Inwoner bepaalt zelf de toekomst van Soest!
Natuur en Landschap in Soest
verdienen het om verbeterd
en gekoesterd te worden
Bouwsi
I
WOENSDAG 17 APRIL 1991
OP 'T HOOGT
PAGINA- WOFNSDAG 17 APRIL 1991
II 1
Het eerste deel van het Landschapsbeleidsplan Soest is de visie op de ge
wenste ontwikkeling van natuur en landschap in Soest. Hoewel sprake is
van een wensenlijstje, is rekening gehouden met wat mogelijk is. Het gaat
dus niet om een mooi verhaal dat niet realiseerbaar zal blijken. Na beoor
deling van de verschillende ruimtelijke claims (in het kader van de Struc
tuurvisie) kan aan de hand van het Landschapsbeleidsplan worden aan
gegeven op welke plek welke functie het best inpasbaar is. In het plan is
consolidatie (het behoud van de bestaande situatie) uitgangspunt; dit wil
echter niet zeggen dat verdere bebouwing uitgesloten is.
Het landschap in Soest is groten
deels bepaald door de agrarische
gebruiksfunctie. Deze agrarische
functie bepaalt de openheid van een
groot deel van het buitengebied van
Soest, en wordt door de meeste
mensen als aantrekkelijk ervaren.
Ook andere landschapselementen,
bijvoorbeeld houtwallen, zijn van
oorsprong agrarisch.
De natuurwaarden waren vroeger
een "bijprodukt" van het gevoerde
agrarische beheer. Door een inten
sievere bedrijfsvoering en het ge
bruik van schadelijke stoffen zijn
deze natuurwaarden echter aan
zienlijk teruggelopen. Hetzelfde
geldt voor de landschapselementen,
die veelal een belemmering vormen
voor het huidige beheer dat veel
grootschaliger is dan vroeger.
Zonder nu terug naar "af' te willen
gaan, denkt de gemeente Soest door
middel van het Landschapsbeleids
plan een deel van die natuur en
landschapswaarden terug te kun
nen krijgen of te behouden. Het is
dan ook een logisch vervolg op het
Natuurbeleidsplan van hel rijk.
In het tweede deel (verschijningsda
tum eind 1991) van het Land
schapsbeleidsplan zal dan ook wor
den ingegaan op het beheer dat no
dig is om dit voor elkaar te krijgen.
Overleg met de agrariërs is van we
zenlijk belang, want de medewer
king is vrijwillig. Er zijn echter ver
schillende instrumenten die het
aantrekkelijk maken om aan land
schapsbeheer te doen. Te denken
valt aan bestaande subsidies van de
provincie voor het onderhoud van
kleine landschapselementen, maar
ook aan vergoedingen die de indivi
duele boer kan krijgen van het rijk
(Relatienota/beheersovereenkom
sten) wanneer hij zijn bedrijfsvoe
ring zodanig aanpast dat natuur en
landschap er wel bij varen. Boven
dien zijn extra middelen en instru
menten in ontwikkeling. Het is niet
ondenkbaar dat ook de gemeente
ter uitvoering van het Landschaps
beleidsplan subsidie zal verstrek
ken.
Inhoud en inspraak
In het plan zijn drie belangrijke
kaarten opgenomen. In een oogop
slag is te zien hoe het met natuur en
landschap gesteld is. Dit zijn kaar
ten van de ruimtelijke en de ecologi
sche kwaliteiten. Op de derde kaart
is de concept-landschapsvisie uitge
beeld. Hierop is te zien hoe de ver
dere ontwikkeling met het oog op
deze kwaliteiten eruit zou moeten
zien.
In het informatiecentrum zijn deze
kaarten op A3 formaat te bekijken.
Het rapport ligt er ook, evenals in de
bibliotheken. Het is vanaf 17 april in
te zien. Men kan op de inhoud van
het rapport reageren tot en met 16
mei. Op dinsdag 14 mei wordt een
voorlichtingsavond gehouden,
waarop het plan zal worden toege
licht. Daarnaast worden het milieu
beleidsplan en de recreatienota be
licht.
Wat gebeurt er met uw reac
tie?
Vanzelfsprekend zal elke reactie in
houdelijk worden beoordeeld. Ook
op de andere plannen kan men in
spreken.
