DAMES/HERENSALON
Muziek in Soest begint meestal bij Yan Tol
'aan fuserei
Koninklijk Journaal II kijkt verder
dan de 'glamour' van het vorstenhuis
daties uit
Veel dank daarvoor.
WIJ ZOEKEN
VOOR WEDSTRIJDEN
EN FOTOGRAFIE
nghe
l LA CARTi
W. enP.H.vanTol
VAN TOL - SOEST
SoesterbergsestraatlO - Soest
Telefoon 02155-18613
SOESTER COURANT 1 HANDEL WANDEL t PAGINA 11
Pianohandel bestaat vijftig jaar
'-Groep
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1993
eluidsapparatuur
i telefoon uit
ito's gestolen
'ie wat te zeggen heel1
doet dat in de
Soester Courant
Herman en Ella van Dam volgen Oranjes in hun werk
ghe
ften"StldS bezoeken ™°r
50Jaar
gaf U ons Uw vertrouwen.
Wij hopen voor U te mogen
blijven werken, zodat Uw en
onze 'stemming' goed en zuiver blijft.
m w
PIANOHANDEL
Stemmen
Reparatie
Verhuur
In - en Verkoop
jimmimii;
PianohandeU.TOL
Soest
MODELLEN
Of Soest zichzelf zou mogen aan
prijzen als een muzikale gemeente
is wellicht wat al te pretentieus,
maar dat er in heel veel Soester ge
zinnen "aan muziek" wordt ge
daan staat wel vast. Die muzikale
activiteit is voor een zeer belang
rijk deel te danken aan de firma
Van Tol, de bekende pianozaak in
Soestdijk. In tientallen, honderden
Soester huisgezinnen moet een in
strument staan dat het bescheiden
naamplaatje van de Van Tols
draagt.
Te zeggen "zonder Van Tol geen mu
ziek in Soest" is misschien wat overdre
ven, maar dat daar meestal de basis
wordt gelegd voor veel actieve mu
ziekbeoefening lijdt geen twijfel. Al
vijftig jaar is de firma het adres in Soest
en wijde omgeving waar men eertijds
terecht kon voor een orgel of harmo
nium, en tegenwoordig vooral voor een
piano, en of het nu gaat om een eenvou
dig studie-instrument of een fraaie
vleugel, bij Van Tol kan men in diverse
prijsklassen terecht. Momenteel zijn er
eigenlijk vier Van Tols rechtstreeks be
trokken bij de zaak: de heer en me
vrouw \V. van Tol (senior, zogezegd) en
Paul en Elly van Tol, de "tweede gene
ratie", die eveneens beschikken over de
nodige vakdiploma's. De ouders doen
het intussen wat rustiger aan; Paul is
vak op stap en zijn echtgenote Elly is
dan ook meestentijds in de winkel te
vinden.
De geschiedenis van pianohandel Van
Tol gaat terug tot het donkere oorlogs
jaar 1943 als W. van Tol - na een ge
dwongen "uitstapje" naar Vlaardingen
en Schiedam - terugkeert naar Soest,
waar zijn ouders wonen. Al voor de
oorlog heeft hij zich warm gelopen voor
de muziekhandel, zij het dat de belang
stelling voor de piano van huis uit niet
gestimuleerd wordt. In die jaren is het in
protestantse kring immers het harmo
nium - denigrerend wel eens de "psal-
menpomp" genoemd - dat het muzikale
beeld bepaalt.
'Werelds' instrument
"Mijn vader was erg muzikaal," aldus
Van Tol senior, "en hij was een echte
orgelliefhebber. Zondags zongen we
thuis bij het harmonium. Een piano
vond hij ook maar niks. Dat was een
veel te werelds instrument, dat je in die
tijd vooral in cafés aantrof. Later, toen
ik moest studeren, is hij wel bijgedraaid
en kwam er toch een piano in huis."
