est
SOEST HELPT
DE NATUUR
EEN HANDJE
Natuur wordt sterk
beïnvloed door de mens
Vogels, planten en amfibieën
terug in gebied Boerenstreek
ülkt
ng
Meer groen, maar
geen 'aanslag' op
de voorzieningen
PAGINA 2
WOENSDAG 12 JANUARI 1994
OP 'T HOOGT
PAGINA 3
n e m es geva len betekenen woningbouwplannen van enige omvang een niet onaanzienlijke aan-
slagop ena uur Dat het ook anders kan, wordt in Soest bewezen. Het woningbouwplan Boerenstreek
dat in voor ereiding is, gaat uit van al het waardevolle dat de natuur ons te bieden heeft. Het vakjargon
spreekt van bouwen op ecologische grondslag.
Dit gebied a^nfje rand van het Soesterveen was vroeger een stukje ongerepte natuur, waarin een grote
verse ei en ei aan planten en dieren voorkwam. Indeloop van de tijd heeft het gebied een agrarische
bes emm mg gekregen. Hierdoor en niet in de laatste plaats door bemesting en ontwatering is veel van de
oorspronkelijke natuur verdwenen.
Tal van planten, vogels en amfibieën en reptielen verhuisden naar een ander leef gebied, de zogenoemde
biotoop, waarin nog wèl de omstandigheden aanwezig zijn waarin zij zich thuisvoelen. Het ziet ernaar
uit dat ondanks de woningbouw al die verdwenen flora en fauna straks weer in de Boerenstreek zullen
terugkomen. Het bouwplan is namelijk aanleiding geweest om te besluiten ruimte te geven aan de na
tuur. De oorspronkelijke omstandigheden zullen zoveel mogelijk worden teruggehaald. Daardoor wor
den voor de verdwenen fauna en flora de mogelijkheden geschapen zich opnieuw in het gebied te vesti
gen en te ontwikkelen.
Bloemrijke bermen
r' Ëiï
DOTTERBLOEM
W
ECHTE KOEKOEKSBLOEM
•Ie verwarming werkt
rit een warm land in
n er nog tal van voor-
;men". Een probleem
levrouw Langenbach
ielzoekers niet mogen
s ook één van de oor-
aor sommige mensen
aordeel over hen heb-
'ing gaat er van uit dat
(nog) geen erkende
zijn. Daarom mogen
reren in de samenle-
e kans bestaat dat ze
n weggestuurd omdat
luchteling worden er-
men de vluchtelingen-
nag men een opleiding
erk zoeken. Voor die
toegestaan. Het is dus
de asielzoekers te be-
s mensen 'die maar de
dhangen en te lui zijn
n'. Dat vinden ze zelf
k een heel probleem,
vongen zich voorlopig
len met andere dingen,
i periode van grote on-
toeten ze zich aanpas-
op te mogen blijven) of
zijdig (in de veronder
wezen te worden)? De
hen, zo blijkt telkens
graag werken. In het
"komst hadden ze ook
en ze vaak heel actief,
ling tot wat vaak wordt
den de meeste vluchte-
-el vervelend afhanke-
n een uitkering. Ze wil-
ig een bijdrage leveren
dat hen heeft opgeno-
i
Soms moet de natuur een handje worden geholpen in de strijd te
gen allerlei aanslagen die erop gepleegd worden, bijvoorbeeld
door lozingen en stortingen, maar ook door bouwplannen. Het ge
meentebestuur van Soest heeft nu besloten in plaats van natuur op
te offeren aan woningbouw, planten en dieren juist een extra kans
te geven. De toekomstige bewoners van de Boerenstreek profite
ren hiervan nu besloten is deze nieuwe wijk in te richten volgens
het ecologisch principe. Dit betekent dat er straks sprake zal zijn
van een samenspel tussen mens, plant en dier. In de Boerenstreek
zal hiervoor voldoende ruimte beschikbaar zijn. Voor de flora en
de fauna betekent dit dat ze de kans krijgen zich spontaan te ont
wikkelen.
Ad van de Kar, ontwerper bij de ge
meentelijke afdeling Groenbeheer,
praat enthousiast over de inrich
tingsplannen voor de Boerenstreek.
Er is immers niet alleen maar ge
dacht aan het zo voordelig mogelijk
benutten van de ruimte voor uitslui
tend woningbouw, maar er zijn
voorwaarden geschapen die voor
komen dat er een woonomgeving
met een schaarse natuur ontstaat.
De huizen in de Boerenstreek zul
len dan ook zo goed mogelijk wor
den gesitueerd, zodat de natuur zelf
nog verder kan worden ontwikkeld.
De Boerenstreek wordt (of beter:
blijft, ondanks uitvoering van het
woningbouwplan) een groene wijk.
Momenteel is het een agrarisch ge
bied, waarvan de natuurwaarde niet
erg groot is. Er zijn echter voldoen
de mogelijkheden aanwezig om die
aanzienlijk te vergroten. Het gras-
gebied dat hier uit agrarische be
hoefte is ontstaan, zal zonder dat
hiervoor ingrijpende maatregelen
nodig zijn, door ecologische groen-
aanleg en beheer een ander karak
ter krijgen.