Na verwerking van de
reacties zullen de verschillende
plannen in de vorm van drie ruimte
lijke scenario's opnieuw besproken
worden. In deze scenario's zijn al
uiteenlopende keuzen gedaan met
verschillende uitgangspunten. Het
scenario dat uiteindelijk de toe
komst van Soest zal gaan bepalen,
kiest de inwoner dus zelf. Dit .zal
ook bepalend zijn voor de verdere
uitwerking van het Landschapsbe
leidsplan, de beheersvisie. Het kan
dus gebeuren, dat het uiteindelijke,
complete, rapport afwijkt van de
huidige visie.
Houtwallen, zoals deze in het nieuwe bouwplan Klein Engendaal, hebben een bijzonder waarde In bouwnlannen
worden ze dan ook zoveel mogelijk behouden en ook overigens wordt er grote aandacht aan besteed
Soest hoeft niet voor de toerist te
mogelijkheden die de gemeente 1
doeld voor de eigen bevolking. Bi
kom, maar bij voorkeur alleen als
tie. Daarbij moet worden voorkoi
staat dat Soest een grote pickmci
toe kunnen leiden, dat de druk op
te groot wordt. Dat wil de gemei
het treffen van zoneringsmaatrej
Deze richting voor het toekomsti
beleid geeft de concept-nota "Soe
naar buiten" aan. Hierin geeft de a
deling Sport en Recreatie haar vis
op het beleid van de gemeente c
het gebied van recreatie en toensn
op korte, middellange en lange te
mijn De nota dient tevens als voc
zet voor de Structuurvisie, waai
het gemeentelijk beleid op de b
langrijkste terreinen zal word
vastgelegd. Hiermee samenha
eend verschenen al de nota's Spt
in beweging" en het Speelruim
plan.
In de nota wordt vastgesteld, dat
sommige (delen van), soms waan
volle, natuurgebieden teveel v
schillende mensen teveel verse!
lende activiteiten ontplooien: w;
delen, fietsen, paardrijden, jogg
crossen. Niet alleen leidt dit onc
ling tot overlast, ook kan het sch
aan de natuur tot gevolg hebt
Om de natuurgebieden m Soest
verder in kwaliteit achteruit te li
gaan, is het wenselijk het bez
aan zulke gebieden te spreiden,
mogelijkheid hiertoe zal gescha
In het stroomgebied van de Eem is sprake van een waardevolle en gevarieerde flora en fauna.
Structuurvisie.
Dit is uiteindelijk het spraakmakei
Zandvoort in Utrecht) waar alle id
studies uitmonden in een aantal s
Soest en Soesterberg.
Soest heeft waardevolle landschapselementen. Het Landschapsbeleids
plan gaat er dan ook van uit dat deze, wat de ruimtelijke ontwikkelingen
van Soest ook zullen zijn, onaangetast blijven. Het plan, dat mede als ba
sis dient voor de totale Structuurvisie voor Soest, geeft aan wat het maxi
maal wenselijk is. Niettemin zullen ook hier concessies moeten worden
gedaan, maar pas dan als alles eerlijk is afgewogen: woningbouw, verkeer,
winkelvoorzieningen enzovoorts. Mogelijk dat de uitkomst dan is dat een
enkel gebied moet worden opgegeven om andere, waardevollere gebieden
te handhaven en veilig te stellen.
Overigens krijgt het landschap in
Soest al jaren grote aandacht. De af
deling groenbeheer wees jaren gele
den al op processen van verloede
ring van het landschap door mis
bruik. Bij jaarlijkse fietsexcursies
met raadsleden werden deze ont
wikkelingen steeds aan de kaak ge
steld. Driejaar geleden gebeurde dit
voor 't laatst, in de Birkt. Hier werd
duidelijk dat ten gevolge van het
grondgebruik en het niet tijdig ne
men van maatregelen schade was
ontstaan aan beeldbepalende hout
wallen. Overigens zijn veel oor
spronkelijke landschapselementen
stedebouwkundig ingepast, dus er
kend, zoals de houtwallen in Over-
hees.
Nu de Structuurvisie voor Soest in
de maak is, wil men daadwerkelijk
iets met het landschapsbeleid doen.
Een belangrijk deel van de gemeen
te is onbebouwd. Straks gaat mis
schien de vraag spelen waar nog te
bebouwen plekken zijn. Dan is het
van belang die plekken zo eerlijk
mogelijk te beoordelen, en niet ge
forceerd vanuit een bepaalde den
krichting op het gebied van bebou
wing of verkeer. Het waarde-oor-
deel over natuur en landschap moet
daarbij niet als laatste en minst be
langrijke punt aan de orde worden
gesteld.
