Kim Ungerte Verdwenen Soest m r\ O.. Het verhaal van Zonnegloren I: De oorlogsjaren in het sanatorium Verdwenen Soest hervonden Gemini Coun 10P SOEST! \jaA- \5\edtofc PROGRAMMA is OVERZICHT WOENSDAG 17 JULI 1996 SOESTER COURANT PAGINA m.- Rondje Soest BERICHT AAN DE THUISBLIJVERS Wiebe Meilof in 'Ontmoeting met...' wmmm Duits bezoek Zomerdienstregeling voor buslijnen Hoofdwond bejaarde AiS Museum Oud Soest L'itr- PIET VAN HEUGTEN kringloopcentrum SPULLENHULP VRIJWILLIGERSHULP NODIG? Voetballers Buurtbew A ül i door Arie Wandelaar In ons kleine kikkerlandje is ongeveer alles van de wieg tot het graf georgani seerd. Zelfs het tijdstip waarop we met vakantie willen gaan kent betutteling. Sinds afgelopen vrijdag staat vakantie voor Midden Nederland op groen. In Soest was dat goed te merken. Voor het eerst sinds maanden kon Arie zijn auto parkeren in de Van Weedestraat, het geen op z'n minst opmerkelijk mag wor den genoemd. Wat beweegt mensen eigenlijk om eens per jaar de Costa del Soest de rug toe te keren en zich voor veel geld door een touringcar of vliegtuig te laten inpak ken? Het antwoord ligt voor de hand: ze zoeken de zon op, investeren al hun vrije dagen in een verblijf aan Spaanse, Griekse of Italiaanse stranden teneinde de koperen ploert meedogenloos op hun vel te laten neerbeuken. Na uren vliegen, of dagen hobbelen in een tou ringcar met toilet aan boord, huren ze op een afstand van 1.500 kilometer van Soest een luchtbed en gaan vervolgens languit. Een bezigheid waaraan dan wel het een en ander aan vooraf is gegaan. Van top tot teen hebben ze zich in het vet gezet en daarmee, alvorens zich te strekken, een verblindende graad van hoogglans bereikt. Zonaanbidders, niet zelden mensen die in de zonloze maanden vooraf voorgebakken tussen wafelijzers, die zonnebanken worden genoemd, een bruinkleuring bereiken die normaal ge sproken alleen met carboleum tot stand kan komen Zomer 1995 zag Arie, wandelend langs het lijf-aan-Iijf-strand van Scheveningen, een verzameling mense lijk mahoniehout uitdrogen en kromt rekken, voornamelijk behorend tot het zwakke geslacht. Naast deze categorie menselijke braad kippen zijn er ook strandzakkers die de zon zonder spuitbus en olieverversen menen te kunnen ontvangen, waardoor een overbelichting ontstaat die deernis oproept, 's Morgens smetteloos wit als een net gewassen laken in het zank zak ken, in de namiddag met blaren over dekt weer proberen tot leven te komen. Kermende stakkers die met badpakken van net iets te kleine snit het strand- gebeuren moeten bekopen met een duo uitgebrande billen, waardoor ze de rest van hun vakantie waarschijnlijk staande moeten afwerken. Overdreven voorstelling van zaken? Natuurlijk wel, maar je zal ze de kost moeten geven die pas van een geslaagde vakantie willen spreken als ze na terug keer in Soest op landgenoten, afkomstig uit overzeese gebiedsdelen, lijken. U en Arie hebben er, om uiteenlopende redenen, voor gekozen om de zomerva kantie in Soest te vieren. In een voor- of achtertuin, vanaf een balkonnetje. Niet gebraden en gebakken worden. Spaart geld, voorkomt pijn en wij hebben sa men in ons dorp eindelijk het rijk al leen. Thuisblijvers, niet zelden verstan dige mensen. Laten zich niet gek maken door