Volgens Van de Kar is, naast het
niet langer bemesten van de grond,
het natter worden van het gebied
één van de voorwaarden voor de te
rugkeer van de oorspronkelijke na
tuur. In vergelijking met de situatie
nu zal er dan sprake zijn van een
grotendeels nieuwe natuurlijke om
geving. Voor de afvoer van het he
melwater is een speciaal plan ont
wikkeld. Het zal niet via de kortste
weg, de riolering, worden afge
voerd. Sloten en watergangen voe
ren het naar een biezenveld, waar
het wordt gefilterd. Vervolgens
wordt het verder door de wijk ge
leid, door het groen, dat daar uiter
aard profijt van heeft. Uiteindelijk
wordt het water via de Praamgracht
afgevoerd naar de Eem.
In de nieuwe wijk zal weliswaar ook
sprake zijn van gecultiveerd groen,
maar het natuurlijke groen zal toch
overheersen. Een voorbeeld hier
van zijn onder meer houtsingels en
knotwilgen. Dit soort begroeiingen
trekt niet alleen andere (wilde)
planten aan, waardoor een grote va
riatie ontstaat, maar biedt tegelijk
ook nestgelegenheid aan vogels.
Vrij nieuw is ook de 'aanleg' van
natuurlijke.oevers. Meestal hebben
sloten steile kanten. Dat is een har
de, slechte overgang tussen water
en land. Door een meer natuurlijk
verloop van de oevers, waardoor
het water geleidelijk overgaat in
land, ontstaat er vanzelf een geva
rieerder planten- en dierenleven.
De Boerenstreek zal zich straks ook
van andere wijken onderscheiden
door bloemrijke bermen. Door eco
logisch beheer, dus zo min mogelijk
ingrijpen, zullen volgens Van de
Kar de wilde planten die van ouds
her in de Boerenstreek thuishoren
maar die door allerlei oorzaken zijn
verdwenen, weer terugkomen. De
zaden van die planten zitten nog in
de grond. Ze hebben al die jaren
door maatregelen van buitenaf geen
kans gekregen zich te ontwikkelen,
maar zodra ze die mogelijkheid wèl
krijgen, zal het niet lang duren of de
echte koekoeksbloem, de gele lis en
de dotterbloem, om er een paar te
noemen, zullen opnieuw in het ge
bied te vinden zijn.
Door de ecologische inrichting en
het dito beheer van de natuur in de
Boerenstreek wil de gemeente
Soest een wezenlijke bijdrage leve
ren aan het in stand houden van de
flora en fauna, waarin vele soorten
vogels, zoogdieren, amfibieën, rep
tielen en insekten voorkomen. Van
zelfsprekend zullen-er straks, on
danks de bebouwing van het gebied,
tal van ('nieuwe') planten worden
aangetroffen.
De toename van het aantal dier- en
plantesoorten zegt iets over de kwa
liteit van het milieu. Dat is te dan
ken aan ecologisch groenbeheer,
dat immers uitgaat van een andere
aanpak dan de tot nu toe over 't al
gemeen gebruikelijk was. Met als
uiteindelijk resultaat het doel dat de
gemeente voor ogen staat: het ver
groten van de ecologische kwaliteit
van de bebouwde omgeving.
In de meeste gebieden die als
bouwlokatie worden aangewezen,
moet eerst het bestaande groen
wijken voordat het bouwplan kan
worden uitgevoerd. Daarna wordt
opnieuw groen geplant en aange
legd, in de eerste plaats voor de
wijkbewoners en gebruikers. Het
daarom logisch dat het zoveel mo
gelijk wordt afgestemd op hun
wensen en eisen. In veel gevallen
betekent dit dat het groen er ver
zorgd moet uitzien. Dit is soms een
reden om kunstmatig (inheemse)
soorten aan te brengen of juist te
verwijderen, terwijl dit uit ecolo
gisch oogpunt niet nodig of zelfs
niet wenselijk is.
De functie die het groen moet ver
vullen, heeft ook een grote invloed
op de mogelijkheden. Zo zal er op
het grasveld van een speeltuin als
gevolg van de hoge gebruiksdruk
weinig ruimte zijn voor een natuur
lijke ontwikkeling. Ook eisen die op
grond van sociale veiligheid kunnen
beperkingen tot gevolg hebben.
Onoverzichtelijke situaties met een
l
hoge en dichte beplanting geven
mensen vaak een onveilig gevoel.
Bij de inrichting van de openbare
ruimte, en dus met de aanleg van
groep, moet hiermee rekening wor
den gehouden.
Voor welke vorm van natuurbe
heer ook gekozen wordt, het is be
langrijk om te bedenken dat de na
tuur in de bebouwde omgeving al
tijd sterk onder invloed staat van de
mensen. Hierbij spelen ook onvoor
ziene en vaak ongewenste invloe
den een rol, zoals betreding, bemes
ting, vernielingen en andere versto
ringen een rol. Groenvoorzienin
gen worden vaak gebruikt voor za
ken waarvoor ze niet zijn aange
legd. Beplantingen zijn voor kinde
ren vaak speelterrein, in bloeiende
begroeiingen worden bloemen ge
plukt, en in het plantsoen worden
honden uitgelaten. Soms wordt het
groen zelfs gebruikt als stortplaats
voor puin en afval.