Voor het landschapsbeleidsplan is
de hele gemeente geïnventariseerd.
Daarbij is ook gekeken naar plan
nen van hogere orde (rijk en provin
cie), de ecosystemen (de flora en
fauna in relatie tot gebied waarin
deze voorkomt), het waterkwali
teitsbeheer en het mestbeleid. Dit
laatste is met name voor de agrariërs
van belang, omdat hierbij een, zij
het klein, deel de economische kant
van hun bestaan aan de orde is. Het
landschapsbeleidsplan is dan ook
mede ingegeven door een agra-
risch-vriendelijke benadering.
Soest is van huisuit een agrarisch
dorp en dat karakter moet niet (ver
der) verloren gaan. In het Soester-
veen zijn de meeste agraribsche be
drijven al verdwenen, verdreven
door stedebouwkundige uitbrei
ding.
Weergaloos
Soest heeft weergaloze landschap
selementen dankzij het feit dat het
in een overgangsgebied ligt. Aan de
ene kant de bossen en akkers, aan
de andere kant de polders met hun
gevarieerde flora en fauna in het
stroomgebied van de Eem. Daar
naast zijn hoofdzakelijk door agra
risch grondgebruik opvallende
landschapskenmerken ontstaan,
zoals houtwallen in De Birkt, het
Soesterveen en langs de Stadhou
derslaan. Hadden deze vroeger een
economisch belang voor de landei
genaren, tegenwoordig ontbreekt
dat. Daarom is het noodzakelijk alle
maatregelen te nemen die ertoe lei
den deze elementen te behouden.
In het plan wordt een aantal ge
biedsdelen genoemd: het restant
van het Soesterveen, het gebied tus
sen de Korte Brinkweg en de spoor
lijn Amersfoort-Amsterdam, de
Birkt, en de Biltseweg-Jachthuis-
laan, het stroomgebied van de
Praamgracht.
Het landschapsbeleidsplan stelt on
dubbelzinnig vast dat elke nog open
lokatie in Soest de moeite van het
behouden waard is. Dat neemt niet
weg dat bij een onderlinge benade
ring de waarderingen nogal uiteen
lopen. Het Soesterveen bijvoor
beeld wordt het minst "waardevol"
geacht doordat de aantasting van dit
gebied al zover is gegaan. Het is dan
Alle concept-plannen die in deze kr
gelicht, vormen in feite de bouwst<
ook eigenlijk het enige gebied, met
name de omgeving van de Dorre-
steinweg, dat zich zou kunnen lenen
voor bedrijventerrein. Hieraan is
behoefte voor verplaatsing van (mi-
lieuhinderlijke) bedrijven uit de
woonbebouwing en voor uitbrei
ding van bestaande bedrijven.
Het Soesterveen is jaren geleden al
ontpolderd. Door een ander water
beheer werd de waterstand in het
gebied verlaagd. Daardoor werden
ook waardevolle deelgebieden aan
getast. Ook het onttrekken van gro
te hoeveelheden drinkwater aan de
grond kan grote gevolgen voor het
landschap hebben. De draagwijdte
daarvan is nu nog nauwelijks te
overzien. Vaststaat in ieder geval,
dat er inmiddels andere gebieden in
de gemeente zijn, die ecologisch ge
zien interessanter zijn en meer kwa
liteit hebben dan het Soesterveen.
Wat er nog aan landschap over is in
Soest, zou gekoesterd en verbeterd
moeten worden. Voor veel plekken
geldt dat er zelfs niet naar gekeken
moet worden als het om realisering
van andere plannen gaat, met uit
zondering misschien van de recrea
tieve. Deze gebieden komen in aan
merking als "relatienotagebied".
De relatienota is een instrument tot
herstel en behoud van waardevolle
gebieden. Bij geheel Soest behoort
tot ecologische hoofdstructuur en is
dus waardevol.
Duidelijk wordt nog eens, dat
werken voor natuur en landschap
een zaak is die vooral belangrijk is
voor hen die na ons komen. Men is
nooit voor de eigen eer bezig, maar
altijd voor een ander die men niet
kent!
Inmiddels heeft het Bureau Zand'
Structuurvisie) voltooid. Hierover 1
sproken. Het ligt al wel ter inzage e
tehuis en bibliotheken). Zie voor
dit blad.
De inspraakprocedure over de Stri