prijsaanbiedingen voor net-op- het-nippertje-vakantiebestemmingen. Wat minder zon, desnoods helemaal niet. Is gezonder dan het andere uiter ste. En als we het dan toch over warmte hebben, misschien kunnen we elkaar daarvan waf bezorgen. Fijne thuis- vakantie gewenst door ARIE WANDELAAR In het Radio Soest-programma "Ont moeting met..." heeft Douwe Sijtsma op donderdag 18 juli (11.00 uur) een ge sprek met Wiebe Meilof, raadslid voor de combinatie GPV/SGP/RPF in de gemeenteraad van Soest. Het wordt een boeiend onderhoud over werk, hobby's en geloof. Het programma wordt herhaald op zon dag 21 juli om 10.00 uur. De keuze van dat tijdstip is héél slim (maar-niet-heus) van de programmaleiding van Radio Soest, want het is wel zeker dat Meilofs "achterban" op dat moment niet naar de radio luistert, maar in de kerk zit... Omdat Zonnegloren op 9 oktober definitief gesloten wordt, is de redactie van Informail - het personeelsblad van medisch centrum Molendael - nog één keer in de ge schiedenis van het Soester sanatorium en ziekenhuis ge doken. Zij verspreidde in juli een "Historische Courant" onder de (oud-)medewerkers. Omdat het wel en wee van Zonnegloren ook in Soest zélf de jaren door met grote be langstelling werd gevolgd laat de Soester Courant de le zers graag nog eens meegenieten van dit unieke stukje Soester geschiedenis. "Het verhaal van Zonnegloren" is de komende weken in 9 afleveringen in deze krant te le zen. Op 13 juli 1927 opende prof. dr. J.R. Slotemaker de Bruïne, minister van Handel, Arbeid en Nijverheid, in het bijzijn van Koningin-Moeder Emma het protestants-chris telijk sanatorium Zonnegloren met de woorden: "De zon moet gaan gloren over het leven van veel tuberculose-pa- tiënten". Voor veel medewerkers en patiënten brak een bijzondere tijd aan met leuke en minder leuke herinnerin gen. Dit "Verhaal van Zonnegloren" is gebaseerd op de herinneringen, ervaringen en anekdotes van de volgende oud-medewerkers: de heer NJ. Grift, onderhoudsmonteur (1941-1981); de heer F.R. Sterenberg, kok (1945-1985); mevrouw L.E. Warnies, hoofdverpleegkundige (1951- 1983); de heer J.C. Rip, huisarts (1949-1980); de heer P.J. Bangma, arts-assistent en specialist (1954- 1957,1969-1987); de heer C.B. Sillevis Smitt, specialist (1963-1993). Het jaar 1939 heeft Zonnegloren niet onberoerd gelaten. Het kwam zelfs zover dat de patiënten moesten worden geëvacueerd. Deze evacua tie heeft slechts twee weken ge duurd, maar het waren desondanks voor de patiënten twee lange en spannende weken. Zij leefden in angst over "hun" Zonnegloren, om dat de vliegbasis Soesterberg zo dicht in de buurt was. De patiënten waren dan ook zeer opgelucht toen ze hoorden dat Zonnegloren in goede staat verkeerde en dat het sa natorium in orde werd gebracht om hen weer te ontvangen. Toen in de begin jaren veertig de be langstelling van de Duitsers voor het gebouwencomplex van Zonnegloren steeds meer toenam, is de directie erin geslaagd hen op afstand te houden. Zij plaatsten namelijk borden bij de ingang met de teksten: "Tuberculosezieken- huis", "Gevaar voor besmetting" en "Le vensgevaarlijk". Dit belette de Duitsers niet af en toe een bezoek te brengen aan Zonnegloren, maar zij durfden bijvoor beeld niet op de kamers van de