als
conferentiecentrum en voor een ander
deel als opvangcentrum voor vluchte
lingen gebruikt zou moeten worden.
Randverschijnsel
Aan het slot van de discussie mochten
de vertegenwoordigers van de kerken
nog even hun licht laten schijnen over
enkele van de stellingen (o.a. dat het
Conciliair Proces wel moet leiden tot
een politieke stellingname van de ker
ken en dat de kerken slechts vrijblijvend
solidair zijn met actiegroepen). Heer
kens beaamde de stellingen grotendeels
en voelde wel voor een verdergaande
gedachtenwisselingmet de politiek. Ba-
de constateerde dat de kerken steeds
meer een randverschijnsel werden
("ook in deze discussie"); hij zag in de
geloofsbrieven aanknopingspunten om
van de vrijblijvendheid af te komen.
Van den Pol hoopte dat de Kerkendag
een begin zou zijn en was blij met de
toezegging van de politiek om verder in
gesprek met de kerken te gaan.
De Gaay Fortman sloot daarop de dis
cussie en stelde vast dat de problemen
van Soest op de agenda van de politiek,
de kerken en het bedrijfsleven terecht
was gekomen. Hij pleitte voor een goe
de voorbereiding van het komende ge
sprek.
Ds. Greive, voorzitter van de Raad van
Kerken, constateerde ter afsluiting dat
de verschillende deelnemers veel meer
gemeenschappelijk hadden dan ze had
den gedacht. "De kerken zijn wel eens
teleurgesteld in de houding van de poli
tici, die ervan blijk geven weinig waar
dering te hebben voor wat kerkmensen
motiveert. We hebben elkaar gewoon
hard nodig." De Raad ^an Kerken zal,
aldus Greive, graag meedoen aan het
vervqlg van deze ontmoeting.
veel weg had van een verkiezingsforum,
waarin de politici vooral met elkaar in
discussie gingen. Mede door tijdgebrek
moest de behandeling van de tevoren
opgegeven stellingen grotendeels ach
terwege blijven en bleven de thema's
Vrede en Gerechtigheid nogal onder
belicht.
Het cabaret maakte, na de lunch, veel
goed. Voor de meeste bezoekers was
het optreden van Lonneke Weusten,
Ellie Hellebrand, Jaap van der Windt,
Rick Mast en Bas Weusten weinig min
der dan een openbaring. Met ijzersterke
teksten en op hoog muzikaal niveau
brachten ze een uiterst boeiend pro
gramma, waarin de kerken en hun om
gaan met de thema's van het Conciliair
Proces flink op de korrel werden geno
men.
De Kerkendag werd besloten met een
viering, waarin ds. Greive en pastor
Houben voorgingen. Het lijkt niet uit
gesloten dat de manifestatie, mogelijk
Een 16-jarig meisje uit Soest is vorige
week gewond geraakt toen ze op de
Stadhouderslaan werd geraakt door het
openslaande portier van een auto. De
bestuurder had die zojuist geparkeerd
en zijn passagiere, een vrouw uit Hilver
sum, zwaaide onverhoeds de autodeur
open. Het meisje werd met rugklachten
overgebracht naar Zonnegloren.
Inbraak supermarkt
Een onbekende dader is vorige week
binnengedrongen in een supermarkt
aan de Parallelweg. Hij verschafte zich
toegang via het dak, waar hij enkele
glasplaten verwijderde. Er kon niet
worden vastgesteld dat hij iets had mee
genomen.
in iets andere vorm, nog eens wordt her
haald. In elk geval zullen in de meeste
kerken en parochies de thema's van het
Conciliair Proces blijvend aandacht
krijgen.
speciaal optiek
winkelkring van weedestraat - soest
tel. 17120
Nieuwbestuur wil carnavalsfeest nieuwe dimensie geven
Op 29 mei 1990 is tijdens de ledenver
gadering van C.V. "De Narre Knol
len" een nieuwe Bestuur gekozen. Een
bestuur dat grote plannen heeft met de
Soester carnavalsvereniging. In het be
stuur hebben Henk te Pas (voorzitter).
Gert van de Broek (secretaris), Wil
Meyer (penningmeester) en bestuurs
leden Wim Schut en Sjaak de Vries zit
ting genomen. "Wie denkt dat lid zijn
van de Narre Knollen alleen lol maken
betekent, komt er bedrogen uit",
waarschuwt voorzitter Henk te Pas.
