Straatbomen - een kapitaal
bezit van ons allemaal
Werkplan 1994
V'
Boom: kameraad
van de mens
I
m
O
Lezing op
26 september
Kapverordening
Nog vragen?
WOENSDAG 14 SEPTEMBER 1994
OP 'T HOOGT
PAGINA 4
"t
mam
Soest is een groene gemeente.
Dat groen is in de eerste plaats te
vinden in de buitengebieden van
de Eempolder, het Soesterveen en
de uigestrekte bossen van Birkho-
ven tot en met Pijnenburg. Maar
ook in de woonkernen van Soest
en Soesterberg zorgt het aanwezi
ge groen gelukkig voor een aan
trekkelijke leefomgeving.
Het "groene" beeld binnen de be
bouwde kommen is niet alleen te
danken aan het openbaar groen.
Ook particulieren leveren daaraan
met hun tuinen een flinke bijdrage.
Vooral wanneer er bomen in die
tuinen staan.
Bomen meest
beeldbepalend
Of we nu naar het genieentegroen
dan wel de particuliere tuinen kij
ken, steeds zijn bomen het meest
beeldbepalend. In de vaktaal van de
medewerkers van de afdeling
Groen, Natuur en Landschap heet
dat: "de boom is de drager van de
groenstructuur"
Mooie voorbeelden zijn de monu
mentale bomen, die op markante
plaatsen in de gemeente staan. Wel
ke Soester kan zich de omgeving
van het oude raadhuis voorstellen
zonder de grote linde naast de
spoorlijn, de eiken voor het voor
malige politiebureau en de reusach
tige bruine beuken bij het notaris
kantoor.
Ander voorbeeld: hebt u wel eens
bedacht hoe kaal het nieuwe raad
huis bovenop de Eng zou hebben
gestaan zonder de bestaande monu
mentale bomenrijen aan de noord
en oostzijde? Door deze bouw
plaats te kiezen kreeg het gemeen
tebestuur vanaf het eerste uur een
prachtige achtertuin in de schoot
geworpen.
Bomen maken hun omgeving niet
alleen natuurlijker, vriendelijker, en
leef- baarder, maar ze zijn ook hét
middel om bepaalde routes te ac
centueren of wijken een eigen ka
rakter te geven.
Bomenplan
Bomen benadrukken het karakter
van de gemeente. Daarom heeft de
gemeente een Bomenplan opge
steld. De gemeente Soest kent van
oorsprong heel verschillende land
schapstypen met hun eigen sferen.
Door bewuste keuze van bepaalde
boomsoorten kan zo'n sfeer worden
behouden of zelfs worden versterkt.
Zo vraagt de "landgoedsfeer" in de
len van Soestdijk bijvoorbeeld om
laanbomen, zoals eik, beuk of linde.
In de veensfeer van Overhees pas
sen soorten als zwarte els, es en wilg
goed.
Een ander motief voor het maken
van het Bomenplan was het ontbre
ken van duidelijke richtlijnen voor
het beplanten van straten en wegen.
Er kunnen allerlei keuzes worden
gemaakt. Aan weerszijden van de
straat, in de middenstrook, of
slechts aan één kant. In enkele of
dubbele rijen, regelmatig of onre
gelmatig, dicht of ver uit elkaar ge
plant.
Of soms juist géén bomen. Denk
bijvoorbeeld aan weg over de zuide-
lijke Eng, het oude akkergebied van
Soest, waarvoor juist de afwezig
heid van bomen en omheiningen zo
karakteristiek is.
Meer lijn in de beplanting
Wie er speciaal op let, zal ontdek
ken dat er best wat meer lijn ge
bracht kan worden in de boombe
planting van wegen en straten in
Soest en Soesterberg. Soms vallen
er flinke hiaten in de bomenrijen.
Of staat er een allegaartje van soor
ten bomen door elkaar. Dat doet af
breuk aan de herkenbaarheid.
Hoofdwegen vragen om een zware
beplanting met hoge bomen, soms
wel twee rijen dik. Wegen die een
woonwijk ontsluiten, hebben een
forsere beplanting nodig dan woon
straten en hofjes.
