Halen Nederlandse dagvlinders het jaar 2000?
Puzzel mee met uw krant
Vlindervaria
Fijnschilderes Lot van den Akker
brengt de natuur tot leven
tm
Aantasting vliegterrein
Beschermingsplan
Dagvlinders
Concentratie op
kansrijke gebieden
Dag bloemen,
dag vlinders?
Een dagje 'vlinderen' in Drenthe
Drentse Vlinder
Vakantie Club
en win een Vlinderservies
Nutroma Vlinder servies
Afgebeelde vlinders
Nutroma Spaarplan
tot 31 december 1991
WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1990 SÖESTER COURANT PAGINA 20
Van school weten we, dat een vlinder eitjes legt, waaruit een
rups komt die zich verpopt tot vlinder. Dat een rups veel of
juist weinig eet, kunnen we aan het weggegeten blad zien. Dat
de huid niet meegroeit en tijdens de groei vier tot zes keer
wordt vervangen, ontgaat ons meestal. Het citroenvlindertje
kennen we allemaal, want die zien we regelmatig in de tuin
fladderen. De kleine vos komt ook nog veelvuldig voor, maar
hoe zit 't met de meer dan zeventig andere inheemse vlinders?
Hoe redden deze vlinders het in ons huidige milieu?
Tussen 1981 en 1986 hebben medewerkers van het Landelijk
Dagvlinder Project een groot aantal waarnemingen verricht
over de eigenschappen van vlinders en hun vliegterrein.
In Nederland zijn 71 standvlinders geteld en vier trekvlinders.
Van het totale aantal standvlinders zijn inmiddels 15 soorten
uitgestorven. Van de rest is meer dan de helft kwetsbaar of
wordt met uitsterven bedreigd.
De meeste vlinders zijn honkvast
en verplaatsen zich over een af
stand van minder dan 500 meter in
hun vliegterrein of biotoop. Tem
peratuur, luchtvochtigheid en
oriëntatiemogelijkheden bij het
zoeken naar voedsel en partners
bepalen de kans op overleven. De
rups (eet- en groeistadium van de
vlinder) eet blad, de vlinder haalt
nectar uit bloemen. Bij het zoeken
naar voedsel oriënteren vlinders
zich op het landschap en de vege
tatie. Die landschappen zijn in de
loop der jaren sterk veranderd.
Vlinders die in bossen en houtwal
len vliegen (eike-, pruime-, slee
doorn, iepepage en keizermantel),
worden bedreigd door zure regen,
inwaaien van kunstmest en de toe
genomen recreatie. De onnatuur
lijke begrazing van uitgezet wild
houdt de groei van jonge bomen en
planten tegen. Kaalkap of de aan
plant van uitheemse bomen tasten
ook al de natuurlijke vliegomge-
ving aan. De oranjetip kwam veel
vuldig voor in vochtige, voedsel-
ar me graslanden en hagen in de be
schutting van bos. In het westen
van ons land is de populatie sterk
afgenomen door veranderingen in
de grondwaterstand en overbe
mesting. De heidevelden zijn ook
niet meer wat ze eens waren. Vanaf
het midden van de negentiende
Lol van den Akker schildert met een scherp oog en een grote
liefde voor de natuur. Inspiratie voor haar tekeningen en schil
deringen haalt zij vaak uit eigen tuin, waar dieren en planten
ongestoord hun gang kunnen gaan. Lot van den Akker heeft
een achtertuin van maar liefst 150 meter lengte. Daar wandelt
zij rond, kijkt haar ogen uit en zet al die indrukken op papier.
In opdracht van Nutricia heeft zij enige tijd geleden decoraties
op een exclusief porseleinen Nutroma-servies ontworpen.
Lot van den Akker: 'Het ontwerp moest typisch Nederlands
zijn, omdat het onderwerp koffiedrinken ook typisch Neder
lands is. Nutroma levert Nutroma Koffieroom, Romig, Half
vol, Light, allemaal produkten die bij gezellig en lekker
koffiedrinken horen. Ik koos daarom voor vlinders die in ons
land veel voorkomen: oranjetipje, citroenvlinder, landkaartje,
koolwitje, icarusblauwtje, kleine vos, dagpauwoog en vuur
vlindertje. Elke vlinder heb ik gecombineerd met een plantje
waarop de vlinder vaak zit. Op de witte ondergrond komen die
kleurige vlinders en plantjes heel speels en gezellig uit. Bij de
voorbereiding heb ik veel steun gekregen van specialisten.