patiën ten te komen. De oorlog drukte ook een stempel op het reilen en zeilen in Zonnegloren. De jaarfeesten konden geen doorgang vin den en dat betekende een forse finan ciële aderlating. Takkenbossenmaker In 1941 ging Ko Grift bij het sanatorium Zonnegloren werken. Hij zou drie we ken komen werken om takkenbossen te maken voor de broodbakkerij. Hij is tot 1981 gebleven. Drie dagen na zijn start vroeg de tuinman hem de naam van een plant. Door zijn vijfjaar ervaring bij de kweker Van Oest in Soest wist Ko Grift de naam en moest hij als takkenbossen- maker stoppen. Hij werd voor anderhalf jaar tuinman. Vervolgens is hij naar het ketelhuis gegaan, als stoker, en lang zaam maar zeker is hij onderhouds monteur geworden. Grift begon dus in de oorlog, maar slecht heeft hij het niet gehad. "Het eten was goed, maar werd wel van goedko pere ingrediënten gemaakt," vertelt hij. "De laatste oorlogsjaren hadden we een tekort aan kolen en moesten we veel bomen omhakken. Het hout dat op één dag gehakt werd, was net voldoende om een halve dag te stoken. Dat betekende dat we per dag hooguit twee uur warm water hadden." Ook kregen de mensen in Zonnegloren af" en toe bezoek van de Duitsers. Het personeel kroop dan tussen de patiën ten en werd zodoende niet gevonden. De Duitsers waren namelijk bang be smet te worden. Grift heeft ook nog een dag ondergedoken gezeten. "Ik was zo ver onder de vloer weggekropen dat ik niet meer wist waar ik was. Ook kon ik de Duitsers niet horen of zien, dus wist ik ook niet of ze al weg waren. Hierdoor heb ik van 10.00 uur tot 16.00 uur on- Zonnegloren: de villa Tjemara werd in de jaren twintig gekocht en vormde het begin van het sanatorium. der de grond gezeten, terwijl de Duitsers achteraf al om 10.30 uur waren wegge gaan." Er waren veel onderduikers in Zonne gloren, zoals de spoorwegmannen die in staking waren, mensen uit het verzet en de kinderen van personeelsleden. De laatste oorlogswinter heeft Grift dag en nacht in Zonnegloren doorgebracht, omdat het te gevaarlijk was om naar huis te gaan. "Eigenlijk was dat een hele gezellige tijd. Niemand mocht weg en wij brachten de avonden met de ver pleegsters door", vertelt Grift. Tijdens een razzia zijn er tien mensen van; Zonnegloren meegenomen, maar gelukkig zijn ze ook allemaal weer te ruggekomen. VAKANTIE VOORDEEL MODE DIE VOELT WAT JE BEDOELT Soesterbergsestraat 49A Soest - Tel. 035-6023584 Op de stadsbussen van Soest en Amersfoort geldt in de periode van 13 juli t/m 31 augustu's een zomer dienstregeling, om het vervoeraanbod beter af te stemmen op de vervoervraag. De bussen van de stadsdienst Soest, de lijnen 71 t/m 74, rijden in deze periode volgens een zomerdienstregeling. De lij nen 72 en 74 zullen i.p.v. de Nieuweweg via de Veenbesstraat rijden. Lijn 71 ver valt tijdens de zomer. Lijn 73 blijft on gewijzigd. Zomerdienst Amersfoort De Amersfodrtse stadslijnen 8 en 10 rij den gedurende deze periode niet. Ook een aantal ochtendspitsritten van de lij nen 2 en 12 vervallen. De overige stads lijnen blijven ongewijzigd. In de zomerperiode rijdt lijn 103 op het traject Zeewolde - Nijkerk met acht- persoonsbusjes. Tijdens deze periode rijdt lijn 103 het traject Amersfoort - Nijkerk niet. Het alternatief is dan lijn 