Maar wie hard wil werken voor een ge
zellige club is van harte welkom.
Carnaval in Soest staat al jaren op een
hoog peil. Voorzitter Henk te Pas: "Het
afgelopen jaar zijn wij bijzonder verrast
door de toeloop van de vele bezoekers.
Dit was al te merken op het afgelopen
Prinsenbal en het kleintje Carnaval,
waar vele honderden mensen op af
kwamen. Dat Soest een goede voe
dingsbodem heeft voor een fantastische
carnavalstoekomst, daar zijn wij als be
stuur van overtuigd. Het is alleen een
nadeel, voor een vereniging als de onze,
dat Soest geen echte kern heeft. Anders
kon de horeca nog meer inspelen op het
carnavalsgebeuren.
Het nieuwe bestuur wil nu trachtten de
Het laatste nieuws staat
in de Soester Courant
plaatselijke horeca meer bij het carna
val te betrekken. Voor sponsors, leden,
en ere-leden zal zondag 24 juni een in
formeel samenzijn zijn in café restau
rant Bos en Duin. Daar kunnen de men
sen kennismaken met het nieuwe be
stuur, en krijgen zij een drankje en een
hapje aangeboden. Ook vishandel "'t
Hoekje" zal zich als sponsor deze mid
dag met zijn overbekende nieuwe ha
ring presenteren.
"De sponsors van het carnaval zijn van
grote betekenis voor het carnavalsge
beuren in Soest. Deze sponsors zijn me
deverantwoordelijk voor de grandioze
carnavalsmiddag van de bejaarden, en
de kinderen en wij zijn, dat spreekt van
zelf, bijzonder blij met onze sponsors",
aldus voorzitter Te Pas.
Ook heeft het Bestuur zich ten doel ge
steld om met name de optocht, zater
dags voor het carnaval meer te gaan
promoten. De eerste aanzet tot dit ge
heel zal het verhogen van het prijzen
geld zijn.
Jeugd
"Wie de jeugd heeft, heeft de toe
komst", Met deze slogan hoopt het Be
stuur een extra dimensie toe te kunnen
voegen aan C.V. "De Narre Knollen'.
Het nieuwe Bestuur heeft een plan ont
wikkeld voor een aspiranten afdeling
binnen de vereniging. Deze jeugdafde
ling zal toegankelijk zijn voor meisjes en
jongens van 17 jaar tot 21 jaar. Met deze
aspirantenafdeling hopen de Narre
Knollen een vlottere doorstroming te
krijgen naar de Raad van Elf.
"Deze jongeren zullen daarom ook de
andere kant van het carnaval leren ken
nen. Mensen die denken dat de carna
valsvereniging alleen bestaat uit lol ma
ken, komen dan ook vaak bedrogen
uit", waarschuwt Henk te Pas. "Na de
ledenvergadering in mei, is het Bestuur
wekelijks actief met vergaderen. Eind
augustus begin september komen Be
stuur en Toekomstige Raad van Elf bij
elkaar voor het samenstellen van de di
verse commissies. Zo is er ondermeer
een: Act-commissie, Bejaardencarna
val, Kindercarnaval, en een Wagen-
bouw commissie. Ook hierbij kunnen
wij de aspiranten-afdeling uitstekend
inpassen. Daarom is carnaval zoals deze
door onze vereniging wordt gepresen
teerd, veel geven zonder daar beslist iets
voor terug te willen ontvangen. Wij we
ten dat veel mensen er zo over denken,
en anderen er zo over zouden moeten
denken. Het is een leuke, maar tijdro
vende hobby," vindt Henk te Pas.
De vereniging onderhoudt ook veel
contacten met andere carnavalsvereni
gingen uit de omtrek. Doordat met car
naval veel van de leden van de Raad van
Elf, Prins en Adjudanten en Bestuur, en
daarbij niet te vergeten de echtgenotes
gevergd wordt, zijn de uittredens naar
deze verenigingen toe, ook een welko
me afwisseling. Deze verenigingen zul
len ook aanwezig zijn op het Prinsenbal
10 november in Bos en Duin, alsmede
op het Kleintje Carnaval op 19 januari
1991. "En natuurlijk kan ik niet om on
ze dansgarde heen! Deze meisje zijn we
kelijks onder bekwame leiding van
Claire Steusel aan het oefenen voor een
nieuwe dans, in een nieuwe seizoen.