Bijvoorbeeld over kleuren. Die veranderen namelijk tijdens het
bakken van porselein in de oven. Een icarusblauwtje met een
onnatuurlijke kleur is natuurlijk geen gezicht.'
voor kleinere huishoudens is het
340 grams doseerpak ontwikkeld,
waarmee men handig de Nutroma
koffiemelk inschenkt. Sparen gaat
heel snel. Vrijwel alle onderdelen
van het servies kunt u per twee
bestellen. Alleen de koffiepot,
melkkan en suikerpot gaan per
stuk.
Voor vragen en spaarfolders (met
alle regels voor deelname) kunt u
gratis de Nutricia Consumenten
service bellen tijdens kantooruren:
06 - 0222626.
eeuw is circa 760.000 hectare heide
verdwenen. De lagere grond
waterstand heeft de natte heidevel
den verloren doen gaan en in ande
re heidegebieden slaat de vergras-
sing toe. Vlindersoorten als het
heideblauwtje, groentje, aarbei-
vlinder en icarusblauwtje worden
daardoor sterk beperkt in hun
vliegterrein.
Vorig jaar heeft het Ministerie van
Landbouw en Visserij het Bescher
mingsplan Dagvlinders gelan
ceerd. Dit plan bevat richtlijnen en
min of meer concrete maatregelen
voor het behoud van onze dagvlin
ders. Minister Braks in zijn voor
woord: 'Veel geschikte plaatsen
zijn voor vlinders verloren gegaan.
Uitbreiding van steden en dorpen,
aanleg van wegen, landschapver
snippering, intensievere landbouw
en veeteelt, al die factoren veroor
zaken een achteruitgang van de
Nederlandse dagvlinders. In ons
plan hebben wij het accent gelegd
op de bescherming van biotopen.
I k doe daarom een beroep op over
heden, grondeigenaren, terrein
beheerders en particulieren de
richtlijnen in het Bescher
mingsplan Dagvlinders te volgen.
'Zonder de medewerking van alle
betrokkenen is het behoud en her
stel van de dagvlinders in ons land
niet mogelijk.'
De meeste vlindersoorten vliegen
het liefst in een gebied met over
gangen tussen lage begroeiing en
opgaande elementen als bossen,
struikgewassen en houtwallen.
Het plan stimuleert daarom de
aanleg van gevarieerde landschap
pen. Verder noemt het plan als sti
mulerende factoren: tegengaan
van ontwatering en luchtvervui
ling en de aanleg van bufferzones
die overbemesting en watervervui
ling tegenhouden. In het westen
met de grote stedelijke agglomera
ties hebben vlinders veel minder
kansen dan in andere delen van ons
land. Daarom concentreert het
plan zich op de zogenaamde kans
rijke gebieden. In 1989 en in de
Kansrijke gebieden
komende jaren zijn en worden
voor deze streken verschillende
projecten gestart en maatregelen
genomen. In de Natuurbescher
mingswet worden de namen van
bedreigde vlindersoorten opge
nomen. Vlinders als dwergdik-
kopje, dwergblauwtje, rouwman
tel en keizersmantel krijgen daar
mee een beschermde status.
Vangen en prepareren van deze
vlinders is voortaan verboden.
Het Beschermingsplan Dagvlin
ders is een prima initiatief. Het is in
april 1989 uitgekomen, maar de re
sultaten tot nu toe vallen enigszins
tegen. Landeigenaren en agrariërs
hebben andere besognes aan hun
hoofd dan vlinders. Opvallend is
ook, dat de landinrichtingsdienst
van het ministerie het plan niet
kent. Bij ruilverkavelingsprojec
ten, dus bij de herinrichting van
landschappen, letten de adviseurs
en controleurs van de dienst niet op
vlinderbiotopen. In Nederland
zetten verschillende organisaties
zich echter wel actief in voor de
bescherming van vlinders.