101, waarvoor bij de halte "Waller- straat" in Nijkerk een goede overstap is gecreëerd. Een 72-jarige vrouw is donderdag middag per ambulance naar Medisch Centrum Molendael gebracht. In het ziekenhuis werd ze behandeld aan een hoofdwond. Die had ze opgelopen op de Dalweg, waar ze met haar fiets tegen de stoeprand was gereden en als gevolg daarvan ten val was gekomen. i In samenwerking met Fotoservice Willem van Oosten. Het moet wel een paar jaar geleden zijn, want met houten kruiwagens wordt geen wegwerk meer gedaan. En houten metselkuipen zie je ook zo vaak niet meer. Het was in Soest, dat is zeker. En als u goed kijkt, is er best nog wat te herkennen dat nog houvast geeft. Maar het hele beeld ter plaatse is toch wel sterk veranderd. Kunt u ons vertellen waar het was en wanneer? En zouden er nog lezers zijn die de mensen herkennen die u op de foto ziet? Voor informatie, tel. 601 63 72. "Leuk als u ons verder kunt hel pen", schreven we vorige week bij de foto van een villa tussen de bomen. Nu, u hebt ons verder geholpen want we weten nu zeker wat meer over deze villa. We hebben de villa zelfs gezien en van buiten is er niet zo heel veel aan veran derd. Als we wat oplettender waren ge weest hadden we het ook zelf kunnen ontdekken, want we komen er regelma tig langs! We hebben het nu over de villa Klein Sterrenberg, gelegen in Soesterberg aan de Amersfoortsestraat, nummer 1. De naam van de woning staat nog op de gevel. Maar de bomen er omheen heb ben grotendeels plaats moeten maken voor bestrating en het pand is min of meer opgenomen in het plaatselijk in dustrieterrein. Dit was in de jaren dertig, toen de foto moet zijn opgenomen, heel anders. Het landgoed Sterrenberg - het was tevoren lange tijd eigendom geweest van de jonkheren Bosch van Drakestein - be hoorde toen aan een mevrouw Steenberghe-Engeringh die er vooral om bekend stond dat ze het plukken van bosbessen op haar terrein strak in de hand hield. De Steenberghes hebben veelal vooraanstaande posities bekleed en voor één van hen werd op het grote landgoed de villa Klein Sterrenberg ge bouwd. U kunt dit verhaal uitgebreid lezen in het boekje Soesterberg Ons Dorp, van Bep Lensink en Dik Top. Groot-Sterrenberg raakte in de oorlog sterk uitgewoond door militaire bezet ting en kwam kort daarna aan haar einde als oefenobject voor de brand weer. Klein Sterrenberg overleefde dit alles, werd onderdeel van de vliegbasis en fungeerde jaren als woning van de basiscommandant. Er kwamen nieuwe tijden. De luchtmacht kwam met andere ideeën, een andere indeling voor de ba sis en de gemeente creëerde op Soester berg een industrieterrein. Van het grote bos resteert nu nog maar een hoekje (dat te koop staat) en de vroegere gran deur verbleekte. De villa is gesplitst be woond: beneden huist een auto-handel, boven zijn er reclamestudio's. Er is nog wel een Sterrenbergweg. Er is ook nog een gebouwencomplex "Ster renberg" maar dat is aan de overkant van de grote weg en heeft maar betrek kelijk weinig met het oude Sterrenberg te maken. Vroeger heette het de Johannes Stichting, gebouwd in de jaren '20. Het dient als onderkomen voor geestelijk gehandicapten. DE ZOON VAN DE UITVINDER VAN HET TEGELTAPIJT. JAAR TEGELTAPIJT V.A I ï,- TOT 120,. PER