AI deze negatieve invloeden zorgen
ervoor dat veel kwetsbare soorten
Een poel is een natuurlijk of gegraven plasje om over water voor het vee te kunnen beschikken.
WATERVOGELS
STRUWEELBROEDERS
Gierzwaluw
Huismus
Kauw
Merel
Spreeuw
Ewte* BOOHKLEVt*
HouTowf Boom kruiper
Turkse tortel Gekraagde
ROODSTAART
O Grauwe
VLIEGENVANGER
Grote #onte
SPECHT
HOLEN DUP
KOOLMEES
PlMTELriEES
O Vlaamse gaai
ROOOIORSTJE
T(IFTJAE
Variatie biedt mogelijkheden voor veel verschillende soorten.
Voorbeeld van een natuurlijke oever die overgaat in een houtsingel.
Natuurlijk wordt bij het ont
wikkelen en inrichten van de
nieuwe wijk Boerenstreek niet
voorbijgegaan aan het feit dat
voor de bewoners ook een pret
tig woonklimaat moet ontstaan.
Hoewel de natuurlijke ontwikke
ling van het gebied een belangrijk
uitgangspunt is, blijft recreatie er
mogelijk. Er zal voldoende ruim-
te zijn voor bijvoorbeeld wande
len en spelen in het gebied van
26.5 hectare, waarvan circa 6
hectare voor groen is bestemd.
De wandelroutes zullen niet al
leen in de wijk worden aange
legd, maar er zullen ook verbin
dingen komen met het gebied in
de richting van de Wieksloot.
Centraal in de wijk is een plaats
ingeruimd voor een buurtpark.
Dit zal geschikt zijn voor het hou
den van gezamenlijke buiten
evenementen, maar tevens kan
de jeugd er gebruik van maken
als voetbalgelegenheid.
Voor de kleineren in de wijk ko
men er kinderspeelplaatsen. De
ze zullen zoveel mogelijk nabij de
woningen worden aangelegd, zo
dat toezicht op de kinderen mo
gelijk is.
De ringweg in de wijk wordt om
sloten door een dubbele bomen
rij-
Het feit dat er straks sprake zal
zijn van een extra groene wijk
dankzij het ecologisch groenbe
heer, zal voor de Boerenstreek
dus niet betekenen dat hierdoor
bepaalde voorzieningen achter
wege moeten blijven. De Boe
renstreek krijgt dezelfde moge
lijkheden als de bestaande wij
ken, met dit verschil dat er meer
ruimte voor de natuur zal zijn.
flora en fauna zich niet kunnen ves
tigen of handhaven. Daarom wor
den in de natuur in en rond de be
bouwde omgeving in de meeste ge
vallen alleen soorten aan die wel te
gen menselijke invloed kunnen.
Meestal zijn dit de wat algemenere
soorten, die overigens niet minder
interessant zijn.
Toch kan de variatie met meer bij
zondere en zelfs kwetsbare begroei
ingen worden uitgebreid. Eén van
de vereisten daartoe is de aanleg en
het beheer van groen op ecologi
sche grondslag. Dit is gebaseerd op
een aantal principes. De wisselwer
king tussen de inheemse planten,
dieren, de mens en de omgeving
(zoals bodem, water en klimaat)
staat daarbij centraal.
Het gemeentebestuur van Soest
heeft besloten dat de toekomstige
nieuwbouwwijk Boerenstreek eco
logisch wordt ingericht en beheerd
met als doel het gebied de oor
spronkelijke flora en fauna terug te
geven.
9 WILDE EEND
WATERHOEN
Het gevolg van het agrarische ge
bruik van de Boerenstreek, de
nieuwe grote woningbouwlokatie
in Soest, is niet alleen geweest dat
tal van planten die er oorspronke
lijk voorkwamen, niet meer aan
wezig zijn. Ook tal van watervo
gels en enkele zoogdieren, zijn
grotendeels uit het gebied verdwe
nen.
Om ondanks uitvoering van een
1
omvangrijk woningbouwplan de
oorspronkelijke flora en fauna in
het gebied terug te brengen, worden
houtsingels aangelegd, poelen ge
graven en knotwilgen geplant.
Ook het aanplanten van heggen en
struikgewas zal, zeker in combinatie
met bijvoorbeeld grasland, ertoe
bijdragen dat de variatie in het mi
lieu wordt vergroot.
Hierdoor zal niet alleen een aantal
wilde planten toenemen. Tevens
zullen enkele 'verdwenen' vogel
soorten het gebied opnieuw gaan
bevolken, zoals de wilde eend, de
waterhoen en de blauwe reiger.
Tenslotte blijven de amfibieën niet
achter: de kikkers en de padden zul
len net als vroeger zich vestigen in
de Boerenstreek als hun 'huisge
bied'.