Op initiatief van de Vlinderstich
ting werd 1989 uitgeroepen tot
Nationaal Vlinderjaar en mede
daardoor neemt de belangstelling
voor vlinders steeds meer toe.
Alleen als de bescherming van
vlinders een breed draagvlak in
onze maatschappij heeft, halen de
nog bestaande Nederlandse dag
vlinders het jaar 2000.
Voor 25,- per jaar wordt u dona
teur van de Vlinderstichting, Post
bus 506, 6700 AM Wageningen.
Telefoon 08370-24224.
Beschermingsplan Dagvlinders.
Uitgave van het Ministerie van
Landbouw en Visserij, Directie
Natuur, Milieu en Faunabeheer,
Postbus 20401,
2500 EK Den
Kansrijk gebied
IHffi Kerngebied
L._i Tegenwoordig kan dit gebied niet
kansrijk worden genoemd. Er
zijn echter goede mogelijkheden
voor de toekomst aanwezig, zodat
dit gebied kansrijk kan worden.
Hel Noorder Dierenpark in Eramen is de ideale combinatie van
educatie en recreatie. Een leuk dagje uit en veel nieuwe kennis
opdoen, dat is in het kort de doelstelling van dit Drentse dieren
park. Het Biochron geeft een historisch overzicht van het leven
op aarde. De wandeling door de tijd begint 4,6 miljard jaar
geleden met unieke fossielen, fascinerende films en shows,
meterslange citroenhaaien 'zwemmen' rond in hun waterbas
sin van 400.000 liter. Een levensgrote reconstructie van een
steenkoolbos laat zien hoe Nederland er 300 miljoen jaar gele
den uitzag. Dan volgen de bloeitijd van de dinosauriërs, de op
komst van de zoogdieren en de komst van de mens op aarde.
In het dierenpark is de leefwereld van dieren natuurgetrouw
nagebootst. Het park is ingedeeld in werelddelen, waar Afri
kaanse neushoorns, giraffen en nijlpaarden, Aziatische olifan
ten en Zuidamerikaanse vogels en zeerobben zich in hun eigen
territorium ophouden. In het Africanium zijn het Natuur
historisch Museum en het Museum voor Volkenkunde gehuis
vest. In 1988 werd de Hof van Heden geopend met een
overzicht van de modernste technieken voor cultuurgewassen.
In dit plantenparadijs krijgt de bezoeker een goed beeld van
plantenteelt in reageerbuizen en cultures als steenwol en hydro
cultuur. De traditionele teelt van tropische gewassen en de
Nederlandse buitentuin maken het brede scala aan gewassen in
de Hof van Heden compleet.
Een waar hoogtepunt in het Bio
chron is de tropische vlindertuin.
Ongeveer 1500 vlinders in bijna 40
verschillende soorten vliegen daar
vrij tussen de bezoekers rond. Een
nieuwe gast is de eikezijdespinner.
De cocons van de rups worden in
China en Japan gebruikt voor de
produktie van de Shantoeng-zijde.
Van heel dichtbij ziet u hoe grote
vlinders met hun lange roltongen
nectar drinken. Hoe ze in wervelen
de baltsvluchten hun vrouwtjes het
hof maken en hoe vrouwtjes de
juiste bladeren uitzoeken voor hun
eitjes. De kleine kolibries bescher
men de vlinders tegen hun natuur
lijke vijand: de spin. Als u van
vlinderen houdt, is Drenthe een el
dorado. Drenthe is een provincie
waar doelgericht en met succes
wordt gewerkt aan herstel van het
vlinderbestand. De provincie is nog
schoon en heeft uitgestrekte en zeer
afwisselende natuurgebieden. De
Drentse Vlinder Vakantie Club
organiseert een aantal excursies
'achter de schermen' van het Noor
der Dierenpark. Medewerkers van
het park vertellen u dan alles over de
finesses van het vlinder- en dieren
leven. De exkursies spitsen zich toe
op respektievelijk: Hof van
Heden, Olifanten, Biochron,
Aquarium en Vlindertuin. Bij de
excursie is een verblijf in Hotel ten
Cate in Emmen inbegrepen. Voor
vragen over de verschillende arran
gementen kunt u zich wenden tot
mevrouw K. Ouwerkerk van het
Noorder Dierenpark,
telefoon 05910- 18800.