Van kindsbeen af is Van Tol bezeten
geweest van (kerk)orgels. "Als kleine
jongen wilde ik ze bouwen, maar dat
werd me afgeraden. Er was immers
geen droog brood in te verdienen. Als
ik toch wat met toetsen wilde doen kon
ik beter orgelles nemen. Nee, musicus
ben ik gelukkig niet geworden. Dan
moetje wel érg begaafd zijn, anders is 't
een armetierig bestaan..."
De eerste schreden in de muziekhandel
brengen de jonge Soester o.a. naar het
westen des lands, omdat de toestand in
Soest niet meer veilig is. Ondergedoken
in Vlaardingén (waar hij ook zijn latere
vrouw leert kennen) gaat hij intussen
"in de leer" bij een aantal vooraan
staande zaken. De honger drijft hem
echter terug naar Soest. "Er was hier
gewoon meer te eten."
In een werkplaatsje aan de Molenstraat
begint hij nog in de bezettingstijd met
wat inmiddels de gerenommeerde pia
nowinkel van Soest geworden is. Zijn
orgel- en pianolessen komen hem uiter
aard goed van pas, en gedurende een
reeks van jaren bespeelt hij als organist
het orgel van de Julianakerk en - soms
(bijna) tegelijkertijd - dat van de Wil-
helminakerk. Het "te pas en te onpas"
opdraven - soms 16 kerkdiensten ach
ter elkaar in de kersttijd of de trouw-
diensten "tussendoor" (beloond met
een rijksdaalder) - wordt echter steeds
moeilijker te combineren met het werk
in de winkel. Ook de lessen die hij zelf
geeft schieten er algauw bij in, al geeft
hij nog jarenlang met veel plezier les aan
leerlingen van het Van Arkel-instituut.
'De boer op'
Aanvankelijk draait het werk vooral
om orgels. Het duurt immers nog jaren
voordat de piano "gemeengoed" wordt
en Van Tols klantenkring houdt het in
die tijd voornamelijk bij het vertrouwde
harmonium. "Soest bulkte ervan." Met
paard en wagen - geleend van hooihan-
del Verweij - of gemotoriseerde bak
fiets - van transportbedrijf Quick - gaat
Van Tol soms letterlij k de boer op" om
orgeltjes in te kopen, op te knappen en
te verkopen, soms tot ver buiten Soest.
Een belangrijk deel van het werk be
staat uit repararaties.
Je nacht van dinsdag pp woensdt
i twee auto's opengebroken. Opé
'llegras raakte een 24-jarige SoeV
rdoor een radio en zonnebrille
Jt. twee geluidsboxen werden ui
auto gestolen, die op het Minstreel
I stond geparkeerd. Op de Oiii
tdhuisstraat was dinsdagmiddag!
ruitje van een auto ingeslagen. Dé
lange eigenaar uit Laren ontdekt!
een halfuur, nadat hij de wagen ha:
aten. Hij merkte bovendien dat d(
er de autotelefoon had meegeno
de loop der tijd gemanifesteerd
varing
r een ruime keuze
)2155-13331
IDICATOR
ionjunctuur Indicator
al rJllh nsadministra,ie
Ra hl rawkleren Binnenland
Rabobank Expert-systeem Bui
en exem T ge" alle aanwe"
en exemplaar van de brochure
en Trends '93/'94' uitgereikt
nkele jaren is 'Cijfers en Trends'
ft uk"6 rrk"J8baar'Deze ver-
als extra een rekenfaciliteit.
e kunnen ondernemerseenvou-
eigen jaarresultaten ver^lni^n
-ecent onderzoek in het Neder-
ednjfsleven blijkt, dat de bro-
n hoge waardering krijgt en be-
wordt als enig in zijn soort.
1 Trends (en eventueel de dis
verkrijgbaar aan de bedrijven-
Rabobank Soest, Kerkplein 9.
Een "collector's item" van blijven
de waarde, dat thuishoort in de
verzameling van iedereen die het
Nederlandse vorstenhuis een
warm hart toedraagt. Zo mag de
'{tweede editie van het "Koninklijk
Journaal" genoemd worden, die
.de Soester fotograaf/filmer Her-
nan van Dam samen met zijn echt
genote Ella Dekker onlangs op de
ïarkt heeft gebracht. De video
film geeft een boeiend beeld van
liet doen en laten van de Oranjes,
I die bij uiteenlopende gelegenhe-
len op de voet worden gevolgd.