Omdat bomen er lang over doen
om "groot te groeien" is het nood
zakelijk voor lange tijd een lijn voor
het beheer en onderhoud uit te stip
pelen en die vervolgens konsekwent
uit te voeren. Dat kan inhouden dat
bij "inboet" (vervanging van uitge
vallen bomen) niet automatisch een
zelfde boom wordt terug geplant. In
plaats daarvan kan een reconstruc
tie worden doorgevoerd. De hele
beplanting wordt dan vervangen
door een soort die beter bij het ka
rakter van de weg past of beter ge
dijt op de aanwezige grondsoort.
Stiefkinderen
Bomen zijn met hun wortels in de
grond verankerd. Ze zijn hun leven
lang gebonden aan één plaats. In
dat opzicht mogen we straatbomen
■gerust stiefkinderen noemen. Hun
groeiplaats steekt ongunstig af bij
die van hun broers en zussen in bos,
veld of plantsoen. Ze staan vaak
rondom in de verhardingen, waar
door het regenwater rechtstreeks in
het riool loopt en hun wortels niet
bereikt. Die zelfde wortels kunnen
vaak niet goed uitgroeien door nabij
gelegen kabels en buizen. De teke
ning links toont het "zware" leven
van de straatboom. De tekening
rechts laat zien dat er door goed be
heer het nodige aan is te doen.
Als het goed gaat wordt vóór de
aanleg van een weg voldoende
plaats ingeruimd voor bomen. Dat
betekent dat in het wegprofiel
(bouwtekening van een weg) een
voldoende brede plantstrook wordt
opgenomen. Uit verkeersoogpunt
eisen rijbanen en voet- of fietspaden
zo'n groot deel van het wegprofiel
op, dat het logisch lijkt om op de
ruimte voor bomen maar wat te be
knibbelen. Elke decimeter meer be
tekent immers hogere aanleg- en
grondkosten
Het is natuurlijk wel de vraag of on
ze kinderen en kleinkinderen daar
straks gelukkkig mee zullen zijn.
Het kan geen kwaad eens te beden
ken dat de nu in Soest (nog) aanwe
zige bomenpracht is te danken aan
het doen en laten van de generaties
vóór ons.
Beckeringhstraat/
Laanstraat
In de naoorlogse periode van we
deropbouw en stadsuitbreidingen is
er niet altijd even zachtzinnig met
het gemeentelijk bomenbestand
omgesprongen. Ook in Soest zijn
licht
8-:
warmte
i/bloi
bladgroen
waarin de
fotosynthese
Lplaats vindt
waterdamp
zuurslo:
J koolzuur!
at er Sc voedmgs zouter.
a aminozuren
opsiag van
reservevoedsel
[mordeH
|strooisel|l idool zuur]
Êltiumus-
vorming
[wormen^ water noutenl
neraien
daarvan de sporen terug te vinden.
Wie vanaf de Biltseweg/Konings
weg de Beckeringhstraat/Laan
straat doorrijdt begrijpt wat we be
doelen. Hier waan je je - als je niet
beter zou weten - bijna niet meer in
Soest!
Natuurlijk is hier sprake van een be
staande situatie, die niet een-twee
drie is te verbeteren. Maar we hoe
ven ons daar niet voor altijd bij neer
te leggen. Het Bomenplan geeft hier
nu houvast. Dat zegt dat de route
Beckeringhstraat-Laanstraat-Beu-
kenlaan-Nieuweweg een deel van
de hoofdwegenstructuur vormt.
Daarom is een laanbeplanting van
twee of meer rijen grote bomen hier
op zijn plaats.
Wie deze route andersom (vanuit
Soest-Zuid) rijdt, vindt dit terug in
de beukenrijen aan weerszijden van
de Nieuweweg-Beukenlaan. Daar
gaat het snel achteruit, waarna de
straatbomen het in de Laan(!)straat
en Beckeringstraat tot aan de Ko-
ninginnelaan helemaal laten afwe
ten. Slechts enkele particuliere bo
men zorgen nog voor een spatje
groen tussen het steen en asfalt.
Het Bomenplan bepleit niet hier in
één keer "tonnen tegen aan te gooi
en", Dat zou niemand accepteren.
Het kan wel "uit de kast worden ge
haald" als.de weg om andere rede
nen wordt gereconstrueerd. Zo
worden dubbel werk en dubbele
uitgaven vermeden.
Gelukkig ziet het er naar uit dat een
beginnetje gemaakt kan worden om
de sfeer van deze hoofdader van
Soest te verbeteren. De gemeente
onderhandelt momenteel over aan
koop van een strookje bedrijfster
rein aan de Beckeringhstraat om het
wegprofiel voldoende te kunnen
verbreden.