Perfectioniste Lot van den Akker heeft van het Nutroma-servies iets moois
gemaakt. Het 27-delige servies van echt porselein, is tevens vaatwasmachi-
nebestendig. Bekers, kop-en-schotels, gebakbordjes, ontbijtborden, kof
fiepot en roomstel zijn gedecoreerd met één vlinder uit een serie van acht.
In de natuur is de vliegtijd van deze vlinders enkele weken. Op het porselein
van het Nutroma-servies gaan ze (zonder ongelukken) een mensen
leven mee.
Het oranjetipje wordt 18 dagen
oud. De voedselplanten van de rups
zijn o.a. pinksterbloem en kruis-
bloemigen, van de vlinder zijn dat
de sering en pinksterbloem. De
citroenvlinder vliegt van februari
tot oktober in twee generaties.
Sleutelbloem, distel en lathyrus be
horen tot de favoriete planten van
de vlinder. Ze overwinteren vaak in
klimop en kunnen wel een jaar oud
worden. De rups van het landkaart
je eet graag brandnetels, de vlinder
bij voorkeur marjolein, heliotroop
en astrantia. De voorjaarsgeneratie
is oranje met bruine tekening, de
tweede generatie is donkerbruin
met witte banden. Het koolwitje
voedt zich met alles wat bloeit. De
rups eet meestal de buitenste
bladen van allerlei koolsoorten.
Vandaar de naam. Het vrouwtje
heeft twee stippen op de voorvleu
gels. Het icarusblauwtje komt voor
in bloemrijke graslanden, duinen
en heidestreken. De kleine vos in
bosranden, akkers, weiden en ber
men. De dagpauwoog en het vuur
vlindertje tenslotte zijn veel geziene
gasten in graslanden, tuinen en op
spoortaluds. Al deze vlinders en
hun belangrijkste leefomgeving
heeft Lot van den Akker op het
Nutroma-servies kunstzinnig in
beeld gebracht.
Nutricia biedt de consument een
heel plezierig spaarsysteem. Op
elke Nutroma-verpakking zit een
Vlinderzegel van 10 spaarpunten.
Zowel op de flessen als op de pak
ken. Nieuw in het assortiment is
Nutroma Light, dat slechts 2,5%
melkvet bevat. De koffiemelk met
het laagste vetgehalte. Speciaal
Vlinders in de tuin
Vlinders voeden zich met nectar.
Een tuin vol snijbloemen en bloei
ende planten lokt vlinders daarom
bij bosjes aan. Tot de meest geliefde
planten behoren lavendel, duizend
schoon, reseda en valeriaan. Ze zijn
ook gek op rottend fruit. Heeft u
geen fruitbomen, zet dan een
mengsel van appelpulp, verschaald
bier en bruine suiker buiten.
Records
De grootste vlinder ter wereld is de
vogelvlinder die op de Solomon-
eilanden voorkomt. De spanwijdte
van het vrouwtje is meer dan 30 cm.
De blauwe dwergvlinder uit Zuid-
Afrika is met 14 mm de kleinste. De
snelste vlinder is de monarch die
een snelheid van 40 km per uur kan
halen. Deze soort verblijft in het
voorjaar en de zomer in Noord-
20 sets van 6 vlinderbekers
Amerika. Van daaruit is hij tot in
Australië en Engeland gevlogen.
Op zijn reis over de oceanen landen
ze op zee of aan boord van een
schip. De Canadeze monarchs vlie
gen ieder jaar naar Florida en Mexi
co, waarbij dagvluchten van 130
km zijn gemeten.
Nabootsing
Sommige soorten vlinders nemen
de gedaante aan van dieren die niet
of minder snel worden aangevallen
door de vijanden van de vlinder.