'iet tweede Koninklijk Journaal be
strijkt de periode 1991-1993 en sluit
dus nauw aan bij de eerste editie, die
rlerman en Ella in 1990 het licht deden
izien. Herman van Dam onderhoudt al
sinds jaar en dag goede relaties met
"Soestdijk", waar hij dikwijls opnamen
[voor de privé-verzameling van prins en
prinses maakt. Hij heeft dus een uitste
kende entree bij de andere leden van
pet koningshuis, waarvan ook het twee
de "Koninklijk Journaal" getuigt.
Voor het nieuwe Journaal moeten kilo
meters videofilm "verschoten" zijn,
naar de overblijvende tien procent die
juiteindelijk is opgenomen vormt een
boeiend relaas over een stukje "konink
lijk leven" dat meestal (te) weinig aan
dacht krijgt van de pers. "Bij allerlei
[evenementen wordt er gauw een plaatje
jgeschöten, en dan zijn de fotografen al
weer weg. Wij kijken echter nog verder
Jrond en besteden ook aandacht aan de
^onderwerpen zélf," aldus Herman en
Ella. "Daar zit heel vaak ongelooflijk
[veel interessant materiaal bij."
I Context
iWas "Koninklijk Journaal I" in de eer-
|ste plaats een soort nadere kennisma-
l king met de leden van de koninklijke fa-
milie, in de tweede editie komt volgens
de makers de "context" meer aan bod.
K"Er zit altijd een verhaal achter, en dat
proberen wij weer te geven. Het gaat
F; verder dan een handdruk of een officië-
jjle handeling. Wij kijken verder dan de
■'glamour'."
■Een voorbeeld: prinses Margriet be-
p zoekt de 100-jarige Gazelle-fabriek,
I-waar de 1 miljoenste fiets "van de
band" loopt, en dan is in het Koninklijk
Journaal óók te zien dat ze een cadeau
I' voor het Rode Kruis in ontvangst mag
j nemen. De videofilms worden uiter
aard gekenmerkt door een zekere mate
van "nieuwsgierigheid", die overigens
nergens in botsing komt met de discre
tie die nu eenmaal in de omgeving van
de koninklijke familie voorgeschreven
is. Toch zijn er ook huiselijke beelden te
zien, zoals prins Bernhard die op Soest
dijk de kerstboom optuigt. De film
brengt daarbij ook de serie kerstkaarten
in beeld die het prinselijke gezin de af
gelopen jaren persoonlijk heeft ver
stuurd.
Leven en werk
De ca. twintig verschillende onderwer
pen - min of meer gelijkelijk verdeeld
over de Oranje-gezinnen op Soestdijk,
Huis ten Bosch en Het Loo - belichten
het leven en werk van de koninklijke fa
milie vanuit wisselende invalshoeken.
"Het is niet één doorlopend verhaal,"
aldus Herman en Ella, "maar het zijn al-
Een huiselijk tafereel: Kerst op Soest
dijk.
lerlei thema's. Je ziet prins Bernhard
bijvoorbeeld in een helicopter van het
paleis vertrekken, maar ook de voorbe
reidingen voor Prinsjesdag in de ko
ninklijke stallen, de lathyruskweek op
Soestdijk, verzorgd door tuinbaas b.d.
Van Laar, en de manier waarop met het
servies wordt omgegaan dat koningin
Beatrix en prins Claus als zilveren hu
welijksgeschenk hebben gekregen."
Andere onderwerpen zijn bijvoorbeeld
prins- Willem-Alexander, die bij de
Rijksmunt de speciale herdenkings-
munt bij het zilveren huwelijk van zijn
ouders slaat, het bezoek aan het RIVM
in Bilthoven en aan de botanische tuin
in Utrecht tijdens het Luxemburgse
staatsbezoek, de beëdiging van prins
Pieter-Christiaan als officier bij de Ko
ninklijke Marechaussee. De onderwer
pen zijn dus zeer gevarieerd en zeker in
teressant voor een groot publiek.