Openbaar en
particulier groen.
We wezen er al op dat er een relatie
bestaat tussen openbaar en particu
lier groen. In wat oudere wijken van
Soest, zoals 't Hart, Soestdijk en
Soest-Zuid is -dankzij de tuinen van
particulieren- eerder sprake van
een overvloed dan van een tekort
aan groen en bomen. Straatbeplan
ting voegt daar nauwelijks iets toe
aan het beeld. Integendeel, het doet
soms afbreuk aan het geheel. Om
die reden zal de gemeente vaker he
lemaal "passen" of volstaan met en
kele bomen op de hoeken. Per slot
van rekening moet ook de afdeling
Groen elk dubbeltje omkeren
Onderhoud
Aan de opstelling van het Bomen
plan is een inventarisatie voorafge
gaan van de onderhoudstoestand
van de ruim 14.000 straat- en plant
soenbomen, die de gemeente in be
heer heeft.
Soest heeft relatief veel jonge bo
men (85 is jonger dan 30 jaar).
Daarom moet naarverhoudingveel
geld worden besteed aan onder
houd. Wat het zwaarst weegt moet
daarbij het zwaarst wegen. Het risi
co van omwaaien of vallende tak
ken bedreigt rechtstreeks de veilig
heid van mensen en gaat voor het
weghalen van over het trottoir han
gende twijgen.
Het Bomenplan geeft aan dat er
naast het gewone onderhoud ook
een jaarlijkse potje moet zijn voor
"standplaatsverbetering"Daar
mee kan de ondergrondse stand
plaats verbeterd worden van bo
men, die als het ware in een "bloem
pot" staan. De bomen krijgen daar
door betere groei mogelijkheden,
en worden minder vatbaar voor
ziektes.
Tot slot
Stadsbomen zijn niet alleen maar
mooi of sfeerbepalend. Ze verte
genwoordigen ook een niet gering
kapitaal. Bij aanplant kosten ze de
gemeenschap 500 tot 800 gulden
per stuk. Een groot deel van dat be
drag zit in het verzorgen van een
goede voedingsbodem. Voor on
derhoud komt daar nog eens 25 gul
den per boom per jaar boven op.
Het besef van de financiële waarde
van bomen neemt de laatste tijd
sterk toe. Eigenaren, van wie bo
men worden beschadigd kunnen
zich tegenwoordig wenden tot een
speciale boom-jurist van de Bo-
menstichting te Utrecht. Bij oudere
bomen kijken verzekeraars al niet
meer op van claims van enkele tien
duizenden guldens
Soesterbergsestraat (ook een hoofdrouteondanks de parkeerdruk van hel
winkelcentrum staan de jonge eiken er gezond bij.
Voor de uitvoering van het Bo
menplan stellen b. en w. jaarlijks
een werkplan vast, de raadscom
missie Milieu en Openbare Wer
ken gehoord.
Daarin wordt vastgelegd aan wel
ke straten binnen het budget in een
bepaald jaar wat wordt gedaan. Er
wordt een evenwichtige verdeling
over hoofdstructuur, wijkstructuur
en buurtniveau nagestreefd.
Voor 1994 staat van de hoofd
structuur op de rol:
- verkeersdrempel 1 Vredehof
straat (2 grote bomen)
- "Oude" Rijksstraatweg (opvul
len hiaten)
- Beckeringhstraat (aanzet laan-
beplanting westzijde)
- Dalweg-west (aanplant met één
boomsoort)
- Stadhouderslaan (aanvullen
laanbeplanting weerszijden).
Op buurtniveau worden de Chris-
tinalaan, Rembrandtlaan, Veen
besstraat, Stationsweg, Choristen-
pad en Sweelinckstraat beoor
deeld op de noodzaak van herbe
planting.
Vóór de uitvoering van de werk
zaamheden worden de aanwonen-
den per brief (eventueel aangevuld
met tekeningen en foto's) geïnfor
meerd. Men krijgt daarna, zowel
schriftelijk als mondeling, vol
doende inspraakgelegenheid.
Zonodig wordt een bijeenkomst
belegd.