Steenrood wijst de aanvaller erop,
dat de drager oneetbaar of zelfs gif
tig is. De reusachtige atlasvlinder
heeft een patroon op zijn vleugels,
dat doet denken aan de kop van een
slang. De uilekopvlinder heeft de
tekening van een uilekop op zijn
vleugels. Hij klapt zijn vleugels
vlak voor de ogen van zijn vijand
open en dicht, zodat die denkt door
een uil te worden bespied.
Schutkleur
Veel rupsen en vlinders passen hun
kleuren en vormen aan de omge
ving aan. De rups van de eekhoorn-
vlinder lijkt met zijn lange
voorpoten en omgeklapte achterlij f
op een verdord boomblad.
De atlanta heeft veel weg van een
stukje boomschors. De heidezand
oog wordt in de vlucht al nauwe
lijks opgemerkt, maar met samen
geklapte vleugels op de grond of
een boomstam is hij vrijwel
onzichtbaar.
Hor.: 1 gesel 5 link 9 sociëteit 12
v/d Moren 16 levenslustig 17 direc
tie 18 schor 19 bewoner van Dren
the 21 omslag 22 deel v/d hals 24
puntig voorwerp 26 water
vogel 27 omheining 29 uniek 31
Griekse oorlogsgod 32 vrouw,
dier 34 abuis (Lat.) 37 lid van ver
dienste 40 een beetje 42 ingescha
keld 43 karig 45 riv. in Siberië 47
Soc.-Econ. Raad 48 punttol 51
Noordeuropeaan 53 Greenwich-
tijd 54 hijgend geblaas 55
lichaamsdeel 56 pl. in N.-Holland
57 gestoei 58 en dergelijke 59 ver
dovend middel 61 nietsdoen 63
voorm. Ned. eiland 64 water in N.
Brabant 66 deel v/h gebit 68 pl. in
Gelderland 69 pl. in Palestina 72
eenheid van stroomsterkte 74 op
schik 76 uiterste grens 79 moeder
80 bek 82 Austr.struisvogel 84
oevergewas 86zijriv. v/d Rhöne 88
inkeping 90 levenslucht 91 groot
huis 92 inwendig orgaan 93 ijlbode
94 kleur 95 boosaardig geterg 96
kerk.gebruik 97 vragend voor-
naamw. 98 Eng.werpspel.
Vert.: 1 plag 2 op dezelfde manier 3
laatste gedeelte 4 hoofddeksel 6
geestdrift 7 pl. in Gelderland 8
deel v/'e vrucht 9 baardje 10 smaad
11 kijken naar 12 klap 13 gebergte
in Rusland 14 Egypt.zonnegod 15
niet altijd 20 ligplaats voor sche
pen 21 rand 23 buikorgel 25 plech
tige belofte 27 waterplant 28
vergaan schip 30 laatste rustplaats
33 beminde 35 vorst van Monaco
36 te schande maken 38 hekeldicht
39 met moedermelk voeden 41
broche 43 spraakgeluid 44 kaar-
tenboek 46 slaapplaats 47 dood
goed mens 49 mannetjeshond 50
lofdicht 52 achterste deel v/d hals
53 deel van India 60 spijsverte
ringskanaal 62 heldendicht 63 vol-
kerenverbond 65 ontzaglijk 67
punt v/e schoen 70 overal 71
watersporter 72 bep.speelkaart 73
uitgestotene 74 kunstzilver 75 hit
77 eiland in Middell. Zee 78 korte
tijd 79 Chin. dynastie 81 tekst op
het kruis 83 grondstof voor brood
85 jus 87 roem 89 zeker iemand 90
Algemene Ouderdomswet 91 tod.
Na juiste invulling ontstaat in de
gelijkgenummerde vakjes een
slagzin:
18-3-55//92-63-66-20-14-79-42//
91-76-65-52-98-25-96-85-58-93-
16-81-7-47.
Stuur deze slagzin vóór 15 okto
ber 1990 op een voldoende ge
frankeerde briefkaart naar:
Centrale Puzzel Verwerking
Postbus 247,7301 BH Apeldoorn
Prijzen:
1 Nutroma Vlinderservies