Meerwaarde
Centraal staat de manier waarop de
Oranjes met hun werk bezig zijn en de
wijze waarop ze hun taken vervullen.
"Koninklijk Journaal" toont wat de te
levisie niet laat zien en voor de gemid-
Herman van Dam en Ella Dekker,
makers van het Koninklijk Journaal.
delde tv-kijker is meer dan 90% dan
ook helemaal nieuw. "Dat is de meer
waarde van het Koninklijk Journaal,"
aldus Herman en Ella, die hun journa
listieke positie omschrijven als "waar
nemers" en inmiddels al weer bezig zijn
met de opnamen voor deel 3, dat waar
schijnlijk in de loop van 1994 zal ver
schijnen.
"Koninklijk Journaal II" duurt onge
veer een uur. Het camerawerk is van
Herman en Ella tekende voor de sa
menstelling, de regie, de teksten en de
montage. Het commentaar wordt ge
sproken door Philip Bloemendal, de
"stem" van het bioscoopjournaal. De
film is voor f 59,90 verkrijgbaar bij
Dekker Produkties, postbus 358, 3760
AJ Soest, maar ook door overmaking
van het bedrag op giro 61.84.350 of
ABN/Amrobank 46.83.19.859. Ook
"Koninklijk Journaal I" is nog beperkt
leverbaar voor de prijs van f 67,50. Bei
de journaals samen kosten overigens
f 114,90.
De eerste piano's tikt hij op de kop tij
dens veilingen bij Rasch (nu hotel de
Buitenplaats), waar complete inboe
dels onder de hamer komen. Algauw
wordt de werkplaats te klein en volgt de
verhuizing naar de Nieuweweg, waar
ook een echte showroom wordt inge
richt. De orgelhandel loopt dan nog ge
woon door, niet het minst gestimuleerd
door de watersnoodramp. "Veel
Zeeuwse boeren, die als evacué in Soest
verbleven, waren hun orgeltje kwijt, en
ik ging soms met drie of vier orgels op
de wagen naar Zeeland om ze een in
strument te leveren." In die jaren wordt
dan ook de eerste auto aangeschaft.
Drie rechter handen
Pas in de loop van de jaren vijftig breekt
de piano door als muziekinstrument
voor de "huiselijke kring". De eerste
exemplaren komen uit China, later ook
uit Japan, Korea en Duitsland. Het
duurt dan niet lang meer of ook de
tweede generatie Van Tol maakt zijn
opwachting in de zaak, in de persoon
van Paul van Tol, die volgens zijn vader
"drie rechter handen" heeft en vanaf
dat hij lopen kan niet uit de werkplaats
is weg te slaan. Met zijn meubelmakers
opleiding en zijn uitstekende muzikale
gehoor is hij de aangewezen figuur voor
de reparaties aan de instrumenten.
De vraag naar piano's neemt inmiddels
een grote vlucht en de firma Van Tol
verkoopt grote aantallen, doorgaans
"op afbetaling", want de aanschaf van
wat dan inmiddels een echt statussym
bool is geworden is voor velen toch nog
een heel bedrag.
De firma verhuist in de tussentijd (van
wege de ambitieuze centrumplannen
van Soest) van de Nieuweweg naar... ja,
waar naartoe? Het vinden van een nieu
we plek blijkt verre van eenvoudig,
maar na veel gemeentelijke vijven en
zessen wordt - het is inmiddels 1969 -
de lokatie aan de Burgemeester Gro-
thestraat betrokken. Daar heeft de pia
nozaak van Soest zich de laatste jaren
uitstekend kunnen ontplooien en levert
piano's tot in de wijde omtrek. Zelfs op
paleis Soestdijk hebben piano's van
Van Tol hun klanken laten horen.
