'Het christelijk onderwijs heeft ook in Soest
volop bestaansrecht én toekomst...'
Jubileumprogramma bij
100 jaar PCO-Soest
een belangrijke opdracht, zoals dat ook
vroeger was, meent Vegter. "Wat onder
scheidt ons van andere scholen? Wat is de
meerwaarde van het christelijk onderwijs?
Als je die discussie aangaat ontdek je dat
het niet zozeer om de vorm van het onder
wijs gaat, maar om de inhoud. Daar horen
Foto: Goos van der Wilt.
De Vereniging voor Protestants-
Christelijk Onderwijs viert het 100-ja-
rig jubileum met een feestprogramma
dat een zeer afwisselend karakter
heeft. Op een rijtje gezet gaat het om
de volgende activiteiten.
Herdenkingsdiensten
Op zondag ld oktober wordt in twee ker
ken - de Wilhelminakerk aan de Soester-
bergsestraat 18 (Soest-zuid) en de Juliana-
kerk aan de Julianalaan 19 (Soestdijk) - een
speciale herdenkingsdienst gehouden,
waarin de kinderen van de scholen een grote
inbreng hebben. Beide diensten beginnen
om 15.00 uur. Voorgangers zijn ds. H.J.J.
Radstake in de Wilhelminakerk, voor de
kinderen en de ouders van de Insinger-
school en de Werveling 1 en 2), en ds. J. van
Buuren in de Julianakerk, waar de kinderen
en de ouders van de Waterinkschool, de Da
Costaschool en de Bron worden verwacht.
Het thema is: "Al 'n eeuw geloofwaardig..."
Belangstellenden zijn in beide diensten har
telijk welkom. De collecte is bestemd voor
het Hongarije-project van de Vereniging
PCO-Soest.
Thema-avond
Op maandag 11 oktober wordt in de
kerkzaal van Molendael-Soest/ Soester-
bergsestraat 125, om 20.00 uur een the
ma-avond gehouden. Prof. dr. W. ter Horst,
hoogleraar in de pedagogiek aan de Univer
siteit van Leiden, komt spreken over het on
derwerp "Hoe bijzonder is het bijzonder on
derwijs?" Ook hier zijn belangstellenden
van harte welkom.
Sportdag
Op woensdag 13 oktober wordt op het
terrein van S.O. Soest aan de Bosstraat-
West een grote sportdag georganiseerd voor
alle 1250 kinderen van de christelijke basis
scholen van Soest. Aan het evenement wer
ken meer dan 200 vrijwilligers mee. De kin
deren krijgen een afwisselend programma
van sport en spel aangeboden, zonder on
derscheid naar school.
Receptie
Op vrijdag 15 oktober vindt, eveneens in
de kerkzaal van Molendael-Soest aan de
Soesterbergsestraat 125, een feestelijke re
ceptie plaats, waarvoor alle leden van de
vereniging zijn uitgenodigd. De receptie be
gint om 16.00 uur en duurt tot ongeveer
17.30 uur. 's Avonds vindt op dezelfde loka-
tie een grote feestavond plaats voor het on
derwijzend en het andere personeel van de
vereniging. Ook de einduitslag van de Hon-
garije-actie wordt daar bekend gemaakt.
Expositie
Buiten de feestweek om is (al vanaf 24
september) in museum Oud-Soest aan de
Steenhoffstraat een speciale tentoonstelling
over "100 jaar PCO in Soest'; ingericht. Alle
scholen zullen daar een kijkje gaan nemen,
maar ook voor alle andere belangstellenden
is een bezoekje aan de expositie - tijdens de
gebruikelijke openingsuren - zeer de moeite
waard. Er valt van alles te zien: oude school
boeken, oude schoolbanken, lesmateriaal
uit soms lang vervlogen tijden en natuurlijk
heel veel oude foto's. Vooral de klassefoto's
uit vroeger jaren zijn boeiend om te zien.
Volgende week bestaat de Vereniging voor Protestants-Christelijk Onderwijs te Soest
precies honderd jaar. Dat feest wordt gevierd met een aantal activiteiten, alle onder
het motto: 'Al 'n eeuw geloofwaardig...' In deze krant - een speciale uitgave ter gele
genheid van het jubileum - wordt niet alleen teruggeblikt op een bijzonder stukje ge
schiedenis van Soest, maar ook vooruitgekeken: Welke nieuwe vragen en uitdagingen
zijn er voor het christelijk onderwijs in Soest? En welke weg zal het (moeten) gaan om
daarop een antwoord te vinden dat - ondanks de soms ingrijpende ontwikkelingen in
ze samenleving als geheel, maar vooral in het onderwijs -minstens even geloofwaardig
als het de afgelopen honderd jaar is gebleken?
In een vraaggesprek met Sjoerd Vegter en en de schaalvergroting die van overheids-
Ans Zijderveld, resp. voorzitter en secre
taris van het bestuur van de jubilerende
vereniging, wordt een poging gedaan om
na 100 jaar voorzichtig de balans op te ma
ken en na te gaan op welke wijze het
christelijk onderwijs kan inspelen op de
vragen van deze en de toekomende tijd. De
stand van zaken anno 1993.