VERHOOGDE TRANSPlRATIEj
OOK ZIJDELINGS
ZONNESTRALING
TOCHT WIND
STOF/ VERONTREINIGING
WARMTESTRALING
BESCHERMING
UITWISSELING VAN LUCHT EN VOCHT
AFVOER REGENWATER
UNETRAND
Op maandagavond 26 septem
ber a.s. houdt het gemeentebe
stuur een speciale lezing over
het Bomenplan. Iedere inwoner
is welkom.
Inleiders:
mevrouw ir. M. van Eisland,
directeur van de nationale Bo-
menstichting, en
de heer A. van de Kar, ont
werper bij de gemeentelijke af
deling Groen, Natuur en Land
schap.
De leiding is in handen van de
heer R.A. van Logtenstein,
wethouder van o.a. milieu en
openbare werken.
Beide sprekers zullen hun voor
dracht met kleurendia's illu
streren.
Na afloop bestaat gelegenheid
tot het stellen van vragen.
Een uitgelezen kans voor iedere
Soester en Soesterberger, die
bomen een goed hart toedraagt!
Plaats: Gemeentehuis,
Raadhuisplein 1
Aanvang: 20.00 uur.
Toegang gratis.
De waarde die we als gemeenschap aan
ons bomenbezit hechten komt ook tot
uitdrukking in de gemeentelijke kap
verordening.
Deze verplicht u vóórdat u een boom in
uw tuin kapt, daarvoor vergunning aan
burgemeester en wethouders te vragen.
Een kapvergunning wordt slechts ver
leend wanneer er een dringende nood
zaak bestaat. Vanzelfsprekend gaat de
gemeente zelf ook alleen tot het kappen
van straat- of plantsoenbomen over
wanneer daarvoor zware argumenten
gelden. Bijvoorbeeld ziekte en ouder
dom öf gevaar voor de veiligheid van
voorbijgangers
Over de gemeentelijke kapverordening
is een brochure verkrijgbaar bij het
gemeentelijk Informatiecentrum,
Raadhuisplein 1, tel. 02155 - 93 777.
Hebt u na het lezen van deze pa
gina nog vragen.
Dan kunt u zich tijdens kantoor
uren wenden tot de afdeling
Groen, Natuur en Landschap
van het gemeentehuis.
Telefoon 02155 - 93 647.
VOLDOENDE BOVENGRONDSE RUIMTE
AFDICHTING, SLECHTE
KABELS EN LEIDINGEN
TE DICHTBIJ
J~i5WATER en ""^doorlatende verharding
VOLDOENDE ONDERGRONDSE RUIMTE MET ZUURSTOF.
^0 VOCHT EN VOEDSEL
kabels en leidingen op afstand
De straatboom als "stiefkind".
Goed beheer doet veel
Kringloopprocessen in de natuurlijke omgeving
In het Bomenplan ligt het accent
op het karakter- en beeldbepalen
de aspect van straatbomen. Bo
men - ook straatbomen - zijn op
veel meer manieren goed voor on
ze omgeving. Omdat we daar niet
elke dag bij stil staan, volgt hier
een kleine opsomming.
Bomen zwakken uitschieters in
hitte of kou af. (Wie heeft in deze
record- zomer niet verkoeling
gezocht in de schaduw van een
boom De kronen van winter
groene bomen houdent de nachte
lijke uitstraling tegen, waardoor
het ter plekke minder streng vriest.
Elke "eenzame fietser" weet hoe
bomenrijen de wind breken en de
winterse kou verzachten. Bomen
filteren stof-, rook- en roetdeeltjes
en ook gassen uit de lucht. Ze pro
duceren zuurstof, die ze deels ook
weer verbruiken voor hun adem
haling. Door de verdamping via
hun bladeren brengen bomen
vocht in de lucht. Ook absorberen,
weerkaatsen en verstrooien ze ge
luidsgolven.
Bomen bieden voedsel en be
schutting aan andere levende or
ganismen. Ze brengen de natuur in
de stad. Denk maar aan nestgele
genheid voor vogels en insekten en
slaapplaatsen voor vleermuizen.
Bloeiende bomen zijn een voed
selbron voor zowel insekten (stuif
meel en nektar) als vogels (vruch
ten en zadenGeen wonder dat de
Franse architect Le Corbusier de
boom de duizendjarige kameraad
van de mens noemde.
Middelwijkstraat (Oude Rijksstraatweg); de eikenaanplanl van vijf jaar geleden doet al aardig mee in het be ld
deze hoofdroute. van