M1 Verkoop uitsluitend in Soester berg, Amersfoortsestraat 22, of bel voor kleurenfolder en/of vrijblijvend bezoek aan huis/ bedrijf: 0346-351838. Wij le veren en leggen door het hele land. BEZOEK ONZE AFD. SPEC. PARTIJEN. ALTIJD 50.000 TAPIJTTEGCLS IN VOORRAAD. Openingstijden: Dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag 13.00-17.00 uur; 19.00-12.00 uur. Telefoon 6018730 De Schans 20, 3764 AX Spullen brengen: Dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag 13.00-18.00 uur; zaterdag 9.00-12.00 uur. Spullen ophalen: Na telefonische afspraak. Centraal Meldpunt Vrijwilligershulp Soest - Soesterberg VAN DONDERDAG T/M WOENSDAG Kabel: FM 90.9 (mono) en FM 1079 (stereo); ether: FM 105.9. Elke dag nieuws op de hele uren DONDERDAG 20 JUNI 07.00 GOUD IN DE MOND pr. Jan Lagerwey. 08.00 GOEDEMORGEN SOEST pr. Eef v.d. Horst. 09.00 SOEST AKTUEEL pr. Mieke Boon. 10.00 RADIO SOEST NON-STOP 11.00 ONTMOETING MET Douwe Sijtsma in gesprek met Wiebe Meilof, raadslid GPV/SGP/RPF. 12.00 MÜSIC BOX pr. Sander van Zweeden en Martijn Bax. 13.00 LUNCHROOM pr. Eef v.d. Horst 14.00 OPERETTELAND Liefdesmelodieën; pr. Paul Sparnaaij. 15.00 NEDERLANDS OP RADIO SOEST pr. Thari Schröder. 16.00 SOEST AKTUEEL (H) 17.00 SCHIJVEN VOOR BEDRIJ VEN pr. Gerda Alders; herhaling van 16 juli. 18.00 KLASSIEK NON-STOP 19.00 Sluiting. VRIJDAG 21 JUNI 07.00 GOUD IN DE MOND pr. Jan Lagerwey. 08.00 GOEDEMORGEN SOEST pr. Eef v.d. Horst. 09.00 SOEST AKTUEEL pr. Miep Jansen. 10.00 RADIO SOEST NON-STOP 11.00 SOEST 55-PLUS pr. Miep Jansen en Rob Joustra. 12.00 MUSIC BOX pr. Sander van Zweeden en Martijn Bax. 13.00 LUNCHROOM pr. Ruud van Vuuren. 14.00 UW FAVORIETE KEUZE Verzoekplatenprogramma; pr. Jap van Vuuren en Mieke Boon. (Aanvragen: post bus 3062,3760 DB Soest). 15.00 NEDERLANDS OP RADIO SOEST pr. Thari Schröder. 16.00 SOEST AKTUEEL (H) 17.00 RADIO SOEST NON-STOP 18.00 DIVERTIMENTO pr. Jacq. v.d. Griendt. 19.00 Sluiting. ZATERDAG 22 JUNI 07.00 GOUD IN DE MOND pr. Jan Lagerwey. 08.00 GOEDEMORGEN SOEST pr. Eef v.d. Horst. 09.00 OUD GOUD pr. Ap Kruitbosch. 11.00 LOKAAL TOTAAL pr. Eef v.d. Horst. 13.00 COCKTAIL pr. Cock Schouten. 15.00 LOKAAL TOTAAL SPORT 17.00 RADIO SOEST NON-STOP 18.00 PRAISE EN POEZIE pr. Jack Hoogervorst. 19.00 Sluiting. ZONDAG 23 JUNI 07.00 RADIO SOEST NON-STOP 08.00 GOEDEMORGEN SOEST pr. Eef v.d. Horst. 09.00 GOEDEMORGEN SOEST- KLASSIEK pr. Eef v.d. Horst. 10.00 ONTMOETING MET... Herhaling van 18 juli. 11.00 OVER HET VOETLICHT Cabaretprogramma. 12.00 VAN HET RAADHUISPLEIN Herhaling van 17 juli. 13.00 paracontAct pr. Ronald Groenensteijn. 14.00 'N WERELD VAN 1MUZIEK pr. Peter Ensdorff. 15.00 RADIO SOEST NON-STOP 16.00 SOMETHING ELSE Jazzprogramma; pr. Semmy Prinsen e Jelis Stam. 17.00 Sluiting. MAANDAG 24 JUNI 07.00 GOUD IN DE MOND pr. Jan Lagerwey 08.00 GOEDEMORGEN SOEST pr. Eef v.d. Horst. 09.00 SOEST AKTUEEL pr. Ruud van Vuuren. 10.00 RADIO SOEST NON-STOP 11.00 RONDJE SOESTERBERG pr. Annie van Geet. 12.00 MUSIC BOX pr. Sander van Zweeden en Martijn Bax. 13.00 LUNCHROOM pr. Gerda Alders. 14.00 LISTEN TO A COUNTRY SONG pr. Gerard van Holland. 15.00 NEDERLANDS OP RADIO SOEST pr. Thari Schröder. 