"Er is een duidelijk verschil met honderd
jaar geleden. Het christelijk onderwijs was
vanaf het prille begin een zaak van particu
lier initiatief: een beweging van ouders die
vonden dat het christen-zijn vorm moest
krijgen in de opvoeding. De school speelde
daarin een essentiële rol. Ouders wilden
dat stuk van hun taak niet zomaar uit han
den geven aan de staat - typisch Neder
lands, kun je zeggen - maar er hun eigen
stempel op drukken. Tegenwoordig zou
den we dat 'verzuild denken' noemen,
maar in die tijd was men volstrekt over
tuigd van de noodzaak," aldus Sjoerd Veg
ter.
"Dat is in wezen niet veranderd, maar in
tussen hebben zich ingrijpende ontwikke
lingen voorgedaan die je kunt kenschetsen
als breukvlakken. Die rechtstreekse be
trokkenheid van de ouders is sterk afgeno
men, mede onder invloed van de vermin
derde kerkelijkheid. Ook het christelijk
onderwijs heeft daarvan te lijden. De
school is een instituut geworden dat onder
deel is van een veel groter systeem, en dat
♦systeem bepaalt veel meer wat er op school
gebeurt dan vroeger het geval was."
"Kijk maar naar de niet aflatende stroom
van aanwijzingen uit Den Haag, de toene
mende regelgeving, de professionalisering
wege op de scholen wordt afgestuurd," al
dus de beide bestuursleden. "Je moet te
genwoordig dan ook - als leerkracht, maar
ook als bestuurder - van goeden huize zijn
om daar nog wat mee te kunnen. Soms zijn
we daar zó druk mee datje bijna moet zeg
gen: het besef van onze achtergrond komt
een beetje in de verdrukking, de christelij
ke identiteit van de school wordt alleen
nog ervaren als "mooi meegenomen",
zonder er al te lang bij stil te staan."
De keuze voor het christelijk onderwijs
komt allang niet meer alleen voort uit
diepe betrokkenheid of een principiële
houding, zoals dat vroeger het geval was.
Vegter: "We moeten, denk ik, eerlijk toe
geven dat zo'n zestig procent van onze
leerlingen niet afkomstig is uit een actieve
kerkelijke achterban, en het ziet er niet
naar uit dat dat in de naaste toekomst in
grijpend zal veranderen."
Dat heeft, geeft hij toe, onmiskenbaar ge
volgen voor de identiteit van de school.
Veel oude zekerheden zijn - ook op "het
christelijk erf' - op de tocht komen staan of
worden niet meer als zodanig erkend.
Daardoor is - soms tegen wil en dank - ook
in het christelijk onderwijs een stuk ver
vlakking ontstaan, waardoor tegelijkertijd
de binding met de achterban losser is ge
worden. "We zeggen niet meer zo snel: in
het isolement ligt onze kracht, maar daar
mee laat je tegelijk ook een stuk vrijheid
toe om aan de wortels van je bestaansrecht
te zagen."
Wat ons bindt
De bezinning op de identiteit van het
christelijk onderwijs is daarom nu opnieuw
riten bij, omdat die de school herkenbaar
maken. Als het bidden op de scholen op
houdt, om maar wat te noemen, heeft
christelijk onderwijs geen bestaansrecht
meer."
Het nadenken over de identiteit verdient
voortdurend onze aandacht. We moeten
ervoor waken dat niet al onze energie
wordt opgeëist door zaken als regelgeving,
allerlei "praktische" (maar o zo belangrij
ke) dingen die ook te maken hebben met
het voortbestaan van de scholen. "Op de
agenda is veel aandacht voor beleidsvraag
stukken op personeels-, financieel en on
derwijskundig gebied. Dat ligt ook voor de
hand met een organisatie van 80 medewer
kers."
De identiteit van de vereniging - en in haar
verlengde van de vijf christelijke basis
scholen in Soest - staat volgens de voorzit
ter dan ook niet ter discussie. In de kring
van het bestuur bestaat daaraan ook zeker
geen dringende behoefte. "Het bestuur be
rust op de brede samenwerking van alle
richtingen in de protestantse gemeenschap
van Soest, zeg maar: van links tot rechts.
We kunnen het desondanks uitstekend
met elkaar vinden, al heeft dat natuurlijk te
maken met de personen. Ga je de discussie
aan over wat nu precies de christelijke
identiteit inhoudt, dan zul je vermoedelijk
merken dat daarover heel verschillend
wordt gedacht. Er zijn nu eenmaal diverse
stromingen, reikend van "bijbelgetrouw"
tot "kritisch rentmeesterschap", en daar
moet je rekening mee houden."
Dat betekent niet dat er binnen het bestuur
geen overeenstemming zou bestaan over
de taak die de school in de christelijke op
voeding moet vervullen. "In elk geval bete
kent het dat je de kinderen op school een
aantal normen en waarden aanreikt. Er
komt in de samenleving zoveel op ze af:
criminaliteit, milieuproblemen, vragen
over oorlog en vrede en gerechtigheid.
(Lees verder op pagina 3)