Ook verdienen de moeders van de
dansmariekes een pluim, want zij zijn
het die de dansmariekes voorzien van
hun outfit", vertelt Narre Knollen-
voorzitter Te Pas. De dansmariekes zijn
het visiteplaatje van de Carnavalsver
eniging, vindt hij. Zij gaan vóór al er
scholenbezoek, op het programma staat
of aan carnavalsverenigingen bejaar
dentehuizen, etc.
"Ook een woord van dank aan onze
Eemlander Blaaskapel die ons zo fan
tastisch begeleiden, is op zijn plaats",
zegt Henk te Pas, die bovendien wil be
nadrukken dat er veel mensen zijn die
zich altijd op de achtergrond bevinden,
en zich altijd en overal voor inspannen.
"Buiten het carnavalsseizoen om staat
deze vereniging in het teken van de
saamhorigheid, zo komen we om de
vier weken bij elkaar voor meer dan een
gezellige avond, en is er over enkele we
ken weer een zomerfeest, dan wel een
fietstocht."
Het mag duidelijk zijn, mensen die van
gezelligheid houden, of mensen die
creatief zijn, die zijn, bij De Narre Knol
len aan het juiste adres.
Mensen die in de vereniging geïnteres
seerd zijn (deze hoeven niet alléén tus
sen tussen de 17 en 21 jaar te zijn) kun
nen contact op nemen met de secretaris
Gert van de Broek, tel. 13216 of de
voorzitter Henk te Pas, tel. 11321.
Aan het begin van deze eeuw telde
Nederland zo'n vijf miljoen inwo
ners - nu zijn het er ruim drie maal
zoveel.
Voor de gemeente Soest was de groei
nog veel sterker: van rond 5000 in
woners in 1900 tot over de 40.000
nu.
Veel van wat toen landbouwgrond
was, of woeste grond, is inmiddels in
de bebouwde kom komen te liggen.
Vergezichten zijn verdwenen, maar
ook veel van de woningen van toen
staan er niet meer, om van de men
sen van toen - die toch óók een bepa
lend deel van het dorp waren - nog
niet spreken.
Museum Oud Soest aan de Steen-
hoffstraat stelt regelmatig voorwer
pen uit voorbije tijden ten toon, heeft
meestal ook speciale exposities.
Prentencabinet/Foto Astra bezit
een grote verzameling foto's van het
vroegere Soest, en ook het gemeen
te-archief heeft tot doel de herinne
ring aan het verleden niet verloren te
doen gaan. Met name de foto's van
deze drie instellingen geven een tref
fend beeld van hoe het er hier vroe
ger uit zag. Helaas blijkt echter bij in
ventarisatie van de foto's, dat niet al
tijd precies bekend is wat de foto
voorstelt.Door publikatie in de
Soester Courant willen we de hulp
van de lezers inroepen de ontbreken
de gegevens aan te vullen. Daarom
zal de komende weken steeds een
oude Soester foto op deze plek wor
den afgedrukt, met wat er (eventu
eel) over bekend is, in de hoop dat er
lezers zijn die er meer licht over kun
nen laten schijnen. Voor de toe
komst zal het ook mogelijk zijn dat
lezers foto's opsturen waarvan ze
niet zeker zijn waar het precies om
gaat.Uiteraard zal in een volgende
editie bekend worden gemaakt wel
ke informatie er bij de Soester Cou
rant is binnengekomen.
Een voetbalelftal, dat kunnen
we gerust aannemen, en een
paar Soesters hebben we zelf
ook wel herkend. Maar zijn er
nog leden van dit elftal die
kunnen vertellen welke ver
eniging het was, welk elftal,
wie er in zaten en wanneer het
was?
Zoals steeds zijn antwoorden
welkom bij de redactie van de
Soester Courant, onder het
motto "Verdwenen Soest",
Postbus 57, 3760 AB Soest.
Lezers die de ontbrekende infor
matie over de foto hebben gezich
ten herkennen worden uitgenodigd
ons dat te laten weten, onder het
motto "Verdwenen Soest", Soester
Courant, Postbus 57, 3760 AB
Soest. Bij voorbaat dank voor de
medewerking!
Vakant
de zijn
ten zo
zien: vi
De Goi
keus ui
stuk to|
Snaar
het ver
carrière
te wete
paraa
Allema
met ee.
tie gaal
Alvast i
treffelijk
Panas
De NV-
tisch, h
Panasc
Complf
Incl. 2 j