16.00 SOEST AKTUEEL (H) 17.00 THE POWER AGE Jongerenprogramma; pr. Ivo van Gurp. 18.00 TNC Top 15 Jongerenprogramma; pr. Martijn Bax. 19.00 Sluiting. DINSDAG 25 JUNI 07.00 GOUD IN DE MOND pr. Jan Lagerwey. 08.00 GOEDEMORGEN SOEST pr. Eef v.d. Horst. 09.00 SOEST AKTUEEL pr. Anke v.d. Bos. 10.00 RADIO SOEST NON-STOP 11.00 SCHIJVEN VOOR BEDRIJ VEN pr. Gerda Alders. 12.00 MUSIC BOX pr. Sander van Zweeden en Martijn Bax. 13.00 LUNCHROOM pr. Ada van Os. 14.00 MUZIKAAL INTERMEZZO pr Paul Sparnaaij. 15.00 NEDERLANDS OP RADIO SOEST pr. Thari Schröder. 16.00 SOEST AKTUEEL (H) 17.00 RADIO SOEST NON-STOP 18.00 MUZIEKPALET pr. Wim Leeuwenkamp. 19.00 Sluiting. WOENSDAG 26 JUNI 07.00 GOUD IN DE MOND pr. Jan Lagerwey. 08.00 GOEDEMORGEN SOEST pr. Eef v.d. Horst. 09.00 SOEST AKTUEEL pr. Rob Joustra. 10,00 RADIO SOEST NON-STOP 11.00 VAN HET RAADHUISPLEIN Gemeentelijk voorlichtingsprogramma; pr. Ben van Os en Yvonne Dijkhuis. 12.00 MUSIC BOX pr. Sander van Zweeden en Martijn Bax. 13.00 LUNCHROOM pr. Lonneke Meijer. 14.00 UW FAVORIETE KEUZE Verzoekplatenprogramma; pr. Jap van vuuren en Mieke Boon. (Aanvraqen: post bus 3062, 3760 DB Soest.) 15.00 NEDERLANDS OP RADIO SOEST pr. Thari Schröder. 16.00 SOEST AKTUEEL (H) 17.00 IN DE WIJNGAARD 18.00 INTERLUDIUM pr. Willem Posthumus. 19.00 Sluiting. so "We spelen hier bij een balspel onder h Ben. Dat is hartstik! moeder zegt dat h straat houdt. Maar r hoge hekken en do bal in het veld te h over de straat gaat u link met al die auto'i Een bezwete Ronald jaar had net even tijd len, want het partijtje i meer. Het vroegere Amerikanen aan de G maand elke avond het of ander balspel. 'Hel aldus Ronald, 'eerst v en meisjes uit de wi kwam Mercury erbij regelmatig een voetb wijk Wostok. Maar d; en Peter Landman on scheidsrechters. Wij stikke gaaf joh'. Ben van de laatste bewor naamde oppasdienst ii heeft daar ook een w mag zich nu een echte Met de nieuwe bew jeugd mee en deze 1: veldje snel gevonden, door de Amerikar basketbalveld, maar c gewijzigd in voetbal. 1 vrij veel aan sport ged les gegeven. Als je dit begint het bloed wee geeft hier en daar wé voor je er erg in heb in het spel. Gemid avond een twintig tot vier tot veertien jaar verdeeld in groepen c spelen leer. Je ziet d teresseert want pe nieuwe gezichten bij Landman proberen te krijgen. Het veld schikt voor, alleen m voorzien van hoge h het veld te houden e als bijvoorbeeld een bewonerscommissie zijn aangesloten; f Soest hier al over g kregen tot op heden ging. Er is geen ge Het lijkt mij vreemd begeleiding van jeug nieuwe wijk, helen kan worden. Me Soesterbergs Belan nieuw de gemeent< 'een handje te helpi niets te doen, want wij het zelf wel aanl den. Er zijn vaders gen grasmachine b moet toch niet no stukje grond even lijke planning van j voor elkaar'. Petei deze opmerkingei Gemini en ik van N gaat het uitstekei mooier onze jeugd geven. We coachei Indianen, cow boeven liepen ders zo nette v eigen Wostok echte 'saloon' koffie en frisd ken, maar 's av boven de toonl De saloon-baas, zwarte pak, zaï schommelstoel, om hem heen li van geweren, pi liers. Het leek ol geknipt. Enkele wam, een paard was er allemaal in kleding aang gen gedecoreen cowboyhoed. U try and wester een prachtig fe< Wostoksfeei De vrij kleine 10-jarig besta.' 4

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1996 | | pagina 10