)orn, Hilversum en Zeist n
edsindeling sluiten deze 1
.ed aan op de (in oprichting0!?;
rvoerregio s. Het totale )!1
rvoer zal worden uitgevo™
naam Midnet. rd 1
aast de openbaar vervoer unit
ïdnet-groep bestaan uit- 21
Midnet-Tax, de taxi-unit i-
aken de huidige dochterende.?"'
n Scheldetax en Gooitax durf
Midnet-Tours, de toer-unit
Igende dochteronderneming'15
AD-Tours, KOVO, Ban 8
>urs en Bolderman;
en Midnet-Techniek, het tech
drijf dat o.a. verantwoordelijk,',
t onderhoud van de eigen bussel'
k contracten met derden
udt.
-erigens zal nog bekeken worde,
huidige handelsnamen, zoal,
lderman, KOVO en Banfiraa
ndhaafd zullen blijven. I
tciale gevolgen
fusie tussen VXö en Centraal J
rland zal geen gevolgen hebben,!
werkgelegenheid van het direct!
erend personeel. Doordat beide»
memingen deel uitmaken vant
-N-concern, zijn er nauwelijks l
uilen in arbeidsvoorwaarden
arzover er verschillen zijn, zijnd»
:er overbrugbaar. Door de samf
eging van de twee hoofdkantoren-
relatief klein hoofdkantoor zal",
ie voor het kantoorpersoneel
1 verschuiving van arbeidsplaat» i
oorzaken. Door herplaatsing binj-
nieuwe bedrijf en binnen
N-concern zal dit niet tot
ontslagen leiden.
Geen luxe meer
"Welnee, een piano is tegenwoordig
echt geen luxe meer," benadrukt Van
Tol senior. "Een auto of een bankstel
zijn dat toch ook niet?" Een piano is
voor nagenoeg iedereen bereikbaar, en
bovendien: hij gaat een leven lang mee.
"Vroeger hadden alleen de notabelen
er een, nu vind je 'm overal."
Van Tol maakt het de pianoliefhebbers
gemakkelijk met de mogelijkheid om -
voor het luttele bedrag van 75 gulden
per maand - een piano te huren. Wie
nog twijfelt over de definitieve aanschaf
van het instrument kan er op die manier
zonder al te hoge kosten mee kennis
maken. Er zijn trouwens al gebruikte
piano's te koop voor ca. 1000 gulden.
"Maar Voor een redelijk goeie moet je
toch wel rekenen op zo'n 1500 gulden,"
aldus de Van Tols.
Op de muzikaliteit van het Nederlandse
volk valt het nodige af te dingen - "er
wordt op school gewoon te weinig aan
gedaan" - maar de piano is langzamer
hand aan z'n elitaire imago ontsnapt.
"Je haalt ze nog steeds niet uit het rek bij
V. D., maar nu verkopen we piano's
aan de kinderen van de mensen die
veertig jaar geleden hun eerst instru
ment bij ons kochten."
De heer en mevrouw W. van Tol (l.
en Paul en Elly van Tol.
Wat een piano absoluut nodig heeft is
goed onderhoud. Minstens tweemaal
per jaar moet het instrument gestemd
worden, want een piano raakt - in te
genstelling tot wat velen denken - óók
ontstemd als hij niet bespeeld wordt.
"En bovendien is het dan zwaarder
werk," aldus Paul van Tol. "Je haar
groeit ook door, of je 't wast of niet..."
Voor een piano bestaat geen APK,
maar veel instrumenten zouden niet
door zo'n keuring heenkomen, onder
streept hij.
Pianohandel Van Tol bestaat inmiddels
vijftig jaar. Een halve eeuw heeft de fir
ma een niet te onderschatten rol ge
speeld in de culturele ontplooiing van
talloze Soesters. Van een eenvoudige
orgel-reparatiewerkplaats uitgegroeid
tot een vooraanstaande muziekwinkel
is de pianohandel inmiddels het "ver
trouwde adres" geworden voor al die
Soesters die verknocht zijn aan een
goed instrument. Het jubileum wordt
zonder ophef gevierd, maar dat er nog
lang "muziek" in de zaak zal klinken
staat vast.
Zelfs op Soestdijk hebben de piano's
van Van Tol hun klanken laten horen.
Burg. Grothestraat 20 3761 CM SOEST tel. 02155 -12968 b.g.g. 17517
